TÂM TÌNH VỚI CÁC TÂN LINH MỤC

Lm Nguyễn Hồng Giáo, dòng Phanxicô

Hằng năm vào mùa hè, nhiều giáo phận Việt Nam thường tổ chức lễ truyền chức linh mục. Là người làm công tác đào tạo tu sĩ, linh mục lâu năm, tôi nhận được nhiều thiệp báo tin hoặc mời tham dự lễ phong chức và lễ "mở tay" của tân linh mục. Tôi lấy làm tiếc vì thông thường chẳng những tôi không đến tham dự được, mà ngay gởi thư chúc mừng, tôi cũng không làm được, chỉ biết hiệp thông cầu nguyện với anh em và cho anh em. Nhưng năm nay, có anh em xin tôi chia sẻ một vài kinh nghiệm đời linh mục của tôi với anh. Việc này thì tôi khó lòng từ chối. Nhân cơ hội này, tôi xin gởi luôn tới các tân linh mục năm nay--những người tôi quen biết hoặc là học trò của tôi--bốn suy nghĩ tâm tình mà tôi đã có dịp chia sẻ với nhóm tân linh mục của dòng chúng tôi năm ngoái (2006). Những điều này không có gì cao siêu cả.
1. Coi chừng nguy cơ sống bám vào cái hào quang bề ngoài

Sau khi chịu chức linh mục, anh em đã về gia đình dâng lễ tạ ơn tại giáo xứ mình và một vài nơi khác; trong những dịp này và suốt thời gian qua, anh em đã nhận được biết bao lời chúc mừng và ca tụng. Chắc anh em đã trực tiếp cảm nghiệm được lòng tôn kính của dân chúng đối với linh mục lớn lao như thế nào. Vì tôn kính linh mục, người ta cũng rất kính trọng các bậc sinh thành của linh mục mà họ tôn lên thành ông bà cố,--một điều mà chắc các cha mẹ nào cũng mơ ước. Nhưng anh em cũng hiểu rằng trong văn hóa Việt Nam vốn còn mang đậm ảnh hưởng của Nho giáo, lòng tôn kính đó phát xuất một phần từ đức tin nhưng phần khác từ cái nhìn tự nhiên về chức vụ linh mục như một thứ bậc, một chức tước xã hội.

Chúng ta không phê bình dân chúng về điểm này. Nhưng người linh mục cần tỉnh táo để đừng rơi vào chước cám dỗ sống bám vào cái hào quang xã hội trùm lên mình, hoặc bám vào ánh hào quang của chức vụ linh mục hơn là sống bằng thực chất và uy tín tinh thần mà chính mình tạo ra nhờ cố gắng sống đời linh mục như lòng Chúa muốn. Cám dỗ này là có thực khi một con người cũng bình thường như chung chung mọi người thôi, nhưng chỉ sau một lễ truyền chức bổng chốc thấy mình được tăng giá trước mặt xã hội, giống như một khu đất bình thuờng được tăng giá gấp nhiều lần sau khi có một con đường lớn chạy qua! Cái giá "thặng dư" (tăng thêm) đó là của con đường không phải của tự thân đám đất. Tôi muốn nói: Việc chúng ta được hưởng thêm hào quang của chức vụ linh mục là bình thuờng, nhưng đừng bám vào đó mà quên mất nỗ lực bản thân.
2. Luôn ý thức về sự bất xứng của chúng ta đối với sứ mạng cao cả được giao phó

Tôi xin chia sẻ một kinh nghiệm đầu đời linh mục của tôi. Tôi thụ phong linh mục vào tháng 7 năm 1968 tại nhà thờ chính tòa tổng giáo phận Paderborn, lúc bấy giờ thuộc Tây Đức. Theo tập tục, tân linh mục được gởi đi dâng lễ và ban phép lành "đầu tay" trong một vài cộng đoàn tu sĩ và nhà thương trong thành phố. Lần đó, tôi đến dâng lễ ở nhà thương Thánh Tâm Chúa Giêsu (nơi mà tôi đã có lần được giải phẫu). Sau lễ, tôi được gọi khẩn cấp tới một giường bệnh: người ta cho tôi biết có một chị mới lập gia đình đang nguy kịch vì uống nhầm thuốc. Khi tới nơi, tôi vô cùng xúc động thấy cả gia đình bệnh nhân sụt sùi vây quanh người phụ nữ đang hấp hối. Tôi thực sự nghẹn ngào. Nói gì trong hoàn cảnh này để khỏi trở thành khách sáo, trống rỗng? Và tôi là ai để mở miệng an ủi những con người bất hạnh này khi mà tai họa của họ không phải là của mình? Tôi đứng lặng một hồi lâu để đồng cảm với họ, cuối cùng cũng tìm ra lời để mời họ nghĩ tới Chúa Giêsu trên thập giá, rồi cùng với họ đọc một kinh Lạy Cha, đoạn ban "phép lành tân linh mục" cho bệnh nhân và cúi đầu lui ra.

