3 ngày tĩnh tâm của giới trẻ tại DCCT Saigon

Chân Dung Kẻ Phản Bội


Đề tài 3 ngày tĩnh tâm giới trẻ tại DCCT Saigon: Chân Dung Kẻ Phản Bội

Kỳ tĩnh tâm này, chúng ta sẽ nói với nhau về một chuyện không mấy ai thích, nhưng cũng không mấy ai tránh khỏi, đó là sự phản bội.

Chúng ta thường nghe nói đến phản bội tình, phản bội lý tưởng, phản bội lại một cơ cấu nào đó. Dù là phản bội cái gì đi nữa, thì con người vẫn là trung tâm gánh chịu mọi hậu quả.

Có một cuộc phản bội, mà ai trong chúng ta đang hiện diện ở đây cũng đều biết rõ, và có vẻ như đang diễn ra cách quyết liệt trong Tuần Thánh này. Đó là cuộc phản bội của Yuđa với Thầy Yêsu của mình. Sự phản bội này đẩy những người theo Chúa Kitô đến tình trạng bi thảm, và đẩy Đức Yêsu đến một kết cục không một môn đệ nào mong đợi. Thầy mình bị giết.

Tôi còn nhớ, lúc nhỏ, khi sinh hoạt thiếu nhi, thỉnh thoảng cũng làm hoạt cảnh hay đóng kịch về các Tông đồ. Mỗi lần như thế các anh chị trưởng rất vất vả để thuyết phục được một em nào đó đóng vai Yuđa Iskariôt, kẻ phản bội. Đơn giản là vì sau khi đóng, rất có thể em ấy sẽ bị các bạn gọi mình mãi bằng cái tên kể phản bội. Kẻ phản bội đáng sợ lắm sao, mà từ trẻ em đến người già đều không thích, người giàu không ưa, kẻ nghèo không cần? Và có chắc rằng chẳng bao giờ chúng ta là kẻ phản bội không?

Kẻ phản bội đáng ghét thì quá rõ ràng, còn liệu chúng ta cũng có thể trở thành kẻ phản bội hay không thì hơi khó nói. Chính vì vậy trong ba ngày này, chúng ta hãy cùng nhau tập chú vào nhân vật Yuđa Iskariôt, là một kẻ phản bội điển hình, để xem anh chàng Yuđa này là con người như thế nào và biết đâu cũng chỉ ra những yếu tố đồng điệu đáng ghét như Yuđa cũng đang có nơi chúng ta?

Ngày 1(Thứ hai tuần thánh): HAM TIỀN NÊN PHẢN BỘI

Lời Chúa trong Tin Mừng Yoan, chương 12, câu 1 đến 11 kể rằng: Cô Maria lấy một bình dầu thơm quý giá xức lên chân thầy Yêsu, Yuđa liền bảo: "Sao lại không bán dầu thớm đó lấy ba trăm quan tiền mà cho người nghèo?" (c. 5). 300 quan là số tiền lớn gấp 10 lần số tiền Yuđa bán thầy Yêsu cho người Do Thái. Nếu làm công tác bác ái tự thiện theo như đề nghị của Yuđa là "cho người nghèo" thì chắc cũng được kha khá.

Lo cho người nghèo, sống với người nghèo chẳng lẽ không tốt? Tốt chứ, thậm chí đó còn phải là một chọn lựa mãi mãi của người Kitô hữu. Nhưng tác giả Tin Mừng Yoan cho chúng ta thấy rõ hơn sự thật này khi đã viết: "Y nói thế không phải vì lo cho người nghèo, nhưng vì y là một tên ăn cắp: y giữ túi tiền và thường lấy cho mình những gì người ta bỏ vào quỹ chung" (c. 6). Như vậy ở đây có một vấn đề khác, chứ không phải là chuyện lo cho người nghèo.

Nhiều sơ, nhiều thầy và cả nhiều cha hay hỏi những anh em đang làm truyền giáo ở các vùng xa, vùng cao rằng có thiếu gì không, có cần gì không? Có lần tôi trả lời: "Tôi đang cần Yêsu !" Nghe nói thế, vị hỏi tôi trợn tròn mắt nhìn. Sau đó vị ấy đã gởi trực tiếp lên cho dân trên vùng đó tiền và hàng cứu trợ. Dân mừng vì những món quà từ phương xa gởi về chia sẻ, nhưng đâu đủ chia cho mọi người, thế là chỉ những người thân và chịu nghe lời người quản lý quà đó mới có phần. Cộng đoàn đó bắt đầu chia làm hai. Tình trạng chia đôi đó đã kéo dài hơn một năm nay rồi. Có lẽ đâu chỉ Yuđa thấy đồng tiền quan trọng hơn Yêsu, mà cả chúng ta nữa !

