Caohuong
01-12-2016, 06:51 AM
Thông báo của Uỷ ban Thánh nhạc về 2 Tuyển tập Thánh ca Việt Nam đã phát hành
Hội Đồng Giám Mục Việt Nam13097Ủy Ban Thánh Nhạc
THÔNG BÁO THÁNH NHẠC
(Ngày 1 tháng 11 năm 2016)
A. Về: 2 tuyển tập THÁNH CA VIỆT NAM
Trong thời gian qua, Ủy ban Thánh Nhạc trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam (UBTN) đã xuất bản:
Tuyển tập THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 1, năm 2010,
và Tuyển tập THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 2, năm 2016;
(và đang tiếp tục thực hiện quyển 3).
Hai tuyển tập Thánh Ca này bao gồm những bài thánh ca từ trước đến nay của các nhạc sĩ công giáo (đã có sách và đã được phổ biến) do UBTN tuyển chọn, nhuận sắc và giới thiệu.
Khi thực hiện 2 tuyển tập này, UBTN ước muốn giới thiệu mỗi nhạc sĩ một số bài tiêu biểu của mỗi giai đoạn trong quá trình hình thành nền Thánh Nhạc Việt Nam. Vì thế, xin các Cha trưởng ban thánh nhạc giáo phận, cũng như quý cha và quý vị đang phụ trách thánh nhạc các Đại chủng viện, các dòng tu lưu ý:
1. Những bài thánh ca nếu không có trong danh mục của 2 tuyển tập này mà đã được Imprimatur thì vẫn được sử dụng trong Phụng vụ;
2. Khi chọn bài hát, các ca trưởng nên soát lại xem bài hát được chọn có trong 2 tuyển tập này không, nếu có cần so lại để xem có chỗ nào đã được chỉnh sửa (về lời cũng như về nhạc) ngõ hầu hát cho đúng và thống nhất.
3. Cụ thể: sau đây là những bài đã được chỉnh sửa:
TUYỂN TẬP THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 1
(Chỉ xin đan cử một số bài)
Trang
Tên bài hát
Tên tác giả
45
Đàn Hát Lên Các Dân Ơi
Thiện Cẩm
83
Tôi Chỉ Ước Trông
Kim Long
96
Chúa Chăn Giữ Tôi
Hoài Chiên
142
Từ Vực Sâu (sửa câu 4)
Kim Long
145
Giờ Đoàn Con
Vinh Hạnh
302
Đây Phép Nhiệm Mầu
Hoài Chiên
310
Con Thờ Lạy
Hoài Chiên
314
Thờ Lạy Chúa
Hoài Đức
319
Thành Tâm Thờ Kính
Kim Long
324
Lòng Chúa Ái Tuất
Nguyễn Bang Hanh
326
Phút Than Thở
Thiên Phụng-Tâm Bảo
332
Trước Thánh Thể
Thăng Ca
368
Nguyện Yêu Chúa
Hoài Chiên
370
Thánh Tâm Chúa Giêsu
Huyền Linh
372
Trái Tim Người
Nguyễn Khắc Tuần
402
Cao Cung Lên (máng lừa)
Hoài Đức
426
Hang Bêlem (Hát: Hát khen
hay hát Đêm Đông lạnh lẽo Chúa sinh đều được…)
Hải Linh
430
Mùa Đông Năm Ấy
(sửa : mừng sinh nhật Chúa vinh quang …)
Hoài Đức
604
Cung Chúc Trinh Vương
Hoài Đức
610
Dâng Mẹ
Hoài Đức
620
Đền Tạ Trái Tim Mẹ
Nguyễn Khắc Tuần
758
Tận Hiến Cho Đức Mẹ
(Có Mẹ dắt dìu con tiến lên đường mới …)
Huyền Linh
768
Tiếng Hát Thiên Thu
Dao Kim-Thiên Tân
808
Cầu Xin Thánh Gia (Cuối câu PK 2)
Phạm Đình Nhu
Trên đây là một số ví dụ để lưu ý khi chọn bài có in trong tuyển tập 1.
