Vương Cung Thánh Ðường Kính Thánh Cả Giuse ở Montréal, Canada
Vương Cung Thánh Ðường Kính Thánh Cả Giuse ở Montréal, Canada
Hoàn toàn khác với bất cứ một thánh đường lớn lao nào khác, Ðền Thờ Thánh Cả Giuse Montréal không chỉ đơn thuần là một vương cung thánh đường mặc dầu rất nguy nga lộng lẫy, nhưng là cả một quần thể gồm nhiều cơ sở tôn giáo khác nhau, tạo thành một ngọn đồi thánh thiêng chiếm lãnh trên 500 mẫu tây chung quanh. Có một lần nào trong đời được hân hạnh đặt chân đến đây, chắc chắn du khách sẽ không bao giờ quên những kỷ niệm thánh thiện lưu luyến ấy và sẽ hẹn ngày tái ngộ...
Nếu quý bạn là những du khách hoặc giáo dân hành hương vừa từ trên xe hơi bước xuống khuôn viên Ðền Thánh Giuse Montréal, quý vị sẽ được những giáo dân thiện nguyện niềm nở hướng dẫn vào nhà tiếp đón ngay bên cạnh quảng trường đền thờ. Nơi đây có đầy đủ phòng hướng dẫn, phòng khách, phòng lưu niệm, phòng bán các kỷ vật, nhà giải khát, nhà ăn, nhà vệ sinh sạch sẽ thuận lợi.
Ngay cạnh nhà tiếp đón du khách có một tháp chuông cao, nơi đó treo cả một bộ chuông nổi tiếng, gồm 56 chuông lớn nhỏ khác nhau, tùy theo âm thanh mỗi chuông phát ra tạo thành một cuộc hòa âm bằng chuông, do nhà sản xuất Paccard et Frères thị trấn Annecy-le-Vieux bên Pháp đúc. Tổng cộng trọng lượng bộ chuông 56 chiếc này lên tới 10,900 kg. - Thực ra bộ chuông quý giá có một không hai này do Chính phủ Pháp đặt làm để trang trí trên Tháp Eiffel tại Thủ Ðô Paris, nhưng vì lý do kỹ thuật không thực hiện được dự án, nhà sản xuất Paccard et Frères đã dâng tặng Ðền Thánh năm 1955, nhân kỷ niệm 50 năm xây cất đền thờ. Người điều khiểân bộ chuông này (The Carillonneur), ông Claude Aubin, là một thành viên thuộc Hiệp Hội Chuông Bắc Mỹ, tốt nghiệp âm nhạc Ðại Học Montréal, sau đó đã theo học những khóa đặc biệt điều khiển chuông tại Hoa Kỳ và Pháp Quốc.
Khởi đầu cuộc hành hương thăm viếng đền thờ, du khách sẽ bước qua cửa chính để tiến vào một Nguyện Ðường Nhỏ (The Votive Chapel) kính Thánh Cả Giuse. Nơi đây trang trí 8 phù điêu lớn rất quý giá do điêu khắc gia người Canada Joseph Guardo thực hiện năm 1948, theo 8 chủ đề mà truyền thống công giáo vẫn suy tôn Thánh Giuse: Ðấng Bảo Trợ các Gia Ðình, Bổn Mạng giới Thợ Thuyền, Bảo Trợ các Tâm Hồn Thanh Khiết, Bổn Mạng Người Chết Lành, Nâng Ðỡ những ai Ðau Khổ, Hy Vọng của những Bệnh Nhân, Xua đuổi thần dữ và Ðấng Bảo Trợ Giáo Hội.
