-----Đức Maria cưu mang Con Thiên Chúa làm người đã tới tháng thứ năm khi đức phu quân Giuse trinh khiết bắt đầu nhận thấy hoàn cảnh của Người. Một hôm thánh Giuse thấy Đức Trinh Nữ từ trong phòng cầu nguyện bước ra, ngài thấy nơi Người sự thay đổi rất khác thường, không thể nào giải thích cho xuôi điều hiển nhiên trước mắt. Người của Chúa bị thương tận đáy lòng, linh hồn ngài bị thương tổn vì không thể gạt bỏ sự thực hiển nhiên. Lý do sự phiền sầu này là sự trinh khiết, tình yêu mãnh liệt tột độ và tuyệt đối trung thành mà ngay từ thuở ban đầu thánh nhân đã trao trọn vẹn cho hiền thê. Hơn nữa, vẻ duyên dáng diễm kiều và thánh thiện của Đức Maria cột chặt linh hồn thánh Giuse với hiền thê. Vì Đức Maria toàn hảo khôn ngoan thận trọng khiêm tốn nhu mì ít nói, nên ngoài sự lo lắng băn khoăn phục vụ Đức Maria, thánh Giuse tự nhiên nuôi ước vọng tình yêu của ngài được đáp ứng từ phía hiền thê. Điều này được Thiên Chúa an bài, để do lòng ước ao trao đổi tình yêu, thánh Giuse có thể được thúc đẩy phục vụ Đức Trinh Mẫu trung thành hơn.
-----Thánh Giuse không dính líu chút gì tới việc Đức Trinh Nữ mang thai, mà những kết quả việc đó hiển nhiên ở trước mắt ngài, không thể chối cãi; chắc chắn không thể tránh được sỉ nhục khi người ta biết việc này. Ý nghĩ này làm cho thánh Giuse lo lắng buồn phiền. Ngài biết mức độ sự thất sủng tủi hổ về phần mình và hiền thê yêu dấu trong hoàn cảnh mỗi người. Nỗi ưu tư đặc biệt sâu sắc trong lòng thánh Giuse khiến ngài đau đớn nhất là sợ phải nộp Đức Maria cho chức quyền để Người bị ném đá chết (Lêvi 20:10), vì đây là tội ngoại tình bị kết án tử. Thánh Giuse chìm trong lo âu đau đớn chẳng khác gì bị ngàn lưỡi gươm bén xuyên thấu, mà không có lấy một chỗ nào để ẩn tránh khác hơn lòng tín nhiệm hoàn toàn nơi hiền thê Maria. Cũng vì không dám hé răng tiết lộ sự đau trong lòng với một ai, ngài thấy mình bị bao vây bởi những đau buồn chết người (Tv 17:5), cảm thấy trong chính ngài lời Sách Thánh: “Lòng ghen tương thì khốn nạn hơn hỏa ngục” (Dc 8:6).
-----Giữa những lo lắng giày vò tâm trí này, thánh Giuse kêu cầu và đặt mình trước nhan thánh Chúa: “Lạy Thiên Chúa Tối Cao, Chúa biết hết mọi ước nguyện và những tiếng thở dài của con. Con thấy mình bị nhồi đập vì sự cuồng bạo từ những cơn sóng buồn phiền (Tv 31:10) đã làm đau đớn trái tim con. Con hoàn toàn tin cậy nơi hiền thê được Chúa ban cho con. Con hoàn toàn tin cậy sự thánh thiện của Người. Nhưng các dấu hiệu của sự thay đổi bất ngờ này nơi Người không ngừng dâng lên những hoài nghi đày đọa đáng sợ, e rằng lòng tín nhiệm của con bị đặt lầm chỗ. Cho tới giờ phút này con không thấy ở Người điều gì khả dĩ giải thích cho bất cứ điểm hoài nghi nào nơi lòng khiêm tốn và đặc biệt nhân đức của Người, đồng thời con không thể chối cãi được Maria đang mang thai. Chắc con chết vì phiền sầu, trừ phi có mầu nhiệm gì che giấu mà con không đo lường được. Lý trí cho rằng Người vô tội, trong khi đó tri giác lại kết án Người.
-----Người không nói nguyên do việc thai nghén, trong khi con thấy việc đó trước mắt. Con phải làm gì? Cả hai chúng con cùng thề hứa giữ Đức Trinh Khiết vì vinh danh Chúa. Giả dụ có thể Người đã vi phạm lòng trung thành đối với Chúa và với con, con sẽ bênh vực danh dự Chúa mà quên phần con vì yêu mến Chúa. Nhưng làm sao Người có thể giữ được sự trinh trắng thánh thiện nếu đã phạm đại trọng tội trong trường hợp này? Con hoãn lại sự xét đoán của con. Vì không thể thấu hiểu được nguyên do những gì con thấy, con trút hết linh hồn đau đớn của con trước nhan thánh Chúa (Tv 141:3). Lạy Thiên Chúa của Abraham, Isaac và Jacob, xin Chúa nhận nước mắt con làm hiến lễ đáng được chấp nhận. Nếu tội lỗi con xứng đáng bị Chúa thịnh nộ, thì xin Chúa đại lượng nhân từ không khinh chê sự đau buồn dữ dội của con. Con không tin Maria yêu dấu đã xúc phạm đến Chúa. Dẫu vậy con lại càng không thể nào cho rằng có điều gì mầu nhiệm mà con, với tư cách là phu quân lại không được cho biết. Xin Chúa thống trị trí khôn và trái tim con bằng ánh sáng, để con có thể biết hầu chu toàn thánh ý.”
