Quê Hương tui nè - Bình Thuận

[Teacher's Mập]

Chà và lệ của người Chăm ở Bình Đức – Bình Thuận

(www.binhthuan.vn - 01/04/2009 - 307 PM)

Chà và lệ hay còn gọi là lễ hội Tống na có ý nghĩa cầu phúc cầu may, cầu mưa thuận gió hòa, cầu một năm được mùa, cầu cho dân làng khỏe mạnh, xua hết những điều xấu xa trong năm cũ để đón những điều tốt lành trong năm mới.
Người Bình Đức cho rằng, cứ sau khi làng này cúng là trời đổ mưa. Mà đó là những cơn mưa lớn, đủ nước cho mùa xuống đồng. Bởi vậy, lễ hội Tống na ở Bình Đức năm nào cũng được mong đợi nhất và tổ chức trang trọng nhất. Cứ vào tháng giêng Chăm lịch- trùng với tháng 4 âm lịch hàng năm, làng Chăm Bình Đức lại chuẩn bị cho lễ hội. Đây là thời điểm chuyển từ xuân sang hạ, từ nắng sang mưa, là lúc nông dân chuẩn bị xuống đồng. Bởi vậy ngoài ý nghĩa cầu phúc, cầu may thì cầu mưa là nội dung rất quan trọng. Lễ hội diễn ra trong 2 ngày 1 đêm. Trước lễ cúng chính thức, người ta làm mâm lễ gọi là cúng bánh chà cung -tức là khai báo, xin thần cai quản làng cho phép tiến hành lễ. Lễ vật cúng gồm 1 cặp gà (1trống 1 mái), 2 mâm bánh bò (18 cái) và 2 trứng gà với rượu. Lễ cúng chính thức là phần được mong đợi nhất. Hơn 6 giờ tối, màn đêm buông xuống. Đám thanh niên và trẻ con xúm quanh sân lễ. Một đống lửa được đốt lên. Thầy cả giỗ phụ trách cúng chính đĩnh đạc trong bộ trang phục hành lễ màu trắng vừa đánh trống theo nhịp vừa khẩn báo, khẩn mời các thần thánh đến chung vui ngày hội. Thầy cả bóng với trang phục đỏ rực có nhiệm vụ cúng lễ và múa lễ. Cứ sau mỗi bài cúng cầu thánh thần phù hộ, thầy bóng đứng dậy múa lễ. Tay thầy cầm khăn đỏ múa theo nhịp trống. Sau đó múa nhanh hơn và cầm 2 thanh kiếm múa dồn dập theo nhịp trống. Ngoài sân, đống lửa cháy rực. Đám thanh niên, con nít bắt đầu la hét khi thầy tiến ra giữa sân, bước 2 chân vào đống lửa. Sau đó thầy bóng bước ra ngoài, vừa múa vừa chém lên chém xuống đống lửa thể hiện quyết tâm dập tắt mọi tai ương, địch họa. Sau 3 lần đạp lửa, múa gươm, thầy bóng cầm cây đèn cầy thắp sáng ra giữa sân khấn vái rồi cho vào miệng ngậm tắt. Mỗi lần đi ra sân ông lại bốc 1 nắm gạo, muối rải ra đất với ý nghĩa tống những điều rủi ro, xui xẻo đi. Trùng với ảnh hưởng của cơn bão số 1, mà bà con cho là sự ứng nghiệm, giữa lễ cúng, mưa trút xuống tầm tã. Mắt những người phụ nữ lam lũ, những lão nông chất phác long lanh niềm hạnh phúc. Thanh niên, trẻ con vui mừng hò hét. Người già cho rằng thần đã nghe thấy và cơn mưa này như là sự gột rửa những gì xấu xa. Năm nay sẽ là năm cả làng gặp may mắn. Dưới cơn mưa đổ dài, thanh niên, trẻ con xúm nhau quạt lửa. Cố làm cho đống lửa cháy to để thầy bóng biểu diễn tài nghệ đạp lửa của mình Gần 60 phút cúng lễ, cơn mưa chấm dứt cũng là lúc lễ cúng tiến hành xong. Chỗ ngồi của thầy cúng và những bô lão trong làng xâm xấp nước. Thế nhưng không ai trong họ sốt ruột đi tìm chỗ khô ráo. Họ tin lòng thành đã được ứng nghiệm. Đêm nay, thầy cúng và những người lo tổ chức lễ cúng nghỉ lại trong rạp, chờ sáng mai tiếp tục những nghi thức cuối cùng.

Theo Việt Báo