“Khốn thay những mục tử làm cho đoàn chiên Ta chăn dắt phải thất lạc và tan tác, sấm ngôn của Đức Chúa”(Giê. 23,1)… “Này Ta để ý đến các hành vi gian ác của các ngươi mà trừng phạt các ngươi…”(c.3). Các hành vi gian ác của các mục tử đã rõ ràng với lời nguyền rủa của Thiên Chúa qua miệng tiên tri Giêrêmia đó là làm cho đàn chiên tan tác vì chẳng lưu tâm gì đến đàn chiên. Đó là những mục tử chỉ biết lo cho bản thân, mãi mê kiếm tìm quyền lực, thu tích của cải và chuyện sẽ đến rồi sẽ đến là sự vinh thân phì da và sự sa đoạ cách này kiểu khác. Cái hậu quả mà chính vị mục tử gánh lấy có thể không xảy ra ở đời này nhưng chắc chắn không thể tránh được ở đời sau. Tuy nhiên, với chính đàn chiên thì hậu quả như nhãn tiền ở đời này. Đàn chiên tan tác, con thì gầy yếu, con thì bệnh tật, con thì bỏ mạng dưới móng vuốt của thú dữ rừng hoang… Chính vì lợi ích của đàn chiên nên Thiên Chúa không thể không ra tay đúng lúc, đúng thời. Người sẽ loại bỏ các mục tử vô tâm và bất nhân ấy để rồi “sẽ cho xuất hiện các mục tử tốt lành”(c.4).
Vị mục tử tốt lành “chính danh” đã xuất hiện. Một người có thể nói là duy nhất trong nhân loại đã tự giới thiệu: “Tôi là mục tử tốt lành” (Ga 10,14), là Giêsu Kitô, Cứu Chúa của chúng ta. Đây là một sự tự nhận không phải liều lĩnh hay khoa trương nhưng có đủ căn cứ khả tín bằng chính con người và cuộc đời của Chúa Giêsu mà Tin Mừng tường thuật xác nhận. Tin mừng Thánh Gioan trình bày khá đấy đủ về hình ảnh vị mục tử nhân lành. Đó là người biết chiên sẵn sàng hiến mạng sống mình vì đàn chiên; là người luôn đi trước đàn chiên để dẫn chiên đến đồng cỏ xanh tươi và dòng suối mát, để bảo vệ đàn chiên trước nanh vuốt của sói dữ và ác thù. Chúa nhật XVI TN B này, Hội Thánh giới thiệu cho chúng ta đoạn Tin Mừng thánh Maccô mô tả một vài nét về chân dung vị mục tử ấy. Đó là người biết quan tâm đến đàn chiên cách cá thể và cụ thể, toàn diện và đến cùng.
1.Yêu thương cách cá thể và cụ thể: Giêsu không chỉ yêu thương đàn chiên cách tổng thể nhưng còn với tính cách cá thể từng chiên một. Người sẵn sàng bỏ chín mươi chín con chiên để tìm cho đựơc một con chiên lạc bầy. Đó là người phụ nữ bị bênh băng huyết đã mười hai năm; đó là người bại tay trong một Hội đường nhân ngày hưu lễ; đó là hai người bị quỷ ám ở vùng Ghêrada, là em bé con ông Giairô, vị trưởng Hội đường. Và giờ đây, đó là nhóm Mười Hai tông đồ đang mệt nhoài sau chuyến đi truyền giáo vất vả. Tình yêu của mục tử Giêsu không dừng lại ở tình cảm xuông nhưng luôn được thể hiện bằng hành động cụ thể, thiết thực, thấy được, cảm đựợc và chứng nghiệm được. Không phải chúng ta cổ võ chủ nghĩa duy hiệu năng nhưng lắm khi việc coi thường các kết quả bên ngoài cũng là một trong những cách thế che đậy sự thiếu dấn thân tích cực hoặc biện minh cho một thứ tình cảm hời hợt trên môi miệng.