-----Thánh Giuse kiên trì cầu nguyện thiết tha hơn nữa. Ngài đoán chừng phải có điều gì mầu nhiệm trong việc thai nghén của Đức Maria mà giấu ngài, nhưng vẫn không thể tìm được chút gì bảo đảm. Ý nghĩ này không mạnh hơn để bào chữa cho Đức Maria so với những lý do dựa trên sự thánh thiện của Người. Vì thế, ý nghĩ Đức Maria có thể là Mẹ Chúa Cứu Thế đã không đến trong trí ngài. Đôi khi ngài xua đuổi những ức đoán đi, nhưng chúng trở lại bằng những con số đông hơn với chứng cớ hiển nhiên hùng hồn hơn. Vì thế, thánh Giuse bị nhồi đập giữa những cơn sóng hoài nghi dồn dập. Từ sự đuối sức cùng cực, đôi khi thánh Giuse rơi vào tình trạng rối vò không thể nào tìm được sự bình an cho trái tim, cũng không tìm được một tiêu chuẩn nào để căn cứ vào đó để có thể lèo lái cuộc sống. Dẫu vậy sự kiên trì chịu đựng dưới cái đọa đày này quá sức lớn lao, và là bằng chứng hiển nhiên của đức thận trọng cao cả thánh thiện của ngài. Điều đó làm cho ngài xứng đáng với hồng ân vô cùng cao cả duy nhất đang chờ đợi.
-----Đức Maria biết hết mọi diễn biến trong trái tim thánh Giuse, Người đi vào trái tim thánh Giuse bằng ánh sáng thần linh. Mặc dầu tâm hồn Đức Maria chan chứa yêu thương đau xót đối với những đau khổ của đức phu quân, Người không nói một lời nào về vấn đề đó; mà chỉ tiếp tục phục vụ thánh Giuse tận tình chu đáo. Người của Chúa không biểu lộ điều gì bề ngoài khi nhìn Đức Maria, nhưng nỗi lo âu của ngài lớn lao hơn tâm trạng như thế của tất cả mọi người đã từng sống trên đời. Việc thai nghén không nặng nề đau đớn gì đối với Đức Maria; nhưng vì Người phục vụ thánh Giuse tại bàn ăn hoặc việc nội trợ, hẳn không thể tránh để lộ tình trạng cơ thể ngày càng rõ. Với tâm hồn nặng đau đớn, thánh Giuse để ý tới những hành động cử chỉ của Đức Maria, ngài duyệt xét lại các ý kiến của mình. Mặc dầu thánh thiện công chính, thánh Giuse tự cho phép mình, do cuộc hôn nhân, được Đức Trinh Nữ kính trọng và phục vụ, được hưởng mọi điều xứng với địa vị gia trưởng và phu quân nhưng khiêm tốn thận trọng. Bao lâu còn chưa biết bí mật nơi hiền thê yêu dấu, thánh Giuse xét thấy đúng rằng cần phải biểu lộ quyền hạn trong phạm vi những giới hạn chính đáng, theo gương các thánh Tổ và Tiên Tri. Vì biết các thánh Tổ đòi hỏi các và vợ phục tòng tuyệt đối, ngài không muốn bỏ không theo gương các Tổ Phụ. Hẳn thánh Giuse đã hoàn toàn đúng trong việc này nếu Đức Maria cũng chỉ như những phụ nữ khác. Tuy nhiên không một phụ nữ nào đã hoặc sẽ sống, đã hoặc sẽ hết sức vâng lời, khiêm tốn tận tụy đối với chồng như Đức Maria đã cư xử với thánh phu quân. Đức Maria phục vụ thánh Giuse với lòng kính trọng ân cần. Mặc dầu biết các tư tưởng rối vò và nhận xét của phu quân về sự thai nghén của mình, Đức Maria không bỏ sót một săn sóc nào đối với ngài, Người cũng không cố giấu giếm hoặc biện giải tình trạng của mình.
-----Vì đức khôn ngoan và khiêm tốn đã không cho phép Đức Maria nghĩ đến mình, không thể tự mình làm sáng tỏ điều huyền nhiệm nơi Người. Mặc dầu lòng trắc ẩn yêu thương đối với phu quân làm cho Đức Maria lo lắng phải an ủi và làm cho ngài khuây khỏa, Người không làm điều đó bằng cách nói rõ về mình hoặc che giấu việc thai nghén. Người phục vụ đức phu quân bằng những biểu lộ tình yêu tận tụy hơn, ân cần hơn. Nhiều lần Đức Maria quì gối phục vụ cơm nước cho thánh Giuse. Việc này an ủi thánh Giuse đôi chút, nhưng cũng gây cho ngài sự phiền muộn mới. Vì do đó ngài chỉ nhìn thấy những động lực của tình yêu và kính trọng được gia tăng mà vẫn chưa biết chắc hiền thê của mình giả dối hoặc không. Đức Maria không ngừng cầu nguyện cho thánh phu quân, xin Đấng Tối Cao thương nhìn đến an ủi ngài; phần còn lại Người hoàn toàn vâng phục thánh ý Thiên Chúa.
-----Thánh Giuse không thể hoàn toàn giấu kín sự đau lòng dữ dội, thường tỏ ra tư lự bơ phờ. Đôi khi quên lãng vì ưu phiền, ngài đã nói với hiền thê thiên đàng bằng giọng hơi gay gắt, mà trước kia chưa bao giờ xảy ra. Đây là ảnh hưởng tự nhiên của sự đau đớn nơi trái tim ngài, chứ không do cảm giác tức giận hóa ra trả thù; vì ý nghĩ trả thù không bao giờ đến với thánh Giuse. Dẫu vậy, Đức Nữ Vương không bao giờ thiếu vẻ ngọt ngào, mà chỉ gia tăng nỗ lực làm nhẹ bớt tâm tư của thánh phu quân. Đức Trinh Nữ phục dịch ở bàn ăn, kéo ghế mời thánh Giuse ngồi, dâng thức ăn, nước uống. Nhưng nếu sau khi Đức Maria chu toàn tất cả những việc phục dịch này, thánh Giuse nài Đức Maria ngồi xuống, ngài lại càng tin hơn rằng Người đang mang thai.
