Chúa Nhật XXXIII Thường Niên C Kính trọng thể các Thánh Tử đạo Việt Nam

Chúa Nhật XXXIII Thường Niên C
Kính trọng thể các Thánh Tử đạo Việt Nam

CHỨNG NHÂN – TỬ ĐẠO VIỆT NAM
Kn 3,1-9; 2Cr 4,7-15; Mt 10,17-22

-----------Các hang toại đạo gồm những đường hầm rộng hẹp khác nhau được đào dưới lòng đất khoảng 25 thước sâu. Ngày hôm nay du khách chi có thể đi thăm những đường hầm của tầng thứ hai của hang toại đạo sâu khoảng dưới 14 thước.

-----------Hang toại đạo (Catacomb) là những đường hầm do các tín hữu Kitô ở ba thế kỷ đầu đào xới dưới lòng đất, trong vùng đá ong, đất gốc nham thạch mềm nên dễ đào, nhưng khi tiếp xúc với khí trời thì trở nên cứng. Khí hậu dưới hang khoảng 15 độ C quanh năm. Hang tọai đạo để chôn cất và tín hữu Kitô dặc biệt là vị các Tử đạo, cũng là địa điểm các tín hữu Chúa Kitô trốn tránh trong thời kỳ bách hại đầu tiên. Vì là nơi trốn tránh an toàn, hang toại đạo cũng là nơi thánh cử hành nghi thức bẻ bánh và nghe Lời Chúa, anh em tín hữu cùng nhau chia sẻ để giữ vững đức tin.

-----------Các hang toại đạo ghi lại lịch sử thầm lặng của Giáo hội Kitô trong 300 năm đầu bị bách hại, với những nhân chứng Tin mừng đã dám chịu chết làm chứng cho Đức tin vào Chúa Kitô. Trong các hang toại đạo có đặt hài cốt các thánh Tử đạo nên được các tín hữu kính viếng và hành hương trong suốt hai ngàn năm lich sử của Giáo hội.

-----------Tôi nhớ lại: viếng hang toại đạo vào những ngày giữa đông của năm 2002, hầm mộ lạnh lẽo và hoang vắng lẫn ngoằn ngoèo, nhưng tôi lại cảm nhận sự ấm cúng, thân tình và gần gũi. Thân tình và gần gũi vi tôi cảm nghiệm rằng: Giáo hội Mẹ hôm nay vững vàng và vẫn tiếp tục giữ vững niềm tin là do cái chết tử đạo của biết bao vị nằm dưới hang toại đạo này trong 3 thế kỷ đầu tiên của Giáo hội. Thật thế, đức tin vào Đức Kitô của tôi được bắt nguồn từ hang toại đạo – hầm trú của đức tin tù đày nối tiếp từ ngàn đời chuyển đến tới hôm nay.

-----------Chiêm ngưỡng các tín hữu Kitô tiên khởi, giữ vững niềm tin trong các hang toại đạo tôi nhớ đến Giáo hội Việt Nam - Giáo hội non trẻ nhưng cũng có những điểm thật giống với Giáo Hội Mẹ Rôma: trải dài gần ba trăm năm, ngay khi hạt giống Tin mừng được gieo vãi trên đất nước “Rồng – Tiên” lập tức giông bão đã nổi lên, từ thời vua Lê chúa Trịnh (giữa thế kỷ XVI) cho tới những triều đại nhà Nguyễn (giữa thế kỷ XIX) biết bao nhiêu người đã hy sinh, đầu rơi, máu đổ vì đức tin. Lịch sử còn ghi lại những cực hình mà các anh hùng tử đạo đã phải lãnh nhận:

-----------• Nhẹ nhất là tống giam với gông cùm, hay xiềng xích, bị nhốt trong cũi, bị đánh đòn, bị bỏ đói cho tới chết.

-----------• Nặng hơn một chút thì bị trói ném xuống sông, bị voi dầy, bị chôn sống, bị đổ dầu vào rốn rồi cho bấc vào mà đốt, bị đóng đinh vào ván rồi đem phơi nắng. Hơn một chút thì bị xử trảm, xử giảo (thắt cổ) và thiêu sống.

-----------• Man rợ nhất khiến mọi người dù chỉ nghe cũng đã sợ hãi là hình phạt bị lăng trì (phân thây ra từng mảnh) hay bá đao (bị xẻo từng mảnh thịt cho tới chết) .

-----------Khi chiêm ngưỡng hình ảnh các anh hùng tử đạo Việt Nam, Đức Thánh Cha Léo XIII với tất cả lòng khâm phục sự hy sinh anh dũng của các Ngài đã tuyên bố với toàn thể Giáo Hội : "Đây là những chiến sĩ trung liệt và kiên cường không kém gì những chiến sĩ ngày xưa vào những thế kỷ khai nguyên của Giáo Hội Chúa Kitô".

