Ðức Hồng Y Nguyễn Văn Thuận, người Bạn tôi
Ðức Hồng Y Nguyễn Văn Thuận, Người Bạn Tôi.
Long Xuyên, Việt Nam (10/02/2001) - Một ngày trước khi Ðức Thánh Cha công bố danh sách các Hồng Y mới, tôi được Ðức Tổng Giám Mục Nguyễn Văn Thuận từ Rôma gọi điện thoại về. Qua chia sẻ dài, tôi hiểu được sự gì đang xảy ra cho ngài.
Trong tình bạn, tôi mừng chúc ngài. Và cũng trong tình bạn, tôi tỏ bày nỗi lo của tôi. Tôi lo chức càng cao, thì trách nhiệm càng nặng. Nhất là quyền chức có thể dễ làm giảm đi lòng người thương mến, bởi vì thời nay tại Việt Nam này, người ta dễ dành tình cảm cho những ai chịu khổ đau, nhưng lại dễ dị ứng với những ai tôn vinh quyền chức.
Tuy nhiên, tôi coi việc ngài lên chức Hồng Y là việc Chúa làm. Trong cái nhìn đó, tôi có lý do để hy vọng. Nhất là tôi hiểu biết ngài đã từ nhiều năm.
Con Người Nhận Thức.
Trong mọi hoàn cảnh vui buồn, bạn tôi luôn nhận thức mình yếu đuối, luôn phải tựa nương vào Chúa.
"Tôi cất lời, kêu lên cùng Chúa,
Lời tôi kêu Chúa, xin Ngài lắng nghe,
Ngày khốn quẫn, tôi tìm kiếm Chúa,
Tay giơ lên không mỏi suốt đêm trường.
Hồn tôi nào có thiết lời an ủi,
Tưởng nhớ Chúa, tôi thở vắn thở dài,
Suy gẫm hoài, nên khí lực tiêu hao,
Lạy Chúa, Ngài không để con khép mi chợp mắt.
Lòng con xao xuyến, chẳng nói lên lời,
Hồi tưởng lại bao ngày xa cũ.
Tâm hồn ấp ủ những năm xưa.
Suốt canh khuya, trong dạ nhủ thầm:
Phải chăng Chúa ruồng bỏ con đến muôn đời,
Chẳng bao giờ còn dủ lòng thương đoái.
Tình yêu Chúa phải chăng nay đã cạn
Và thánh ngôn đã chấm dứt đời đời...
Lạy Thiên Chúa, đường của Người là con đường thánh
Không thần nào lớn bằng Thiên Chúa của tôi".
Lời kinh trên đây diễn tả người con Chúa nhiều khi phải đi qua những chặng đường cô đơn tăm tối, nhưng đó là những thử thách. Càng bị thử thách, người con Chúa càng tìm về Chúa.
Càng tìm về Chúa, càng thấy mình bé nhỏ. Và chính khi nhận thức mình bé nhỏ, người con Chúa gặp được Chúa nhân lành... Ứng nghiệm đoạn Phúc Âm: "Giờ ấy, được Thánh Thần tác động, Ðức Kitô cảm động và hân hoan nói: Lạy Cha là Chúa trời đất, con xin ngợi khen Cha, vì Cha đã giấu kín không cho các bậc khôn ngoan hiền triết biết những điều này, nhưng lại mạc khải cho những người bé mọn. Vâng, lạy Cha, vì đó là điều đẹp ý Chúa" (Lc 10,21).
Chức tước địa vị cũng là một thứ thử thách. Sống bé nhỏ trong thứ thử thách cao sang quyền lực là điều không dễ. Nhưng tôi tin rằng một người như bạn tôi đã từng trải qua biết bao thăng trầm đã quá biết: Chỉ có Chúa là điểm tựa của mình. Nhận thức đó là niềm tin đã được tôi luyện.
Con Người Tỉnh Thức.
Tôi rất biết bạn tôi thường đứng trước nhiều áp lực. Bên này kéo, bên kia đẩy. Bên nào cũng tự xưng mình có chính nghĩa, mình hoạt động vì ích chung. Bên nào cũng khẳng định con đường mình là đúng. Bên nào cũng tuyên bố các lựa chọn của mình chỉ nhằm làm sáng danh Chúa.
Nhưng, tôi biết bạn tôi có những lựa chọn riêng của mình. Những lựa chọn đó dựa trên Phúc Âm.
Ðường của chúng tôi được xác định rất rõ. Ðó là Chúa Giêsu: "Thầy là con đường, là sự thực và là sự sống" (Ga 14,6). Gắn bó với Chúa Giêsu một cách tha thiết. Nhập tâm lời Chúa Giêsu một cách sâu xa. Nhìn vào gương mẫu của Chúa Giêsu như mô hình tuyệt đối. Dứt khoát là như vậy. Ðể phân biệt đúng sai.
Còn về sự làm sáng danh Chúa, thì Phúc Âm cũng rất rõ ràng. Chúa Giêsu phán: "Ðiều làm sáng danh Chúa Cha là chúng con sinh được nhiều hoa trái, và trở nên môn đệ của Thầy" (Ga 15,8).
Trước hết, sinh được nhiều hoa trái là làm sáng danh Chúa Cha. Hoa trái ở đây được hiểu là hoa trái do Chúa Thánh Thần. Những loại hoa trái này được thánh Phaolô kể ra như sau: "Yêu thương, vui mừng, hiền hậu, bình an, nhẫn nhục, ân cần, từ tâm, trung tín, dịu dàng, tự chế" (Gl 5,22-24).
