-
KHAI BÚT ĐẦU NĂM
I. MỒNG MỘT TẾT: Làm sao sống an bình giữa dòng đời biến dịch?
Nhấp chén trà đầu Xuân, nhìn lại cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu trong năm vừa qua đã làm cho cuộc sống trở nên tồi tệ hơn, tác động đến khắp mọi người mọi nơi trên thế giới, giữa những người đã từng biết đến sự giàu có cũng như giữa những người chỉ từng biết đến sự nghèo đói. Sự đau khổ có mặt ở khắp mọi nơi, những đau khổ cả về vật chất lẫn tinh thần đều tăng trưởng…Ngày đầu năm, gặp nhau tay bắt mặt mừng, chúc cho nhau những điều tốt đẹp và hy vọng lời chúa sẽ thành hiện thực. Không thể hình dung một cuộc sống tràn ngập sợ hãi, không có hy vọng. không có sự tăng trưởng thì con người chỉ tàn lụi…
Trái lại tin tưởng thông thường cho rằng nỗi sợ hãi và niềm hy vọng đối nghịch nhau. Niềm hy vọng chẳng bao giờ bước vào một căn phòng mà không có nỗi sợ hãi đi bên cạnh. Nếu ta hy vọng thành tựu một điều gì đó, ta cũng e sợ rằng sẽ thất bại(?). Không bao giờ ta có điều này mà không có điều kia?
Hy vọng chính là động lực thúc đẩy ta hành động. Sáng Mồng Một Tết, đi Lễ Đầu Năm, ta hình dung một viễn tưởng cụ thể cho một tương lai trong năm mới khả dĩ phù hợp với ước muốn của mình, rồi ta cố gắng làm việc một cách tích cực trong suốt năm để chuyển ước mơ ấy thành hiện thực. Làm sao ta có thể làm được điều đó nếu không hy vọng thành công? Chừng nào ta còn giữ cho niềm hy vọng mãi sống động, ta vẫn còn có mặt trên bước đường dẫn đến thành công.
Đốt Nén hương Xuân, ta nhủ lòng sẽ hết lòng với công việc đang làm, ta được thúc đẩy bởi niềm hy vọng, nhưng rồi có lúc phải đối đầu với bao trở lực, trở ngại làm cho ta chán nản, và mất tinh thần. Những lúc như thế, ta cảm thấy cuộc đời trở nên vô nghĩa. Ta hết hy vọng sự việc sẽ thay đổi tốt đẹp hơn. Và ta học được cái giá phải trả cho niềm hy vọng. Bởi vì kẻ đồng hành với nó, “người khách không mời”, cũng đang hiện diện. Đó là sự sợ hãi về nỗi thất bại, với bao hậu quả kèm theo! Ta thường bỏ cuộc tại đây.
Trước thềm Năm Mới, ta tự hỏi: “Làm cách nào vượt qua sự sợ hãi và giữ mãi được niềm hy vọng đầu năm?”. Chỉ khi nào được giải thoát khỏi sự sợ hãi, ta mới tự do phát huy năng lượng vẫn tiềm tàng trong con người mình để giữ vững được lòng tin, ngay cả khi những cố gắng của ta chỉ đem lại những kết quả nhỏ bé, hoặc…chẳng có kết quả nào cả! Cái cảm giác “bấp bênh” không cậy dựa vào kết quả đó làm tăng năng lực của ta để tiếp tục sáng tạo nên một điều gì mới mẻ. Dù sao đi nữa, ta cũng thấy rằng những người kiên trì, những người có khả năng chịu đựng được đường dài chính là những người không gắn chặt vào kết quả. Ta đưa ra những dự án trong Ngày Đầu Năm, nhưng ta không tìm kiếm sự an toàn trong các kế hoạch hay trong sự thành tựu. ta dám đánh đổi sự chắc chắn để lấy sự hiểu biết, đổi sự sợ hãi để thay bằng tấm lòng cởi mở, rộng lượng. ta lao vào vấn đề, xem những nỗ lực của mình như những kinh nghiệm sống, và học hỏi trong lúc tiến bước. Ta dấn thân vào việc tìm kiếm những giá trị đích thực và chất lượng của cuộc sống thay vì bận tâm lo lắng về việc làm thế nào để khỏi bị thất bại! Bất kỳ khi nào ta phát hiện ra điều gì có tác dụng đến sự sống, có giá trị cho cuộc sống, ở đó có sự hoạt động mạnh mẽ của một năng lượng khổng lồ trong ta, và thường đi kèm với một nụ cười! Vậy là sự sẵn lòng để cảm thấy sự bấp bênh, chấp nhận đối mặt với thực tế, chính là bước đầu tiên để vượt ra ngoài nỗi sợ hãi và giữ vững niềm hy vọng.