-----Cho dù sự đau buồn của Đức Trinh Nữ vượt mọi giới hạn, nhưng khả năng của tâm hồn đại lượng nhân từ của Người còn cao cả hơn nhiều, nhờ đó có thể che giấu sự buồn phiền hoàn toàn hơn, và dành hết khả năng vào việc săn sóc yêu thương thánh phu quân Giuse. Tâm tư buồn phiền của Người chỉ làm tăng thêm việc tận tụy lo lắng cho sức khỏe và hạnh phúc của thánh Giuse. Vả lại, vì nguyên tắc hành động bất khả vi phạm của Đức Maria là phải thi hành mọi sự cách cẩn trọng hoàn hảo, Người tiếp tục không nói đến mầu nhiệm Ngôi Lời nhập thể vì không nhận được chỉ dạy nào về việc tiết lộ. Mặc dầu chỉ một mình Người có thể giải tỏa đức phu quân bằng một lời giải thích, Người giữ lại điều đó vì kính trọng và trung thành với bí tích của Vua trên trời (Tôbia 13:7). Đức Maria nói với thánh Giuse về sức khỏe của ngài, vì ngài bị suy nhược trầm trọng. Đức Trinh Nữ khuyên ngài nghỉ ngơi dưỡng sức, vì cần phải bồi dưỡng sức khỏe đã bị hao mòn để có thể phục vụ Chúa lâu dài.
-----Đức Maria buồn rầu vô hạn vì biết thánh Giuse quyết định rời bỏ Người, tự mình vắng mặt. Người nói với các thiên thần:
----- “Hỡi các thiên thần đặc sứ của Đức Vua Tối Cao, Đấng nâng quí vị lên bậc diễm phúc, và do Ơn Quan Phòng nhân từ của Chúa, tháp tùng bảo vệ tôi, xin các thiên thần, quí bạn hữu của tôi, trình lên trước thánh nhan Chúa nhân từ những đau buồn của phu quân Giuse. Tôi nhờ các thiên thần khẩn khoản xin Thiên Chúa đoái nhìn và với tư cách Người Cha đích thực, xin Chúa an ủi Giuse. Và cả các thiên thần nữa, hằng hết lòng tận trung vâng lời Chúa, cũng xin nghe lời cầu nguyện của tôi, nhân danh Chúa, Đấng hằng hữu, mà tôi dâng cho Ngài thân xác loài người trong lòng tôi, tôi khẩn khoản xin các thiên thần đừng chần chờ, hãy giúp cho phu quân tôi bớt đau đớn nơi trái tim ngài, xua đuổi khỏi tâm trí ngài quyết định rời bỏ tôi.”
-----Các thiên thần đã lập tức vâng lời, trút vào trái tim thánh Giuse nhiều tư tưởng tốt lành, lại thuyết phục ngài rằng hiền thê Maria của ngài thánh thiện hoàn toàn nhất, ngài không thể tin có điều gì sai trái nơi Người. Các thiên thần cũng nhắc thánh Giuse nhớ rằng Thiên Chúa quá sức cao siêu, không ai lường được các việc Chúa làm, các phán xét của Chúa bí ẩn vô cùng (Tv 33:19), Thiên Chúa luôn trung thành đối với những ai trông cậy Ngài, không bao giờ khinh miệt hoặc bỏ rơi những người đó trong mọi khổ não của họ.
-----Nhờ những soi dẫn thánh thiện này và nhiều chỉ dạy khác, tinh thần bối rối của thánh Giuse được tương đối lắng dịu, mặc dầu ngài không biết các điều đó từ đâu tới. Nhưng vì nguyên do nỗi lo âu không được dứt đi, chẳng mấy chốc ngài lại bị các tư tưởng đó giày vò. Vì không tìm được điều gì bảo đảm làm cho trái tim nguôi ngoai, ý định rút lui bỏ hiền thê lại xâm chiếm tâm trí ngài. Đức Maria biết điều này và kết luận là cần phải phá tan điều nguy hiểm này nên đã khẩn khoản hơn xin cách cứu chữa và cầu cứu Con cực thánh. Mẹ Maria cầu xin:
-----“Lạy Chúa và Thiên Chúa linh hồn con, với điều Chúa cho phép, mặc dầu con chỉ là bụi tro (Stk 8:27), con sẽ nói trước thánh nhan Chúa và giãi bày những thở dài con không thể nào giấu Chúa được (Tv 37:19). Con không được bất cẩn trong việc giúp đỡ phu quân con đã nhận từ tay Chúa. Con thấy Giuse bị những khổ tâm áp đảo mà Chúa đã gởi tới cho người, con không thể nào nhẫn tâm để người trong hoàn cảnh đó. Nếu con được đẹp lòng Chúa, con tha thiết xin Chúa, lạy Thiên Chúa hằng hữu, vì tình yêu mà Chúa đến ngự trong lòng nữ tì của Chúa để cứu độ nhân loại, xin vui lòng an ủi tôi tớ Giuse của Chúa và sắp đặt cho nguời giúp đỡ con trong việc chu toàn các công trình vĩ đại của Chúa. Con, nữ tì của Chúa, rất cần có một đấng phu quân bảo vệ và giám hộ. Lạy Chúa và Thiên Chúa, xin đừng để Giuse thi hành quyết định rút lui khỏi đời con.”
