Chúa Nhật XXXI Thường Niên C GIAKÊU VÀ GIÊRIKHÔ

Chúa Nhật XXXI Thường Niên C

GIAKÊU VÀ GIÊRIKHÔ
Kn 11,22–12,2; 2Tx 1,11–2,2; Lc 19, 1-10

---------Một bà mẹ lo lắng nhiều cho đứa con trai không đi nhà thờ, mà lại đi theo những bạn bè xấu và còn tỏ ra bất mãn mọi chuyện. Bà mẹ đau khổ này đã tìm mọi cách để đưa con về con đường tốt, nhưng tất cả đều vô ích. Vào một ngày Chúa Nhật, bà nảy ra một ý tưởng. Gọi đứa con trai lại, bà nói: "Con làm ơn giúp mẹ một chuyện. hãy đem gói đồ này đến cho gia đình ở căn nhà trong khu phố dối diện với chúng ta. Nếu con làm dùm mẹ việc này, mẹ hứa sẽ không bao giờ quấy rầy con nữa".

---------Có lẽ để khỏi nghe tiếng mẹ giảng dạy, la rầy, chàng thanh niên đã nhận làm điều mẹ anh yêu cầu. Anh đi đến địa chỉ như mẹ dặn, bước vào một căn nhà nghèo nàn và bỡ ngỡ đến tột điểm, anh đã khám phá thấy một người đàn bà đau ốm chỉ còn da bọc xương với ba đứa con nhỏ, rách rưới, lem luốc, đang than khóc, kêu la vì đói.

---------Chàng thanh niên trao vội gói đồ và muốn nhanh bước rút lui. Nhưng người đàn bà đã gọi giật anh trở lại, và qua giọng yếu ớt bà thều thào: "Cậu ơi! Cậu không thể đi ngay được khi tôi chưa kịp cám ơn cậu. Cậu là ơn quan phòng Chúa gửi đến cho chúng tôi. Xin Ngài trả ơn cho cậu".

---------Chàng thanh niên ra về với tấm lòng bị cảm xúc mạnh. Ngày hôm sau, anh trở lại nhà bà mẹ đang bị đau ốm với đàn con nheo nhóc hôm qua với một gói quà khác, mà anh đã mua với chính tiền của anh. Và sau khi trao quà, anh còn ở lại chơi với mấy đứa nhỏ.

---------Kể từ đó, chàng thanh niên đã thay đổi cuộc đời, vì lòng nhân hậu đã làm anh mỗi ngày hiểu được ý nghĩa của cuộc sống và nhờ đó anh cảm thấy hạnh phúc hơn. (Câu chuyện "Lòng nhân từ cảm hóa").

---------Tâm tình của chàng thanh niên giống tâm tình của Giakêu trong Tin Mừng Lc 19, 1-10 Giakêu con người của quyền lực, con người hà hiếp dân lành, con người từ vùng đất “trũng thẳm sâu của khô cằn, tăm tối” là vùng đất Giêrikhô vì tấm lòng nhân ái của Chúa đã thay đổi cuộc đời, tấm lòng của ông cùng hướng về Giêrusalem tỏa sáng với thầy.
Chúa Giêsu và các môn đệ đang đi trên lộ trình ngang qua thành Giêrikhô để tiến về Giêrusalem. Giêrikhô, một địa danh đặc biệt và bất thường nhất hành tinh chúng ta. Đặc biệt vì là một trong những thành phố cổ nhất trái đất; chiều dài lịch sử đến 8000 năm. Thành phố Giêrikhô bất thường vì thành phố thấp nhất của trái đất; thấp hơn mặt nước biển 250 mét!. Với đặc điểm đó Giêrikhô biểu tượng của thế giới cũ kỹ, của con người trì trệ sống trong tăm tối. Giakêu khởi hành ở chỗ rất là thấp như là chính con người của ông: con người của tiền bạc, bóc lột anh em như “chính danh” của người hành nghề thu thuế.

---------Thật thế, đối với dân Do Thái, người thu thuế là tay sai cho Đế Quốc La Mã, đô hộ và bóc lột đồng bào. Hơn nữa thu thuế bởi nghề nghiệp lợi dụng chức quyền để ăn chặn của công của tư để trục lợi cho bản thân. Cho nên thu thuế rất giàu có bằng những của cải bất chính vì thế người thu thuế bị liệt vào hàng tội lỗi cùng với quân trộm cắp và cả gái bán hoa. Bị tránh xa như tránh người phong hủi, người tội lỗi trong cái nhìn khinh miệt của dân chúng.

---------Giakêu là trưởng ty thu thuế, dĩ nhiên giàu sang trên hết những kẻ thu thuế ở Giêrikhô, sống xa hoa trong ngôi biệt thự sang trọng nhất thành phố. Sự giàu có mà do bất chính, Đức Giêsu đã từng nói hậu qủa bằng hình ảnh : “Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Nước Thiên Chúa” (Lc 18,25).

