Bài giảng lễ Thánh Giuse bạn trăm năm Đức Maria

THÁNH GIUSE – NGƯỜI GIA TRƯỞNG ĐẠO ĐỨC

Lm. Giuse Đỗ Đức Trí
GP. Xuân Lộc

Thưa quý OBACE,

Có lẽ nhiều người ngày nay bị nhiễu trong khái niệm đạo đức, người ta nói nhiều đến các thứ đạo đức, nào là đạo đức trong kinh doanh, đạo đức trong làm ăn, thậm chí đạo đức cách mạng, đạo đức xã hội,… người ta cũng đưa ra những mẫu người được coi là đạo đức để cho dân chúng noi theo, rất nhiều các khái niệm như thế, nhưng có một thứ đạo đức căn bản, lại ít khi được xã hội nhắc đến, đó lá đạo đức làm người và đạo làm con, đạo làm vợ đạo làm chồng, làm cha mẹ, những đạo này mới thực sự là nền móng cho các thứ đạo đức khác. Nếu một người không có những cái đạo đức này thì không thể thức hành được một thứ đạo đức nào khác.

Đối với người Kitô hữu, thì ngoài các thứ đạo đức căn bản làm người, chúng ta còn phải chu toàn một thứ đạo đức cao hơn đó là đạo làm con Chúa. Khi nói Thánh Giuse là một gia trưởng đạo đức, chúng ta muốn chiêm ngắm cuộc sống của thánh nhân trong cái đạo đức của một người chồng người cha trong gia đình và nhất là tấm gương của đời sống đạo đức đối với Chúa của Ngài.

Đối với những người ở làng Nazareth, thì Giuse cũng giống như bao chàng trai khác, hiền lành chăm chỉ cần mẫn với công việc. Thánh Matthew chỉ ghi lại một nhận định của mọi người khi nói về Giuse: Anh là một người công chính. Khi nói Giuse là người công chính, thì đồng nghĩa trong ánh mắt của dân làng, Giuse là một người làm ăn lương thiện và có trách nhiệm trong nghề nghiệp của mình. Có lẽ nghề thợ mộc của Giuse không nổi tiếng, nhưng đối với một ngôi làng nhỏ như Nazareth lúc bấy giờ, hẳn ai cũng biết đến tính nết, con người và nghề nghiệp của Ngài. Giuse đã sống và chu cấp cho gia đình có một cuộc sống tương đối đầy đủ, là nhờ nghề thợ mộc này. Cũng chính vì thế, một lần khi Đức Giêsu trở về Nazaret rao giảng, dân làng đã không tin Đức Giêsu, vì thấy cuộc sống của gia đình này rất đỗi bình thường chẳng có gì nổi bật, và họ còn nói với nhau rằng: Chàng Giêsu này chẳng phài là con bác thợ mộc trong làng đó hay sao? Mẹ của anh chẳng phải là bà Maria ở cùng trong xóm với chúng ta đó sao ? Tại sao anh này lại có quyền năng như vậy ? Những thắc mắc của những người Nazaret tỏ ra coi thường thân thế và gốc gác gia đình của Chúa Giêsu, nhưng qua đó lại cho thấy gia đình của Giuse Maria là một gia đình bình thường, nghèo khó, nhưng họ không để cho sự nghèo khó che mờ lương tâm, không nhân danh sự nghèo khó để tham lam bất công hay làm điều gì đó bất lương, vì nếu có, thì chắc những người dân làng này đã có dịp để mạt sát Đức Giêsu.