Có dịp thăm viếng nhiều gia đình, tôi đã chứng kiến nhiều kiểu thực thi quyền hành trong gia đình. Các gia đình người Kinh thì thường là người cha, người ông là người điều khiển gia đình. Các gia đình thuộc các sắc tộc thiểu số ở Tây Nguyên thì khi ở trong nhà thì người mẹ, người bà có quyền hướng dẫn gia đình. Nhưng đó là mẫu thức cũ rồi. Còn mẫu thức mới hôm nay là ai có tiền thì người đó điều khiển gia đình. Tôi đã chứng kiến một cuộc họp gia đình trong những ngày người bố sắp lâm chung, người mẹ lên tiếng giải bày, thì một người con lên tiếng: - Má im đi, má biét gì mà nói !? Tôi cũng đã từng được nghe hai vợ chồng cải nhau, người vợ quát: - Ông có ngon thì dọn đồ ra khỏi nhà tôi đi, đồ ăn bám ! Có nhiều người lý giải rằng, chẳng qua đó là hiện tượng tức nước vỡ bờ, nên mới ra nông nổi thế, chứ thực ra đâu đến nổi. Đó là biện mình, là che đậy sự thật, vì tất cả những người bị quát, bị nạt đó là bà mẹ bệnh tật đã không làm ra tiền hai năm nay, là ông chồng bị thất sủng với xếp bị cho về hưu non hơn một năm.

Vậy sự thật là gì?

Thỉnh thoảng chúng ta vẫn nghe trẻ con và cả người lớn nữa nói câu này : tiền là tiên là phật, là sức bật tuổi trẻ, là sức khỏe của tuổi già, là cái đà của danh vọng… và còn là nhiều cái cao trọng hơn nữa. Người ta đã quá ham tiền và đã đề cao giá trị đồng tiền vượt trên tình người, vượt trên giá trị làm người.

Vì chỉ chú ý đến đồng tiền, nên Yuđa thấy Maria lấy dầu thơm hảo hạng đổ lên chân Chúa Yêsu là việc làm vớ vẫn, sai trái. Trong cách nói của Yuđa còn cho thấy Yuđa không chỉ trách Maria, mà còn lên án Chúa Yêsu nữa, khi Ngài ngồi im để Maria làm cái trò ngớ ngẫn là đổ dầu quý lên chân mình. Chỉ chú ý đến đồng tiên, nên Yuđa không còn thấy được tình người dành cho nhau là cần. Lòng tri ân cảm tạ của Maria dành cho Chúa Yêsu, vì Chúa đã làm cho em cô sống lại, cũng là một thứ tình cảm cải lương rẻ tiền. Vì chỉ bận tâm đến tiền, Yuđa đã trở nên nghẹt mũi, không nhận ra "cả nhà sực mùi thơm". Maria làm việc đó cho Chúa là việc tốt đáng khen ngợi thì mọi người hãy khen ngợi đi, tôi - Yuđa - không quan tâm. Tôi chỉ mong tiền mà thôi.

Cách đây hơn một tuần, một bạn trẻ viết thư cho tôi kể thế này : "Ba con bảo, nếu con không thôi việc nhà thờ thì ba con sẽ dẹp bàn thờ ở nhà, vì làm việc Chúa không sinh ra kinh tế !" Mà hình như đâu chỉ có ba cô bé ấy nghĩ như vậy, mà rất nhiều người, mà đâu chỉ có người gia hay trung niên, mà ngay giới trẻ cũng đang nghĩ như thế. Có thể nói người Việt Nam đang bị rơi vào hội chứng ham tiền. Hội chứng này khởi đi từ chủ trương "dân giàu nước mạnh". Họ khuyến khích nhau làm giàu bằng mọi cách, cách nào nhanh giàu thì hãy làm. Thế là đã có những nơi giáo viên tổ chức đường dây buôn bán ma túy cho học sinh ngay trong học đường, thế là đua nhau phá thai, vì thêm một miệng ăn thì ta sẽ bớt giàu. Khi thấy tình trạng nguy cập, họ sửa lại cách nói một chút là được làm giàu những không được vi phạm pháp luật, nhưng có phải thế đâu, mà thật chất là làm sao thì làm đừng để ai bắt tận tay, nên để ra đại bệnh cho quốc gia là tham những. Trong một hội nghị tổ chức tại Hà Nội, vị lãnh đạo cao nhất của đảng csvn đã phải thừa nhận : "nhiều biểu hiện tiêu cực trong xã hội phát sinh, phát triển một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tệ quan liêu, tham nhũng và các biểu hiện xa dân, vô cảm với dân, sách nhiễu dân, cửa quyền, v.v..." Một chính sách chỉ nhắm đến việc làm giàu, mà không nhắm đến xây dựng con người tâm linh thì không bao giờ có thể tạo ra những con người lương thiện được, chứ đừng mong có những nhà lãnh đạo có đức.