-----Đấng Tối Cao đáp lời Đức Maria:
-----“Người Yêu vô cùng dấu ái của Ta, ngay bây giờ Ta sẽ đến thăm và an ủi Giuse tôi tớ Ta. Sau khi Ta đã tỏ hiện cho Giuse, qua thiên thần, mầu nhiệm mà tới nay Giuse không biết, Người có thể nói cho Giuse biết tất cả mọi điều Ta đã làm cho Người, không cần phải giữ kín từ nay trở đi về các vấn đề này. Ta sẽ đổ tràn đầy Thần Linh Ta trên Giuse, cho Giuse đủ khả năng chu toàn phần mình trong các mầu nhiệm này, giúp đỡ Người trong các mầu nhiệm đó và trong tất cả mọi việc sẽ xảy ra.”
Nhờ lời Thiên Chúa hứa, Đức Maria được khuây khỏa an ủi và dâng lời tạ ân nồng nàn.
-----Trong khi đó thánh Giuse lo lắng suy nghĩ về cách hành động sao cho chính đáng. Ngài đã mang nỗi thống khổ này ròng rã hai tháng rồi, và bây giờ, bị sức nặng lớn lao của nỗi khổ tâm chế ngự, ngài tự nhủ:
-----“Tôi không thể tìm được cách nào tốt đẹp để thoát khỏi những khó khăn này hơn là tự tôi vắng mặt. Tôi thú nhận rằng hiền thê của tôi toàn hảo, không tỏ ra điều gì sai lỗi, trái lại Người hiển nhiên là một đấng thánh; nhưng Người mang thai mà tôi không thể đo lường được mầu nhiệm. Tôi không muốn làm tổn thương danh giá thánh thiện của Người bằng việc làm cho Người chịu hình phạt theo luật, đồng thời tôi không thể đứng bên và chứng kiến những hậu quả việc Người có thai. Bây giờ tôi rời xa Người, trao phó chính tôi cho sự quan phòng của Thiên Chúa, Đấng quản trị tôi.”
-----Thánh Giuse quyết định ra đi đêm đó. Để chuẩn bị hành trình, ngài gói ghém vài y trang và các thứ lặt vặt. Ngài cũng đã đòi tiền công các dịch vụ đã làm, và đi ngủ với ý định ra đi lúc nửa đêm. Theo thói quen dâng mọi ý định lên Thiên Chúa, khi đã tới quyết định này, ngài nói với Thiên Chúa: -----“Lạy Thiên Chúa tối cao hằng hữu của tổ phụ Abraham, Isaac và Jacob của chúng con, Chúa thực sự là nơi nương náu duy nhất cho kẻ nghèo khó đau khổ. Mọi nỗi buồn phiền khổ tâm của con đều quá rõ ràng đối với lòng nhân hậu Chúa. Lạy Chúa, Chúa cũng biết, mặc dầu con không xứng đáng, con vô tội vì những gì gây ra sự đau buồn của con, hơn nữa Chúa cũng biết sự bất hạnh ô nhục và nguy hiểm đem lại cho trường hợp hiền thê của con. Con không tin Người ngoại tình, vì con chỉ thấy ở Người nhân đức và hoàn toàn cao cả; nhưng rõ ràng con thấy Người đang mang thai. Con không biết do ai hoặc cách nào việc đó xảy ra, vì thế con không thể nào duy trì được bình an tâm hồn. Để chọn cái ít xấu nhất, con sẽ rút lui khỏi hiền thê của con, tìm một nơi mà không ai biết con và hoàn toàn ký thác thân con cho sự Quan Phòng của Chúa, con sẽ sống trọn đời ở sa mạc. Lạy Chúa và Thiên Chúa hằng hữu, xin đừng bỏ con, vì con chỉ ước nguyện làm vinh danh và phụng sự Chúa mà thôi.”
-----Thánh Giuse phủ phục dưới đất cầu nguyện và hứa lên đền thờ Jerusalem dâng một phần số tiền nhỏ mọn ngài dành cho cuộc hành trình, để xin Thiên Chúa gìn giữ hiền thê Maria của ngài khỏi mọi tai họa, giải thoát Người khỏi mọi bất hạnh. Sau khi cầu nguyện, thánh Giuse ngả mình ngủ một lát, định âm thầm ra đi lúc nửa đêm.
-----Nhờ lời Thiên Chúa hứa, Đức Maria được an tâm. Thiên Chúa Toàn Năng cho Đức Maria thấy mọi việc thánh Giuse chuẩn bị thi hành. Khi nghe lời thánh Giuse khấn hứa vì sự an toàn hạnh phúc của Người, nhìn thấy gói nhỏ và phần lương thực nghèo nàn ngài chuẩn bị cho cuộc hành trình, Đức Trinh Nữ lòng tràn đầy thương xót yêu mến và lại cầu xin cho ngài, tạ ân và chúc tụng Chúa vì ơn quan phòng hướng dẫn mọi hành động của nhân loại vượt trên khả năng hiểu biết của loài người. Thiên Chúa cao cả sắp đặt các biến cố như thế để cả Đức Maria và thánh Giuse được đưa tới đỉnh xa nhất của nỗi thống khổ bề trong nhưng đầy công phúc.
-----(Trong tiến trình này, lý do sau cùng luôn luôn là chính thánh ý Chúa, công chính, thánh thiện và trọn hảo. Tuy nhiên một vài lý do khác có thể được dùng để giải thích:
-----Lý do thứ nhất là thánh Giuse công chính khôn ngoan dè dặt cao độ, được tràn đầy ân sủng thiên đàng, có quan niệm hết sức cao về Đức Maria. Đức Maria, Đấng đầy ơn phúc, không cần phải làm cho thánh Giuse tin bằng những chứng cớ hùng hồn, đoan chắc với ngài về địa vị của Người và các mầu nhiệm Ngôi Lời Nhập Thể; vì nơi những trái tim ngay lành thì ơn soi sáng từ thiên đàng dễ dàng chiếu soi.
