131. Nhà Thờ trong Cựu Ước
Trong thời đầu của Cựu Ước, các Tổ Phụ của Dân Chúa, vì sống đời du mục, nên khi dừng lại đâu, họ kiếm một viên đá lớn để làm bàn thờ tế lễ.
Khi vào được Đất Hứa, Dân Chúa sống đời định cư, nên Thiên Chúa buộc họ phải có một đền thờ để thờ phượng Ngài. Vì thế, năm thứ 480 sau khi xuất hành ra khỏi nước Ai Cập, vua Salomon khởi công xây dựng đền thờ.
Đền thờ Giêrusalem nầy được hoàn thành trong vòng 7 năm.
Trong Lễ cung hiến Đền Thờ Giêrusalem, chính Thiên Chúa phán với vua Salomon: "Ta đã nghe lời ngươi khẩn nguyện van xin trước nhan Ta. Ta đã tác thành Nhà nầy, Nhà mà ngươi đã xây để đặt Danh Ta ở đó mãi mãi: mắt Ta và lòng Ta sẽ có ở đó mọi ngày.” (1 Vua 9, 3).
132. Nhà Thờ trong Tân Ước
Con Thiên Chúa giáng sinh trong một hang đá thô hèn. Hang đá nầy đã được thánh Giuse quét dọn sạch sẽ trước đó. Nơi Hang Đá, có Con Vua Cả Trời Đất ngự nầy, Đức Mẹ và thánh Giuse sốt sắng cầu nguyện và thờ lạy Chúa. Các mục tử cũng được các thiên thần hướng dẫn đến thờ lạy Chúa trong Hang Đá nầy. Hang Đá nầy chẳng phải là hình ảnh đầu tiên của Các Nhà Thờ Công giáo sao?
Nhà thờ đầu tiên của Đạo Công giáo được miêu tả rõ ràng trong Phúc Âm, đó là Nhà Tiệc Ly: một phòng ăn ở trên tầng lầu, nơi đó, Chúa Giêsu và Các Tông Đồ dâng Thánh Lễ đầu tiên.
Sau khi Chúa về trời, thánh lễ được diễn ra trong các tầng lầu theo kiểu Nhà Tiệc Ly như vậy, nhưng kích thước rộng hơn.
Trong thời kỳ Bắt Đạo, đi vào những phòng như vậy để dự lễ thì dễ bị bại lộ, nên các nhà thờ được đưa về những vùng quê hẻo lánh.
Trong những lúc Bắt Đạo quá gắt gao, các bổn đạo đầu tiên đào những hang núp thật sâu dưới đất và sinh hoạt trong những hang nầy để tránh bị bắt và để tham dự thánh lễ một cách an toàn. Bàn thờ được đặt trên mộ các thánh tử đạo được chôn cất trong các hang đó. Lịch sử gọi những hang nầy là Hang Toại Đạo. Hiện nay, vẫn còn nhiều Hang Toại Đạo danh tiếng tại Rôma, thủ đô nước Italia.
Vào đầu thế kỷ thứ tư, khi các cuộc Bắt Đạo không còn nữa, nhiều nhà thờ phượng được xây cất lên, gọi là Nhà Thờ, Đền Thờ, Nhà Chúa, Thánh Đường, Đền Thánh, Vương Cung Thánh Đường như chúng ta thấy hiện nay.
133. Thái độ của Chúa đối với Đền Thờ
Trong Cựu Ước, Đền Thờ được dành riêng đặc biệt cho Thiên Chúa. Thiên Chúa thường áp dụng những hình phạt rất nặng đối với những ai phạm đến Đền Thờ, như trường hợp hai đứa con trai của thầy cả Hêli, vì không chịu sống nghiêm trang xứng đáng trong Đền Thờ, đã bị Chúa phạt nặng.
Trong Tân Ước, ngày kia vào Đền Thờ, Chúa Giêsu nổi giận vì thấy một số người tổ chức buôn bán và đổi tiền. Ngài thịnh nộ, đuổi họ ra hết, và tuyên bố Nhà Chúa, Nhà Thờ, là Nhà Cầu Nguyện, chứ không phải là sào huyệt của bọn trộm cướp. (x. Mt 21,13)
134. Những cách hiện diện của Chúa Giêsu sau khi Ngài về trời:
Chúa Giêsu ngự về trời trong biến cố Thăng Thiên, không có nghĩa là Ngài chấm dứt sự hiện diện với chúng ta, hay là vĩnh viễn xa lìa chúng ta.
Chúa Giêsu không bao giờ để chúng mình mồ côi đâu!
Khi Chúa Giêsu lên trời, Ngài chỉ thay đổi cách hiện diện của Ngài mà thôi: Ngài không còn ở lại với chúng ta bằng chính thân xác Phục Sinh vinh hiển của Ngài, nhưng qua các cách thế hiện diện mới, Ngài vẫn ở lại với chúng ta mọi ngày cho đến tận thế.
- hiện diện trong Bí tích Thánh Thể: “Ai ăn thịt và uống máu tôi, thì ở lại trong tôi, và tôi ở lại trong người ấy” (Ga 6,56).
- hiện diện trong Giáo Hội: “Ai nghe các con, là nghe Ta” (Lc 10,16).
- hiện diện trong Cộng đoàn: “Ở đâu có hai ba người họp lại nhân danh Thầy, thì có Thầy ở đó, giữa họ” (Mt 18,20).
- hiện diện trong những hành vi bác ái: “Ta bảo thật các ngươi: mỗi lần các ngươi làm như thế cho một trong những anh em bé nhỏ nhất của Ta đây, là các ngươi đã làm cho chính Ta vậy” (Mt 25,40).
- hiện diện trong những người đói, khát, khách lạ, trần truồng, đau yếu, ngồi tù, ... (x. Mt 25,42-43)
135. Làm sao giải thích được lý do những biến cố phi thường đó?
Ngày nay, người ta còn thấy một số linh hồn sống nội tâm sâu xa, trong khi hoạt động cũng như lúc nghỉ ngơi, vẫn toả rộng làn khí có thể gọi được là huyền nhiệm, thần linh như Chúa Cứu Thế xưa.
Những cuộc trở lại phi thường do các thánh tạo nên nhờ danh thơm nhân đức; những đoàn người khát khao sự thánh thiện xin đi tu, đều nói lên bí quyết đời thầm lặng.
Nhờ thánh Antôn, các sa mạc Đông Phương đã chật ních những người.
Thánh Bênêđictô đã gây lên một phong trào tu sĩ cải tiến văn minh Âu châu.
Thánh Bênađô đã gây ảnh hưởng vô song trong Giáo Hội trước mặt các vua quan và dân tộc.
Thánh Vixentê Ferrier đã khích lệ lòng nhiệt thành khôn tả của quần chúng trên đường ngài qua và đã lôi cuốn bao người trở lại.
Dưới cờ thánh Inhaxiô, một đoàn quân anh dũng đang rầm rộ tiến bước.
Chỉ một mình thánh Phanxicô Xaviê đã đủ để tái sinh hàng trăm ngàn người ngoại giáo.
Chỉ có quyền lực Thiên Chúa phản chiếu qua các vị tông đồ ấy, mới có thể giải thích lý do những biến cố phi thường đó. (Hồn Tông Đồ)
Linh mục Nguyễn Hài Đồng