II. MỒNG HAI TẾT: Sống giây phút hiện tại
Thắp nén nhang ngày Mồng Hai Tết nhớ đến ông bà tổ tiên. Nhìn làn hương quyện bay trong nắng xuân, lòng bùi ngùi hồi tưởng chuyện năm xưa, rồi xao xuyến nghĩ đến chuyện ngày mai. Chợt thấy nỗi sợ hãi bắt đầu bằng việc ngoái nhìn về quá khứ hay ngóng nhìn về tương lai mà quên mất khoảng khắc hiện tại là nơi ta có một cái nhìn trong sáng, không bị che phủ bởi lớp mây mù của sự sợ hãi.
Patrul Rinpoche là một vị thầy Tây Tạng của thế kỷ XIX đã diễn tả chân lý ấy như sau: :Đừng kéo dài quá khứ. Đừng mời gọi tương lai. Đừng để bị lừa gạt bởi vẻ bên ngoài. Cứ an trú trong tỉnh thức của hiện tại”. Tất nhiên khi ta cố gắng để sống một cách bình thản như không có việc gì xảy ra, trong lúc mọi việc đang sụp đổ dưới chân ta, đang “tan rã” chung quanh ta…quả không phải là một việc dễ dàng. Không dễ dàng chút nào. Nhưng rồi những ngày ấy cũng trôi qua…”ngày buồn rồi cũng qua mau”!
Mắt chợt cay cay, nhớ đến các bậc tiền nhân đã trải qua biết bao khó nhọc thử thách mà vẫn giữ lòng tin. Tự nhủ mình phải có nỗ lực vượt bậc trong Năm Mới này, và phải có một tinh thần kỷ luật “thép” để nhắc nhở mình cần trở về với khoảng khắc hiện tại, nhất là khi có thể thấy rằng những quyết định được thực hiện trong hiện tại có thể gây hại cho người khác, hoặc sẽ có những hậu quả tệ hại trong tương lai. Chỉ khi nào được giải thoát khỏi “tham-sân-si” ta mới có khả năng thấy được tình thế cách rõ ràng, nhận thực trọn vẹn sự việc và quyết định đúng đắn điều gì cần làm và nên làm, không mảy may lo nghĩ những hành động ấy có mang lại thành công hay không. Thế là ta đã có cách sống an bình giữa dòng đời biến dịch. Sống trọn vẹn giây phút hiện tại như là hồng ân Chúa trao ban.