-----Lý do thứ hai là sự bối rối của thánh Giuse khởi đầu bằng tri giác, khi thấy hiền thê của mình mang thai. Đây chỉ là sự báo thù, vì các tri giác, đã bị lừa dối hoặc bị làm cho nghi ngờ, có thể là bị làm cho u mê hoặc bị ngăn chặn vì thiếu thị kiến siêu nhiên.
-----Lý do thứ ba có thể là thánh Giuse, mặc dầu không mắc tội gì, chịu ảnh hưởng sự đau khổ và các tri giác của ngài, có thể nói, đã bị làm chết đi, bị làm cho bất khả đối với trực giác bén nhạy và việc tiếp xúc của thiên thần. Vì thế thiệt là thích hợp, thiên thần thông báo sứ điệp này cho ngài khi các tri giác đã bị trì trệ ngưng hoạt động. Vì thế khi thánh nhân khôi phục được việc sử dụng đầy đủ các tri giác, tự mình tẩy sạch và sắp đặt bằng nhiều hành động nhân đức để đón nhận hoạt động của Ơn Chúa Thánh Thần, mà trước kia đã bị những bối rối làm cho hoàn toàn gián đoạn.)
-----Thánh Giuse thức dậy ý thức hoàn toàn rõ rệt rằng hiền thê của ngài đích thực là Mẹ Thiên Chúa (Mt 1:18-25). Hết sức vui mừng vì ơn hiểu biết cao cả này và niềm hạnh phúc khôn tả, thánh Giuse xúc động đau buồn vì những gì ngài đã làm. Với lòng khiêm tốn kính trọng và vui vẻ, thánh Giuse quì sấp mình xuống đất nồng nàn tạ ân Chúa. Ngài tạ ơn Chúa đã cho biết mầu nhiệm này và đã chọn ngài làm phu quân của Đức Maria, Đấng mà Thiên Chúa đã chọn làm Mẹ, mặc dù ngài không đáng là nô lệ của Người. Khi tuyên xưng, nhìn nhận và thi hành các việc nhân đức này, tinh thần thánh Giuse được bình yên, sẵn sàng đón nhận những hồng ân mới của Chúa Thánh Thần. Những hoài nghi lo âu trong vài tháng vừa qua đã xây dựng trong ngài nền móng kiên cố về Đức Khiêm Tốn cần thiết để “người được ký thác những mầu nhiệm cao cả vô cùng của Thiên Chúa”.
-----Hồi tưởng những sự việc trải qua là bài học ngài nhớ suốt đời. Thánh Giuse kết tội chỉ một mình ngài về tất cả mọi việc đã xảy ra và thốt lên:
-----“Ôi hiền thê trên trời của tôi, Chim Bồ Câu hiền lành nhất của tôi, được Đấng Tối Cao chọn làm nơi Ngài ngự và là Mẹ Ngài, làm sao tên nô lệ bất xứng này dám hoài nghi lòng chung thủy của Người? Làm sao tấm thân tro bụi này dám để cho Người hầu hạ? Người là Nữ Vương trời đất, là Bà Chúa vũ trụ. Làm sao tôi còn chưa hôn đất nơi gót ngọc Người chạm vào? Tại sao tôi lại chưa lo lắng quì mà hầu hạ Người? Làm sao tôi dám ngước mắt lên trước sự hiện diện của Người và dám là bạn đồng hành với Người, hoặc mở miệng nói với Người? Lạy Chúa và Thiên Chúa của con, xin ban cho con hồng ân và sức mạnh để xin Người tha thứ; xin Người rủ lòng thương xót, không khinh miệt tên đầy tớ đau buồn vì lỗi của nó.”
-----Thánh Giuse lúc này rời khỏi căn phòng nhỏ của ngài, quá sức sung sướng thấy mình thay đổi tình cảm từ lúc ngả lưng ngủ. Đức Maria luôn luôn giam mình trong phòng, thánh Giuse không muốn khuấy động sự chiêm niệm ngọt ngào của Người. Trong khi chờ đợi, “người của Thiên Chúa” mở cái gói nhỏ đã chuẩn bị, vừa mở vừa nhỏ lệ mà cảm giác hoàn toàn khác với lúc sửa soạn. Mắt đẫm hoan lệ, ngài tỏ lòng tôn kính đối với hiền thê thiên đàng yêu dấu bằng cách sắp xếp các căn phòng gọn gàng, lau chùi nền nhà đã được gót ngọc Đức Maria chạm tới. Thánh Giuse cũng làm nhiều việc lặt vặt khác trước kia vốn thường để cho Đức Maria làm. Thánh Giuse quyết định thay đổi hoàn toàn mối liên hệ đối với Đức Trinh Nữ, tự giành cho mình vị thế người nô bộc và dành cho Người địa vị Bà Chủ. Đức Maria thấy hết mọi điều xảy đến cho thánh Giuse, không một tư tưởng hoặc một cử chỉ nào của ngài thoát khỏi sự chú ý của Người. Khi tới giờ, thánh Giuse tới phòng Đức Maria, Người đang âu yếm chờ ngài.
