Bài giảng Chúa nhật 14 thường niên - B

THÀNH KIẾN VÀ TỰ MÃN

Lm. Giuse Đỗ Đức Trí
Đặc trách huấn giáo Gp. Xuân Lộc

Trong đời sống cộng đoàn có những cách ứng xử nó có thể khuyến khích một con người vươn lên, và cũng có những cách cư xử là nguyên nhân chính yếu cản trở sự phát triển và cản trở sư vươn lên của con người cả trong bình diện trí tuệ lẫn thiêng liêng, và một trong những cách cư xư ấy là thói quen xét đóan, phê bình và nó trở thành nguy hiểm khi nó mang cái nhìn chủ quan và óc thành kiến, tự mãn. Khi đã mang thành kiến xấu về một ngươi nào hoặc một sự kiện gì, người ta thường có xu hướng không muốn chấp nhận hoặc loại trừ, hoặc dẫn đến thái độ coi thường, và khi đã tự mãn với những cái mình đang có đang suy nghĩ thì người ta không thể đón nhận được điều gì khác nữa.

Thưa quý OBACE, những dân làng Nazaret ngày xưa họ cũng mang nặng một cái nhìn thành kiến về Chúa Giêsu, vì họ chỉ nhìn Đức Giêsu với cái nhìn Ngài là con ông Giuse và bà Maria mà thôi. Nhiều người Nazareth có lẽ cũng đã nghe và đã thấy những việc lạ lùng Chúa Giêsu đã làm tại các vùng xung quanh, nào là cho nước hóa thành rượu, nào là hóa bánh ra nhiều, nào là cho người mù được thấy kẻ què đươc đi, đáng lã ra họ phải tự hào về một người con trong làng thành đạt (theo kiểu nói bây giờ) nay trở về với dân làng, trái lại họ tỏ ra rất dưng dưng về cuộc trở về này. Tại sao thế? Có lẽ những người Nazareth chờ đợi một cái gì đó khác hơn ở Chúa Giêsu, họ nghĩ rằng Chúa Giêsu phải làm cho Nazaret trở thành nổi tiếng, dân làng mọi người được giàu có mà không pghải vất vả làm ăn, tức là họ chờ đợi Chúa Giêsu mang đến cho họ tài sản vất chất và tiếng tăm trần thế hơn là mong đợi Tin Mừng nước Thiên Chúa và những lời Người rao giảng.

Thánh Marcô cho thấy, Chúa Giêsu đã vào Hội Đường ngày Sabath để giảng dạy và giải thích Lời Ngôn Sứ và lề luật, những người Nazareth thấy chàng thanh niên Giêsu thực sư thông thái trổi vượt, họ ngạc nhiên về sư khôn ngoan thông thái của Ngài và tự hỏi Bởi đâu ông ta được như thế? Tãi sao ông ta lại được nghôn ngoan và làm được nhiều phép lạ như vậy? Đáng lẽ những câu hỏi này sẽ dẫn những người Nazaret đi tìm câu trả lời về nguồn gốc và nguyên nhân của sư khôn ngoan thông thái nơi Đức Giêsu, nhưng rất tiếc, họ đã không đi đến tận cùng của câu hỏi để tim câu trả lời, họ đã để cho suy nghĩ và cái nhìn tự nhiên che mắt, nên chỉ nhận ra Ngài là con bác thợ mộc trong làng. Những người Nazaret chỉ thấy rằng bác thợ mộc trong làng và bà Maria là một gia đình nghèo, bình dân như mọi gia đinh, không có gì đặc biệt xét theo cái nhìn bên ngoài, hay nói đúng hơn họ tỏ ra kinh thường gốc gác của Đức Giêsu bởi vì họ mang nặng một thành kiến khiến họ không thể nhận ra địa vị thần linh nơi Chúa Giêsu, và quyền năng Thiên Chúa ở nơi Ngài, dù họ đã được chứng kiến hoặc đã nghe về các phép lạ Chúa Giêsu đã làm ở làng xung quanh. Chính vì mang cái nhìn như thế, nó trở thành rào cản khiến những người Nazaret không thể đón nhận được lời mời gọi sám hối và tin vào Tin Mừng, và cũng không biết chuần bị và đón nhận Nước Thiên Chúa đã đến nơi chính con người của Đức Giêsu.