TUYỂN TẬP THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 2
(Chỉ xin đan cử một số bài)
Trang
Tên bài hát
Tên tác giả
28
Bình an trong Chúa
Minh Tâm
34
Cảm tạ ơn Chúa
Đàm Ninh Hoa
38
Chính Chúa đang nâng đỡ
Viết Chung
56
Có Chúa trong đời
Anh Tuấn
72
Con nâng hồn lên
Hoàng Kim
74
Con tìm nhan thánh Chúa
Sơn Ca Linh
104
Lời hằng sống
Hạt Sương Nguyên
106
Lời kinh dâng Chúa
Anh Tuấn
116
Nguồn ánh sáng
Hoàng Kim
122
Nơi con nương ẩn
Minh Tâm
132
Tán tụng hồng ân
Vũ Đình Trác – Hải Linh
142
Tình Ngài yêu
Huy Hoàng
146
Tình yêu của Chúa
Ngọc Linh
160
Tựa nương bên Chúa
Trầm Hương
162
Vinh quang Chúa
Hùng Lân
166
Xin chỉ cho con
Hùng Lân
178
Ca vang ngày mới
Nguyễn Duy
182
Con hằng ước mơ
Đa Minh
194
Nơi Nhà Chúa
Đa Minh
200
Tiến về Nhà Chúa
Viết Chung
202
Trước nhan Chúa
Đa Minh
222
Dâng
Du Sinh
228
Dâng dâng lên
Đa Minh
249
Thân lúa miến
Mi Trầm
260
Xin dâng đời con
Huy Hoàng
261
Xin dâng lên
Minh Tâm
266
Chúa chăn nuôi tôi
Duy Thiên
270
Chúa chăn nuôi tôi
Vũ Văn Lịch
278
Chúa sống trong tôi
Nam Hoa
280
Đến dự tiệc thánh
Nguyễn Duy
282
Đồng cỏ tươi
Hùng Lân
288
Lương thực của con
Viết Chung
290
Nếm thử mà xem
Cát Minh
299
Ra về
Anh Tuấn
309
Chúng con kính thờ
Đa Minh
324
Vì yêu thương
Minh Tâm
331
Hãy sẵn sàng
Minh Tâm
332
Lễ dâng trông đợi
Viết Chung
360
Một Hài Nhi
Nam Hoa
372
Tin vui từ trời
Viết Chung
382
Con đường Chúa đã đi qua
Văn Chi
386
Con vươn hồn lên
Hùng Lân
392
Hãy trở về
Ngọc Kôn
417
Hoan ca Phục Sinh
Hùng Lân
424
Mừng Chúa sống lại
Phanxicô
426
Xin ở lại với con
Hải Triều
433
Xin ban Thần Trí
Việt Trì
442
Bài ca bác ái
Minh Tâm
444
Bài ca yêu thương
Minh Tâm
458
Chút tình con thơ
Nguyễn Duy
466
Kính chào Trinh Nữ
Minh Tâm
472
Mẹ cao sang
Tạ Mạnh Nghi
486
Tràng hoa Mân Côi
Phạm Xuân Chiến
497
Kính chào Thánh Cả
Minh Tâm
508
Monica hiền mẫu
Đa Minh
512
Người là Gio-an
Đa Minh
528
Chúa thánh hiến con
Minh Tâm
532
Lời kinh cầu cho các linh mục
La Thập Tự
572
Dâng lễ mùa xuân
Hải Nguyễn
591
Con đã cậy trông
Nguyên Kha
596
Niềm hy vọng
Mai Thiện
619
Này chính Chúa
Ng. Đức Tuấn
626
Xin cho con
Anh Tuấn
NÓI CHUNG:
1. Cần phân biệt Chúa và Cha; Ngài và Người …
2. Alleluia, nếu có ngắt (nếu cần cắt chữ ra thì cắt theo nghĩa): tức là Al-lê-lu, Al-lê-lu-ia, chứ đừng cắt Al-lê Al-lê-lu-ia (như thấy trong một vài bài hát)
3. GIA-VÊ là danh Chúa trong Cựu ước. Theo thông cáo của Tòa thánh (xem Hương Trầm số 8, trang 41) chúng ta sẽ không dùng từ Giavê trong các bài hát nữa (những bài cũ đã lỡ soạn rồi, cần phải sửa lại để có thể tiếp tục hát)….
B. VỀ THÁNH VỊNH ĐÁP CA:
Ở nhiều nhà thờ ta thấy thay vì đọc hay hát Tv đáp ca như Sách Bài đọc chỉ, thì người ta hát một bài nào khác. Làm như thế có đúng phụng vụ không ? Cha Roguet, chuyên viên phụng vụ giải thích: “Gọi là Tv đáp ca vì Tv thường do ca đoàn hay một người xướng, còn giáo dân chỉ hát câu đáp, tức là một điệp khúc ngắn lặp lại sau mỗi câu Tv. Nhưng chữ “đáp ca” còn có một ý nghĩa sâu hơn: trong phần phụng vụ Lời Chúa, Thiên Chúa nói với ta trước, và chúng ta hát một Tv để đáp lại. không phải là một bài hát để lấp chỗ trống. Tv đáp ca là thành phần trọn vẹn của Phụng vụ Lời Chúa. Tv này cần phải được lắng nghe thực sự trong thinh lặng. Đây là một cách suy niệm Bài đọc 1 trước đó và giúp ta lĩnh hội ý nghĩa Bài đọc đó trong sự cầu nguyện. Tv được phụng vụ chọn lựa tùy theo Bài đọc 1, cho nên có thể coi như một Bài đọc thứ 4” (Tìm hiểu Thánh lễ số 22 ; ba bài đọc kia là bài Cựu Ước, bài Thánh thư và bài Tin Mừng). Như vậy ta thấy rõ: Tv đáp ca có liên hệ chặt chẽ với Bài đọc 1 trước đó và phải là một bài Tv hoặc thánh ca lấy từ TK, chứ không phải là bài ca có tính cách trang trí, lấy lời của một người phàm nào, dù hay đến mấy.
Khi hát Tv đáp ca thì làm thế nào ? Lý tưởng là hát Tv chỉ định trong sách Bài đọc. Trong thực tế, điều này khó thực hiện, vì chỉ có rất ít Tv được dệt nhạc và cộng đoàn thường không đủ khả năng để hát mỗi lần. Khi nào Tv đã được dệt nhạc thì có thể hát (nhưng lưu ý: nhiều khi phụng vụ chỉ dùng một số câu chứ không lấy cả Tv). Một giải pháp khác là dệt một điệu nhạc dễ vào câu đáp (điệp khúc), còn các câu riêng thì do một người xướng lên bằng một cung giọng đơn giản. Sách lễ Rô-ma (Qui chế Tổng quát, số 36) còn đưa ra một giải pháp nữa, ít được biết đến: Khi nào hát thì tùy theo Mùa phụng vụ có thể dùng một số câu đáp chung và một số Tv chung, thay cho các Tv đáp ca được chỉ định trong sách Bài đọc.
