ngôi đền nhỏ kính thánh lê bảo Tịnh
NGÔI ĐỀN NHỎ KÍNH THÁNH PHAOLÔ LÊ BẢO TỊNH TRONG LÀNG TRINH HÀ http://www.dunglac.org/images/user/next-arrow.gif
Teresa Avila Thùy Chi
Tượng thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh
Sáng ngày 18.2.2010, cũng là ngày mồng 5 tháng Giêng năm Canh Dần âm lịch, tôi đi hành hương giáo xứ Trinh Hà, quê hương của thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh. Làng Trinh Hà đông vui trong ngày xuân năm mới với sự có mặt của trên 2.000 giáo dân từ các giáo hạt, đặc biệt là Giáo hạt Mỹ Điện thuộc Giáo phận Thanh Hoá, giáo dân đã tề tựu về đây để mừng Lễ Khánh thành Nhà Hành Hương Thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh (khởi công xây dựng ngày 18.1.2009 và hoàn thành ngày 15.12.2009). Ngay từ sáng sớm, khi tôi đến giáo xứ Trinh Hà thì đã thấy tiếng xe cộ, tiếng nói cười trò chuyện về Nhà Hành Hương, và ai cũng vui khi được biết vị cha chung của Giáo phận là Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh cùng với quý cha, quý tu sĩ và quý vị ân nhân cùng quý khách sẽ đến giáo xứ lúc 8h30' để cắt băng khánh thành Nhà Hành Hương Lê Bảo Tịnh. Và trên khuôn mặt của những giáo dân giáo xứ Trinh Hà với người dân trong làng Trinh Hà biểu lộ niềm vui mừng phấn khởi trước sự kiện này.
Làng Trinh Hà thuộc xã Hoằng Trung, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa có vị trí kề sát trục đường Quốc lộ 1A cách Tòa Giám Mục Thanh Hóa ở trung tâm thành phố Thanh Hóa 15km và từ đường QL 1A vào Nhà thờ đền thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh chưa đến 500m. Ngôi nhà thờ nhỏ bé có khoảng 100 chỗ ngồi được xây dựng năm 1987 và khánh thành ngày 30.6.1997 thời Đức cha Batôlômêô Nguyễn Sơn Lâm nay là Đền thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh. Số giáo dân của giáo xứ Trinh Hà là 397 nhân danh ở trong Trinh Hà có 209 giáo dân, hai giáo họ Linh Xá có 135 giáo dân và giáo họ Vĩnh Gia có 53 giáo dân. Trong lúc đợi đến giờ ra ngoài đình làng đón Đức cha, quí cha và quí khách, cha chính xứ Micheal Trịnh Ngọc Tứ trò chuyện với tôi ít phút. Nghe cha xứ kể thì tôi được biết con cháu trong dòng họ gia đình cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh vẫn đang sinh sống trong làng Trinh Hà nhưng chỉ một số rất ít là người Công giáo, phần nhiều là lương dân. Tôi cảm thấy chạnh lòng và thầm dâng lời cầu nguyện cho những người thân trong gia đình của cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh. Giáo dân từ khắp nơi đang đi vào đường làng, xe máy xe đạp để chật kín các đường ngõ xung quanh Nhà thờ Đền thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh và Nhà Hành Hương, ai ai cũng nhường nhịn nhau và vui cười phấn khởi. Trong số đông những giáo dân đang đi vào Nhà Hành Hương, tôi thấy thấp thoáng bóng một nữ tu già trong tu phục của dòng Mến Thánh Giá đang đứng bên cổng Đền thánh đưa mắt ngóng đợi đoàn của Đức cha và quí cha đi vào đây. Dì có dáng người nhỏ và gầy, trên gương mặt già nua ấy hiện lên nhiều nếp nhăn nhưng nụ cười của hàm răng đen nhánh như làm cho dì trẻ lại. Tôi hiểu là dì đã cao tuổi nên chủ động tới chào dì và tôi nhận ra ngay, dì là người nữ tu mà trong bao năm qua vẫn âm thầm lặng lẽ phục vụ đèn nến hương trong Nhà thờ Đền thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh. Đó là nữ tu Maria Đỗ thị Liên, năm nay dì 76 tuổi, dì phục vụ trong giáo xứ từ năm 1964. Một cử chỉ thân ái của dì khi dì cầm tay tôi dẫn ra ngoài đình làng để đi đón Đức cha. Phấp phới trong gió đồng nội và mưa xuân nhè nhẹ là những lá cờ màu sắc xanh đỏ vàng trong tay của giáo dân, những bộ áo quần màu đỏ màu hồng của các em thiếu nhi và những tà áo dài của các bà các chị. Ngoài sân Nhà Hành Hương đội kèn trống Đông Quan y phục chỉnh tề cũng đang tiến ra đình làng theo sự hướng dẫn của cha chính xứ Micheal Trịnh Ngọc Tứ cùng đi đón Đức cha, quí cha và quí khách vào Nhà thờ Đền thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh.