Còn Đức Giêsu khi chứng kiến cách đối xử của dân làng, Ngài lấy làm tiếc cho họ và Ngài rút ra một bài học chung cho thân phận của tất cả các ngôn sứ: Không có ngôn sứ nào được tôn trọng nơi quê hương bản quán của mình. Thánh Marcô còn nói thêm: Ngài không thể làm được phép lạ nào tại đó vì họ cứng lòng tin. Đây là lý do chính yếu khiến họ từ chối Đức Giêsu, trong khi đó đức tin là điều kiện cần thiết trước tiên để cho phép lạ có thể xảy ra, song người Nazaret đã từ chối điều kiện đầu tiên này.

Thái độ của người Nazaret đã phản ánh sự cứng lòng của cả dân tộc Do Thái trong lịch sử, họ đã nhiều lần không đón nhận các Ngôn sứ của Chúa sai đến cảnh báo và kêu gọi họ sám hối, và họ còn chống đối lại chính Thiên Chúa, như lời Chúa nói qua tiên tri Êzekien: Ta sai ngươi đến với con cái Israel, đến với một dân phản nghịch đang nổi loạn chống lại ta,… chúng là những đứa con mặt dày mày dạn, lòng chai dạ đá. Và dù chúng có nghe hay không nghe các lời cảnh báo, thì chúng cũng phải biết rằng có một ngôn sứ đang ở giữa chúng. Sự ngỗ nghịch và cứng lòng này phát xuất từ sự tự mãn, vì họ cho rằng họ là con cháu ông Apraham, thì đương nhiên họ được ơn cứu độ, mà không cần phải cố gắng, và vì đã được Thiên Chúa chọn làn dân riêng thì họ từ chối tất cả những người khác dù họ là ngôn sứ hay là những người nói lời nhân danh Thiên Chúa.

Thánh Phaolô, một con người đã từng kiêu căng tự mãn về lòng nhiệt thành và về sư thông thái của mình, ông đã bị Thiên Chúa quật ngã khỏi con đường kiêu căng, và còn rèn dũa ông bằng những thử thách để giúp ông khiêm tốn hơn, nhận ra sự bất toàn yếu kém của mình để tin tưởng vào Thiên Chúa nhiều hơn, vì ân sủng của Thiên Chúa chỉ đậu lại trên những tâm hồn khiêm nhường và quyền năng của Thiên Chúa chỉ thực hiện trên những con người thực sư nhận mình yếu đuối. Thánh Phaolô đã cảm nghiệm và chia sẻ trong bài đọc hai, và ông còn cho thấy, Thiên Chúa luôn giúp ông nhận ra tình trạng yếu kém của mình, trước những điều lạ lùng Thiên Chúa đã làm cho ông, bằng cách để cho ông luôn cảm thấy yếu đuối về thể xác như bị gai đâm và yêu đuối cả về phần linh hồn như bị ma quỷ quấy nhiễu, có những lúc ông muốn xin Chúa giúp ông gỡ khỏi những sự yêu đuối ấy, thì Thiên Chúa đã không hứa sẽ loại trừ khỏi ông khỏi yêu đuối và sự tấn công của ma quỷ, nhưng Ngài hừa sẽ ban ơn dư đủ để ông chiến đấu với nhưng thử thách: Ơn ta đủ cho con, và sức mạnh của ta được thể hiện trọn vẹn nơi sự yếu đuối.

Thưa quý OBACE, để nhận ra Đức Giêsu và quyền năng của Ngài, cần có một tâm hồn khiêm tốn, gỡ bỏ mọi thứ thành kiến và cái nhìn kiêu căng tự mãn, vì Thiên Chúa chống lại người kiêu căng và nâng cao kẻ khiêm nhường. Khiêm tốn để nhận ra tình trạng tôi lỗi và yếu đuối của mình để xin ơn nâng đỡ và tha thứ; khiêm tốn còn để chúng ta biết tin thác vào Chúa cách mạnh mẽ hơn, vì chí khi có một tâm hồn khiêm tốn chúng ta mới nhận ra rằng mọi sư chúng ta có hôm nay là do Chúa ban, và nhận ra rằng không có Chúa chúng ta không thể làm được việc gì.

