Thầy trò, và những món quà đi cùng năm tháng

“Chúng em sẽ nuôi cô cho mập”

Đầu năm 2001, cô Mai Xuân tình nguyện lên xã An Toàn (huyện An Lão, tỉnh Bình Định) dạy tiểu học. Thường giáo viên nữ lên đây hai năm thì được chuyển về đồng bằng, nhưng đã nhiều lần Phòng GD-ĐT huyện An Lão đề xuất chuyển cô về dưới xuôi cô đều từ chối. Đây là tâm sự của cô gửi TTCT.
http://phienbancu.tuoitre.vn/tianyon...bnailID=532528Cô Mai Xuân và học trò người Ba Na ở xã An Toàn (huyện An Lão, tỉnh Bình Định) - Ảnh nhân vật cung cấp
Ngày đầu tiên nhận công tác, tôi và đồng nghiệp băng rừng đi bộ từ 4 giờ sáng đến 8 giờ tối mới đến nơi. Mệt lả người, vừa ngả lưng trong một căn phòng lờ mờ đèn dầu thì một cụ bà đầu bạc trắng vỗ vỗ lên vai, tôi giật bắn người nép sát vào góc phòng...
Cụ già tóc trắng ấy nói một tràng gì đó tôi nghe không rõ lắm rồi bà đi khuất dần trong bóng tối. Đêm đó tôi không tài nào ngủ được. Đêm tối đen giữa rừng núi mênh mông, lạnh ngắt. Cả ngày đi đường rừng, lội suối mệt nhừ làm tôi như không còn sức chịu đựng hơn nữa. Trong góc nhà sàn đêm ấy, tôi và mấy cô giáo cứ khép nép chờ đến sáng.
Sáng sớm, dân làng tập trung đông lắm, họ nói là đón cô giáo dưới xuôi lên. Họ mang cả cồng chiêng ra đánh, tôi thấy cụ bà tóc trắng hôm qua chen trong đám người rồi bước lại gần chỗ chúng tôi. Họ giới thiệu đây là già làng. Thì ra tối qua già làng đến chào cô giáo về làng. Thật sự lúc này tôi mới thở phào, người nhẹ nhõm.
Trường chúng tôi dạy là gian phòng được dựng lên bằng cây và che bằng lá rừng. Nói là trường nhưng chỉ có hai lớp ghép lộn xộn từ lớp 1 đến lớp 5. Học tiểu học nhưng nhiều em đã lớn, có thể theo người lớn vào rẫy hun hút trong rừng. Học sinh đến trường lem luốc, hầu hết không nói được tiếng Kinh. Những ngày đầu tôi thật sự lúng túng với nghề, không biết bắt đầu từ đâu. Làm sao dạy theo sách giáo khoa, giáo án? Tôi thấy mình chơi vơi giữa núi rừng.
Nơi tôi dạy cách thành phố Quy Nhơn hơn 150km, trong đó 30km là đường rừng, mùa mưa chỉ có lội bộ, ít ai dám can đảm vượt qua. Có lần quá nhớ nhà, tôi quyết định băng rừng về. Đi được một đoạn thì bị mưa dông bất ngờ, lũ ống đổ xuống kéo tôi đi. Lúc đó không đủ sức chống chọi, tôi buông xuôi nghĩ mình khó thoát khỏi cái chết. Không ngờ trong lúc thập tử nhất sinh có một bàn tay rắn chắc kéo tôi lên. Tỉnh dậy mới biết đó là cậu học trò tình cờ đi qua thấy tôi bị nước cuốn lao mình xuống cứu. Mình nợ học trò một mạng sống, cả cuộc đời mình cũng không trả hết.
Ở đây không có đồ dùng dạy học, trường lớp tạm bợ, nhưng khó khăn hơn là nhận thức của người dân về việc học còn quá thấp, việc đi lại cũng khó khăn... Để dạy được, giáo viên không kể ngày hay đêm, ngoài chính khóa lúc nào rảnh là tôi dạy các em học, nếu học sinh không đến lớp thì mình đến nhà dạy. Xã An Toàn chủ yếu là người Ba Na, lúc tôi mới lên học trò ít nói được tiếng Kinh, ngại giao tiếp, ai nói nấy hiểu.
Một lần tôi dắt học sinh xuống huyện để thi giọng hát hay, nhưng khi lên sân khấu em đứng yên không chịu hát. Hỏi tại sao, em trả lời bị đau lưng. Tôi gặng hỏi em đau lưng mà sao không hát được, em chỉ vào cổ, lúc này mới hiểu em đau cổ nhưng gọi là lưng, vừa mắc cười vừa thấy thương. Tôi dần học các trò của mình tiếng Ba Na. Học trò tôi cũng dần nói được tiếng Kinh.
Cuộc sống nơi đây vô cùng thiếu thốn về vật chất, nhưng các học trò tôi như những nhánh lan rừng, đẹp đến thánh thiện. Khi dạy, để khuyến khích học sinh, tôi thường hái hoa rừng tặng những em học giỏi. Có một buổi chiều đi qua cầu khỉ gặp một học sinh giữa cầu, trên tay cầm nhánh lan rừng nhìn tôi nhưng không nói gì. Tôi hỏi có phải em muốn tặng cô không? Em gật đầu. Nhiều học sinh năn nỉ: “Cô ở lại dạy chúng em, em bẫy thú rừng nuôi cho cô mập”. Những câu nói chân chất sao thương quá và là sức mạnh giữ tôi lại đến hôm nay.
An Toàn bây giờ đã có đường, có điện. Ở độ cao hơn 1.000m nên mùa đông rất lạnh, nhìn học sinh đi học phong phanh rất tội. Có điều kiện, tôi về xuôi vận động hỗ trợ tìm kiếm sách vở, bút viết và những tấm áo ấm mùa đông cho các em, những nhánh lan rừng của riêng tôi!
MAI XUÂN (Bình Định)
tuoitre.net