3 từ ngữ diễn tả tình yêu (thánh Kolbe, 14.8)
Nếu tôi yêu cầu bạn đưa ra một từ diễn tả tình yêu, chắc chắn bạn sẽ chọn từ “love”. Đó là một từ không cần dịch, mọi người trên thế giới đều hiểu vì nó quá thông dụng.
Nhưng tôi sẽ đưa ra ba từ bằng tiếng Hy Lạp để diễn tả những loại tình yêu khác nhau:
1. “Eros”. Đây là tên một vị thần trong thần thoại Hy Lạp. Thứ tình yêu mà Eros mang lại là thứ tình yêu xấu với tính lợi dụng. Người nào yêu theo kiểu này thì địa ngục là nơi họ sẽ phải đến, vì đã sống không có Chúa mà còn sống một cách xấu xa với đồng loại.
2. “Filia”. Tình yêu này diễn tả một cách sống nhân hậu, nhưng lại không có Chúa trong cuộc đời.
“Giả như tôi có đem hết gia tài cơ nghiệp mà bố thí, hay nộp cả thân xác tôi để chịu thiêu đốt, mà không có đức mến (tình yêu), thì cũng chẳng ích gì cho tôi” (1Cô-rin-tô 13,3).
“Ai không yêu thương, thì không biết Thiên Chúa, vì Thiên Chúa là tình yêu” (1Gio-an 4,8).
Thánh Phao-lô khẳng định: Nếu bạn làm bao nhiêu điều tốt, đến nỗi chết vì người khác, mà bạn không có Chúa là tình yêu thì cũng vô ích thôi. Mọi thứ đều là nhân bản và sẽ kết thúc khi bạn qua đời.
Ví dụ: Sự kiện Lê Lai hiến thân mình để cứu Lê Lợi. Khi bị giặc Minh bao vây núi Chí Linh (huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hoá), Lê Lai đã mặc đồ Lê Lợi để dụ quân địch bắt mình vì tưởng ông là Lê Lợi. Như thế, quân địch sẽ không bao vây núi nữa, quân của Lê Lợi nhờ đó mà thoát chết để rồi tiếp tục khởi nghĩa. Lê Lai đã liều mình để chết thay cho Lê Lợi, nhưng không có hình bóng của Chúa, hành động chết thay đó chỉ là nhân bản mà thôi.
Dĩ nhiên, Lê Lai không biết Chúa vì đâu có ai rao giảng cho ông. Nhưng tôi chỉ nhấn mạnh là hành động chết thay cho người khác mà không có Chúa thì không có giá trị cứu độ.
3. “Agape”. Đây là loại tình yêu với ý nghĩa cho đi, mất mát như từ “Filia”, chỉ khác một điều là có hình bóng của thập giá Chúa Ki-tô.
Ví dụ điển hình chính là vị thánh mà Hội Thánh Công giáo kính ngày hôm nay (14.8) là thánh linh mục Mát-xi-mi-li-a-nô Cô-bê (Massimiliano Maria Kolbe, 08.01.1894 – 14.8.1941, linh mục dòng Phan-xi-cô ở Ba Lan).
Trong thời Đức Quốc Xã tàn phá Âu châu với vòi bạch tuộc của Hitler (xem bài Tốt nhất và tệ nhất: Tìm người tốt nhất và tệ nhất ở đâu?), những trại tập trung đã gây đau khổ cho bao nhiêu người. Trong trại tập trung Auschwitz, thánh Kolbe đã quyết định chết thay cho một bạn tù. Người là linh mục nên luôn có Chúa ở cùng. Hành vi chết thay này đã được Hội Thánh Công giáo tôn vinh và nâng cha Kolbe lên hàng hiển thánh bởi Đức thánh cha Gio-an Phao-lô II ngày 10.10.1982.
“Không có tình thương nào cao cả hơn tình thương của người đã hy sinh tính mạng vì bạn hữu của mình” (Gio-an 15,13).
Đức Hồng y Carlo Martini nói: “Trong Thánh kinh, đoạn văn này soi sáng cho đoạn văn kia”. Vậy, để hiểu rõ việc hy sinh tính mạng vì người mình yêu, ta cũng xem Tin mừng theo thánh Gio-an với việc đảo ngược số chương và câu của câu Thánh kinh trên. Tức là chương 15, câu 13 đổi thành chương 13, câu 15:
“Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm như Thầy đã làm cho anh em” (Gio-an 13,15).
Như thế, việc hy sinh chỉ có giá trị khi biết noi gương Chúa Giê-su và hy sinh nhờ Người, với Người và trong Người.
Trần Ngọc Linh Triều: tranngoclinhtrieu@gmail.com
website BHX. Pi-ô X: 3 từ ngữ diễn tả tình yêu (thánh Kolbe, 14.8)