Một trong tình trạng của con người ngày hôm nay đó là tính tự mãn, nhất là khi con người đang làm được những việc lớn lao, làm chủ khoa học và kỹ thuật, đã giải quyết được nhiều vấn đề, thì dường như con người đã rơi vào tình trạnh tự mãn với những thành công ấy và muốn tự mình giải quyết tất cả, và loại trừ Thiên Chúa ra khỏi thế giới và ra khỏi tâm hồn họ, tình trạng này thật hết sức nguy hiểm, vì nó tự biến con người và thế giới này thành một thế giới, thành những con người trống rỗng không còn chỗ cho cho Thiên Chúa và còn là kẻ chống lại Thiên Chúa nữa.

Một khi con người tự mãn với thành công của mình, họ sẽ để cho sự kiêu căng và tiền của che mờ con mắt khiến họ không thể cúi xuống, không thể lắng nghe và không thể nhìn thấy những nhu cầu của anh chị em xung quanh. Hay nói khác đi họ sẽ để mình trở thành những con người vô cảm hoặc khinh thường và loại trừ người khác ra khỏi sự quan tâm của họ, tạo nên một thứ giai cấp đẳng cấp nào đó.

Tình trạnh thành kiến tự mãn nó cũng đang diễn ra nới các gia đình và xóm ngõ, khi chúng ta mang thành kiến về một người nào đó và gán cho họ những cái nhìn theo quan điểm của mình, đeo kiếng màu gì thì nhìn thế giới ra màu đó, có thể chúng ta cũng nhìn anh em chòm xóm của chúng ta qua cặp kiếng đen của chúng ta như thế, nên chúng ta không thấy được điều hay điều tích cực nơi anh chị em, mà chỉ nhìn thấy những mặt tiêu cực mà thôi, khi đã mang thanh kiến, người ta khó có thể vui khi thấy anh em mình thành công, khó có thể có thể tha thứ và khó có thể cho anh chị em mình những cơ hôi sửa chữa sai lầm.

Còn trong cuộc sống của các bạn trẻ ngày nay, sự tự cao tự mãn và thành kiến nó cũng đang thể hiện dưới nhiều hình thức, cái tự mãn của tuối trẻ ngày nay là cho rằng mình có thể làm được tất cả mọi sự mà không cần Thiên Chúa, không cần đến cha mẹ, muốn tự khẳng định mình mà không cần lắng nghe lời khuyên dạy của cha mẹ và những người có trách nhiệm, đồng thời nó cũng hình thành ở giới trẻ một nếp sống chuộng đẳng cấp, coi mình hơn người khác, nó thể hiện qua những thói ăn chơi được giới trẻ coi như là một mốt thời thượng, và đánh giá con người và sự việc qua thang điểm vật chất mà thôi.

Đó là những tình trạng đang xảy ra nơi nhiều người nhiều gia đình và nơi các bạn trẻ. Xin cho chúng ta biết khiêm tốn đón nhận Đức Giêsu và tin tưởng hoàn toàn vào quyền năng của Ngài. Amen

