Laïy Ñöùc Trinh Nöõ, Meï ñaõ nghe baùo tin Meï seõ thuï thai vaø sinh moät con trai: khoâng phaûi do con ngöôøi nhöng do Chuùa Thaùnh Thaàn. Thaàn söù ñang phaûi chôø caâu traû lôøi cuûa Meï vì ñaõ ñeán luùc ngöôøi phaûi trôû veà cuøng Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ sai ngöôøi. Caû chuùng con nöõa, laïy Meï laø baø chuùa, chuùng con cuõng chôø ñôïi caâu traû lôøi cuûa loøng Chuùa thöông xoùt, vì chuùng con laø nhöõng keû ñang phaûi khoán khoå bôûi mang aùn toäi tình[1]. Moät lôøi thöa xin vaâng cuûa Ñöùc Maria khoâng chæ ñôn giaûn laø moät söï chaáp nhaän bình thöôøng. Nhöng lôøi thöa aáy ñaõ phaûi ñaáu tranh trong moät khoaûng thôøi gian maø chöa coù moät Tin Möøng naøo noùi roõ cho chuùng ta. Tuy vaäy, chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc söï ñaáu tranh naøy laø caû moät con ñöôøng daøi cho ñöùc tin cuûa Meï. Moät con ñöôøng khoâng phaûi traûi ñaày hoa hoàng nhöng laø moät con ñöôøng ñaày nhöõng goà gheà ñaày nhöõng vaát vaû, ñau khoå. Chuùng ta seõ cuøng Meï treân con ñöôøng ñöùc tin aáy. Con ñöôøng aáy coù cho chuùng ta hoïc hoûi nhöõng gì?Ñöùc tin cuûa Maria: Töø boùng toái ñeán aùnh saùng
Ñaàu tieân, chuùng ta böôùc vaøo con ñöôøng vôùi söï gaëp gôõ cuûa thieân thaàn Gap-ri-en vôùi Ñöùc Maria. Söï gaëp gôõ naøy khoâng phaûi laø cuoäc gaëp gôõ bình thöôøng, nhöng laø moät cuoäc gaëp gôõ thieâng lieâng, söï gaëp gôõ cuûa chieâm ngaém vaø laø söï gaëp gôõ cuûa nieàm tin. Nhöng nieàm tin naøy quaù lôùn laøm cho Ñöùc Maria khoâng daùm tin laø söï thaät. Cuoäc gaëp naøy ñeå daãn tôùi lôøi thöa “xin vaâng” aét haún phaûi maát moät khoaûng thôøi gian khaù daøi, vì coù söï giaèng co giöõa vieäc ñoùn nhaän moät vieäc quaù naëng neà ñoái vôùi söùc töôûng töôïng cuûa con ngöôøi. Nhö thaùnh Bernard ñaõ noân noùng vaø caàu xin: “Laïy Ñöùc Nöõ Trinh, xin mau traû lôøi. Xin mau mau traû lôøi cho Thieân Chuùa qua söù thaàn”[2].
Thöïc söï ñaây laø moät lôøi thöa quaù khoù khaên ñoái vôùi con ngöôøi. Chuùng ta vaãn thöôøng so saùnh hai laàn truyeàn tin cho oâng Dacaria[3] vôùi laàn truyeàn tin cho Ñöùc Maria[4] laø hai baûn truyeàn tin cho hai taâm hoàn. Moät ngöôøi cöùng loøng tin coøn moät ngöôøi coù nieàm tin saâu saéc vaø khieâm nhöôøng. Taïi sao vaäy?