---------Với người dân Do Thái « sếp thu thuế» là ông chùm người tội lỗi. Một con người ghê tởm, đáng bị mọi người ghét bỏ. Giakêu củng giống như biểu tượng của Giêrikhô “trũng nhất, sâu nhất”, mang hình ảnh biểu tượng thiếu sức sống…

---------Con người của quyền lực, của tiền bạc Giakêu chỉ coi Trời bằng cái vung, nhìn anh em đồng bào chỉ bằng nữa con mắt. Ấy thế vẫn luôn thắc mắc tò mò về Giêsu đang được thiên hạ bàn tán xôn xao khắp cùng ngõ hẻm. Tò mò thắc mắc không biết hỏi ai, ông cũng hòa với đám đông, nhưng không để đón, mà để xem ông Giêsu thế nào cho thỏa sự tò mò. Người ông thấp bé không thể thấy Đấng Ngôn sứ Giêsu, nên chỉ còn cách chạy lên đằng trước leo lên cây sung nhìn xuống (x. Lc 19, 3-4).

---------Như Chúa Giêsu đi ngang qua Giêrikhô, Ngài đi ngang chỗ của Giakêu. Nhưng Ngài dừng lại và ngước nhìn lên cho Giakêu, cái nhìn nhân từ và khoan dung, Ngài cất lời : "Này Giakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông !" (Lc 19,5).
Chúa nói chuyện với người Thu thuế, Ngài tiếp xúc và lại đến ở lại nhà người tội lỗi, một scandal, không ai hiểu được đường lối của vị Ngôn sứ Giêsu rao giảng tình thương. Điều mà tác giả sách Khôn ngoan khám phá đường lối hành xử của Thiên Chúa và sẽ được thể hiện mạnh mẽ, sáng tỏ thêm trong đường lối của Đấng Cứu Thế Giêsu sau này : Thiên Chúa đối xử rất khoan hồng đối với những người tội lỗi, bởi : "vì Chúa yêu sự sống" và không muốn ai phải chết. Cho nên "những ai sa ngã, Ngài sửa dạy từ từ… để họ bỏ điều ác" (x. Kn 11,22–12,2). Lòng nhân hậu của Chúa nâng đỡ Giakêu như Thánh vịnh nói :"Ai quỵ ngã Chúa đều nâng dậy. Kẻ bì đè nén, Ngài cho đứng thẳng lên" (Tv 144)

---------Đấng ban ơn cứu độ, đầy lòng nhân từ và xót thương ; Chính tấm lòng đó đã làm thay đổi Giakêu. Giakêu không còn chỉ thấy tiền bạc, quyền lực, giàu sang …mà tấm lòng của ông đang vượt qua khu trũng mà Giêrikhô là biểu tượng, Giakêu đang tiến lên cao hướng về Giêrusalem, khi ông mang tâm tình chia sẻ và trao ban : "Thưa Ngài, này đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo, và nếu tôi đã cưỡng đoạt của ai cái gì, tôi xin đền gấp bốn" (Lc 19,8).

---------Theo Luật đạo Do thái quy định ai phạm tội lỗi đức công bình mà muốn được tha thì tùy mức tội nặng nhẹ mà phải đền bù với mức độ khác nhau : nhẹ thì đền trả đủ số và cộng thêm 1/5 ; nặng thì phải đền gấp đôi. Ông Giakêu xin đền gấp bốn nghĩa là ông tự thú tội ông quá nặng. Còn theo luật Rôma thì đối với những tội trộm cắp công khai thì phải đền gấp bốn. Ông Giakêu xin đền gấp bốn tức là ông cũng thừa nhận mình là một tên tội lỗi công khai. Cho nên quyết định của ông vừa là khiêm nhường, vừa là công bình vừa là bác ái (Theo giải thích của Lm. Carolô Hồ Bạc Xái)

---------Sống trong tinh thần công bình bác ái khiêm cung là kết qủa của ơn cứu độ như Chúa Giêsu có nói "Ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là con cháu tổ phụ Ápraham" (Lc 19,9). Ơn cứu độ đã khiến cho con tim của Giakêu đổi mới như ngôn sứ Edêkien nói Lời của Giavê : "Ta sẽ ban cho ngươi một trái tim mới và đặt một tinh thần mới trong người. Ta sẽ cất trái tim đá khỏi người và ban cho ngươi một trái tim bằng thịt. Ta sẽ đặt Thánh Thần Ta trong ngươi và khiến ngươi tiến tới theo sắc lệnh của Ta, hầu các ngươi giữ gìn và hành động theo đúng lệnh Ta" (Ed 36, 26-37).

---------Hình ảnh đổi mới của Giakêu, gợi cho chúng ta mang tâm tình : Xin cho con tim của tôi và bạn, vốn có nhiều chỗ trũng : danh vọng, toan tính trần tục, ước muốn bất chính, hành vi tội lỗi… trũng như con tim của Giakêu trước khi gặp Chúa Giêsu, trũng sâu như vị trí địa lý Giêrikhô. Được gặp tình thương của Chúa, được thanh tẩy và chúng ta bước ra khỏi vùng trũng thẳm sâu tăm tối và tiến lên với một tinh thần mới, tinh thần công bình bác ái như Giakêu, được tình thương Chúa viếng thăm. Tinh thần chúng ta vượt qua Giêrikhô trũng, tăm tối tiến lên Giêrusalem ánh sáng trong niềm vui được cứu độ.

---------Vâng, bởi vì :

« Thiên Chúa đã viếng thăm cứu chuộc dân Người » (Lc 1, 68).

---------Và như Chúa nói :

« Con Người đến để tìm và cứu những gì đã mất » (Lc 19, 10b).

Lm. Vinh Sơn, Sài gòn, 30/10/2010.