Thư gửi các em gái
Em gái thương mến!
Ai cũng trải qua thời kỳ "khủng hoảng" của tuổi dậy thì, những thay đổi về tâm sinh lý gây cho ta tinh thần bất an và khơi gợi trí tò mò về những điều không biết trước được. Chính thắc mắc của con cái hôm nay là những thắc mắc của cha mẹ năm xưa. Ở nước ta, giáo dục giới tính chưa được coi là một môn học, mãi đến cuối năm cấp 2 và đầu cấp 3 các em mới được thầy cô giảng trong môn Sinh học (cấu tạo, chức năng hệ sinh sản) và chút ít trong môn Giáo dục công dân (vài điều khoản của luật Hôn nhân - Gia đình).
So với thế hệ trước, lớp trẻ thời nay dậy thì sớm hơn nghĩa là độ chín về mặt giới tính đến sớm hơn. Nhưng có một điều là, sự chín chắn về mặt xã hội, tâm lý lại chậm hơn so với thế hệ trước. Tuổi của các em bây giờ là tuổi mà Trần Quốc Toản ra trận với lá cờ thêu sáu chữ vàng "Phá cường địch, báo hoàng ân", tuổi của chàng trai Chế Lan Viên viết tập thơ "Điêu tàn", Văn Cao với "Thiên thai"... Tuổi trẻ hôm nay dường như nông nổi hơn, tự do hơn trong việc quyết định cuộc sống của mình. Nhưng những nét đặc trưng tâm lý của tuổi hoa niên thì bao đời nay vẫn thế. Một số bạn gái xuất hiện kinh nguyệt từ 10-12 tuổi, một số bạn trai 12-14 tuổi đã có những giọt tinh trùng đầu tiên trong những giấc mơ (mộng tinh) hoặc do thủ dâm. Tâm trạng của người trong cuộc phụ thuộc vào hiểu biết của bản thân về hiện tượng này, nếu được đọc sách hoặc được cha mẹ thầy cô và người đi trước chỉ dẫn thì sẽ bớt lo âu, sợ hãi, chỉ còn lại sự hồi hộp. Các em gái lúc này vóc dáng đã mềm mại uyển chuyển hơn, làn da mịn màng hơn, đã quan tâm đến bộ ngực của mình, e thẹn khi mặc thêm chiếc áo lá hoặc chiếc nịt ngực bên trong lần áo ngoài, hơi chùng người xuống hoặc ôm cặp phía trước để che đi phần nào độ lớn của chúng. Một số em khác lại ngượng ngùng, thậm chí cảm thấy bất hạnh, khi đến tuổi này mà ngực vẫn phẳng lì "trước sau như một". Cả hai trường hợp đều bộc lộ sự thiếu tự tin. Tình cảm lứa tuổi này rất dễ biến đổi, dễ xúc động và biểu hiện tính 2 cực rõ rệt: các em thường tự khép kín thế giới nội tâm của mình đồng thời lại có cảm giác mình cô độc. Nếu không được giải toả tâm lý dễ dẫn đến trầm cảm. Tính đối kháng và tính phục tùng. Tính độc lập và tính ỷ lại. Tâm lý ất an. Thích kết bạn. Lòng tự trọng cao. Nhiều cô còn hay ghen tị với người khác hoặc mặc cảm, tự ti về bản thân một cách thái quá...
Em biết không? Con trai khi bước vào tuổi dậy thì cũng có một số biến đổi về cơ thể và tâm lý để dần trở nên người đàn ông trưởng thành: lông tóc mọc rậm và mau dài hơn, mọc ria mép và râu (chả thế các cụ vẫn bảo "nam tu nữ nhũ"), cục yết hầu nổi lên ở cổ, "vỡ giọng", mọc mụn trứng cá ở trên mặt (nhiều bạn mấp mô lỗ chỗ như cái... mặt trận!), tăng chiều cao và bắp thịt tạo nên dáng vẻ riêng của phái mạnh. Các bạn bắt đầu quan tâm đến nửa kia của thế giới và luôn sẵn sàng ra tay giúp đỡ người khác thể hiện chí khí nam nhi của mình. Tâm tính thay đổi thất thường: hay nổi nóng, lòng tự ái cao, hay chống đôi người cùng phái (cha, anh, thầy giáo...); có bạn hay chải chuốt, ăn diện gây sự chú ý cho mọi người, có bạn lại ăn mặc xuề xoà - "bụi bụi" đến mức... phủi ra bụi - vì cho rằng chỉ có phe tóc dài mới hay đi shopping và quan tâm đến vẻ bề ngoài. Vì tâm lý bốc đồng hay nổi máu anh hùng nên dễ bị sa đà hoặc bị kẻ xấu lôi kéo, lợi dụng. Cũng có những bạn gặp "trục trặc" trong tiến trình phát triển giới tính mà chúng ta quen gọi là những người thuộc "giới tính thứ ba"...
Sự phát triển tâm lý giới tính thời kỳ này trải qua 3 giai đoạn: thời kỳ phân cảm giới tính dẫn đến xa lánh người khác phái, thời kỳ cảm tình với ngưới khác phái và thời kỳ luyến ái lãng mạn. Những xúc động, xao xuyến của tình cảm đầu đời nếu được sẻ chia, nâng đỡ, định hướng đúng sẽ là con đường đạt tới sự nếm trải trọn vẹn hạnh phúc làm người. Nếu không được quan tâm và giáo dục đúng, để mặc các em mò mẫm tự tìm cho mình lời giải đáp, sẽ dễ bị sa ngã dưới sức ép của bản năng.
Đọc thư em, tôi nhớ đến lời hát xưa cũ "em là tặng vật từ trời".
Em ạ, tuổi dậy thì đúng là một tặng phẩm mà Tạo Hoá ban cho mỗi người chúng ta trên bước đường đời, có người được tròn đầy, có người ít ỏi, có người dư tràn, cũng có người dường như Ngài lơ đễnh nên đã quên sót... Thân thể của em chỉ thuộc về em, em phải chịu trách nhiệm về nó. Biết trân trọng thân thể của mình, biết yêu lấy chính mình là em biết cách ứng phó với mọi tình huống, có cách nhìn nhận về tình bạn, tình yêu, quan hệ giới tính một cách nghiêm túc. Trước khi rời ghế nhà trường, ngoài những kiến thức phổ thông, các em cần được trang bị những kiến thức đúng đắn về giới tính. Không chỉ là những kiến thức khoa học về sinh lý, sự thai nghén sinh nở, di truyền, các bệnh tình dục... bởi vì đó là Luật Tự nhiên đã được khắc ghi trong con người và thế giới sinh vật của chúng ta rồi; điều quan trọng chính là giáo dục về nhân bản, tình yêu thương, sự tự do, sự tha thứ, lòng thuỷ chung, ý thức trách nhiệm, tình bằng hữu. Bởi vì em ạ, cốt lõi nhất của tình yêu chính là tình bằng hữu.
Bs. Ths. Nguyễn Lan Hải
(Viết theo thắc mắc của bạn Nguyễn Trâm A.,
trường PTTH Nguyễn Trung Trực, Q. Gò Vấp,
về những thay đổi của tuổi mới lớn)