Linh mục chúng ta được sai đến với một nhân loại khổ đau và bị tổn thương, nhưng chính mình cũng mang thương tích của tội lỗi. Chúng ta được sai đi cứu vớt, trong lúc chính mình cũng cần được cứu vớt. Chúng ta thánh hóa người khác và loan báo Tin Mừng cho người khác, mà chính chúng ta cũng phải được thánh hóa và được Phúc Âm hóa. Có một sự chênh lệch lớn lao giữa chúng ta là phương tiện tầm thường Chúa dùng và mục đích cao cả mà Chúa đặt ra cho sứ mạng linh mục. Ta phải luôn luôn giữ cho sống động cái ý thức về sự chênh lệch này để đừng quên nỗi cùng khốn, sự yếu hèn và bất xứng của chúng ta.
3. Đừng trở thành những linh mục công chức

Nói theo ngôn ngữ kinh tế, người linh mục "vào nghề" với một cái vốn quá lớn và luôn luôn được bao cấp. Cái vốn lớn đó, chính là thánh chức linh mục, là ân sủng của chức vụ linh mục. Linh mục hành động không những nhân danh Chúa Kitô mà còn là trong chính vị trí Chúa Kitô, như chính Người hành động. Trong hành động riêng của chức vụ, linh mục làm gì, làm thế nào rồi cũng thành sự cả. Về mặt này, ông linh mục mới toanh hay ông linh mục đã thi hành chức vụ lâu năm, ông linh mục trẻ hay ông linh mục già, ông linh mục đạo đức hay ông linh mục kém cỏi... cũng hoàn toàn như nhau. Phêrô rửa tội nhưng là chính Đức Kitô rửa tội; Giuđa rửa tội nhưng là Đức Kitô rửa tội. Nói: "Linh mục 'hành nghề' luôn được bao cấp" là như thế đó. Có Chúa Giêsu bao cấp cho rồi. Linh mục "hành nghề" mà khỏi lo lỗ lãi chi cả, điều cốt yếu luôn luôn được bảo đảm!

Thực tế này chất chứa một số nguy cơ cho người linh mục. Chẳng hạn nguy cơ làm các công việc bổn phận của mình, từ quản trị đến phụng tự một cách máy móc, vô hồn hay cứng cỏi (cứng cỏi đối với giáo dân); nguy cơ biến mình thành công chức của một cơ chế thay vì sống như một người môn đệ trung thành của Chúa và người mục tử tốt lành đối với cộng đồng dân Chúa, hoặc nguy cơ không còn thấy cần phải nỗ lực thường xuyên để hoàn thiện bản thân về mặt thiêng liêng và chuyên môn (nghiệp vụ) nữa.
4. Luôn luôn nuôi dưỡng sống động tinh thần truyền giáo

Chia sẻ cuối cùng của tôi dựa trên mấy lời đầy bức xúc của Đức Cha Micae Hoàng Đức Oanh vào cuối lễ truyền chức hôm 9/12/2006 tại tu viện Phanxicô Thủ Đức. Ngài nói chúng ta phải đổi cách nhìn về Giáo Hội. Cái nhìn nào mà phải thay đổi? Đó là cái nhìn quen thuộc và phổ biến hướng vào nội bộ Giáo Hội thay vì hướng mở ra bên ngoài tới thế giới bao quanh, tới những môi trường, những con người còn xa lạ với Chúa để tìm cách đem Tin Mừng đến cho họ. Cái nhìn hướng nội không phải là sai nhưng phiến diện và có nguy cơ làm cho người ta mãn nguyện về những thành tích đã đạt được. Đức cha nói nếu thay đổi cách nhìn, chúng ta sẽ thấy mọi sự không phải là tốt đẹp cả đâu và Giáo Hội còn nhiều vấn đề, nhiều thách thức. Chẳng hạn, có bao nhiêu người lớn nhập đạo hằng năm không phải vì lý do lập gia đình nhưng nhờ gương sáng đời sống hoặc nhờ lời rao giảng của người Kitô hữu? Ít lắm! Đời sống đạo mà chúng ta đang rất hãnh diện có tác động tích cực nào ra bên ngoài ranh giới của các giáo xứ, các đoàn thể công giáo và hay các dòng tu? Cũng ít lắm! Đức Cha Oanh nói, giữa đời sống văn minh giàu có của Sài Gòn và đời sống dân chúng ở vùng cao nguyên của ngài là một vực thẳm cách biệt. Ngài lo lắng với đà phát triển vật chất đang diễn ra, liệu sẽ còn mấy ai sằn sàng đáp lại ơn gọi tu sĩ và linh mục? E rằng chỉ còn mấy người "quê mùa" và nghèo khó mà thôi.

Mấy lời tâm huyết của Đức Cha giáo phận Kontum nhắc nhở chúng ta phải có thao thức truyền giáo, phải luôn luôn nuôi dưỡng ý thức loan báo Tin Mừng trong mọi công việc chúng ta làm và môi trường chúng ta sống, và trước tiên trong lối sống của chúng ta. Chính nhờ thao thức và ý thức đó mà chất lượng Phúc Âm của đời sống chúng ta sẽ được nâng cao, đối lại với sự trì kéo của tinh thần thế tục, óc hưởng thụ, sự mệt mỏi và thói quen.

Kết luận: Anh em sắp bắt đầu thi hành tác vụ linh mục, xin đừng nôn nóng muốn một thành công mau lẹ và nổi bật. Đừng tìm cách khẳng định mình bằng những thành tích bên ngoài. Đừng tìm kiếm vinh danh của mình nhưng là vinh quang của Chúa. Hãy để cho Chúa tự do sử dụng mình.