Chuùng ta nhìn thaáy nôi laàn truyeàn tin cho oâng Dacaria. Ñaây laø moät lôøi truyeàn tin khoâng coù gì môùi meû ñoái vôùi nhaân loaïi. Vì trong cöïu öôùc, chuùng ta ñaõ baét gaëp nhieàu ngöôøi ñaøn baø son seû cuõng coù theå thuï thai luùc tuoåi giaø nhö: baø Sara coù con luùc tuoåi giaø (St 18, 9-15); baø Ma-noâ-aùc meï cuûa Sam-son (Tl 13,3); vaø vieäc baø Sara ñöôïc Thieân Chuùa chaáp nhaän lôøi thænh caàu ban cho moät ngöôøi con trai laø Sa-mu-en (1Sm 1,19-20). Chính vì söï khoâng môùi meû naøy cuûa Kinh Thaùnh, maø khi oâng Dacaria leân tieáng hoûi laïi söù thaàn, oâng ñaõ bò caâm.
Coøn ñoái vôùi Ñöùc Maria, lôøi truyeàn tin cuûa söù thaàn thöïc söï quaù söùc töôûng töïông. Con ngöôøi chöa bao giôø nghó ñeán moät ngöôøi nöõ khoâng bieát ñeán ngöôøi nam coù theå coù con. Chính vì vaäy, lôøi thöa xin vaâng aáy ñoøi hoûi moät söï ñaáu tranh gay gaét. Ñaëc bieät, Ñöùc Meï ñang soáng trong moät cheá ñoä maø ngöôøi ñaøn baø coù theå bò neùm ñaù khi bò phaùt hieän ra laø coù söï ngoaïi tình vôùi ngöôøi ñaøn oâng khaùc. Nieàm tin naøy cuõng mang moät söï lo laéng cho keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa lieäu coù theå thöïc hieän ñöôïc khoâng. Chính söï lo laéng vaø söï ñaáu tranh gay gaét naøy, Ñöùc Maria ñöôïc nhìn nhaän nhö moät ngöôøi coù moät ñöùc tin khieâm toán.
Moät nieàm tin khieâm toán ñoøi hoûi nhieàu thöû thaùch. Thöû thaùch ñaàu tieân Ñöùc Maria ñaõ ñi qua ñeå laïi daáu aán hai tieáng “xin vaâng” cho ngaøn ñôøi ca tuïng. Nhöng thöû thaùch laàn thöù hai coù leõ laøm cho Ñöùc Meï khoâng keùm phaàn ñau ñôùn. Meï ñau ñôùn cho moät nhaân loaïi ñang ngoùng chôø Ñaáng Meâsia, nhöng laïi khöôùc töø cho Ngöôøi ñeán troï trong ñeâm ñoâng laïnh leõo. Hình aûnh moät ngöôøi meï ñang chuyeån daï trong ñeâm laïnh leõo, laàm luûi kieám moät caên nhaø troï trong ñeâm nhöng khoâng coù. Thaät söï laø moät theâ löông, chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc moät söï traùch moùc hay moät caûm nhaän veà söï boû rôi cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi Ngöôøi Con. Coù leõ luùc naøy ñaây Meï caûm thaáy moät söï coâ ñôn vôùi söï coâ ñôn cuûa Thieân Chuùa “Ngöôøi ñaõ ñeán nhaø mình nhöng ngöôøi nhaø chaúng chòu ñoùn nhaän” (Ga 1,11).
Nieàm tin cuûa Ñöùc Maria laïi traûi daøi treân con ñöôøng ñi cuûa Ñöùc Gieâsu. Con ñöôøng maø Meï döôøng nhö chæ im laëng. Meï im laëng cho yù Chuùa ñöôïc thöïc hieän. Nhöng trong söï im laëng aáy, Meï chaéc chaén phaûi gaùnh chòu laáy bieát bao ñieàu khoâng theå noùi ra veà nhöõng gì mình bieát. Vì Meï coøn lo laéng cho söï ñoùn nhaän nieàm tin nôi ngöôøi xung quanh. Meï seõ noùi nhö theá naøo vôùi Thaùnh Giuse, ngöôøi baïn chaêm soùc meï khi mình coù thai. Meï khoâng leân tieáng, luùc naøy lieäu coù söï giaèng co naøo khoâng? Chuùng ta khoâng ñöïôc naém roõ. Nhöng döùôi caùi nhìn cuûa con ngöôøi thì Ñöùc Maria chaéc chaén khoâng traùnh khoûi nhöõng aùnh maét soi moùi cuûa ngöôøi khaùc.