Đúng 8h45’, đoàn rước Đức cha và quí cha từ Đền thánh tiến sang Nhà Hành Hương Thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh. Theo sự hướng dẫn của Ban tổ chức, giáo dân đứng thành hai hàng hai bên đường làng chào đón đoàn rước Đức cha đi qua và tôi thấy những người lương dân trong làng cũng ra ngõ xem đoàn rước, xem lễ cắt băng khánh thành Nhà Hành Hương. Cha xứ Micheal Trịnh Ngọc Tứ đã thay mặt cộng đoàn giáo xứ tri ân Đức cha, quí cha, quí tu sĩ và quí vị ân nhân cùng quí khách, ngài tâm sự: “Có lẽ đã hơn một lần rồi, có những cha, những thày, các nam nữ tu sĩ và giáo dân phàn nàn với con rằng Cha Thánh Tịnh chẳng làm lấy vài phép lạ để cho dân Làng Hà theo đạo. Cha Thánh khiêm tốn quá! Âm thầm quá! Nhưng con thiết nghĩ rằng Cha Thánh Tịnh đã làm nhiều phép lạ nhãn tiền. Thật vậy, một trong những phép lạ lớn nhất đó là ngày hôm nay, giáo xứ Trinh Hà bắt đầu lại bước sang một trang sử mới trong dòng lịch sử của giáo phận Thanh Hóa. Quả thật, những điều mà mọi người ai ai cũng cảm thấy khó có thể hoặc không thể xảy ra tại quê hương của vị thánh tử đạo Phaolô Lê Bảo Tịnh, thì hôm nay đã trở thành hiện thực. Thật vậy, ai dám nghĩ rằng làng Trinh Hà sẽ có ngày hôm nay? Cách đây ngót ngét một năm, nơi đây chỉ là một cái ao sình lầy bẩn thỉu, ô nhiễm môi trường. Nhưng giờ đây tất cả đã được đổi thay. Chính Thiên Chúa đã an bài và biến đổi mọi sự nhờ lời cầu bầu của cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh. Thật là chẳng có gì mà Thiên Chúa không có thể làm được!”
Nghi thức đầu tiên trong lễ làm phép Nhà Hành Hương Lê Bảo Tịnh đó là Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh cùng với cha Micheal Trịnh Ngọc Tứ, đã đến niệm hương trước bàn thờ thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh, phía trước lư hương là quách đựng xương thánh cũng như bức tượng ngài tạc lại chân dung cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh hiền hậu, giản dị và khiêm tốn. Trong giờ phút linh thiêng, Đức cha Giuse đã thân thưa với ngài: “Chúng con là Giám mục, linh mục, nam nữ tu sĩ, giáo dân và quan khách khắp nơi đổ về đây để thắp lên nén hương tượng trưng cho tấm lòng của giáo phận, của quê hương Trinh Hà của cha thánh. Cùng với làn hương đang bay lên, chúng con xin dâng lên cha thánh sự ngưỡng mộ của chúng con. Cha thánh chính là niềm kiêu hãnh của Giáo phận Thanh Hóa, của quê hương Hoằng Hóa và làng Trinh Hà. Chúng con xây dựng công trình này để tưởng niệm công chức của ngài đã để lại cho Giáo Hội Việt Nam, cho Giáo phận Thanh Hóa và cho giáo xứ quê hương của cha thánh. Với làn hương này, chúng con cũng xin dâng lên cha thánh lời cầu xin. Xin ngài hãy bầu cử cho giáo phận, cho quê hương được luôn luôn thăng tiến trên con đường đức tin theo mẫu gương mà cha thánh đã để lại. Xin cha thánh hãy nhận nén hương này như tất cả tâm tình của chúng con của ngày hôm nay”.
