'Thương' và 'xót'

Tiếng Việt thật mong manh, mong manh đến mức tưởng như đã chạm vào ý tứ của từ ngữ. Nhưng không phải, chỉ đi chệch một chút thôi là ta lạc sang một thế giới khác. 'Thương' và 'xót' là hai từ như vậy - càng chiêm nghiệm cuộc sống, càng thấy rằng chưa hẳn chúng đã giống nhau.

Cha thương con sẽ bắt con nằm sấp ăn roi khi con không biết vâng lời, bởi "thương cho roi cho vọt". Nhưng cha xót con, cha sẽ không đánh con đau...
Chồng thương vợ khi vô tình cầm bàn tay vợ đang rộp lên vì giặt chậu quần áo của cả nhà. Nhưng chồng xót vợ là biết cùng vợ chung tay giặt giũ, hay chí ít cũng đỡ chậu quần áo nặng giúp vợ đem phơi.
Con thương mẹ là khi con khóc vì mẹ đang lam lũ trên đồng còn con đang ngồi trên giảng đường đại học. Nhưng nếu con xót mẹ, con sẽ bớt những khoản ăn tiêu, đi tìm một việc part-time vừa sức, để cuối tháng mẹ không lo âu chuyện "tiền đâu gửi cho con ăn học".
Cô giáo mầm non thương trẻ nhỏ sẽ bằng mọi cách dỗ dành các cháu ăn. Nhưng nếu cô biết xót những "mầm non", cô sẽ không bao giờ tát một em bé còn thơ dại vì không chịu nghe lời ăn cơm cùng các bạn.
Học trò thương cô giáo chủ nhiệm ốm, cả lớp kéo đến thăm. Nhưng hàng ngày nếu biết xót cô, cả lớp xin đừng mất trật tự trong giờ cô giảng, đừng để cô lo âu đến mất ngủ về đám học trò lười biếng, trong khi mùa thi đang đến rất gần.
Anh thương em mỏng manh, hay khóc đến đỏ hoe những lần giận dỗi. Nhưng nếu anh xót em, anh đã không nói những lời nặng nhẹ - vì anh biết em rất yếu đuối phải không anh?
Nắng hè chang chang, khách qua đường chạnh lòng thương bà lão ăn mày lê bước trên đường phố bỏng như rang. Nhưng giá như ai đó biết xót đồng loại, hẳn sẽ không chỉ nhìn rồi thoáng u buồn mà hãy bớt chút tiền lẻ bỏ vào chiếc nón rách tả tơi.
Chỉ là những chuyện nhỏ thôi... Nhưng...
Nếu một ngày tổ quốc lâm nguy, những chàng trai cô gái thương đất nước tơi bời khói lửa sẽ chỉ cất tiếng oán hờn. Những người con biết xót tổ quốc bị quân thù giày xéo sẽ băng mình vào bom đạn, lấy tuổi xanh đền nợ nước.
Vậy đấy! "Thương" là đứng từ xa mà nhìn lại, đứng từ trên cao mà ngó xuống. Là nỗi u hoài hiện lên trong tâm trí mỗi người khi những ai ta yêu thương, những gì ta trân trọng bị tổn thương. Còn "xót" là tiến đến bên cạnh người ấy, là đặt mình vào vị trí của người ấy để sẻ chia. "Xót" là hành động thực sự chứ không phải chỉ là sự cảm thông, thấu hiểu của tình thương.
Có bao giờ bạn tự hỏi, trong cuộc sống này, với những người thân yêu, bạn đang "thương" hay đang "xót"? Câu trả lời sẽ hiện ra nếu bạn nhắm mắt lại và thành thật với lòng mình...

-ST-