Dọc theo hành lang nguyện đường, du khách không khỏi ngạc nhiên khi nhìn thấy treo la liệt trên tường hàng ngàn chiếc nạng, hàng trăm cây gậy hoặc những bia đá cẩm thạch mà các người hành hương đã để lại để tri ân thánh nhân, vì họ đã được lành bệnh lạ thường nhờ sự chuyển cầu của Thánh Sư Huynh Anrê trước tòa Chúa. Trước mỗi phù điêu biểu tượng hình ảnh Thánh Giuse, du khách tự cảm nhận một bầu khí thánh thiêng đạo đức bao trùm, khi họ nhìn thấy từng đoàn du khách, đủ các sắc dân như người Canada, Hoa Kỳ, Âu Châu, Á Châu, Ấn Ðộ, Ðại Hàn, Việt Nam thành kính thắp lên những ngọn nến để cầu nguyện. Tổng số những đèn nến này lên tới trên 10,000 chiếc.
Từ hành lang nguyện đường nhỏ, người hành hương tiến sang phía tay phải sẽ nhìn thấy một ngôi mộ lớn bằng đá cẩm thạch màu đen huyền. Ðây là nơi an nghỉ của Sư Huynh Anrê qua đời ngày 6 tháng Giêng năm 1937 với tuổi thọ 92. Vì có quá nhiều phép lạ xảy ra, khi hàng triệu người hành hương đến bên mộ Ngài cầu nguyện khấn xin, ngày 11 tháng 12 năm 1963, Tòa Thánh Vatican bắt đầu mở hồ sơ điều tra phong thánh cho Sư Huynh đáng kính. Cuối cùng Vatican đã tôn phong Ngài lên bậc hiển thánh ngày 23 tháng 5 năm 1982. Và trong chuyến tông du đến Canada, chính Ðức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã đến quỳ cầu nguyện tại ngôi mộ này ngày 11 tháng 9 năm 1984. Phía sau ngôi mộ là một họa phẩm nổi tiếng của họa sư Henri Charlier mô tả tinh thần khiêm nhu đơn sơ của Sư Huynh bước theo gương Ðức Kytô.
Tiếp theo lộ trình hành hương, du khách sẽ được hướng dẫn bước vào Nhà Thờ Hầm (The Crypt Church) bên cạnh. Người ta gọi là Nhà Thờ Hầm vì những kiến trúc đà ngang lớn chống đỡ Vương Cung Thánh Ðường xây bên trên. Tuy là Nhà Thờ Hầm nhưng khá rộng có trên 1,000 chỗ ngồi thỏa mái, được xây cất năm 1916 do hai kiến trúc sư Dalbé Viau và Alphonse Venne thiết kế họa đồ, đáp ứng nhu cầu những đoàn khách hành hương đến quá đông có nơi cầu nguyện.- Ngay chính giữa cung thánh là tượng Thánh Cả Giuse, chiều cao 2m75, nặng 2,300 kg, do một nghệ sĩ người Ý, ông A. Giacomini, đã tạc bằng một thứ đá hoa cương màu trắng rất quý gọi là carrara rất hiếm ở Ý. Chung quanh tượng thánh có gắn những hào quang kim khí mạ vàng sáng chói. Trên những bức tường nhà thờ hầm, người hành hương không khỏi không ngưỡng mộ những tranh màu bằng kính (The Stained Glass Windows) mô tả những giai đoạn chính trong cuộc đời Thánh Cả Giuse. Ðây là công trình nghệ thuật của hai nghệ sĩ Canada, ông Perdriau và ông O' Shea hoàn thành năm 1919.
Từ nhà thờ hầm bước ra, người hành hương đi vào cầu thang máy cuốn để lên trên lầu. Nơi đây là phòng nghỉ chân cho các đoàn khách hành hương. Trên bức tường cao là một họa phẩm lớn vẽ ngay trên tường, do tu sĩ Pruvost đã công phu họa chân dung Thánh Cả Giuse với những đoàn hành hương tuốn đến cầu nguyện, nhân kỷ niệm 50 năm xây cất nhà nguyện nhỏ đầu tiên (1905 - 1955). Ngay bên cạnh họa phẩm, có gắn 13 phù hiệu gồm 10 tỉnh bang và 3 lãnh thổ của Canada, vì Thánh Giuse đã được Chính Phủ và Giáo Hội tôn vinh là Thánh Bổn Mạng của đất nước Canada.