-----------Suốt ba thế kỷ cấm đạo, dưới sáu triều đại, khi thăng khi trầm, Giáo Hội Việt Nam đã cống hiến cho Giáo Hội Mẹ trên 100.000 vị tử đạo. Trong số đó có 117 vị được phong thánh một Vị Chân phước tử đạo đầu tiên cho Giáo hội Việt Nam là thầy giảng Anrê Phú Yên. Hiện nay cũng có mười vị được tôn kính như là bậc “Đáng kính” và 1.000 vị được đứng vào bậc “tôi tớ Chúa”. Các tín hữu còn sót lại trong các cuộc bách hại cũng bị nhà tan cửa nát, trốn tránh vào những nơi rừng thiêng nước độc để giữ niềm tin, như các giáo dân chạy vào vùng La Vang, Quảng Trị giống như xưa các Kitô hữu tiên khởi đã phải trốn vào sinh sống các hang toại đạo .
Các anh hùng Tử đạo can đảm chấp nhận gian nan vì Chúa Kitô. Các ngài chết dưới ngọn đao phủ là chết cho Chúa Kitô như chính Chúa Kitô đã chết cho các ngài. Chết tử đạo là chết vì Chúa Kitô, trong đơn thuần và tinh khiết, trong sáng và huyền diệu, can trường và khiêm nhu. Chết vì Chúa Kitô là niềm hạnh phúc như Chúa Giêsu đã khẳng định: “Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ. Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa. Anh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em trên trời thật lớn lao” (Mt 5,10-12; Lc 6, 22).

-----------Các ngài thuộc đủ mọi thành phần Dân Chúa: Giám mục, linh mục, thầy giảng, chủng sinh, Giáo lý viên, trùm họ, chánh trương và anh chi em tín hữu. Về xã hội các ngài cũng thuộc mọi thành phần: Quan trong triều đình, chánh tổng, quan án, lý trưởng…. quân nhân, các cấp bậc, thương gia, nông dân, ngư phủ hay nội trợ …

-----------Địa vị và chức nghiệp của các ngài không hề là trở ngại hay là lý do phân cách các ngài trong sứ mệnh làm chứng cho Đức Tin vào Đức Kitô, tất cả vì lòng tin và yêu mến Thiên Chúa và Đức Kitô.

-----------Không có sức mạnh nào ngay cả cái chết có thể tách rời sự kết hợp lòng yêu mến Chúa như Thánh Phaolô đã khẳng định : "Ai có thế tách chúng ta ra khỏi tình yêu của Đức Kitô? Phải chăng là gian truân, khốn khổ, đói rách, hiểm nguy, bắt bớ, gươm giáo?” Trong gian nguy nhưng sẽ chiến thắng như thánh Tông đồ đã xác tín: “Trong mọi thử thách, chúng ta sẽ toàn thắng nhờ Đấng đã yêu mến chúng ta" Và Ngài kết luận: "Tôi tin chắc rằng: cho dầu là sự chết hay sự sống, thiên thần hay ma vương quỷ lực, hiện tại hay tương lai, hoặc bất cứ sức mạnh nào, chiều cao hay vực thẳm hay bất cứ một loài thụ tạo nào khác, không có gì tách được chúng ta ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa được thể hiện nơi Đức Kitô Chúa chúng ta" (Rm 8, 35-39)

-----------Chiêm ngưỡng cha ông anh dũng tử đạo thể hiện tình yêu với Chúa Kitô, chúng ta - con cháu rồng tiên biểu lộ tử đạo qua cuộc sống hằng ngày dù rằng chúng ta còn bất toàn và yếu đuối. Các ngài cũng như chúng ta cũng từng có những yếu đuối sa ngã của con người, như Thánh Luca Phạm Trọng Thìn, khi làm Chánh Tổng đã có một thời gian dan díu tình cảm với cô Trung, người làng Trà Lũ, hay như thánh Mátthêu Lê Văn Gẫm, một thương gia giàu có, đã từng yếu lòng đèo bồng thêm một cô vợ bé… Nhưng sau khi vị Linh hướng hay gia đình khuyên bảo nhắc nhở, các ngài ý thức được sự yếu đuối sai sót của mình và hết lòng ăn năn hối cải, quyết tâm đổi mới lại cuộc đời, sống tình bác ai, trở nên gương sáng cho người khác, hết sức phục vụ Giáo Hội. Là con người bất toàn, dù yếu đuối, nhưng khiêm tốn, phó thác Thiên Chúa đã ban ân sủng, các ngài trở nên mạnh mẽ, trung kiên, can đảm nhận cái chết để làm chứng cho Đức Kitô.
Xin cho mọi người con thuộc dòng dõi “rồng tiên”, dù yếu đuối, mong manh nhưng luôn chảy trong mình dòng máu anh hùng tử đạo, sẽ thể hiện niềm tin vào Thiên Chúa, đối diện với gian nan…

-----------Vâng, trong đức tin và tình yêu:

"Đồi Calvario ở đầu đường và hào quang cũng xuất hiện ở đó"
(Victor Hugo).

Lm. Vinh Sơn, Sài Gòn 13/11/2010