Không đáng ngạc nhiên sao, khi một người đưa ra ý kiến của mình đúng lúc, đúng nơi, và ý kiến đó có thể thay đổi cuộc sống của bạn? Tôi đã trải qua chuyện đó rồi.
Khi lên 14, tôi đi nhờ xe từ Houston, bang Texas qua vùng El Paso để đến California. Tôi theo đuổi giấc mơ của mình, đi khắp vùng với mặt trời.
Đang học trong trường trung học, thì tôi nghỉ học vì theo không nổi, và tôi bắt đầu lướt theo những con sóng của thế giới, trước tiên ở California, sau đó ở Hawaii, nơi tôi sống sau này.
Khi đến khu thương mại El Paso, ở một góc phố, tôi trông thấy một người già, có vẻ như là một người rỗi việc. Lúc tôi đi ngang chỗ ông đang ngồi, ông lão chặn lại và hỏi có phải tôi bỏ nhà đi không ? Tôi nghĩ chắc là do mình trẻ con quá đây, nên liền đáp: “Không phải đâu ạ !”. Bởi vì trước đó Bố đã lái xe đưa tôi đến một đại lộ ở Houston và trước khi chia tay, bố đã chúc phúc cho tôi và bảo: “Con trai à, điều quan trọng là phải theo đuổi những ước mơ và những gì lòng mình mong muốn”.
Ông lão vô công rỗi việc ấy hỏi tôi có muốn uống cà phê không. Tôi nói: “Thưa ông, không! Nhưng một cốc sô-đa thì được ạ!”. Sau đó , ông đưa tôi đến cửa hàng giải khát ở gốc phố, chúng tôi ngồi trên chiếc ghế đôi và uống nước.
Chuyện trò vài phút, ông bảo tôi đi theo vì có một điều rất trọng đại, ông muốn cho tôi nghe, chỉ cho tôi thấy. Chúng tôi đi qua hai dãy nhà, rồi đến trước Thư viện công cộng trong khu thương mại El Paso. Bước lên thang cấp, dừng lại tại quầy thông tin nhỏ, ông lão nói chuyện với một người phụ nữ miệng luôn nở nụ cười và nhờ bà trông chừng giùm túi xách của tôi. Chúng tôi bước vào toà nhà, chứa đầy kiến thức nguy nga đó.
Trước tiên ông dẫn tôi đến một chiếc bàn và bảo tôi ngồi chờ một lát, rồi ông đi tìm cái gì đó giữa những kệ sách. Vài phút sau, ông quay lại cặp dưới cánh tay 2 cuốn sách và đặt chúng trên bàn. Ông ngồi xuống bên tôi và bắt đầu nói.
Ông mở đầu câu chuyện bằng một vài câu rất đặc biệt và sau đó, chúng đã làm đời tôi thay đổi .
Ông nói: “Có 2 điều ta muốn dạy cho cậu , cậu trai ạ, và chúng là như thế này:
Điều thứ nhất là đừng bao giờ đánh giá một cuốn sách qua trang bìa của nó, vì trang bìa có thể đánh lừa cậu ”.
Ông tiếp tục , “Ta đoán rằng cậu nghĩ ta là kẻ vô công rồi nghề, phải không nào ?”
Tôi trả lời: “Vâng ! Thưa ông, cháu đã nghĩ thế”.
“Cháu ơi, ta có điều này làm cho cậu ngạc nhiên đây. Ta là một trong những người giàu nhất thế giới. Có lẽ ta có mọi thứ mà bất kỳ ai cũng đều muốn. Ta quê ở Northeast và thứ gì mà có thể mua được bằng tiền thì ta đều đã có . Nhưng cách đây một năm, vợ ta qua đời, Chúa ban phước cho linh hồn bà! Từ đó, ta đã suy ngẫm sâu sắc về cuộc đời. Ta nhận thấy có nhiều điều mà mình chưa trải qua trong đời. Một trong những điều ấy là mọi chuyện sẽ ra sao nếu ta sống lang thang trên phố ? Ta tự hứa với mình sẽ làm điều này trong một năm. Năm qua, ta đi từ thành phố này sang thành phố khác lang thang như kẻ vô công rỗi nghề. Vì vậy, như cháu thấy, đừng bao giờ đánh giá một cuốn sách qua trang bìa của nó, vì trang bìa có thể đánh lừa cháu.”
Điều thứ hai là học cách đọc sách, con trai ạ. Chỉ có một điều duy nhất mà người ta không thể lấy đi của cháu, đó là kiến thức của mình.”
Lúc ấy, ông chồm người về phía trước, nắm lấy bàn tay phải của tôi và đặt lên cuốn sách mà ông mang đến từ kệ sách. Đó là những câu viết của Platon và Aristote - những câu nói bất hủ từ thời xa xưa.