1. CÁC CÂU ĐÁP VÀ THÁNH VỊNH ĐÁP CA CHUNG
1- Các câu đáp chung có thể dùng (khi hát) với bất cứ Tv đáp ca nào trong Mùa PV
+ Mùa Vọng: Xin Chúa đến cứu chuộc chúng con.
+ Mùa Giáng sinh: Lạy Chúa, hôm nay chúng con đã nhìn thấy (hoặc: được chiêm ngưỡng) vinh quang Chúa.
+ Mùa Chay: Lạy Chúa, xin nhớ lại ân tình và tín nghĩa của Chúa. (hoặc: tình thương và lòng thành tín của Ngài)
+ Mùa Phục sinh: Al-lê-lu-ia (2 hoặc 3 lần)
+ Mùa Thường niên:
a) Với Tv tán tụng:
- Hãy tạ ơn Chúa vì Chúa nhân từ
- Lạy Chúa, chúng con tạ ơn Ngài, công trình Ngài xiết bao kỳ diệu
- Hát lên mừng Chúa một bài ca mới
b) Với Tv cầu xin:
- Chúa gần gũi những ai kêu cầu Chúa
- Lạy Chúa, xin nhận lời và cứu độ con
- Chúa là Đấng từ bi nhân hậu
2- Các Thánh vịnh đáp ca chung có thể hát thay cho Tv được chỉ định trong sách Bài đọc, tùy thuộc Mùa (số trước là số của bản PV, số trong ngoặc là số của bản Híp-ri)
+ Mùa Vọng:
. Tv 24 (25),4bc-5ab.8-9.10+14 (câu đáp: 1b) lấy ở Mùa Vọng, CN 1C.
. Tv 84 (85),9ab-10.11-12.13-14 (câu đáp 8) lấy ở Mùa Vọng, CN 2B.
+ Mùa Giáng sinh:
. Tv 97 (98),1.2-3ab.3cd-4.5-6 (câu đáp: 3c) lấy ở lễ Giáng sinh, lễ ngày.
+ Mùa Chay:
- Tv 50 (51),3-4.5-6a.12-13.14+17 (câu đáp: x.3a) lấy ở Mùa Chay CN 1A
- Tv 90 (91),1-2.10-11.12-13.14-15 (câu đáp: x.15b) lấy ở Mùa Chay CN 1C
- Tv 129 (130),1-2.3-4ab.4c-6.7-8 (câu đáp: 7) lấy ở Mùa Chay CN 5A
+ Mùa Phục sinh:
. Tv 117 (118),1-2.16ab-17.22-23 (câu đáp: 24) lấy ở lễ Phục sinh, lễ ngày
. Tv 65 (66),1-3a.4-5.6-7a.16+20 (câu đáp: 1) lấy ở Mùa Phục sinh, CN 6A
+ Mùa Thường niên:
. Tv 18B (19B),8.9.10.15 (câu đáp: Gioan 6,64b) lấy ở Mùa Thường niên, CN 3C
. Tv 26 (27),1.4.13-14 (câu đáp: 1a) lấy ở Mùa Thường niên, CN 3A
. Tv 33 (34),2-3.4-5.6-7.8-9 (câu đáp: 9a) lấy ở Mùa Thường niên, CN 19B
. Tv 63 (63),2.3-4.5-6.8-9 (câu đáp: 2b) lấy ở Mùa Thường niên, CN 12C
. Tv 94 (95),1-2.6-7.8-9 (câu đáp: 8) lấy ở Mùa Thường niên, CN 4B
. Tv 99 (100),2.3.5 (câu đáp: 3c) lấy ở Mùa Thường niên, CN 11A
. Tv 102 (103),1-2.3-4.8+10.12-13 (câu đáp: 8a) lấy ở Mùa Thường niên, CN 7A
. Tv 144 (145),1-2.8-9.10-11.13cd-14 (câu đáp: x.1) lấy ở Mùa Thường niên, CN 14A
Hy vọng các nhạc sĩ sẽ dệt nhạc (dễ một chút) các câu đáp chung và các thánh vịnh đáp ca theo đúng tinh thần phụng vụ.
2. MỘT SỐ TỪ HÍP-RI DÙNG TRONG PHỤNG VỤ
Trong các sách phụng vụ, tiếng La-tinh chỉ còn ba từ: A-men, Al-lê-lu-ia và Ho-san-na. Trong một ít bài hát tiếng Việt đôi khi ta còn gặp Gia-vê, Ma-ra-na-tha. Ta thử tìm hiểu ý nghĩa và cách dùng những từ này.