Roài, Meï laïi tieáp tuïc im laëng tröôùc nhöõng söï kieän laï xaûy ra trong ngaøy Con meï chaøo ñôøi. Nhöõng nhaø chieâm tinh, caùc nhaø muïc ñoàng ñeán beân maùng coû, nôi ñaët Con meï. Coù ai laïi khoâng thaáy laï chöù. Nhöng Meï vaãn im laëng. Meï laø moät ngöôøi phuï nöõ maø, sao meï vaãn chaáp nhaän moät söï im laëng aáy? Moät khoaûng laëng luoân ñeå daønh cho moät ñöùc tin vaøo loøng Chuùa quan phoøng ñeå chaáp nhaän nhöõng noãi ñau khoâng theå chia seû vôùi taát caû moïi ngöôøi. Ñöùc Maria trôû thaønh maãu göông cho söï thaàm laëng laø nhö theá, laø phaûi chaáp nhaän nhöõng daáu veát cuûa ñau khoå. Lieäu coù bao giôø, Ñöùc Maria ñaët caâu hoûi, taïi sao Chuùa khoâng ra tay maø ñeå ngöôøi nöõ tì cuûa Chuùa phaûi ñau khoå nhö vaäy hay khoâng?
Söï im laëng aáy luoân theo ñuoåi Ñöùc Maria. Im laëng laéng nghe ngöôøi khaùc noùi veà Con meï, im laëng tröôùc söï phuï phaøng cuûa xaõ hoäi, im laëng trong haønh trình rao giaûng cuûa Ñöùc Gieâsu. Taát caû söï im laëng aáy ñaùnh daáu cho veát thöông ñaâm thaáu taâm hoàn Meï. Lôøi tieân baùo cuûa oâng giaø Simeâon[5] veà moät löôõi göôm seõ ñaâm thaâu loøng Meï laø moät tieán trình trong söï im laëng aáy.
Meï im laëng khi nghe Ñöùc Gieâsu noùi ñeán vieäc phaûi soáng trong nhaø Cha[6]. Meï chaáp nhaän noãi ñau aáy, nhö laø vieäc chuaån bò cho noãi ñau lôùn hôn sau naøy treân ñoài Canveâ. Ñoù laø moät tieán trình daøi suoát chaëng ñöôøng cuûa cuoäc ñôøi Meï. Meï chaïy ñeán vôùi Ñöùc Gieâsu trong tieäc cöôùi Cana[7], Meï ñöùng beân caïnh Con meï trong haønh trình rao giaûng[8]. Suoát haønh trình daøi aáy, Meï cuõng im laëng. Meï im laëng ñeå chieâm ngaém coâng trình cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa. Chaéc chaén ñaây laø moät haønh cho veát thöông loøng cuûa Meï ngaøy caøng theâm haèn saâu.
Veát haèn aáy nhö laø moät khoaûng toái cuûa loøng tin Meï. Nhöng chính veát thöông loøng aáy taïo ra moät veät saùng cho nieàm tin sau naøy cuûa nhaân loaïi. Chính veát thöông loøng naøy môû ra moät khoaûng saùng, moät caùnh cöûa ñöôïc môû ra ñoùn tieáp nhaân loaïi vaøo trong cung loøng cuûa Thieân Chuùa. Khoaûng troáng cho aùnh saùng ñi vaøo theá gian. Aùnh saùng ôn Cöùu ñoä nhôø ñoù coù moät khoaûng troáng ñi vaøo. Khoaûng troáng aáy cuõng laø caùnh cöûa cho nhaân loaïi ñeán gaàn vôùi ôn cöùu ñoä[9]. Nhö vaäy, chính nhôø veát thöông loøng cuûa moät ngöôøi Meï, maø ñaøn con ñöôïc höôûng haïnh phuùc. Meï chaéc chaén raát thoaû maõn vaø saün saøng chaáp nhaän noãi ñau thöông aáy.