“Người vô công rỗi việc” ấy đưa tôi quay trở lại, đến chỗ bà già vui vẻ gần cổng vào thư viện, đi xuống các bậc thang và đi ra lại con phố, gần nơi chúng tôi gặp nhau lúc đầu.
Một yêu cầu dành cho tôi trước khi chia tay, đó là đừng bao giờ quên những gì ông ta dạy bảo.
Và chẳng bao giờ tôi quên được.
DR. JOHN F. DEMARTINI – Chicken Soup for the Soul.
CHIA SẺ MỘT CHÚT SUY TƯ
GIÀU CÓ TRÍ TUỆ
Nhân vật “ông lão” trong câu chuyện này, tác giả không cho biết tên - hay tác giả không biết tên ông lão - tôi tạm gọi “ người vô công rỗi việc ” mà tác giả gọi trong câu chuyện là “ông lão” để dễ trò chuyện với bạn đọc.
Dựa vào lời kể của ông lão, chúng ta thấy có một sự chuyển biến rất lớn trong “lối sống” và “cách suy nghĩ ” của ông lão sau khi vợ ông mất. Chúng ta có thể hình dung cuộc sống của ông cực kỳ giàu có, đầy đủ mọi tiện nghi, và thoả mãn mọi nhu cầu vật chất. Một cuộc sống như vậy, sẽ dễ dàng dẫn đưa con người đi vào “Thiên đàng tại thế” với sự bình an và hạnh phúc phù hoa. Cho đến khi “vợ ông mất”, điều mà “tiền bạc không thể mua được”, ông mới suy nghĩ nhiều hơn về ý nghĩa đời người và cảm nghiệm sâu sắc sự cô đơn và trống rỗng của thế giới nội tâm, một thế giới từ lâu chỉ xây dựng trên tiền tài vật chất. Ông đã tự thú : “Ta quê ở Northeast và thứ gì mà có thể mua được bằng tiền thì ta đều đã có . Nhưng cách đây một năm, vợ ta qua đời, Chúa ban phước cho linh hồn bà! Từ đó, ta đã suy ngẫm sâu sắc về cuộc đời. Ta nhận thấy có nhiều điều mà mình chưa trải qua trong đời”.
Sự giàu có với nếp sống xa hoa hưởng thụ dễ ru ngủ người ta sống một cuộc đời nông cạn, nhưng khổ đau tạo cho con người một cuộc sống sâu xa.
Chắc các bạn nhớ ngôi đền The Taj Mahal, Ấn Độ. Đó là một ngôi đền lọt vào 7 kỳ quan nhân tạo đẹp nhất thế giới. Nó đã được xây cất do SHAH JEHAN, để làm mộ cho vợ ông. Ông yêu vợ ông vô cùng, vì thế nỗi đau mất vợ là vô hạn. Ông muốn ngôi mộ vợ ông phải hoàn hảo. Ông không tiếc gì thời gian và tiền bạc. Ông tuyển chọn những nhân công giỏi nhất trên khắp châu Á. Có cả thảy trên 20.000 người đã làm việc ở ngôi đền ấy. Nó mất hơn 17 năm mới hoàn thành. Tình yêu vô bờ bến ấy là nguồn cảm hứng để ông hoàn thành tuyệt tác đền Taj Mahal như món quà sau cùng và đẹp nhất dành cho vợ mình.
Biết bao thứ có giá trị thiêng liêng mà con người không thể dùng tiền của để mua bán đổi chác được.
Đó mới chính là cuộc sống của con người.
Cuộc sống thú vật dù chúng có khôn ngoan thế nào, cũng dừng lại ở thứ khôn ngoan bản năng, không có sự sáng tạo, càng không có những giá trị thiêng liêng, những thứ chỉ có ở con người. “ Ngàn năm rồi lại ngàn năm, con tằm vẫn kiếp con tằm vương tơ ”.
Còn con người, Trí tuệ phát triển theo dòng thời gian. Và cuộc sống con người từ bao thuở “Thiện và Ác” vẫn cùng tồn tại. Tỷ lệ Thiện Ác trong mỗi con người nói lên “phẩm chất” con người đó. Để con người “cho ra con người” đòi hỏi con người phải tự hoàn thiện bản thân mình bằng cách không ngừng được giáo dục và tự giáo dục.
Trong khuôn khổ bài viết này, tôi cùng các bạn tìm hiểu đôi nét về lời khuyên của ông lão mà tác giả câu chuyện ghi lại trên đây.
“Điều thứ nhất là đừng bao giờ đánh giá một cuốn sách qua trang bìa của nó, vì trang bìa có thể đánh lừa cậu ”.