-----Thánh Giuse, lúc này biết rõ mọi chuyện, đã chờ đợi cho tới khi hiền thê của ngài chiêm niệm xong. Tới giờ mà ngài biết, ngài mở cửa căn phòng khiêm tốn nơi Mẹ của Đức Vua thiên quốc ở. Vừa mới bước chân vào, thánh Giuse lập tức quì sụp xuống, nói bằng giọng kính cẩn sùng bái:-----“Thưa bà chủ và hiền thê của tôi, Hiền Mẫu đích thực của Ngôi Lời Hằng Sống, tôi đây là nô lệ quì phục nơi chân của lòng nhân từ độ lượng của Người, vì Chúa và Thiên Chúa, Đấng (mà) Người cưu mang trong dạ trinh khiết, xin Người tha thứ cho sự táo bạo liều lĩnh của tôi. Tôi biết chắc không một ý nghĩ nào của tôi giấu được sự khôn ngoan minh mẫn trên trời của Người. Tôi ý thức đã lầm lỗi hết sức lớn lao do lòng kiêu căng quyết định rời bỏ Người, sự vô lễ của tôi trong việc cư xử với Người cho tới lúc này như là kẻ bề dưới, thay vì tôi phải phục vụ Người là Mẹ Chúa và Thiên Chúa của tôi. Nhưng Người cũng hiểu tôi đã phạm những lỗi đó vì không biết, vì tôi không được biết các mầu nhiệm của Vua thiên đàng và địa vị cao cả của Người, mặc dầu tôi tôn kính nơi Người những hồng ân khác của Đấng Tối Cao. Thưa bà chủ, xin đừng khiển trách sự ngu đần của một thụ tạo thấp hèn như tôi, kẻ mà lúc này được chỉ dạy tường tận hơn. Tôi xin dâng hiến trái tim và toàn thể sinh mạng tôi để phục vụ giúp đỡ Người. Tôi sẽ không đứng dậy, trước khi chắc chắn được Người xót thương. Tôi cũng sẽ không đứng lên cho tới khi đã được Người tha thứ, được hảo ý của Người và được Người chúc lành.”
-----Nghe những lời khiêm nhượng của thánh Giuse, Đức Maria đã trải qua nhiều cảm nghĩ khác nhau. Với niềm vui yêu mến trong Chúa, Người thấy thánh Giuse được ký thác các mầu nhiệm Thiên Chúa cách khôn ngoan như thế nào, vì ngài nhìn nhận và tôn kính các mầu nhiệm với đức tin vững chắc và lòng khiêm tốn sâu thẳm. Đức Trinh Nữ hơi lúng túng vì thánh Giuse quyết định từ nay trở đi đối xử với Người cách kính trọng và tự hạ ám chỉ trong lời ngài. Đức Maria khiêm tốn e rằng do việc đổi mới này Người mất cơ hội vâng phục và hầu hạ đức phu quân. Như một người bất chợt thấy mình lâm nguy bị cướp mất đồ tế nhuyễn hoặc kho tàng quí giá, Đức Maria buồn rầu vì tư tưởng là thánh Giuse không còn coi Người là bề dưới phải vâng phục ngài trong mọi sự, vì lúc này ngài nhận ra nơi Người địa vị Mẹ Thiên Chúa.
-----Đức Trinh Nữ nâng phu quân thánh thiện đứng dậy và, mặc dầu thánh Giuse cố cản, Người quì phục xuống chân ngài, nói:-----“Thưa chủ nhân và phu quân của thiếp, chính thiếp phải xin phu quân tha thứ vì những đau buồn đắng cay thiếp đã gây ra; vì thế thiếp quì đây xin phu quân tha thứ, cũng xin phu quân quên đi những lo lắng, vì Thiên Chúa Tối Cao đã vui lòng đoái nhìn đến những ước vọng và đau buồn của thiếp.”
-----Đức Maria an ủi phu quân là việc chính đáng. Vì thế, không phải để bào chữa cho mình, Đức Trinh Nữ nói thêm:
-----“Thiếp hằng ước ao, nhưng không thể tự mình cho phu quân biết một điều nào về bí tích nhiệm mầu ẩn náu trong mình thiếp do quyền phép Đấng Toàn Năng. Là nữ tì Thiên Chúa, thiếp có bổn phận phải chờ sự tỏ hiện thánh ý toàn hảo của Chúa. Không phải thiếp không kính trọng phu quân là chủ nhân của thiếp, mà thiếp đã nín thinh. Thiếp đã và sẽ luôn luôn là nữ tì trung tín, tha thiết đáp ứng những ước vọng thánh thiện và lòng yêu mến của phu quân. Từ đáy trái tim thiếp và nhân danh Chúa, Đấng thiếp cưu mang trong dạ, xin phu quân đừng thay đổi cách xưng hô nói chuyện, tiếp xúc. Thiên Chúa không làm cho thiếp trở thành Mẹ Ngài để được phục vụ và ra lệnh ở đời này, nhưng để là tôi tớ tất cả, là nô lệ tuân phục ý phu quân trong mọi sự. Thưa chủ nhân của thiếp, đây là bổn phận thiếp, nếu không như vậy, hẳn thiếp sẽ sống cuộc sống không vui vẻ mà tràn đầy đau buồn. Điều chính đáng là nếu phu quân cho thiếp cơ hội chu toàn bổn phận đó, vì Đấng Tối Cao đã sắp đặt như thế. Chúa đã ban cho thiếp sự bảo vệ giúp đỡ tận tình và sống an toàn dưới bóng sự ân cần lo lắng của phu quân, nhờ phu quân trợ giúp dưỡng nuôi Con của lòng thiếp, Đấng là Thiên Chúa và Chúa của chúng ta.”