III. MỒNG BA TẾT: Thánh hóa công ăn việc làm – không lệ thuộc vào kết quả công việc
Ăn bữa cơm họp mặt đầu năm với gia đình. Trong bữa cơm, chia sẻ với nhau về công việc làm ăn buôn bán. Ai cũng mong ước đạt được thành quả trong công việc của mình, dù việc đạo hay việc đời! Chợt nhớ đến Thomas Merton, một nhà Thần học Công giáo thời danh đã chia sẻ với mọi người bạn đang cảm thấy tuyệt vọng: “ Đừng lệ thuộc vào những kết quả…Bạn có thể đối mặt với sự thật là công lao của bạn sẽ trở thành vô nghĩa, nghĩ là chẳng có giá trị gì, và bạn hoàn toàn chẳng thành tựu được điều gì cả. Nếu không muốn nói là những kết quả còn trái ngược với những gì bạn từng mong muốn. khi bạn đã quen dần với cách tư duy này, bạn bắt đầu ngày càng tập trung hơn, không phải vào kết quả của công việc, mà là vào tính đúng đắn, giá trị của việc làm. Tức là cái trọng tâm, cái cốt lõi chân thật của công việc mà bạn thực hiện. Dần dần bạn bớt “chiến đấu” cho một ý tưởng, thay vào đó, bạn càng tăng việc phấn đấu cho con người, những con người cụ thể nào đó…Cuối cùng, chính thực tại của mối quan hệ của con người chúng ta là điều cứu vãn mọi sự”.
Thomas Merton đã nói một cách rất thành thật. Kết quả chẳng là vấn đề gì cả. Chính con người và các mối quan hệ trong sáng như tình người, sự quan tâm không vụ lợi, sự sẵn lòng chia sẻ dưới mọi hình thức…mới đem lại ý nghĩa cho nỗ lực vươn tới tầm cao chân thật của con người chúng ta. Nếu ta được giải phóng khỏi nỗi sợ hãi, khỏi mọi mong muốn phải thành công (bằng bất cứ giá nào), ta sẽ phát hiện ra lòng yêu thương thật đơn giản và dễ dàng. Ta không còn là những vật, những “con dê để tế thần”, không còn tiếp tục kết án, kể cả trách móc chính mình, và nhất là không còn cảm thấy thất vọng vì nhau, vì đã nhận được rằng thực sự ta đang ở trong một cái toàn thể. Và đó là điều đáng nói nhất.
Nhìn ra thế giới bên ngoài trong Năm Mới này, ta thấy cho dù hoàn cảnh có tuyệt vọng thế nào chăng nữa, chính những mối quan hệ giữa con người với nhau đã mang lại cho chúng ta sự an ủi và niềm vui thực sự.
Bao lâu chúng ta còn cần đến nhau –“ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau” – bao lâu chúng ta còn cảm thấy có người quan tâm đến mình, ủng hộ mình, chúng ta còn có thể chịu đựng được mọi nhọc nhằn từ cuộc sống khắt khe, từ cái vô tâm, vô tình của con người. Chúng ta được an ủi và thêm sức mạnh nhờ có mặt giữa mọi người.
Chúng ta cần có nhau. Chúng ta không cần một kết quả nhất định nào. Chúng ta chỉ cần chung sống với nhau, biết tôn trọng nhau và thật lòng yêu thương nhau. Chúng ta khác mà không khác…có khác gì đâu!
Khép lại những dòng khai bút đầu năm, xin gửi đến tâm sự của một người phụ nữ Zimbawe sống trong một đất nước mà bạo lực, khủng bố và đói khát như “cơm bữa”. Trong cơn đau buồn nhất đời mình, chị đã thốt lên: “Trong nỗi đau buồn của mình, tôi đã thấy mình được nâng đỡ. Tất cả chúng ta níu kéo từng người một trong một cái mạng lưới từ ái kỳ vĩ đến mức không thể tin ngay được. Đau buồn và yêu thương ở cùng một chỗ. Tôi cảm thấy như thể quả tim vỡ tung với tất cả sự nâng đỡ ấy!”.
Chúng ta có thể nào làm công việc của mình mà chẳng nhìn thấy kết quả chăng?
Chúng ta có thể nào hết lòng với công việc mà công việc sẽ có kết quả, nhưng không phải trong đời mình chăng?
Chúng ta có thể nào vui lòng gieo cấy mà chẳng màng đến một vụ gặt chăng?
st