A-MEN có nghĩa là “thật như thế”, “tôi đồng ý”. Phụng vụ năng dùng A-men, nhưng lời thưa A-men đặc biệt long trọng ở cuối Lời nguyện nhập lễ và nhất là ở cuối Kinh Tạ ơn (Kinh nguyện Thánh Thể), trước Kinh Lạy Cha, nói lên sự đồng tình của cộng đoàn với lời cầu nguyện của linh mục. Nên nghiên cứu cách nào để làm nổi bật hai lời thưa A-men đó.
AL-LÊ-LU-IA: theo Khải huyền 19,1.3.4.6, Al-lê-lu-ia được dùng trong bài ca khải hoàn trên thiên quốc. Vì thế thánh tiến sĩ Augustinô nói: chúng ta hát Allêluia khi còn đi trên đường ở trần thế, để thêm can đảm, thêm sức tiến về quê trời, nơi chúng ta sẽ muôn đời hát Allêluia. Khi hát, nếu cần cắt chữ ra thì cắt theo nghĩa, tức là Al-lê-lu, Al-lê-lu-ia. chứ đừng cắt Al-lê, Al-lê-lu-ia (như thấy trong một vài bài hát).
HO-SAN-NA dùng trong bản Latinh Thánh Thánh Thánh (xem phần số 2 ở trên). Bản chính thức tiếng Việt dịch là “Hoan hô Chúa”, chỉ có bộ lễ của linh mục Nguyễn Văn Trinh dùng Ho-san-na.
GIA-VÊ là danh Chúa trong Cựu ước. Trong một số bài hát tiếng Việt còn gặp từ này. Thực ra trong Cựu ước Híp-ri, tên Chúa được viết tắt bằng bốn phụ âm YHVH. Bốn phụ âm này đọc với nguyên âm nào thì không rõ, vì chính người Do-thái, do kính trọng, đã từ lâu không đọc tên Chúa, mà hễ gặp YHVH thì đọc là A-đo-nai, nghĩa là “Chúa chúng tôi”. Đọc là Giê-hô-va chắc chắn là không đúng. Nhiều học giả Thánh Kinh cho rằng đọc là Gia-vê (Yahveh), nhưng cũng không chắc, vì có ý kiến cho rằng có lẽ đọc là Gia-vô (Yahvoh). Dầu sao, đối với chúng ta vấn đề đó không quan trọng vì phụng vụ Giáo hội, tiếp nối truyền thống Do thái, không hề đọc tên Chúa, mà chỉ dùng Ky-ri-os (Hy lạp) hoặc Do-mi-nus (Latinh), nghĩa là “Chúa”. Vì thế chúng ta cũng nên tránh dùng Gia-vê trong các bài hát (trừ khi những bài cũ đã lỡ soạn rồi, cần phải sửa lại) và khi soạn bài hát thì nên dùng “Chúa” (như Lm Hoàng Kim). Như thế hợp với truyền thống phụng vụ hơn.
MA-RA-NA-THA là một từ tiếng A-ram gặp ở 1Cr 16, 22. Tùy theo cách ngắt chữ, có thể có hai nghĩa: Ma-ra-na-tha là “Chúa ngự đến”, Ma-ra-na tha là “Lạy Chúa chúng con, xin ngự đến” (Kh 22,20 có lời tương tự: “Lạy Chúa Giê-su, xin ngự đến”).
Như đã thấy trên, thánh nhạc có liên hệ chặt chẽ với Thánh Kinh. Vì thế muốn soạn và dùng thánh nhạc cho đúng và cho thấm thía ý nghĩa, cần phải học, phải biết Thánh Kinh.
Nếu hiểu ý nghĩa Thánh Kinh và việc sử dụng Thánh Kinh trong phụng vụ, ta sẽ chọn bài hát đúng chỗ và đúng mùa phụng vụ. Ta cũng sẽ có thể soạn những bài ca thích hợp, tránh được trường hợp đáng tiếc như bài “Hãy vùng đứng” của Vinh Hạnh lấy lời Is 60 và có cảm hứng nhạc rất khá, nhưng lại không dệt nhạc những câu 3-6 (nói về các vua tiến bước theo ánh sáng của Giê-ru-sa-lem và các dân nước sẽ mang lễ vật, vàng với trầm hương đến) nên nếu dùng trong lễ Hiển linh (là hoàn cảnh thích hợp nhất) thì thấy thiếu. Bài “Hát Lên Một Bài Ca Mới” của cùng một tác giả cũng thế: bài này là Tv 97 (98), thánh vịnh đặc trưng của Mùa Giáng sinh, nhưng lại thiếu câu 2-3 là hai câu quan trọng nhất (“Chúa đã biểu dương ơn Người cứu độ ... toàn cõi đất đã xem thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa”), do đó bài ca hùng hồn này trở nên què quặt ... Ngược lại, soạn với lời ca lấy cảm hứng từ Thánh Kinh thì không những lời ca phong phú và đúng với đường lối Giáo hội, mà hơn nữa bài ca được bảo đảm có giá trị lâu dài, vì lời ca do nhạc sĩ sáng tác dễ chạy theo thời trang và do đó cũng rất chóng lỗi thời, còn lời ca lấy từ Thánh Kinh (và phụng vụ) thì không bao giờ lỗi thời cả (về mặt này có lẽ phần nào cũng có thể lấy linh mục nhạc sĩ Vinh Hạnh hay linh mục nhạc sĩ Kim Long làm ví dụ).
Lm Rôcô Nguyễn Duy
Trưởng ban Mục Vụ Thánh Nhạc TGP Sàigòn-TPHCM
Thư ký UBTN-HĐGMVN.