CHÚA GIÊSU TIẾP TỤC BỊ COI THƯỜNG
Khi xem cuốn băng ghi lại chuyến viếng thăm quê hương nước Đức của Đức thánh Cha Bênêdictô 16, nhiều người đã ngỡ ngàng trước sự đón tiếp hết sức trọng thị, hết sức nồng hậu của dân thành… dành cho ngài. Nhưng nhiều người cũng tỏ ra bùi ngùi thương cảm khi nhớ lại hình ảnh Chúa Giêsu trở về thăm quê hương Nazaret cách đây hơn 2000 năm. Chúa Giêsu không có được vinh quang danh dự như Đức Giáo hoàng Bênêdictô 16, trái lại Người còn bị những người đồng hương khinh rẻ, xúc phạm và chối từ. Do đâu mà Chúa Giêsu bị dân làng đối xử tệ bạc đến thế? Đọc lại các Tin mừng, chúng ta thấy sở dĩ Chúa Giêsu bị những người đồng hương khinh rẻ, xúc phạm và chối từ ít là vì 3 lý do:
- Thứ nhất là vì nghề nghiệp xuất thân của Chúa Giêsu quá đổi tầm thường. Ngài chẳng phải là một giáo sư, luật sĩ hay là một quan chức Do thái. Ngài chỉ là một anh chàng thợ mộc thầm lặng chẳng mấy ai biết đến. Cuộc đời của Người gắn liền với cái đục, cái cưa, cái búa… Thẳng thắn mà nói, cho dẫu có nhất nghệ tinh nhất thân vinh, thì nghề thợ mộc vẫn là một nghề lao động tay chân tầm thường nhất trong các công việc tầm thường thời bấy giờ. Do đó những người đồng hương đã khinh rẻ Ngài ra mặt.
- Thứ hai là vì cha mẹ của Ngài quá đỗi đơn nghèo. Chẳng phải Ngài là con ông nọ bà kia giàu sang phú quý, mà Ngài chỉ là con của một cụ già thuộc hạng hai lúa, làm nghề đóng bàn ghế tủ giường tạp nhạp. Mẹ của Ngài làm nghề thủ công để sinh sống qua ngày. Có người nói vui rằng phải chi Chúa Giêsu sinh ra trong gia đình vua Hêrôđê, hay gia đình Thượng tế Caipha, hay ít là trong gia đình ông bà Giacaria, Ngài đâu đến nỗi bị xúc phạm, bị chối từ như vậy. Tuy nhiên việc Chúa Giêsu chọn gia thế của mình nghèo hèn như vậy là Ngài muốn đồng hóa với người nghèo để nâng họ lên, như lời thánh Phaolô nói với các tín hữu Côrintô : “Chúa Giêsu vốn giàu sang phú quý, nhưng đã tự nguyện trở nên nghèo khó để lấy cái nghèo của mình mà làm cho anh em trở nên giàu có”.
- Thứ ba là vì gia tộc của Ngài quá đổi thấp hèn. Anh em chị em của Ngài cũng chỉ là bà con lối xóm của họ, cũng chỉ là những người chân lấm tay bùn, chứ chẳng phải là dòng dõi cao sang gì. Hơn nữa làng quê Nazarét, sinh quán của Ngài lại vô danh tiểu tốt. Nathanael đã từng có lần nói lên điều đó : “Từ Nazaret nào có cái gì hay ho đâu”. Nói chung họ biết rất rõ về lý lịch trích ngang của Chúa Giêsu, một lý lịch được xếp vào “hạng tồi”. Bởi đó họ đã chối từ không tin nhận Ngài là Đấng Cứu Thế.
Ngày nay Chúa Giêsu vẫn tiếp tục bị coi thường, hất hủi, loại trừ nơi những người nghèo khổ, bệnh hoạn tật nguyền; nơi những người thấp cổ bé miệng, không có địa vị gì trong xã hội, đặc biệt là trong thời đại toàn cầu hóa hôm nay. Khi mà mọi thứ đều được đánh giá dựa trên đồng tiền, trên tiện nghi vật chất, thì Chúa Giêsu nơi những người nghèo hèn vẫn còn bị coi rẻ. Khi mà người ta quá coi trọng địa vị bằng cấp, thì Chúa Giêsu nơi những người kém cõi ít học vẫn bị khinh thường. Khi mà xã hội quá đề cao thân thế chức quyền, thì Chúa Giêsu nơi những người cô thân cô thế vẫn còn bị hất hủi chà đạp. Khi mà các cuộc thi thời trang sắc đẹp được tôn vinh quá mức, thì Chúa Giêsu nơi những người tật nguyền xấu số vẫn còn bị thương tổn.
Ước gì Lời Chúa hôm nay giúp chúng ta gạt bỏ cái nhìn hẹp hòi và trần tục, để mặc lấy cái nhìn đức tin, cái nhìn siêu nhiên : cái nhìn giúp ta nhận ra Chúa Kitô nơi những nghèo khổ, thấp hèn, bệnh tật, khổ đau… để biết tôn trọng và đón nhận họ như đón nhận chính Chúa. Amen.