Trong vai trò là một người gia trưởng, người chồng, thì sự công chính đạo đức của Giuse được thể hiện qua việc chu toàn thật tốt trách nhiệm làm chồng làm cha cách gương mẫu. Là một người chồng, Giuse đã là người bảo vệ cho vợ con được an toàn, trước hết Giuse bảo vệ danh dự cho Maria, khi chưa biết rõ điều gì xảy ra cho người yêu của mình, mặc dù thấy việc có thai của Maria là khác thường khó hiểu, Giuse không vội vàng đem điều này ra để tố cáo hay hạ nhục người mình yêu theo luật Do Thái, nhưng Giuse đã chờ đợi để nhận ra ý Chúa, và đã quyết định rút lui khi thấy mình bất xứng. Nhưng Thiên Chúa đã muốn Giuse dùng sự hiền lành đạo đức của mình để bảo toàn danh dự cho Maria khỏi sự soi mói của dân làng, bằng cách đón rước Maria về nhà như là người vợ của mình, và chăm sóc cho Maria không hề nghi nan hoặc không hề có một sự đắn đo băn khoăn nào. Với vai trò là một người cha, Giuse đã tỏ ra là một người cha khôn ngoan và có trách nhiệm, Giuse đã bảo vệ sự an toàn cho trẻ Giêsu ông khi vội vàng đem con chạy trốn khỏi sự tàn sát của Herôde, qua việc báo mộng của sứ thần Chúa; được coi là khôn ngoan vì Giuse cũng phảỉ cân nhắc tình hình xã hội, khi thấy Achelao lên ngôi sẽ không dể dàng cho cuộc sống của gia đình, nên Giuse đã khôn ngoan để đưa gia đình về Nazareth tránh sự độc ác của vị vua này.

Thánh Giuse được Tin Mừng gọi là Đấng công chính. Công chính trong cái nhìn đạo đức của Do Thái, người công chính là người chu toàn lề luật giới răn của Thiên Chúa một cách trọn vẹn và chu toàn các bổn phận đạo đức thường ngày một cách tốt đẹp. Thánh Giuse đã là một người chồng người cha thánh thiện đạo đức, chính vì thế mà Ngài mới có thể dễ dàng nhận ra thánh ý của Thiên Chúa trong những sóng gió của đời sống gia đình. Trước hết là sự việc gây khó xử cho Giuse khi thấy Maria mang thai không phải bởi mình, Giuse đã không vội vàng phản ứng theo sư nóng nảy hoặc theo theo những cách thông thương là tố cáo người yêu của mình, mà Ngài đã nhận ra được tiếng nói của Chúa qua biến cố đó, và đón Maria về nhà mình. Với biến cố năm Chúa Giêsu lên 12 tuổi, đã cho thấy mặc dù cuộc sống gia đình của Giuse còn rất nhiều khó khăn, vậy mà Thánh Giuse đã không vì thế mà trể nải việc hành hương Gierusalem, trái lại, Giuse đã sắp xếp để gia đình cùng lên Giêrusalem chu toàn việc hành hương thờ phượng Thiên Chúa, và việc này đã được thực hiện thành một thói quen tốt cho cả gia đình. Sau này Thánh Kinh cũng đã nhiều lần nhắc đến việc Chúa Giêsu vào hội đường mỗi ngày Sabat theo thói quen, và lên Giêrusalem theo thói quen. Cái thói quen mà Tin Mừng nhắc đến đó là một thói quen đạo đức tốt lành mà Giuse đã tạo lập nên, cho gia đình cho vợ con mình và có ảnh hưởng sâu đậm trên cuộc đời của trẻ Giêsu.