Ngoài ra, làm sáng danh Chúa còn là trở nên môn đệ Chúa Giêsu. Mà muốn trở nên môn đệ Chúa Giêsu, thì phải "từ bỏ mình, vác thánh giá mình mà đi theo Chúa Giêsu" (Mc 8,33b).
Khi cụ thể hoá các lựa chọn để làm sáng danh Chúa, dựa trên hai tiêu chuẩn trên đây, người môn đệ Chúa luôn phải có ơn khôn ngoan của Chúa Thánh Thần. Khôn ngoan là điều bạn tôi rất để ý.
"Ðức khôn ngoan, tôi luôn quí trọng,
Còn hơn cả vương trượng, ngai vàng.
Tôi coi của cải không là gì, so với đức khôn ngoan"
(Kn 7,8)
Con Người Thận Trọng.
Ðược sống thân mật với ngài nhiều năm, và được ngài tâm sự chia sẻ trong những hoàn cảnh thăng trầm khác nhau, tôi biết bạn tôi là người thận trọng. Riêng từ khi được bổ nhiệm làm Hồng Y đến giờ, ngài đã tâm sự với tôi nhiều lần qua điện thoại. Trong những lần chia sẻ đó, ngài đã cho tôi biết là nhiều người đã muốn lợi dụng ngài cho mục đích riêng của họ. Họ dùng nhiều cách để áp lực và lôi kéo ngài. Nhưng ngài luôn thận trọng.
Ngài khẳng định với tôi là: Toà Thánh có đường lối riêng của Toà Thánh. Toà Thánh cũng như ngài luôn kính trọng các Giám Mục và từng Giám Mục. Toà Thánh cũng như ngài không bao giờ nghe bất cứ ai tỏ ý khen Giám Mục này, chê Giám Mục kia, với dụng ý xấu.
Ngài luôn gắn bó với Tổ Quốc Việt Nam. Ngài luôn tha thiết hướng về quê hương Việt Nam. Ngài vẫn coi mình là thành phần của Hội Thánh Việt Nam.
Khi phải phản ứng trước sự kiện nào, bao gờ ngài cũng sàng lọc suy nghĩ, lời nói và chọn lựa của ngài qua 3 tiêu chuẩn này: Có hoàn toàn đúng sự thực không? Có hoàn toàn hợp bác ái không? Có hoàn toàn cần thiết cho thời điểm không? Ðúng là con người thận trọng theo tinh thần Phúc Âm.
Con Người Vui Tính.
Một đặc tính dễ nhận thấy nơi bạn tôi, đó là vui vẻ, dễ tính. Kinh Thánh nói: "Hoa quả của Thánh Thần là bác ái, bình an và vui vẻ" (Gl 5,22). Nơi khác, Phúc Âm viết về các tông đồ: "Phần các môn đệ, họ đầy vui mừng và Chúa Thánh Thần" (Cv 13,52). Chỗ khác, Kinh Thánh quả quyết: "Cho đi thì vui mừng hơn là nhận lãnh" (Cv 20,35).
Tôi nhớ lại mấy lời Kinh Thánh trên đây để biết sự vui vẻ, dễ tính của bạn tôi bắt nguồn từ đâu. Sự vui vẻ dễ tính này không thuộc loại thế tục, nhưng do nguồn mạch linh thiêng cao quí. Chính vì thế, mà sự vui vẻ dễ tính này luôn là một dụng cụ tốt cho việc đối thoại phục vụ công lý hoà bình và hoà giải.
Một trong các đức tính tốt, mà tôi quí trọng nhất nơi bạn tôi, đó là lòng bao dung. Dù trong những hoàn cảnh oan khổ nhất, bạn tôi vẫn tỏ ra thanh thản bác ái. Luôn tha thứ. Luôn mong điều tốt cho mọi người. Luôn tin tưởng: Ơn Chúa có thể biến đổi sự dữ nên sự lành. Luôn trung thành với Chúa, với Hội Thánh, với quê hương.
Thế rồi, mọi sự đã qua đi. Và người ta đã nhận ra thánh ý Chúa là rất kỳ diệu.
* * *
Lịch sử mỗi người chỉ là một sợi chỉ nhỏ của tấm thảm lịch sử dài rộng mênh mông. Lịch sử mỗi người cũng chỉ là một nốt nhạc trong bài hoà âm hùng tráng của lịch sử chung.
Hôm nay, bạn tôi đang trở thành con người không biên giới. Ðó là một vinh dự lớn, một cơ may lớn để phục vụ nhân loại, Hội Thánh và quê hương Việt Nam.
Nhưng tất cả rồi sẽ qua đi. Trước mặt Chúa, những người âm thầm, nghèo khó như thánh Giuse là rất đông. Họ có thể nên thánh, vì họ chu toàn bổn phận Chúa trao, dù họ chẳng được ai biết đến.
Thánh vịnh 77 của vua Ðavid diễn tả nhận thức của vua. Thánh vịnh đó cũng rất hợp để chúng tôi diễn tả tâm hồn mình:
Hầu hết chúng ta chỉ mong được có mặt trong đám đông vô danh đó. Ðám đông vô danh này xin hiệp thông với Ðức Hồng Y kính mến của mình, để cảm tạ Chúa giàu tình yêu thương xót.
+ Giám Mục Gioan Baotixita Bùi Tuần