Nhöng ñeå ñi ñeán vôùi aùnh saùng aáy, ñeå hieåu ñöôïc caùnh cöûa taám loøng aáy, Meï chaéc chaén coøn gaùnh chòu raát nhieàu taêm toái mòt muø cuûa moät kieáp con ngöôøi gaùnh laáy trong thaân xaùc ñôn yeáu ñuoái cuûa nhaân loaïi. Meï khoâng theå döøng laïi haønh trình cuûa mình duø gaëp ñau khoå, gaëp nhöõng luùc maø chæ coù ñöùc tin môùi coù theå vöïôt qua ñöôïc. Haønh trình daøi aáy laø moät khoaûng daøi laøm cho löôõi göôm seõ ñaâm thaâu ngaøy caøng ñöôïc môû roäng. Ñieàu naøy döôøng nhö Thieân Chuùa ñaõ chuaån bò cho Meï. Thieân Chuùa chuaån bò aân suûng naøy cho Ñöùc Maria ngay töø trong loøng meï. Aân suûng ñöôïc voâ nhieãm nguyeân toäi, maø theo chaân phöôùc Duns scotus (1274-1308) thì ñaây laø aân suûng cuûa söï cöùu ñoä. Nghóa laø ñöôïc höôûng töø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, vì Thieân Chuùa ñuû quyeàn naêng ñeå chuaån bò cho Ngöôøi Con moät ngöôøi meï nhö theá.
Nhöng aân suûng aáy khoâng phaûi laø loaïi Ñöùc Maria ra khoûi moät con ngöôøi bình thöôøng. Meï cuõng coù nhöõng tình caûm, nhöõng yeáu ñuoái, nhöõng gì laø moät con ngöôøi, moät ngöôøi meï phaûi coù. Vì vaäy ñeå chuaån bò cho caùi cheát treân Thaäp Giaù cuûa Ngöôøi Con, Thieân Chuùa ñaõ taïo cho Meï nhöõng khoaûng laëng caàn thieát, khoaûng xa caùch caàn thieát cho cuoäc chia li lôùn hôn. Thieân Chuùa muoán Meï hieåu ñöôïc Ngöôøi Con coù nhöõng coâng vieäc cuûa Ngöôøi Con. Meï haõy hieåu vaø haõy chaáp nhaän Ngöôøi Con. Baét ñaàu laø cuoäc chia ly trong ñeàn thôø, cuoäc chia li nhö nhaém ñeán caùi cheát cuûa Ñöùc Gieâsu ba ngaøy trong phaàn moä buïi ñaát, ñeå tieán leân môû cöûa cho loøng tin nhaân loaïi, vaø ñeå nieàm tin cuûa meï ñöôïc röïc saùng leân[10].
Nhöõng khoaûng troáng, khoaûng laëng taïo thaønh boùng toái nôi cung loøng Ñöùc Maria thöïc söï ñi ñeán moät boùng toái cuoái cuøng. Boùng toái aáy bao truøm leân caû theá giôùi[11], khi Ñöùc Gieâsu ñoùn nhaän hình phaït cuûa moät töû tuø. Boùng toái naøy cuõng taïo ra moät khoaûng toái cho taâm hoàn Ñöùc Maria. Boùng toái naøy chaéc chaén raát lôùn. Noù khoâng chæ aûnh höôûng ñeán nieàm tin maø coù leõ seõ laøm cho Meï ñaët theâm caâu hoûi, coù phaûi Ngöôøi laø Thieân Chuùa khoâng?