Lời khuyên này đến từ ý tưởng ông lão nhận ra tác giả câu chuyện hôm nay nhận xét ông là “người vô công rỗi việc”. Đó là một sai lầm, vì ông là người rất giàu có và sự nhàn hạ của ông chỉ là một “chuyến đi lang thang” để “tìm quên” nỗi đau buồn mất mát người vợ yêu quý của ông. Nhìn cung cách bề ngoài của ông, mà đánh giá ông là “kẻ vô công rỗi việc”, thì cũng như nhìn một cuốn sách mà đánh giá qua cái bìa của nó.
Ở đây, có một điểm chúng ta cùng đặc biệt lưu ý, đó là, thời buổi hôm nay người ta chú trọng quá nhiều đến “hình thức bên ngoài” trước khi tìm hiểu giá trị “bên trong” của nó. Ông lão nói thật chí lý. Khi bạn bước vào nhà sách bây giờ, bạn sẽ bị chóa mắt vì những quyển sách mà cái giá để làm riêng cái bìa thôi, đã ngốn gần 1/3 giá tiền của cả quyển sách đó. Hay có những tờ báo, mà “hình thức trình bày” ngập đầy hình ảnh và màu sắc trên những trang giấy ngoại nhập đắt tiền” còn nội dung thì chỉ toàn là chuyện nhảm nhí ruồi bu kiến đậu !
Có ai đó, đã nói : “Mỗi người là một pho sách mà ta có thể đọc được ở họ”.
Nếu ta đồng ý với câu nói trên, hẳn nhiên ta cũng không thể loại trừ khả năng là ta cũng có thể gặp “những pho sách” mà nó đẹp chỉ ở “cái bìa” ! Hay nói thẳng thừng hơn : những người chỉ đẹp ở ngoại hình, nhan sắc, còn tâm hồn thì rỗng tuếch!
Nếu nói như lão già rằng bìa sách có thể đánh lừa ta, thì có những con người cũng có thể lừa đồng loại bằng ngoại hình cùng với những thứ diễn xuất ra bên ngoài như lời nói, gương mặt, cử chỉ, việc làm giả nhân giả nghĩa !
Nên có ý kiến cho rằng : “ Có một số sách chỉ nên nếm qua, có một số sách nên nuốt, và có vài quyển nên nhai và tiêu hóa ” ( BACON ).
Từ đó, ta cũng có thể có một cách nhìn tương tự về con người : “ Có một số người chỉ nên quen biết, có một số người nên làm bạn, và chỉ vài người là tri kỷ ”.
“Điều thứ hai là học cách đọc sách, con trai ạ. Chỉ có một điều duy nhất mà người ta không thể lấy đi của cháu, đó là kiến thức của mình.”
Ngay từ khi còn ngồi ghế trường làng, tôi còn nhớ đã được hướng dẫn học thuộc lòng câu thơ rất đơn sơ mà cho đến bây giờ vẫn còn thấy sâu sắc : “ Rừng Nhu biển Thánh khôn dò. Nhỏ mà không học lớn mò sao ra ! ”.
Thật đáng tiếc ngày nay, văn hóa “đọc" không còn được “coi trọng” như xưa nữa ! Thay vào đó, văn hóa “nghe - nhìn” chiếm gần như hết thời gian trong sinh hoạt giải trí hằng ngày.
Đại bộ phận các em học sinh ngay khi có giờ rảnh, là chui vào phòng Internet với đủ thứ trò chơi Game, Chat… Ở nhà , hầu như mọi người dán mắt vào truyền hình với đủ thứ phim hấp dẫn và đa dạng tha hồ lựa chọn. Ngay cả có nhiều vị có biết bao bổn phận và trách nhiệm thiêng liêng, nhưng hầu như lúc nào cũng nằm toòng teng trên võng xem Ti Vi gần như suốt cả ngày.
Việc học lơi lỏng. Kiến thức cạn dần. Những món ăn tinh thần có vẻ “ngon miệng” mà không hề bổ dưỡng ! Những thứ giải trí thật hấp dẫn mà không có một giá trị xây dựng đáng kể nào !
Tôi nghe một “thầy tu” sắp ra trường nói : “mình dù gì mình cũng là năm thứ năm ở trường đào tạo chính quy chứ !”. Sao tôi không thể nào xua đi hình ảnh của dụ ngôn “ ếch nằm đáy giếng”
Tôi có quen biết với một số người rất giàu có. Phần lớn họ chuẩn bị rất chu đáo “gia tài” mà họ sẽ chia cho các con. Một bác nông phu nói với tôi : “Tôi có hai đứa con trai. Nhà có 20 công ruộng. Sau này chia cho hai đứa, mỗi đứa 10 công là xong ”. Người khác bảo : “ Tôi có hai cái nhà và một cái nền ở phố. Mai này chia cho hai đứa con trai, mỗi đứa một cái nhà, nền kia để dành, nếu vợ chồng đứa con gái út nghèo, tôi cho nó.Vậy là an tâm rồi ”. Và nhiều trường hợp na ná như thế ! Hậu quả là con cái họ học chẳng đến đâu. Cả con cái và cha mẹ chúng đều đặt tương lai vào số gia tài ngần đó !
