Hồng Y Bertone kêu gọi một chủ nghĩa nhân bản mới

Hồng Y Bertone kêu gọi một chủ nghĩa nhân bản mới
VietCatholic News (27 Nov 2009 08:31)
ROME (Zenit.org).
- Bác ái, sự thật và công lý là những từ ngữ chính yếu nối kết nhau trong một chủ nghĩa nhân bản mới về kinh tế và xã hội. Đó là lời tuyên bố tuần này trước các sinh viên và giáo sư trường Đại học Âu châu tại Rome của vị Bộ trưởng ngoại giao Tòa thánh, Đức Hồng y Tarcisio Bertone, trong bài diễn văn khai mạc niên học mới của trường. Ngài đã dùng thông điệp gần đây nhất của Đức giáo hoàng Benedict XVI - "Caritas in Veritate" - làm điểm tham chiếu trong diễn từ.

Sau đây là những ý chính trong bài diễn văn:

Thông điệp "Caritas in Veritate" đưa con người trở về trọng tâm của một chủ nghĩa nhân bản mới, mà các giá trị là bác ái và chân lý.

Đức giáo hoàng đã nhấn mạnh bác ái và chân lý như là “hai thực tại căn bản” không phải thuộc bản chất cố hữu của con người, lại càng không phải được áp đặt trên con người nhân danh một viễn kiến về ý thức hệ nào đó.

Trong chủ nghĩa nhân bản về kinh tế, hành vi của con người “không phải được thôi thúc bởi chủ nghĩa chủ quan, dẫn đến ích kỷ bằng những tính toán duy khoái lạc, nhưng trái lại, bằng tình đồng cảm dựa căn bản trên công ích.”

Cuộc cách mạng

Hồng y Bertone cho rằng chủ nghĩa nhân bản về kinh tế này phát sinh khoảng giữa thế kỷ 14 và 15 – ở trọng tâm của “phong trào văn hóa Âu châu vừa phong phú vừa mãnh liệt”; trong phong trào này “con người được tái khám phá, được lại đem đặt vào trung tâm của thế giới, nghĩa là, vào trung tâm của mọi lợi ích tinh thần và luân lý.”

Hồng y gọi thời gian nằm cuối thời đại Trung cổ này là “cuộc cách mạng lớn lao nhất, sau cuộc tiến hóa thuộc thời kỳ đồ đá và trước cuộc cách mạng kỹ nghệ, mà châu Âu là sân khấu xảy ra.” Ngài cũng chú ý tới “những sức thu hút quần chúng về tâm linh”, đặc biệt là Thiên Chúa giáo, đã có một vai trò tối cần thiết trong việc đem lại cuộc cách mạng đó.

“Châu Âu sẽ không được như chúng ta biết tới ngày nay […] nếu không có phong trào khởi động bởi các dòng tu Biển đức và Phanxicô, nơi phong trào này, nhưng sự canh tân căn bản đã phát xuất, cũng nhờ đó sau này trở thành nền kinh tế thị trường.”

Hồng y giải thích rằng sau năm 1000, sự phát triển nhanh chóng các tu viện Biển đức đã tạo ra vấn đề, cũng đã được Thánh Bernard ở Clairvaux đề cập tới, đó là “nguy cơ tích lũy đất đai và tài sản không bằng phương tiện sản xuất.”

Trong hiến pháp "Carta Caritatis" (của Dòng Xitô) năm 1098, hai nguyên tắc đã được phác họa: “Một mặt, hiến chế nói rằng “xây dựng trù phú bằng cách làm nghèo đi những người khác là điều bất hợp pháp.”

Bố thí

Hơn thế nữa, cũng hiến pháp này đã thay thế từ ngữ “bố thí” bằng “việc thiện, việc làm phúc” và giải thích rằng “nhu cầu của người xin giúp đỡ phải được đánh giá bằng sự trí thông minh.”

“Phải hiểu những lý do tại sao người nghèo bị nghèo túng, và việc làm phúc không được gây nên tính lười biếng nơi người cần giúp đỡ.”

Hồng y Bertone kêu gọi một “chủ nghĩa nhân bản thứ hai” để đáp ứng cho những vấn nạn của nền kinh tế hiện nay có các đặc tính ghi dấu đậm nét bởi “toàn cầu hóa, giải phóng, tài trợ, những kỹ thuật mới, di dân trong toàn cầu, bất bình đẳng về xã hội, xung đột căn tính và các nguy cơ về môi trường.”

Ngài nói rằng Cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay gây ra một phần là bởi thiếu “chiều kích đạo đức” trong thương trường, và kêu gọi “trở về với luân lý, nghĩa là, trước nhất, với trách nhiệm của cá nhân – hơn là trách nhiệm của các chính quyền.”

Không thề lơ là vấn đề đạo đức trong thương trường – trong nền kinh tế toàn cầu hóa – nghĩa là các thương vụ phải không ngừng hướng đến đạo đức và ít đến lợi nhuận.

Liên quan đến vấn đề đó, Hồng y Bertone trưng dẫn thông điệp "Caritas in Veritate", ngoài việc chỉ đơn thuần phân biệt giữa lợi nhuận và phi lợi nhuận, còn mô tả “một thực tế mới, rộng rãi và phức tạp, liên hệ cả đến các lãnh vực công và tư, tuy không gạt lợi nhuận ra ngoài, nhưng còn coi đó là một phương tiện để đạt đến các mục tiêu nhân bản và xã hội.”

Phụng Nghi