Từ phòng nghỉ chân này, du khách có thể bước ra ngoài sân thượng khá cao phía trước. Nơi đây du khách có thể phóng tầm con mắt để có một cái nhìn bao quát thành phố Montréal trước mặt. Phía đối diện là Ðại Học Notre Dame, nơi mà Sư Huynh Anrê đã phục vụ như một người gác dan cổng trường trên 40 năm. Xa xa về hướng Tây Bắc là đảo nhỏ Montréal. Phía tay mặt đàng xa là Ðại Học Montréal. Phía tay trái là Hồ Saint Louis, một hồ nhỏ mới được nới rộng của Hồ Saint Laurent.
Từ ngoài sân thượng trở lại phòng nghỉ chân, du khách lên lầâu để viếng thăm một khu triển lãm nhỏ về cuộc đời Sư Huynh Anrê. Ngoài những bức tranh trên tường chụp căn nhà bé nhỏ tồi tàn Sư Huynh đã cất tiếng khóc chào đời, cho đến những tài liệu, những hình ảnh chụp lúc sinh thời và khi qua đời, người ta thấy có 4 phòng lớn: Phòng I là một phòng nhỏ được thiết kế lại y hệt nơi cổng trường đại học Notre Dame, nơi sư huynh Anrê đã làm người gác dan trong 40 năm, từ năm 1870 đến 1909. Phòng II là văn phòng nơi Sư Huynh đón tiếp và săn sóc các bệnh nhân. Phòng III là căn phòng nhỏ đơn sơ, có một giường cá nhân, một cái bàn và chiếc ghế, một cái dù (cái ô) đen treo trên tường, được thiết kế lại giống hệt của bệnh viện Notre Dame de l' Espérance, nơi Sư Huynh qua đời ngày 6 tháng Giêng năm 1937. Phòng IV là một phòng nhỏ bằng sắt mạ đồng, có lan can chung quanh, chính giữa có đặt trái tim đã khô của Sư Huynh trong một hộp nhỏ bằng vàng. Ðây là một truyền thống lâu đời của nước Pháp và nước Ý thường lấy trái tim của các bậc vĩ nhân nổi tiếng để dân chúng tri ân và tôn vinh.
Từ đây du khách trở lại phòng nghỉ chân để đi sang khu vườn bên cạnh. Nơi đây là cả một khu vườn rất rộng, cây cối và hoa cảnh cắt xén mỹ thuật, do kỹ sư chuyên viên về phong cảnh (landscape architect) Frederick G. Todd đã thiết kế để dựng 14 chặng đàng Thánh Giá, với những bức tượng màu trắng rất mỹ thuật do hai nghệ sỉ Ercolo Barieri và Louis Parent tạc bằng đá cẩm thạch quý giá. Những bức tượng 14 đàng Thánh gia này với kích thước như một người trung bình được chiếu sáng ban đêm do một hệ thống ánh sáng do chuyên viên Jean d'Orsay nghiên cứu. Tại khu vườn này cũng có một tương Chúa Kytô Phục sinh, dưới chân tượng là một hệ thống phun nước khá lớn, giúp người hành hương có những giây phút trầm lặng suy tư về cuộc đời.
Trên phương diện mỹ thuật tôn giáo, đặc điểm có ý nghĩa và đáng lưu ý nhất trong quần thể Ðền Thánh Giuse Montréal là Bảo Tàng Viện chiếm cả một khu vực lớn cạnh Vương Cung Thánh Ðường. Bảo tàng viện này được thực hiện với chủ đề Thánh Gia Thất Ðức Kytô, Ðức Mẹ và Thánh Giuse, chiếm cả hai tầng lầu mênh mông là một công trình thu thập các tác phẩm nghệ thuật quý giá, qua nhiều năm khác nhau, khởi đầu từ khi xây cất đền thờ nhỏ đầu tiên từ năm 1905.