Sau nghi thức làm phép Nhà Hành Hương Thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh diễn ra trong vòng bốn mươi lăm phút đồng hồ do Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh Giám mục Giáo phận chủ sự, đoàn rước đã trở lại Nhà thờ Đền thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh trong tiếng kèn trống vang dội chuẩn bị cho một thánh lễ trọng thể tạ ơn Thiên Chúa và thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh sẽ bắt đầu lúc 10h đúng.
Đoàn đồng tế gồm Đức Cha Giuse Nguyễn Chí Linh và khoảng 28 linh mục trong Giáo phận, cùng đông đảo giáo dân đến tham dự, tất cả tề tựu hết trong nhà thờ và ngoài sảnh, ngoài sân nhà thờ.
Trong bài giảng lễ, vị cha chung của giáo phận đã nhắc nhở mọi người hãy quan tâm đến lòng sùng kính đối với các thánh Tử Đạo Việt Nam, đặc biệt cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh, vị thánh nổi tiếng nhất với tài trí thông minh, sự thánh thiện và cái chết anh dũng của ngài tại pháp trường Bảy Mẫu, Đức cha Giuse giải thích: “Khi quyết định phong thánh cho 117 vị, Tòa thánh đã chọn Thánh Anrê Dũng Lạc đứng đầu sổ là vì thánh Anrê Dũng Lạc là vị thánh của tử đạo của Tổng Giáo phận Hà Nội – Việt Nam, cho nên Tòa thánh trân trọng vị trí của Tổng Giáo phận Hà Nội nên đã để vị thánh Anrê Dũng Lạc lên đầu sổ, đáng lý ra phải là “Phaolô Lê Bảo Tịnh và các bạn tử đạo”. Nhắc đến điều đó, tôi không cố ý xem thường thánh Anrê Dũng Lạc hay là các vị thánh khác hay là chúng ta tự tôn dân tộc một cách quá đáng. Nhắc như thế, chúng ta sẽ thấy phấn khởi vì chúng ta có một bậc tiền bối anh hùng trong lịch sử Giáo Hội Việt Nam thân yêu của chúng ta. Cùng với cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh, chúng ta còn có thánh Gioan Đạt, thánh Đỗ Mai Năm, cha thánh Ngân và cũng có một vị thánh nổi tiếng không kém gì cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh, đó là bà thánh Đê, cũng sinh trưởng ở Thanh Hóa. Nhưng lịch sử của Giáo phận Thanh Hóa diễn ra trong đau thương, từ khi mới được thành lập và cho mãi đến ngày nay. Bao nhiêu người ước mong sẽ biến nơi sinh trưởng của các thánh tử đạo quê hương thành trung tâm hành hương, thành Đền thánh Giáo phận nhưng hoàn cảnh lịch sử khó khăn phức tạp. Tuy bao nhiêu thế hệ ước mơ nhưng vẫn chưa làm được gì hết”. Đức Cha Giuse mong muốn mọi người hãy chung tay chung lòng để biến ngôi đền thờ bé nhỏ này trở thành trung tâm hành hương cho mọi người trong nước cũng như ở nước ngoài. Ngài nói: “Ngày hôm nay, với công trình Đền thánh, nhất là Nhà Hành Hương mà chúng ta làm phép hôm nay phần nào chúng ta cũng thể hiện được nguyện vọng của các Kitô hữu Thanh Hóa của chúng ta. Tuy giấc mơ chưa được thực hiện trọn vẹn nhưng ít ra chúng ta đã làm được một cái gì đó để nói lên nỗi lòng của chúng ta. Sự tôn kính, hiếu thảo của chúng ta đối với các bậc cha ông trong đức tin. Cho nên ngày hôm nay là một ngày vui mừng mặc dù chúng ta đang ở trong mùa chay thánh của Giáo Hội. Chúng ta vui mừng vì chúng ta có một nơi xứng đáng cho cha thánh Tịnh cảm thấy được lòng hiếu thảo của chúng ta. Chúng ta vui mừng vì con cái giáo phận sẽ có nơi lui tới quen biết nhau, cầu nguyện với nhau và nhất là xin ơn bầu cử của cha thánh Tịnh cho giáo phận được bình yên, cho giáo xứ Trinh Hà thân yêu được tìm thấy ánh sáng đức tin cho muôn người tại đây. Chúng ta cũng vui mừng, vì nhờ công đức của cha thánh Tịnh, bạn bè của chúng ta ở khắp nơi, từ mọi nẻo đường của Việt Nam hay từ hải ngoại thì thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh sẽ là người giới thiệu giáo phận của chúng ta qua các vị khách hành hương đến từ bốn phương thiên hạ. Chúng ta cũng sẽ cảm thấy yên lòng hơn vì cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh chắc chắn là sẽ quan tâm tới đồng hương Thanh Hóa của ngài”.