-----Thánh Giuse nâng Đức Trinh Nữ lên để bàn với Người về mọi điều cần thiết đối với mầu nhiệm này. Được ơn soi sáng đặc biệt và muôn vàn ơn thánh, được hoàn toàn đổi mới trong tinh thần yêu mến sốt sắng, thánh Giuse nói:
----- “Thưa Quí Nương, Người được chúc phúc hơn mọi phụ nữ, hạnh phúc và được sủng ái trước muôn dân và muôn thế hệ. Xin cho Đấng tạo thành trời đất được ca tụng đời đời. Từ ngai tòa cao sang, Chúa đã đoái nhìn đến Người và chọn làm nơi Chúa ngự, chỉ nơi một mình Người mà thôi các lời hứa xưa với các thánh Tổ Phụ và Tiên Tri đã được hoàn tất. Xin muôn thế hệ chúc tụng Thiên Chúa. Chúa không tỏ lộ danh Chúa nơi một ai khác như Ngài đã thực hiện nơi lòng khiêm tốn của Người. Phần tôi, kẻ hèn hạ nhất trong các sinh linh, trong tình thương chiếu cố, Chúa đã chọn tôi làm nô bộc của Người.”
-----Trong những lời chúc tụng và cầu xin này, thánh Giuse được Chúa Thánh Thần soi sáng cùng cách như thánh Elisabeth, khi bà đáp lời Đức Maria chào. Ơn soi sáng và cảm hứng mà thánh phu quân nhận được đã hết sức thích hợp với địa vị và chức vụ của ngài. Nghe lời thánh Giuse, Đức Maria đã đáp lại bằng những lời trong kinh Magnificat, như trong cuộc viếng thăm thánh Elisabeth, và thêm nhiều ca khúc khác nữa. Đức Maria được bốc cháy trong ơn ngất trí, được cất lên khỏi mặt đất trong bầu ánh sáng bao phủ làm cho Người biến hình trong vinh quang.
-----Với thị kiến thiên đàng này, thánh Giuse ngỡ ngàng hoan hỉ khôn tả. Chưa bao giờ ngài thấy hiền thê tột đỉnh phước đức của ngài trong sự cao sang vinh quang lạ lùng tuyệt vời như thế. Lúc này thánh Giuse nhìn Đức Maria với sự hiểu biết đầy đủ rõ ràng vì toàn thể sự toàn vẹn trinh khiết của Đức Maria và mầu nhiệm về địa vị của Người đã tỏ hiện cho ngài tường tận. Thánh Giuse thấy và nhận ra nơi lòng dạ trinh khiết Đức Maria nhân tính của Thiên Nhi và sự kết hợp hai bản tính của Ngôi Lời. Với lòng khiêm tốn tôn kính thẳm sâu, thánh Giuse thờ lạy Ngôi Lời, nhận Ngài là Chúa Cứu Chuộc, tự hiến thân mình cho Thiên Chúa Cao Sang. Chúa đoái nhìn thánh Giuse cách nhân từ âu yếm đặc biệt khác với mọi người, vì Chúa chấp nhận ngài là Dưỡng Phụ và ban cho ngài tước hiệu đó.
-----Thánh Giuse đã không thẹn mà hết sức vui mừng vì niềm vui bất ngờ của việc tiết lộ mầu nhiệm đích thực liên quan đến hiền thê Maria. Trong trường hợp thứ nhất, thánh Giuse chứng tỏ sự thánh thiện của mình. Trong trường hợp thứ hai, ngài cho thấy mình xứng đáng với những đặc ân đó. Nếu Thiên Chúa không mở rộng trái tim thánh Giuse, hẳn ngài đã không thể nào tiếp nhận hoặc có thể sống để hưởng niềm vui trong tâm hồn. Trong mọi sự, thánh Giuse đã được canh tân và nâng lên cao, để có thể cư xử cách xứng đáng với Đức Maria, Đấng là Mẹ Thiên Chúa và là hiền thê của ngài; bảo vệ mầu nhiệm Nhập Thể và săn sóc Ngôi Lời làm người. Để thánh Giuse có thể xứng đáng hơn và nhìn nhận nhiều hơn nữa nhiệm vụ giúp đỡ Đức Maria, ngài được biết mọi đặc ân và thánh sủng ngài được ban cho đều nhờ hiền thê của ngài: những ơn trước ngày thành hôn, được tuyển chọn làm phu quân Đức Trinh Mẫu, và những ơn về sau.
-----Thánh Giuse ý thức Đức Maria cao cả đã hành động khôn ngoan cẩn thận thế nào đối với ngài, không phải chỉ trong việc phục dịch với lòng vâng phục hiền hoà khiêm nhượng sâu thẳm, mà cả trong việc an ủi khi đau khổ, xin cho ngài được ân sủng trợ giúp của Chúa Thánh Thần, trấn an và làm nhẹ bớt nỗi buồn phiền, chuẩn bị ngài lãnh nhận ảnh hưởng Thần Linh Thiên Chúa. Đức Maria đã là công cụ cho việc thánh hóa thánh Gioan Tẩy Giả và mẹ ngài, Người cũng là máng chuyên ân sủng dồi dào gấp bội cho thánh Giuse. Thánh Giuse, tốt phước và trung thành nhất, hiểu và tận lực tận sức tạ ân vì mọi điều này.
LỜI MẸ MARIA
-----Con của Mẹ, mục đích việc Mẹ tiết lộ cho con quá nhiều bí tích và mầu nhiệm, con đã viết về cả hai thứ đó và nhiều thứ khác nhưng không có khả năng làm sáng tỏ, là để con dùng Cuộc Đời Mẹ như tấm gương sáng cho nguyên tắc bất khả vi phạm cho các hành động của con. Tất cả những điều đó cần được ghi khắc trong trái tim con, Mẹ gợi lại trong trí khôn con các giáo huấn về cuộc sống đời đời, như thế Mẹ làm đúng bổn phận là Thầy của con. Con phải sẵn sàng tuân theo, chu toàn mọi lệnh truyền như một người học trò thiện chí và chuyên cần. Hãy lấy sự lo âu và cẩn thận của thánh phu quân Giuse của Mẹ, việc ngài phục tùng các lời chỉ dạy thánh thiêng, kính trọng ơn thiên đàng soi sáng, làm gương cho con. Chỉ vì trái tim thánh Giuse đã được sắp đặt và chuẩn bị kỹ càng để thực thi thánh ý Chúa, ngài đã được thay đổi và tái tạo hoàn toàn nhờ muôn vàn ân sủng dành cho nhiệm vụ được Đấng Tối Cao ủy thác. Vì thế, hãy để cho ý thức các lỗi lầm của con phục vụ con như nguyên cớ để qui phục với tất cả lòng khiêm nhượng đối với mọi việc Thiên Chúa làm, chứ không phải là cớ để rút lui không thi hành các điều Chúa muốn.