Nhöng trong khoaûng toái naøy, chuùng ta khoâng thaáy gioït nöôùc maét cuûa Meï. Phaûi chaêng meï khoâng coù noãi ñau? Chaéc chaén khoâng phaûi, nhöng thöïc söï Meï ñaõ ñöôïc chuaån bò töø ñaàu. Meï khoâng muoán ngöôøi khaùc phaûi ñau khoå cuøng Meï. Meï chæ im laëng ñöùng beân Thaäp Giaù, khoâng keâu gaøo, khoâng la lôùn. Meï khoâng muoán ñoøi hoûi söï thöông caûm cuûa moïi ngöôøi ñoái vôùi mình.
Ñaëc bieät, Meï khoâng muoán gaây söï chuù yù cho ngöôøi khaùc. Meï duõng caûm nhaän laáy noãi ñau cuûa nhaân loaïi[12]. Meï chaáp nhaän hy sinh cho nhaân loaïi. Moät ngöôøi phuï nöõ duõng caûm, maïnh meõ: ñoù laø ñieàu chuùng ta coù theå thaáy nôi Ñöùc Maria.
Meï duõng caûm chieâm ngaém caùi cheát cuûa Con Meï nhö moät cuoäc leã hy teá cuûa Isaaùc. Cuoäc hy teá naøy nhö ñang dieãn ra tröôùc maét Meï[13]ï. Noù cho chuùng ta nhìn Meï khoâng chæ coøn laø moät ngöôøi meï yeáu ñuoái, nhöng nôi Meï coù moät söùc maïnh cuûa moät ngöôøi cha ñaày quyeát ñoaùn. Chính vì vaäy, Meï coù theå ñöùng beân caïnh Thaäp Giaù, gaùnh chòu cuøng moät noãi ñau vôùi Con Ngöôøi. Ñaây laø moät ñaëc tính tình caûm cuûa Meï. Meï saün saøng sôùt chia noãi ñau cuûa moïi ngöôøi, noãi ñau cuûa ngöôøi beân caïnh. Chính vì vaäy, Meï ñöôïc nhìn nhaän laø moät ngöôøi meï cuûa Giaùo Hoäi, saün saøng ra tay cöùu vôùt nhöõng ai laàm than trong toäi loãi.
Ñoù laø ñieàu Meï ñaõ chia seû noãi ñau bò boû rôi cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi con Meï, khi Ñöùc Gieâsu thoát leân “Laïy Chuùa, sao Chuùa boû con?” (Tv21). Chaéc chaén Meï hieåu ñöôïc söï boû rôi naøy. Vì suoát chaëng ñöôøng daøi theo Ñöùc Gieâsu, Meï khoâng ít laàn caûm thaáy laïc loõng vôùi vieäc Ngöôøi Con boû rôi, vaø cuoái cuøng nhöõng gioït maùu cuûa Con treân ñöôøng ñeán ñoài Canveâ. Nhöõng gioït maùu aáy chaûy ra chæ laø côn ñau theå xaùc nhöng coù theå xeù naùt loøng Meï. Meï xoùt xa cho cuoäc ra ñi, cuoäc boû rôi cuoái cuøng treân Thaäp Giaù.
Ñöùc Maria chaéc chaén raát ñau ñôùn trong suoát nhöõng ngaøy Ngöôøi Con ñi vaøo taän ñaùy cuûa vöïc saâu cuûa caùi cheát. Nhöõng ngaøy naøy, Meï cuõng phaûi ñi vaøo trong vöïc saâu aáy, vì nhöõng ñau khoå cuûa ngöôøi meï maát con. Ñeå roài, söï Phuïc Sinh ñeán. Meï ñöïôc nhìn thaáy vinh quang cuûa Thieân Chuùa. Ñaây cuõng laø luùc Meï ñöôïc vinh quang. Nhöng chuùng ta khoâng thaáy Meï leân tieáng. Meï laïi tieáp tuïc im laëng. Meï im laëng , vaø chieâm ngaém loøng tin cuûa mình, vì coâng trình Chuùa ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Meï khoâng ñoøi hoûi phaûi ñöôïc keå coâng trong ñoù. Ñoù laø söï khieâm nhöôøng cuûa Meï. Nhöng nhöõng ngöôøi con laøm sao coù theå queân ñi ngöôøi meï cuûa mình. Vì vaäy, Giaùo Hoäi luoân toân vinh Meï vaø ngaøn ñôøi coøn haùt lôøi toân vinh Meï.