Cách của Yuđa đối xử với đồng môn và cũng là cách đối xử với Chúa Yêsu là đặt dồng tiên trên hết có vẻ như không xa lạ lắm với nhiều người trong chúng ta. Và chắc sẽ có nhiều người đang hiện diện ở đây nghĩ thầm rằng lý tưởng như thế thì tuyệt, nhưng phải "có thực mới vực được đạo" ông cha à.

"Có thực mới vực được đạo" có lẽ là một điều đang đúng với đại đa số chúng ta, và cả xã hội đang cố gắng lý luận như thế để sống qua ngày, nhưng hoàn toàn sai với sự phát triển con người trọn vẹn. Ngay từ ban đầu không có con người mà chỉ có Thiên Chúa, có đạo trước. Rồi sau đó Thiên Chúa mới tạo dựng nên muôn loài muôn vật và con người. Rồi chính Thiên Chúa trao vũ trụ và muôn loài cho con người trông coi và sử dụng. Đạo tạo ra thực ! Chúng ta đã nghe sai, đã nói sai theo và đã thành sai luôn mất rồi. Trong thực tế, có lẽ ai trong chúng ta cũng đã mục kích hình ảnh tương tự thế này : Một gia đình nghèo đầu tắt mặt tối kiếm ăn, nhưng sáng tôi quay quần với nhau cầu nguyện, gia đình nghèo thế, mà tiếng cười cứ giòn tan, nhưng thời gian sau thấy cảnh nghèo là nổi nhục, dồn mọi sức, thu mọi nổ lực để tìm cách làm giàu và đã khá hơn thì gia đình không còn cơ hội gặp nhau nhiều hơn nữa, rồi từ từ mạnh ai nấy sống. Nhiều người trong hoàn cảnh đó đã sa ngã, đã không còn tin Chúa nữa. Có thực không những không vực được đạo, mà còn diệt đạo nữa là khác.

Chúng ta cảm thấy lúng túng với cuộc sống thực tại khi nghe những lời chia sẻ này, nhưng nếu chúng ta nghe lại Lời Thiên Chúa nói ở khởi đầu bài đọc một hôm nay, chúng ta sẽ thấy khác : "Đây là người tôi trung Ta nâng đỡ, là người ta tuyển chọn và hết lòng quý mến" (Is 42, 1). Người tôi trung ở đây là Chúa Yêsu và là tất cả những ai thuộc về Chúa Yêsu. Giữa những người Do Thái đang muốn bắt Chúa Yêsu, giữa lúc Yuđa, một môn đệ thân tín, đang coi Chúa Yêsu không bằng nắm tiền hắn có trong tay thì Chúa Yêsu biết mình thuộc về Cha là Thiên Chúa và đang được Cha nâng đỡ. Sở dĩ giữa cuộc đời nhiều thử thách gian nan, nhiều áp lực đẩy chúng ta vào tình trạng phải đồng lõa với cái xấu, chúng ta cảm thấy kiệt sức là do chúng ta đã không còn thấy trong Đức Kitô Yêsu, chúng ta được Thiên Chúa tuyển chọn, được Thiên Chúa hết lòng quý mến.

Khi chúng ta sống bất chấp vòng xoay của cuộc đời, tức là không chạy theo đồng tiền nữa, thì cũng đừng quá sợ người đời ức hiếp chúng ta, vì lúc ấy Chúa Yêsu sẽ lên tiếng, như người đã lên tiếng với Yuđa mà bênh vực cho Maria : "Hãy để cô ấy yên !"

Vì đồng tiền Yuđa đã phản bội thầy chí thánh của mình. Còn vì tình yêu thương, Maria đã được Chúa Yêsu bảo vệ và trân trọng. Có lẽ không ai trong chúng ta muốn là Yuđa, kẻ phản bội, nhưng để không ham tiền nữa, tự thân chúng ta cũng khó có thể cưỡng lại. Vậy chúng ta chỉ còn cách khẩn cầu Chúa đến với chúng ta, đổ đầy những khoảng trống trong cuộc đời chúng ta, để dẩu có tiền hay trắng tay, chúng ta vẫn có Chúa ; để dẩu đồng tiền có giương oai thị uy thì chúng ta biết rõ, nó chỉ là một sức mạnh bên ngoài, chóng qua, chẳng làm sao được chúng ta, bởi một sức mạnh rất lớn đã có rồi trong chúng ta là chính Yêsu, Chúa chúng ta.

Lm An Thanh, DCCT