Hội Đồng Giám Mục Việt Nam13097Ủy Ban Thánh Nhạc
THÔNG BÁO THÁNH NHẠC
(Ngày 1 tháng 11 năm 2016)
A. Về: 2 tuyển tập THÁNH CA VIỆT NAM
Trong thời gian qua, Ủy ban Thánh Nhạc trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam (UBTN) đã xuất bản:
Tuyển tập THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 1, năm 2010,
và Tuyển tập THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 2, năm 2016;
(và đang tiếp tục thực hiện quyển 3).
Hai tuyển tập Thánh Ca này bao gồm những bài thánh ca từ trước đến nay của các nhạc sĩ công giáo (đã có sách và đã được phổ biến) do UBTN tuyển chọn, nhuận sắc và giới thiệu.
Khi thực hiện 2 tuyển tập này, UBTN ước muốn giới thiệu mỗi nhạc sĩ một số bài tiêu biểu của mỗi giai đoạn trong quá trình hình thành nền Thánh Nhạc Việt Nam. Vì thế, xin các Cha trưởng ban thánh nhạc giáo phận, cũng như quý cha và quý vị đang phụ trách thánh nhạc các Đại chủng viện, các dòng tu lưu ý:
1. Những bài thánh ca nếu không có trong danh mục của 2 tuyển tập này mà đã được Imprimatur thì vẫn được sử dụng trong Phụng vụ;
2. Khi chọn bài hát, các ca trưởng nên soát lại xem bài hát được chọn có trong 2 tuyển tập này không, nếu có cần so lại để xem có chỗ nào đã được chỉnh sửa (về lời cũng như về nhạc) ngõ hầu hát cho đúng và thống nhất.
3. Cụ thể: sau đây là những bài đã được chỉnh sửa:
TUYỂN TẬP THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 1
(Chỉ xin đan cử một số bài)
Trang
Tên bài hát
Tên tác giả
45
Đàn Hát Lên Các Dân Ơi
Thiện Cẩm
83
Tôi Chỉ Ước Trông
Kim Long
96
Chúa Chăn Giữ Tôi
Hoài Chiên
142
Từ Vực Sâu (sửa câu 4)
Kim Long
145
Giờ Đoàn Con
Vinh Hạnh
302
Đây Phép Nhiệm Mầu
Hoài Chiên
310
Con Thờ Lạy
Hoài Chiên
314
Thờ Lạy Chúa
Hoài Đức
319
Thành Tâm Thờ Kính
Kim Long
324
Lòng Chúa Ái Tuất
Nguyễn Bang Hanh
326
Phút Than Thở
Thiên Phụng-Tâm Bảo
332
Trước Thánh Thể
Thăng Ca
368
Nguyện Yêu Chúa
Hoài Chiên
370
Thánh Tâm Chúa Giêsu
Huyền Linh
372
Trái Tim Người
Nguyễn Khắc Tuần
402
Cao Cung Lên (máng lừa)
Hoài Đức
426
Hang Bêlem (Hát: Hát khen
hay hát Đêm Đông lạnh lẽo Chúa sinh đều được…)
Hải Linh
430
Mùa Đông Năm Ấy
(sửa : mừng sinh nhật Chúa vinh quang …)
Hoài Đức
604
Cung Chúc Trinh Vương
Hoài Đức
610
Dâng Mẹ
Hoài Đức
620
Đền Tạ Trái Tim Mẹ
Nguyễn Khắc Tuần
758
Tận Hiến Cho Đức Mẹ
(Có Mẹ dắt dìu con tiến lên đường mới …)
Huyền Linh
768
Tiếng Hát Thiên Thu
Dao Kim-Thiên Tân
808
Cầu Xin Thánh Gia (Cuối câu PK 2)
Phạm Đình Nhu
Trên đây là một số ví dụ để lưu ý khi chọn bài có in trong tuyển tập 1.