-----Mẹ muốn nhân dịp này cho con biết lời quở trách nghiêm khắc và sự phẫn nộ của Đấng Tối Cao đối với loài người, để, nhờ ơn Chúa, con có thể so sánh cách cư xử của nhân loại với lòng khiêm tốn hiền lành Mẹ đã dành cho thánh Giuse. Lý do lời quở trách này, Chúa và Mẹ phải đưa ra đối với loài nguời, là vì nhân loại tàn ác vô nhân đạo trong việc ngoan cố đối xử với nhau quá thiếu sót lòng khiêm nhượng và yêu thương. Trong trường hợp này người ta phạm ba tội, những tội này làm buồn lòng Thiên Chúa rất nhiều, làm cho Thiên Chúa Toàn Năng và Mẹ giữ lại rất nhiều lòng thương xót.
-----Tội thứ nhất là người ta biết mình cùng là con một Cha trên trời (Is. 64:8) mà cư xử với nhau như thù địch. Mọi người đều là công trình của Cha trên trời tạo dựng từ cùng một bản chất; được nuôi dưỡng và giữ cho sống cách bao dung do sự quan phòng của Chúa; được nuôi ăn cùng một bàn các Mầu Nhiệm Thánh, nhất là bằng chính Mình Máu Chúa. Thế mà người ta quên và khinh miệt mọi ơn ích này; tập trung mọi chú ý vào những việc trần thế tầm thường; tự khích động vô cớ, điên cuồng giận dữ; tạo ra bất hòa cãi cọ; nuôi lòng phỉ báng và ngôn từ hằn học, đôi khi lên tới độ trả thù vô nhân đạo ác độc nhất hoặc thù hằn không đội trời chung.
-----Thứ hai là, khi vì yếu đuối và thiếu hãm mình, bị ma quỉ cám dỗ, người ta thường sa ngã xích mích bất hòa, người ta không lập tức từ bỏ lỗi lầm, cũng không cố gắng làm hoà lại, như phải thi hành giữa anh em với nhau trước mặt vị quan toà công chính. Vì thế người ta chối bỏ Thiên Chúa là Cha nhân từ, bắt buộc Thiên Chúa trở thành quan toà nghiêm khắc đối với tội lỗi họ; không có tội nào thúc đẩy Chúa mau chóng thi hành phép công thẳng bằng tội thù hằn và khinh ghét.
-----Tội thứ ba là khi một người anh em đến làm hoà, thì người kể như bị xúc phạm không thèm chấp nhận người đến làm hòa, nhưng đòi hỏi sự đền bù lớn lao hơn số lượng, mà người đó biết rằng có thể được Thiên Chúa chấp nhận khi chính người đó dâng để đền bù phép công thẳng của Chúa. Tất cả mọi người đều ước ao Thiên Chúa, Đấng bị xúc phạm nặng nề vô cùng, nhận và tha thứ bất cứ khi nào họ đến với Chúa bằng lòng khiêm tốn thống hối. Trái lại, người ta chỉ là bụi tro, đòi trả thù anh em, không bằng lòng với phần đền bù mà Đấng Tối Cao sẵn sàng chấp nhận đối với tội lỗi của họ.
-----Trong tất cả mọi tội lỗi mà con cái Giáo Hội phạm, trước thánh nhan Thiên Chúa không có tội nào kinh khủng bằng tội nuôi hận thù. Con sẽ hiểu điều này nhờ ánh sáng thánh sủng và trong uy lực Lề Luật Chúa truyền dạy người ta phải tha thứ cho anh em mình, cho dù chúng đã xúc phạm tới bảy mươi lần bảy lần. Nếu người anh em phạm lỗi nhiều lần trong một ngày, ngay khi người phạm lỗi nói ân hận về điều đó, Thiên Chúa dạy chúng ta tha thứ bấy nhiêu lần mà không kể, không đếm số lần. Những người nào không sẵn sàng tha thứ, Thiên Chúa đe dọa hình phạt nặng nề nhất vì điều ô nhục chúng gây ra. Điều này có thể được gom lại từ những lời đe dọa chính Thiên Chúa phán: Khốn thay cho kẻ nào là nguyên cớ cho tội lỗi sinh ra và nó gây ra tội lỗi. Thà rằng nó rơi xuống đáy biển với cối đá buộc vào cổ còn hơn. Điều này được Chúa nói ra để cho thấy sự nguy hiểm của tội thù hằn, khinh ghét, và sự khó lòng được tha thứ khỏi tội đó, đến mức được so sánh với một người rơi xuống biển với cối đá cột vào cổ. Lời này cũng cho thấy hình phạt tội này là nơi tối tăm đau khổ đời đời (Mt 8:9). Vì thế, giới răn của Con Cực Thánh Mẹ là lời khuyên tốt lành cho các tín hữu, thà rằng họ để mắt bị móc đi, tay bị chặt đi, còn hơn để cho mình mắc phải trọng tội làm hư các trẻ nhỏ.
