Ba Cái Sàng Của Socrate

Ba Cái Sàng Của Socrate


Một hôm, Socrate, nhà hiền triết Hy Lạp, đang ngồi trong nhà. Bỗng có một người vẻ mặt giận dữ chạy vào bảo ông:
- Ông ơi, ông có biết ông X là người bạn của ông nói gì về ông chăng?
Ông Socrate đáp:
- Không, nhưng trước khi nghe anh nói, tôi muốn anh cho phép tôi gạn đãi những gì anh sắp kể cho tôi nghe qua ba cái sàng này nhé! Thứ nhất là cái sàng chân thật: anh có biết chắc chắn về những điều anh sắp nói đó chăng?
- Không, đó là những gì tôi nghe từ một người khác nói lại.
- Vậy thì xin anh cho tôi đãi qua cái sàng thứ hai: nếu những gì anh sắp nói không phải là chân lý, thì ít ra nó cũng chứa một cái gì thiện hoặc mỹ chứ?
- Cũng không nốt.
- Bao nhiêu đó cũng đủ cho chúng ta đừng tin rồi. Nhưng bây giờ xin anh thử đãi nó qua cái sàng thứ ba xem sao: những gì anh sắp kể lại có ích lợi gì chăng?
- Tôi nghe sao thì thuật lại thế chứ đâu có biết có ích lợi gì hay không.
Ông Socrate nói:
- Nếu vậy, những gì anh sắp thuật lại cho tôi nghe đã không thật, không thiện mỹ, và cũng không bổ ích vào đâu cả, thì anh và tôi hãy gạt bỏ nó ra ngoài tai, có gì đáng lưu tâm để rồi lại áy náy mà làm gì.

Anh và tôi cũng có thể quẳng bao nhiêu gánh lo âu nếu chúng ta chịu dùng đến ba cái sàng đãi sạn của nhà hiền triết Socrate. Trước khi giận dữ về những lời gièm pha, soi mói của những người hẹp dạ, chúng ta đừng quên dùng ba cái sàng của Socrate. Trước khi nói với ai về một người hay một việc gì, chúng ta đừng quên đãi qua ba cái sàng ấy. Và những gì chúng ta thốt ra, muốn có chút giá trị, muốn được người ta lưu tâm đến, ít ra nó phải có: Thật, Tốt đẹp, và Hữu ích.

Phạm Cao Tùng

sưu tầm trên net