TUYỂN TẬP THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 2
(Chỉ xin đan cử một số bài)
Trang
Tên bài hát
Tên tác giả
28
Bình an trong Chúa
Minh Tâm
34
Cảm tạ ơn Chúa
Đàm Ninh Hoa
38
Chính Chúa đang nâng đỡ
Viết Chung
56
Có Chúa trong đời
Anh Tuấn
72
Con nâng hồn lên
Hoàng Kim
74
Con tìm nhan thánh Chúa
Sơn Ca Linh
104
Lời hằng sống
Hạt Sương Nguyên
106
Lời kinh dâng Chúa
Anh Tuấn
116
Nguồn ánh sáng
Hoàng Kim
122
Nơi con nương ẩn
Minh Tâm
132
Tán tụng hồng ân
Vũ Đình Trác – Hải Linh
142
Tình Ngài yêu
Huy Hoàng
146
Tình yêu của Chúa
Ngọc Linh
160
Tựa nương bên Chúa
Trầm Hương
162
Vinh quang Chúa
Hùng Lân
166
Xin chỉ cho con
Hùng Lân
178
Ca vang ngày mới
Nguyễn Duy
182
Con hằng ước mơ
Đa Minh
194
Nơi Nhà Chúa
Đa Minh
200
Tiến về Nhà Chúa
Viết Chung
202
Trước nhan Chúa
Đa Minh
222
Dâng
Du Sinh
228
Dâng dâng lên
Đa Minh
249
Thân lúa miến
Mi Trầm
260
Xin dâng đời con
Huy Hoàng
261
Xin dâng lên
Minh Tâm
266
Chúa chăn nuôi tôi
Duy Thiên
270
Chúa chăn nuôi tôi
Vũ Văn Lịch
278
Chúa sống trong tôi
Nam Hoa
280
Đến dự tiệc thánh
Nguyễn Duy
282
Đồng cỏ tươi
Hùng Lân
288
Lương thực của con
Viết Chung
290
Nếm thử mà xem
Cát Minh
299
Ra về
Anh Tuấn
309
Chúng con kính thờ
Đa Minh
324
Vì yêu thương
Minh Tâm
331
Hãy sẵn sàng
Minh Tâm
332
Lễ dâng trông đợi
Viết Chung
360
Một Hài Nhi
Nam Hoa
372
Tin vui từ trời
Viết Chung
382
Con đường Chúa đã đi qua
Văn Chi
386
Con vươn hồn lên
Hùng Lân
392
Hãy trở về
Ngọc Kôn
417
Hoan ca Phục Sinh
Hùng Lân
424
Mừng Chúa sống lại
Phanxicô
426
Xin ở lại với con
Hải Triều
433
Xin ban Thần Trí
Việt Trì
442
Bài ca bác ái
Minh Tâm
444
Bài ca yêu thương
Minh Tâm
458
Chút tình con thơ
Nguyễn Duy
466
Kính chào Trinh Nữ
Minh Tâm
472
Mẹ cao sang
Tạ Mạnh Nghi
486
Tràng hoa Mân Côi
Phạm Xuân Chiến
497
Kính chào Thánh Cả
Minh Tâm
508
Monica hiền mẫu
Đa Minh
512
Người là Gio-an
Đa Minh
528
Chúa thánh hiến con
Minh Tâm
532
Lời kinh cầu cho các linh mục
La Thập Tự
572
Dâng lễ mùa xuân
Hải Nguyễn
591
Con đã cậy trông
Nguyên Kha
596
Niềm hy vọng
Mai Thiện
619
Này chính Chúa
Ng. Đức Tuấn
626
Xin cho con
Anh Tuấn
NÓI CHUNG:
1. Cần phân biệt Chúa và Cha; Ngài và Người …
2. Alleluia, nếu có ngắt (nếu cần cắt chữ ra thì cắt theo nghĩa): tức là Al-lê-lu, Al-lê-lu-ia, chứ đừng cắt Al-lê Al-lê-lu-ia (như thấy trong một vài bài hát)
3. GIA-VÊ là danh Chúa trong Cựu ước. Theo thông cáo của Tòa thánh (xem Hương Trầm số 8, trang 41) chúng ta sẽ không dùng từ Giavê trong các bài hát nữa (những bài cũ đã lỡ soạn rồi, cần phải sửa lại để có thể tiếp tục hát)….
B. VỀ THÁNH VỊNH ĐÁP CA:
Ở nhiều nhà thờ ta thấy thay vì đọc hay hát Tv đáp ca như Sách Bài đọc chỉ, thì người ta hát một bài nào khác. Làm như thế có đúng phụng vụ không ? Cha Roguet, chuyên viên phụng vụ giải thích: “Gọi là Tv đáp ca vì Tv thường do ca đoàn hay một người xướng, còn giáo dân chỉ hát câu đáp, tức là một điệp khúc ngắn lặp lại sau mỗi câu Tv. Nhưng chữ “đáp ca” còn có một ý nghĩa sâu hơn: trong phần phụng vụ Lời Chúa, Thiên Chúa nói với ta trước, và chúng ta hát một Tv để đáp lại. không phải là một bài hát để lấp chỗ trống. Tv đáp ca là thành phần trọn vẹn của Phụng vụ Lời Chúa. Tv này cần phải được lắng nghe thực sự trong thinh lặng. Đây là một cách suy niệm Bài đọc 1 trước đó và giúp ta lĩnh hội ý nghĩa Bài đọc đó trong sự cầu nguyện. Tv được phụng vụ chọn lựa tùy theo Bài đọc 1, cho nên có thể coi như một Bài đọc thứ 4” (Tìm hiểu Thánh lễ số 22 ; ba bài đọc kia là bài Cựu Ước, bài Thánh thư và bài Tin Mừng). Như vậy ta thấy rõ: Tv đáp ca có liên hệ chặt chẽ với Bài đọc 1 trước đó và phải là một bài Tv hoặc thánh ca lấy từ TK, chứ không phải là bài ca có tính cách trang trí, lấy lời của một người phàm nào, dù hay đến mấy.
Khi hát Tv đáp ca thì làm thế nào ? Lý tưởng là hát Tv chỉ định trong sách Bài đọc. Trong thực tế, điều này khó thực hiện, vì chỉ có rất ít Tv được dệt nhạc và cộng đoàn thường không đủ khả năng để hát mỗi lần. Khi nào Tv đã được dệt nhạc thì có thể hát (nhưng lưu ý: nhiều khi phụng vụ chỉ dùng một số câu chứ không lấy cả Tv). Một giải pháp khác là dệt một điệu nhạc dễ vào câu đáp (điệp khúc), còn các câu riêng thì do một người xướng lên bằng một cung giọng đơn giản. Sách lễ Rô-ma (Qui chế Tổng quát, số 36) còn đưa ra một giải pháp nữa, ít được biết đến: Khi nào hát thì tùy theo Mùa phụng vụ có thể dùng một số câu đáp chung và một số Tv chung, thay cho các Tv đáp ca được chỉ định trong sách Bài đọc.