Tôi nghe thấy tiếng thì thầm của các bà nói chuyện với nhau là Đức cha Giuse giảng lễ hay quá. Mỗi người trong tôi cũng cảm thấy được đánh động ít nhiều qua bài giảng của Đức cha. Trong cuộc sống, có bao nhiêu phép lạ mà chúng ta không ngờ. Con người thời đại là con người chạy theo tiền bạc, kinh tế, hưởng thụ và họ cứ nghĩ rằng chỉ những gì khoa học chứng minh được thì đó mới là sự thật. Không phải thế, con người sống, và ai cũng vậy, đều khát vọng một cái gì đó cao hơn cuộc sống vật chất, cao hơn kinh tế. Con người chờ đợi một cái gì đó, một vị thần sẽ giải phóng con người khỏi tất cả nỗi gian truân thử thách cay cực của cuộc sống này. Bao nhiêu người có tiền bạc như nước nhưng mấy ai đã tìm thấy hạnh phúc, và vì thế, cũng là con người, ai trong chúng ta cũng khát vọng một cõi bình yên. Cõi bình yên đó, chỉ có Chúa mới có thể ban cho chúng ta được, chỉ có các thánh mới khám phá ra được. Chúng ta hãy nhìn lại cuộc đời của cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh, ngài đã đón nhận phép lạ trong đời của ngài của ngài như thế nào? Cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh sinh năm 1793 trong một gia đình Công Giáo tại làng Trinh Hà. Khi mới mười hai tuổi đã ra đi khỏi ngôi làng Trinh Hà và cuộc đời của ngài là một cuộc hành trình không ngừng. Làm đại chủng sinh, ngài đã vào rừng Bạch Bát (nay thuộc về giáo xứ Bạch Liên, giáo phận Phát Diệm) sống ẩn tu. Ra đi và đi vào cõi cô quạnh để tìm Chúa, để thấy cuộc đời này thực sự được giải thoát. Nhưng Đức cha Jacq Benjamin Longer (1752; 1789 – 1831) cho đó là lối tu vị kỷ, chỉ lo cho phần rỗi của mình, cho nên muốn thày Tịnh trở ra để thày phải phục vụ cho bao nhiêu người khác nữa cùng lúc với ơn cứu độ của Ngài, thày đã vâng lời trở về. Và từ đó, cuộc đời của thày Tịnh không ngừng là một cuộc xuất hành, thày được sai phái sang Macao; thày được sai sang truyền giáo ở Lào; thày được sai làm Bề trên Chủng viện Latinh Vĩnh Trị (Giáo phận Tây Đàng Ngoài); thày bị lưu đầy mãi miền Trung Việt Nam cho đến khi thày làm Linh mục lại bị trảm quyết (06.04.1857) tại pháp trường Bảy Mẫu, tỉnh Nam Định. Lúc nào thày cũng lên đường. Lên đường bởi một tiếng gọi thần thiêng, lên đường chỉ vì thấy cuộc sống tại thế này là cuộc sống tầm thường, phải có một ơn thần lực kỳ diệu khiến cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh sẵn sàng lên đường như thế. Đó cũng là điều mà ngày hôm nay mỗi tín hữu đang hiện diện nơi Đền thờ có giây phút suy niệm về sự hiện diện của cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh trong ngôi làng quê hương của ngài. Chúng ta cũng hãy làm như ngài: Hành hương về đây để rồi chúng ta cũng sẽ lên đường. Lên đường trở về đời thường của mình; lên đường đến với những người đang cần chúng ta, đến những nơi xa xôi hẻo lánh để chúng ta chia sẻ niềm vui hạnh phúc mà Chúa ban cho con người chúng ta. Đó là bí quyết cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh thánh hóa để định hướng cho cuộc đời, đó cũng là một tiếng gọi, một sứ điệp ngài gửi cho chúng ta mỗi lần chúng ta đến đây hành hương.