Toùm laïi, cuoäc ñôøi Meï laø moät haønh trình daøi cuûa ñöùc tin. Noù baét ñaàu töø khi Meï ñöôïc thaønh thai trong loøng meï cho ñeán khi Meï ñöôïc Thieân Chuùa toân vinh. Haønh trình naøy laø moät cuoäc chieán ñaáu töø boùng toái ñeán aùnh saùng, roài töø aùnh saùng ñi vaøo boùng toái, vaø tieáp tuïc ñeán vôùi Aùnh Saùng baát dieät. Chính haønh trình naøy, Meï ñöôïc ñöa leân tôùi baäc Nöõ Vöông, Ñaáng Trung Gian cuûa nhaân loaïi vôùi Thieân Chuùa. Nhôø Meï, chuùng ta coù theå tin töôûng raèng, chuùng ta khoâng theå bò boû rôi trong boùng toái. Meï chaéc chaén ñoàng haønh vôùi chuùng ta, chæ coù ñieàu laø chuùng ta coù nhaän ra Meï hay khoâng! Chính haønh trình naøy cuõng laø moät khoaûng daøi taïo thaønh moät con ñöôøng cho Aùnh Saùng Thieân Chuùa ñeán vôùi chuùng ta qua veát thöông bò ñaâm thaâu cuûa Meï. Nhôø vaäy, Meï hieåu vaø maõi luoân ñoàng haønh cuøng Giaùo Hoäi. Chuùng ta nhöõng ngöôøi con seõ laøm gì ñeå ñeàn ñaùp aân nghóa caûu Meï?
Saùch tham khaûo
ü Goergette Blaquieøre, Loä Trình Ñöùc Tin Cuûa Ñöùc Maria
ü Lm.Pheâroâ Leâ Vaên Chính, Giaùo Trình Thaùnh Maãu Hoïc, Hoïc Vieän Thaàn Hoïc Lasan, 2007-2008
ü M.A Traàn Phoå. Ofm, Chaân phöôùc John Duns Scotus, Hoïc Vieän Phan Sinh Thuû Ñöùc, 2006
ü CGKPV, Kinh Saùch Caùc Baøi Ñoïc taäp 1 vaø 2, NXB Tp. HCM,1998
ü Karl Rahner, Maria Keû Ñaõ Tin, NXB Toân Giaùo, Haø Noäi 2004.
“ BERNARD”
[1]CGKPV, Kinh Saùch Caùc Baøi Ñoïc taäp 1 vaø 2, NXB Tp. HCM,1998, tr103
[2]CGKPV, Kinh Saùch Caùc Baøi Ñoïc taäp 1 vaø 2, NXB Tp. HCM,1998, tr103
[3] Lc 1,5-22
[4] Lc 1,16-38
[5] Lc 2,33-35
[6] Lc 2,49
[7] Ga 2,1-12
[8] Mc 3,31-35
[9]Lm.Pheâroâ Leâ Vaên Chính, Giaùo Trình Thaùnh Maãu Hoïc, Hoïc Vieän Thaàn Hoïc Lasan, 2007-2008, tr43
[10]Lm.Pheâroâ Leâ Vaên Chính, Giaùo Trình Thaùnh Maãu Hoïc, Hoïc Vieän Thaàn Hoïc Lasan, 2007-2008, tr46
[11] Mc 15,33
[12]Goergette Blaquieøre, Loä Trình Ñöùc Tin Cuûa Ñöùc Maria, tr81-82
[13]Sñd, tr82