Trong biến cố Chúa Giêsu ở lại Gierusalem ba ngày để bố mẹ phải đi tìm kiếm cũng cho thấy con người và đời sống của Giuse, mặc dù Giuse không nói một lời nào trong biến cố này, nhưng chắc chắn Giuse đã vô cùng lo lắng, và lo lắng trong thinh lặng cầu nguyện tìm kiếm thánh ý Chúa, vì vậy khi tìm thấy con, Đức Maria đã nói với Chúa Giêsu: Con ơi! Sao con để cha con và mẹ phải vất vả lo lắng tìm con? Sau biến cố này, Chúa Giêsu đã trở về Nazareth, và Tin Mừng ghi lại: Người lớn lên càng thêm tuổi càng thêm khôn ngoan và nhân đức. Một câu nhận định thật đơn giản như lại càng cho thấy vai trò của Giuse trong việc giáo dục trẻ Giêsu trong đời sống đạo đức làm người và làm Con Chúa, vì chính Giuse trong vai trò là người cha đã làm gương mẫu cho trẻ Giêsu trong đời sống đạo đức, tạo lập nên một môi trường gia đình đạo đức êm ấm hạnh phúc cho trẻ Giêsu, để từ đó trẻ Giêsu được thừa hưởng và lớn lên trong bầu khí ấy.

Thưa quý OBACE, mừng lễ Thánh Giuse, chúng ta được mời gọi nhìn vào đời sống gương sáng của Thánh Nhân để học hỏi tấm gương đạo đức của Ngài. Tấm gương này không chỉ dành cho những người cha hoặc những người nhận Thánh nhân làm bổn mạng, mà là cho tất cả mọi người, cho các bậc làm cha mẹ, cho những người làm con cái, vì tất cả mọi người đều được mời gọi sống thánh, sống trọn đạo làm người và làm con Chúa.

Là người cha người mẹ trong gia đình, mỗi người hãy chu toàn bổn phận của mình và sống đạo đức trong đời sống gia đình. Tiền bạc công ăn việc làm và những lôi kéo của xã hội ngày nay, đang là một thách thức cho các bậc làm cha mẹ khi chọn sống đạo làm người, làm con Chúa; theo Chúa đòi họ phải chấp nhận sống một cuộc sống lương thiện, làm ăn chân chính ngay thẳng, gạt bỏ những gian dối lọc lừa để sống và làm ăn theo lương tâm và lẽ công bằng của Kitô giáo. Là cha mẹ, dù giàu hay nghèo, dù vất vả hay sung sướng, thì cũng cần phải quan tâm hơn đến đời sống đạo đức của bản thân và gia đình, vun đắp cho con cái một tâm hồn đạo đức, một nhân cách làm người, một lối sống đạo hạnh, đừng vì bận rộn hay nghèo khó vất vả mà bỏ qua việc vun đắp xây dựng cho gia đình mình trở nên hạnh phúc và đạo đức hơn.

Là gia đình Công Giáo, chúng ta được mời gọi noi gương Thánh Giuse, chuyên chăm trong việc thờ phượng Chúa và tạo lập nên bầu khí đạo đức cho gia đình, đừng vì lý do công việc mà trở nên lười biếng hoặc từ chối việc dâng lễ, thờ phượng chúa mỗi ngày, đừng vì vất vả mà bỏ qua các giờ kinh chung, kinh tối, của gia đình, vì mỗi khi gia đình cùng nhau đọc kinh, Chúa sẽ hiện diện và giải gỡ những khó khăn và chỉ cho chúng ta biết cách xử lý những khó khăn ấy.

Hơn nữa, noi gương Thánh Giuse, các bậc cha mẹ cần nêu gương sống đạo đức siêng năng cho con cái, cha mẹ hiền lành để đức cho con; phúc đức tại mẫu, các bậc làm cha mẹ hãy vì con cái mà cố gắng hơn trong đời sống đạo của bản thân và gia đình, không bài học nào dễ nhớ bằng việc nêu gương sáng, không lời răn dạy nào có sức mạnh bằng lời cầu nguyện, và không có sự đỡ nâng nào bằng sự đỡ nâng của Chúa, các bậc làm cha mẹ cần đến với Chúa trước, để rồi từ đó mới có thể đưa con cái mình đến với Chúa.

Xin Thánh Giuse chúc lành và nâng đỡ cho mỗi người, dù đang sống trong bậc nào vẫn luôn là một người đạo đức siêng năng và là là người nêu gương sáng cho anh em và người thân. Amen