1. CÁC CÂU ĐÁP VÀ THÁNH VỊNH ĐÁP CA CHUNG
1- Các câu đáp chung có thể dùng (khi hát) với bất cứ Tv đáp ca nào trong Mùa PV
+ Mùa Vọng: Xin Chúa đến cứu chuộc chúng con.
+ Mùa Giáng sinh: Lạy Chúa, hôm nay chúng con đã nhìn thấy (hoặc: được chiêm ngưỡng) vinh quang Chúa.
+ Mùa Chay: Lạy Chúa, xin nhớ lại ân tình và tín nghĩa của Chúa. (hoặc: tình thương và lòng thành tín của Ngài)
+ Mùa Phục sinh: Al-lê-lu-ia (2 hoặc 3 lần)
+ Mùa Thường niên:
a) Với Tv tán tụng:
- Hãy tạ ơn Chúa vì Chúa nhân từ
- Lạy Chúa, chúng con tạ ơn Ngài, công trình Ngài xiết bao kỳ diệu
- Hát lên mừng Chúa một bài ca mới
b) Với Tv cầu xin:
- Chúa gần gũi những ai kêu cầu Chúa
- Lạy Chúa, xin nhận lời và cứu độ con
- Chúa là Đấng từ bi nhân hậu
2- Các Thánh vịnh đáp ca chung có thể hát thay cho Tv được chỉ định trong sách Bài đọc, tùy thuộc Mùa (số trước là số của bản PV, số trong ngoặc là số của bản Híp-ri)
+ Mùa Vọng:
. Tv 24 (25),4bc-5ab.8-9.10+14 (câu đáp: 1b) lấy ở Mùa Vọng, CN 1C.
. Tv 84 (85),9ab-10.11-12.13-14 (câu đáp 8) lấy ở Mùa Vọng, CN 2B.
+ Mùa Giáng sinh:
. Tv 97 (98),1.2-3ab.3cd-4.5-6 (câu đáp: 3c) lấy ở lễ Giáng sinh, lễ ngày.
+ Mùa Chay:
- Tv 50 (51),3-4.5-6a.12-13.14+17 (câu đáp: x.3a) lấy ở Mùa Chay CN 1A
- Tv 90 (91),1-2.10-11.12-13.14-15 (câu đáp: x.15b) lấy ở Mùa Chay CN 1C
- Tv 129 (130),1-2.3-4ab.4c-6.7-8 (câu đáp: 7) lấy ở Mùa Chay CN 5A
+ Mùa Phục sinh:
. Tv 117 (118),1-2.16ab-17.22-23 (câu đáp: 24) lấy ở lễ Phục sinh, lễ ngày
. Tv 65 (66),1-3a.4-5.6-7a.16+20 (câu đáp: 1) lấy ở Mùa Phục sinh, CN 6A
+ Mùa Thường niên:
. Tv 18B (19B),8.9.10.15 (câu đáp: Gioan 6,64b) lấy ở Mùa Thường niên, CN 3C
. Tv 26 (27),1.4.13-14 (câu đáp: 1a) lấy ở Mùa Thường niên, CN 3A
. Tv 33 (34),2-3.4-5.6-7.8-9 (câu đáp: 9a) lấy ở Mùa Thường niên, CN 19B
. Tv 63 (63),2.3-4.5-6.8-9 (câu đáp: 2b) lấy ở Mùa Thường niên, CN 12C
. Tv 94 (95),1-2.6-7.8-9 (câu đáp: 8) lấy ở Mùa Thường niên, CN 4B
. Tv 99 (100),2.3.5 (câu đáp: 3c) lấy ở Mùa Thường niên, CN 11A
. Tv 102 (103),1-2.3-4.8+10.12-13 (câu đáp: 8a) lấy ở Mùa Thường niên, CN 7A
. Tv 144 (145),1-2.8-9.10-11.13cd-14 (câu đáp: x.1) lấy ở Mùa Thường niên, CN 14A
Hy vọng các nhạc sĩ sẽ dệt nhạc (dễ một chút) các câu đáp chung và các thánh vịnh đáp ca theo đúng tinh thần phụng vụ.
2. MỘT SỐ TỪ HÍP-RI DÙNG TRONG PHỤNG VỤ
Trong các sách phụng vụ, tiếng La-tinh chỉ còn ba từ: A-men, Al-lê-lu-ia và Ho-san-na. Trong một ít bài hát tiếng Việt đôi khi ta còn gặp Gia-vê, Ma-ra-na-tha. Ta thử tìm hiểu ý nghĩa và cách dùng những từ này.
A-MEN có nghĩa là “thật như thế”, “tôi đồng ý”. Phụng vụ năng dùng A-men, nhưng lời thưa A-men đặc biệt long trọng ở cuối Lời nguyện nhập lễ và nhất là ở cuối Kinh Tạ ơn (Kinh nguyện Thánh Thể), trước Kinh Lạy Cha, nói lên sự đồng tình của cộng đoàn với lời cầu nguyện của linh mục. Nên nghiên cứu cách nào để làm nổi bật hai lời thưa A-men đó.