Bước vào bảo tàng viện, du khách sẽ bị choáng ngợp bởi một bức tranh sơn dầu thật lớn do nghệ sĩ André Bergeron thực hiện cùng với rất nhiều tác phẩm nghệ thuật của các nghệ sĩ Canada và hầu hết các quốc gia trên thế giới. Bảo tàng viện chia thành 2 khu vực khác nhau: Bảo tàng viện bằng sáp (The Wax Museum) do nghệ sĩ Joseph Guardo thực hiện năm 1955, gồm 10 cảnh sinh hoạt của Thánh Gia Thất, với 76 bức tượng bằng sáp, với kích thước giống như người thật. Tất cả 76 bức tượng này rất sống động được các đoàn du khách đặc biệt quan sát và trầm trộ ngưỡng mộ nhất.
Khu vực II là Bảo tàng viện Giáng Sinh, bao gồm 330 máng cỏ do các nghệ sĩ của 130 quốc gia trên khắp thế giới thực hiện. Từ chủ đề Ðức Kytô Giáng Sinh, người ta thấy màu nhiệm Ngôi Hai Nhập thể này đã được các nghệ sĩ của các quốc gia Âu Châu, Mỹ Châu, Phi Châu, A¨ Châu, Châu Thái Bình Dương tìm nguồn cảm hứng và thể hiện bằng rất nhiều hình thức khác nhau. Bất cứ đoàn du khách của quốc gia nào cũng cố đi tìm tác phẩm của quốc gia mình trong số 130 quốc gia ấy. Bên cạnh những máng cỏ bằng gỗ, bằng pha lê, bằng kiếng, bằng vải, sơn dầu, tranh thủy mạc, bằng sứ, bằng sành v.v.. đã nói lên tinh hoa và văn hóa của mỗi dân tộc. Chúng tôi rất ngạc nhiên thấy hai bộ hang đá máng cỏ của Việt Nam: một bằng rễ cây đẽo gọt rất tinh vi mỹ thuật và một tranh sơn mài vẽ Ðức Kytô, Ðức Mẹ và Thánh Giuse dưới y phục và dáng vóc người Việt nam. Hai hang đá máng cỏ này do Nhà văn Phạm Ðình Khiêm, Sàigòn, kính tặng bảo tàng viện năm 1992. Phải đến tận nơi nhìn ngắm các máng cỏ từng quốc gia rất tinh vi mỹ thuật của các nước như Nhật Bản, Phi Luật Tân, Tiệp Khắc, Pháp, Ðức v.v..người ta mới thấy giá trị mỹ thuật tôn giáo của bảo tàng viện.
Kết thúc cuộc hành hương Ðền Thánh Giuse Montréal, người hành hương sẽ trở về Vương Cung Thánh Ðường kính Thánh Giuse. Ðây là một công trình rất mỹ thuật độc đáo nhất và cũng là một niềm hãnh diện của Giáo Hội và quốc gia Canada. Vương Cung Thánh Ðường dài 105 mét, rộng 65 mét, chiều cao từ nền đến mái vòm 60 mét, nếu tính chung từ nhà thờ hầm đến chóp đỉnh thánh giá 319 mét, đường kính mái vòm bên trong 26 mét, mái vòm bên ngoài 39 mét. Toàn bộ Vương Cung Thánh Ðường cao 263 mét sánh với mặt biển, đây cũng là ngọn tháp cao nhất thành phố Montréal.
Trên đường về từ vương cung thánh đường, tâm hồn chúng tôi không thể không suy nghĩ về chuyến hành hương đầy ý nghĩa thánh thiện này. Quả thật Thương Ðế Quan Phòng thật kỳ diệu, đã xử dụng những con người tầm thường, bé nhỏ, ít học, bình dân đề thực hiện giữa trần gian những chương trình vĩ đại của Ngài. Cũng như Thánh Cả Giuse, một người thợ mộc không tên tuổøi thành Nagiarét, được xử dụng làm Gia Trưởng Thánh Gia Thất, phải chăng Sư Huynh Anrê đã trở thành vị sáng lập Ðền Thánh Giuse Montréal vì Thày đã thể hiện một đời sống khiêm tốn, hy sinh quên mình để Yêu Thương và Phục Vụ mọi người.
Linh Mục TRẦN QUÝ THIỆN