“Chỉ có một điều duy nhất mà người ta không thể lấy đi của cháu, đó là kiến thức của mình.”
Kiến thức ấy phải được không ngừng bồi dưỡng, từ việc học ở nhà trường, đến việc đọc sách và học hỏi những người khôn ngoan.
“Nói chuyện với người uyên bác một lần bằng cả tháng học qua sách vở”. (Ngạn ngữ Trung Hoa). Nhưng chính khi bạn đọc nhiều sách vở, là bạn đã “nói chuyện với người uyên bác nhiều lần rồi!”. Người uyên bác có thể không có thời gian để nói chuyện với bạn, còn sách vở luôn chờ đợi bạn.
“Đọc những cuốn sách hay thì như được hầu chuyện với bậc đại quân tử đời trước đã sáng tác ra ; và cũng là cuộc nói chuyện nghiền ngẫm mà trong cuộc ấy, các ngài đã cho ta những tư tưởng kỳ diệu của các ngài” (DESCARTES ).
“Lúc ấy, ông chồm người về phía trước, nắm lấy bàn tay phải của tôi và đặt lên cuốn sách mà ông mang đến từ kệ sách. Đó là những câu viết của Platon và Aristote - những câu nói bất hủ từ thời xa xưa”
Một vài câu nói của PLATON: “Đức Hạnh là sự tráng kiệt và là vẻ đẹp của tâm hồn” (la vertu est la santé et la beauté de l’âme). – “ Chúng ta bị ràng buộc vào thân thể mình như một con trai ở trong cái vỏ của nó” (We are bound to our bodies like am oyster to its shell). - “Chinh phục được mình là một vinh quang lớn lao nhất trong những vinh quang” (Self-conquest is the greatest of victories).
Một vài câu nói của ARISTOTE: “Con người là một con vật có lý trí”. – “Kẻ khôn ngoan đuổi theo sự vắng mặt của sự đau khổ chứ không phải là sự hoan lạc” (Le sage poursuit l’absence de douleur et non le plaisir). – “Thầy thuốc chữa bệnh nhưng Tạo Hoá làm cho lành mạnh” (The physician heals, Nature makes well).
Ông lão bắt đầu dạy cho “người bạn trẻ xa lạ” của ông “cách đọc sách” bằng việc giới thiệu về những dòng tư tưởng của hai nhà triết học thời danh PLATON và ARISTOTE. Những tư tưởng có giá trị vượt thời gian với những câu nói bất hủ để đời.
Những dòng tư tưởng đưa con người vào những giá trị cốt lõi của nhân bản. Từ đó, con người bồi đắp kiến thức của mình, biết chọn lọc những tinh hoa hiểu biết của nhân loại.
Sự dốt nát lớn nhất là thấy mình đã hiểu biết đầy đủ ! Những gì chúng ta hiểu biết chỉ là một giọt nước sánh với đại dương ; một hạt cát sánh với sa mạc, một vì sao sánh với tinh tú trên trời… “Đối với tôi, tất cả những gì tôi biết là những điều tôi không biết gì cả” (As for me, all I know is that I know nothing). ( SOCRATE ).
Đừng nói chi đến chuyện vũ trụ càn khôn, hiểu biết chính mình còn chưa phải là chuyện dễ ! “Hãy tự hiểu được anh cái đã !” (SOCRATE). Chính từ đó, ta gặp lời khẳng định của PLATON: “Chinh phục được mình là một vinh quang lớn lao nhất trong những vinh quang ” ( Self-conquest is the greatest of victories ).
Bạn đọc mến !
Ở đây chỉ đóng góp một chút hương thơm để bạn thêm phấn chấn khi bước vào “Vườn Hoa Tư Tưởng” trong sách vở cũng như trên những phương tiện truyền thông khác.
Đối với những người Công Giáo, “Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước, là ánh sáng chỉ đường con đi”. Lời Chúa là suối nguồn của khôn ngoan.
Nhờ Ánh Sáng Lời Chúa, Ta thấy được, ta tránh được, ta loại trừ được những tư tưởng đen tối độc hại, gây tổn thương Đức Tin chúng ta.
Nhờ ánh sáng lời Chúa, ta thấy được muôn ngàn hoa tư tưởng xinh đẹp trên bước lữ hành của đời ta. Những bông hoa tư tưởng xinh tươi, thơm ngát hương tình yêu và thánh thiện, cho ta sống một cuộc đời có ý nghĩa, luôn hướng về Chân Thiện Mỹ, trong niềm Tin Yêu vào Thiên Chúa.