Trước khi Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh ban phép lành trọng thể cuối lễ Đại Triều, ngài nhắn nhủ thân thương với cộng đoàn: “Ngày hôm nay khánh thành ngôi nhà hành hương, chúng ta hãy tập thói quen đến đây với ngài, đến để trút hết tất cả những âu lo phiền não cho ngài. Chúng ta xin ngài sức mạnh tinh thần mà ngài đã tiếp thu từ Thiên Chúa. Ngài có thể thắng vượt tất cả những gì là chông gai, thử thách trên cõi đời này. Và cuộc hành hương nào về đây, chắc chắn cũng là cuộc hành hương đón nhận tất cả tinh thần của ngài. Vậy thì ước gì, kể từ ngày hôm nay Nhà Hành Hương Phaolô Lê Bảo Tịnh sẽ được đón tiếp nhiều khách hành hương hơn, sẽ cứu vãn được nhiều cuộc đời hơn, sẽ sai những người hành hương đi chu toàn sứ mệnh Kitô hữu của mình một cách tốt đẹp hơn để trung tâm hành hương Lê Bảo Tịnh trở thành một trung tâm truyền giáo mặc dù rất nhỏ bé. Cho nên chúng ta phải có trách nhiệm của khách hành hương đó là chúng ta phải làm ấm giáo xứ Trinh Hà. Chúa Giêsu đã nhờ con người cộng tác vào sự nghiệp của ngài. cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh cũng nhờ các khách hành hương là chính chúng ta đây cộng tác công việc rao giảng Tin Mừng của ngài, cách riêng là giáo xứ Trinh Hà, chắc chắn rằng chúng ta sẽ tìm thấy niềm vui mỗi khi chúng ta trở lại đây để chúng ta thân thưa với cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh và để chúng ta cam kết tiếp tục sự nghiệp của ngài”.
Và điều mà Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh rất tha thiết mong sớm thực hiện trong sự cộng tác của tất cả mọi người yêu kính cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh, ngài kêu gọi cộng đoàn qua lời chia sẻ về Đền thánh: “Trong tương lai, Nhà thờ Đền thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh hiện nay không đủ sức chứa lượng khách hành hương cho nên chúng ta cùng cầu nguyện để sớm có Đền thánh rộng rãi đáp ứng được nhu cầu của khách hành hương đến đông hơn.”
Trong tâm tình yêu mến đối với cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh, tôi chưa vội sang Nhà Hành Hương dùng tiệc khánh thành làm phép Nhà Hành Hương vì tôi muốn được cùng cầu nguyện ít phút. Trong lúc cầu nguyện, tôi thấy dì Liên, người nữ tu già, làm công việc phục vụ của mình đó là tắt nến, gấp khăn, cất sách, chỉnh sửa lẵng hoa... càng làm tôi thấy ấp áp trong lòng một niềm tin của tình Chúa yêu thương con người, niềm tin vào Thiên Chúa cầu mong cho Nhà thờ Đền thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh có Đền thánh mới rộng rãi và hoành tráng. Tôi thầm cầu nguyện với cha thánh cầu bầu cùng Chúa cho Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh, quí cha và quí tu sĩ nam nữ cùng quí vị ân nhân theo gương cha thánh Phaolô Lê Bảo Tinh luôn luôn mạnh sức làm chứng nhân đức tin cho tín hữu noi theo. Tôi cũng thầm cầu nguyện cho những người thân trong gia đình dòng họ của cha thánh được ơn đức tin và những người dân đang sống tại làng Trinh Hà được ơn trở về với Chúa xum vầy trong Đền cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh mỗi dịp lễ phụng vụ của Giáo Hội và ngày lễ kính cha thánh Phaolô Lê Bảo Tịnh. Và thêm một lời cầu nguyện, tôi nhớ tới những ai còn đang đau khổ, bệnh tật nhờ lời cầu bầu của cha thánh Tịnh họ sẽ luôn cảm thấy sự hiện diện của Thiên Chúa trong từng giây phút của cuộc đời.