AL-LÊ-LU-IA: theo Khải huyền 19,1.3.4.6, Al-lê-lu-ia được dùng trong bài ca khải hoàn trên thiên quốc. Vì thế thánh tiến sĩ Augustinô nói: chúng ta hát Allêluia khi còn đi trên đường ở trần thế, để thêm can đảm, thêm sức tiến về quê trời, nơi chúng ta sẽ muôn đời hát Allêluia. Khi hát, nếu cần cắt chữ ra thì cắt theo nghĩa, tức là Al-lê-lu, Al-lê-lu-ia. chứ đừng cắt Al-lê, Al-lê-lu-ia (như thấy trong một vài bài hát).
HO-SAN-NA dùng trong bản Latinh Thánh Thánh Thánh (xem phần số 2 ở trên). Bản chính thức tiếng Việt dịch là “Hoan hô Chúa”, chỉ có bộ lễ của linh mục Nguyễn Văn Trinh dùng Ho-san-na.
GIA-VÊ là danh Chúa trong Cựu ước. Trong một số bài hát tiếng Việt còn gặp từ này. Thực ra trong Cựu ước Híp-ri, tên Chúa được viết tắt bằng bốn phụ âm YHVH. Bốn phụ âm này đọc với nguyên âm nào thì không rõ, vì chính người Do-thái, do kính trọng, đã từ lâu không đọc tên Chúa, mà hễ gặp YHVH thì đọc là A-đo-nai, nghĩa là “Chúa chúng tôi”. Đọc là Giê-hô-va chắc chắn là không đúng. Nhiều học giả Thánh Kinh cho rằng đọc là Gia-vê (Yahveh), nhưng cũng không chắc, vì có ý kiến cho rằng có lẽ đọc là Gia-vô (Yahvoh). Dầu sao, đối với chúng ta vấn đề đó không quan trọng vì phụng vụ Giáo hội, tiếp nối truyền thống Do thái, không hề đọc tên Chúa, mà chỉ dùng Ky-ri-os (Hy lạp) hoặc Do-mi-nus (Latinh), nghĩa là “Chúa”. Vì thế chúng ta cũng nên tránh dùng Gia-vê trong các bài hát (trừ khi những bài cũ đã lỡ soạn rồi, cần phải sửa lại) và khi soạn bài hát thì nên dùng “Chúa” (như Lm Hoàng Kim). Như thế hợp với truyền thống phụng vụ hơn.
MA-RA-NA-THA là một từ tiếng A-ram gặp ở 1Cr 16, 22. Tùy theo cách ngắt chữ, có thể có hai nghĩa: Ma-ra-na-tha là “Chúa ngự đến”, Ma-ra-na tha là “Lạy Chúa chúng con, xin ngự đến” (Kh 22,20 có lời tương tự: “Lạy Chúa Giê-su, xin ngự đến”).
Như đã thấy trên, thánh nhạc có liên hệ chặt chẽ với Thánh Kinh. Vì thế muốn soạn và dùng thánh nhạc cho đúng và cho thấm thía ý nghĩa, cần phải học, phải biết Thánh Kinh.
Nếu hiểu ý nghĩa Thánh Kinh và việc sử dụng Thánh Kinh trong phụng vụ, ta sẽ chọn bài hát đúng chỗ và đúng mùa phụng vụ. Ta cũng sẽ có thể soạn những bài ca thích hợp, tránh được trường hợp đáng tiếc như bài “Hãy vùng đứng” của Vinh Hạnh lấy lời Is 60 và có cảm hứng nhạc rất khá, nhưng lại không dệt nhạc những câu 3-6 (nói về các vua tiến bước theo ánh sáng của Giê-ru-sa-lem và các dân nước sẽ mang lễ vật, vàng với trầm hương đến) nên nếu dùng trong lễ Hiển linh (là hoàn cảnh thích hợp nhất) thì thấy thiếu. Bài “Hát Lên Một Bài Ca Mới” của cùng một tác giả cũng thế: bài này là Tv 97 (98), thánh vịnh đặc trưng của Mùa Giáng sinh, nhưng lại thiếu câu 2-3 là hai câu quan trọng nhất (“Chúa đã biểu dương ơn Người cứu độ ... toàn cõi đất đã xem thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa”), do đó bài ca hùng hồn này trở nên què quặt ... Ngược lại, soạn với lời ca lấy cảm hứng từ Thánh Kinh thì không những lời ca phong phú và đúng với đường lối Giáo hội, mà hơn nữa bài ca được bảo đảm có giá trị lâu dài, vì lời ca do nhạc sĩ sáng tác dễ chạy theo thời trang và do đó cũng rất chóng lỗi thời, còn lời ca lấy từ Thánh Kinh (và phụng vụ) thì không bao giờ lỗi thời cả (về mặt này có lẽ phần nào cũng có thể lấy linh mục nhạc sĩ Vinh Hạnh hay linh mục nhạc sĩ Kim Long làm ví dụ).
Lm Rôcô Nguyễn Duy
Trưởng ban Mục Vụ Thánh Nhạc TGP Sàigòn-TPHCM
Thư ký UBTN-HĐGMVN.