2.Yêu thương cách toàn diện: Vị mục tử Giêsu không phải yêu thương đàn chiên cách phiếm diện hoặc chỉ có linh hồn hay chỉ có thể xác. Người chăm sóc đàn chiên cách toàn diện cả xác lẫn hồn. Không chỉ rao giảng tin mừng cho dân chúng, nhưng khi thấy họ đang cồn cào vì bụng đói thì Người đã cho họ no nê bằng bánh và cá. Người không chỉ chữa lành bệnh tật thể lý cho chiên mà còn xua trừ ma quỷ ra khỏi chiên. Người không chỉ rèn luyện môn sinh về mặt tâm linh mà còn lắng lo cho họ cả phần thể xác.“Các con hãy lánh riêng ra đến một nơi thanh vắng mà nghỉ ngơi đôi chút” (Mc 6,31). Một lời dạy khuyên vừa thân tình vừa thiết thực. Các tông đồ cần phải lánh riêng ra một nơi thanh vắng để nghỉ ngơi. Giữa một thế giới đầy tiếng động, lắm tất bật do bởi công việc, nhiều căng thẳng vì kế hoạch, chương trình chồng chất… thì một vài giây phút nghỉ ngơi, thư giãn quả là rất cần thiết cho thể lý và tâm hồn. Ai không biết nghỉ ngơi thì cũng khờ dại không kém gì người lười biếng không chịu làm việc. Chúa Giêsu đích thực là vị Mục tử tốt lành.
3.Yêu thương cho đến cùng: Nói đến tính đến cùng trong tình yêu của vị mục tử Giêsu, chúng ta dễ dàng liên tưởng đến việc Ngươì hiến dâng mạng sống vì đàn chiên. Tuy nhiên bài Tin Mừng hôm nay cho ta thấy một nét trong tình yêu đến cùng của Người đó là sẵn sàng từ bỏ nhu cầu chính đáng của mình vì nhu cầu cấp thiết của đàn chiên. “Ra khỏi thuyền, Chúa Giêsu thấy một đám người rất đông thì chạnh lòng thương, vì họ như bầy chiên không người chăn dắt. Và Người bắt đầu dạy dỗ họ nhiều điều” (c.34). Đã từng có đó nhiều mục tử nhân danh nhu cầu xem ra chính đáng và hợp lý của mình để rồi thoái thác trách vụ đáp ứng nhu cầu cấp thiết của đàn chiên, chẳng hạn chuyện giải tội, xức dầu bệnh nhân… Quả thật, rất nhiều khi và có những chuyện chúng ta khó có thể cân nhắc và lượng giá theo tính hợp lý, nhưng cần theo tiêu chí của con tim, của tấm lòng.
Dù ở đâu và dù ở thời kỳ nào, người ta cũng mong mỏi và khao khát có được nhiều mục tử tốt lành. Chúng ta phải tích cực cầu nguyện. Quả không sai. Thế nhưng, chúng ta đừng quên rằng Thiên Chúa lại muốn thánh ý của Người được thể hiện qua hoạt con người, vốn là loài đã được vinh dự trao phó trách vụ cộng tác vào chương trình sáng tạo của Người. Nhổ sạch cỏ dại cũng là một điều kiện để cho lúa tốt tươi và sinh nhiều bông hạt. Hãy nỗ lực cộng tác với Chúa để loại ra khỏi cộng đoàn những mục tử gian ác, những mục tử chỉ biết mưu cầu lợi ích bản thân, những mục tử làm đàn chiên tan tác, những mục tử không có tấm lòng với chiên, không lo lắng cho đàn chiên cách cá thể từng chiên một, cách cụ thể bằng hành động. Hãy loại ra khỏi cộng đoàn những mục tử không biết yêu thương đàn chiên cách toàn diện cả xác lẫn hồn, cả chuyện tâm linh lẫn đời sống thể lý, kinh tế văn hoá… Và hãy loại đi cả những mục tử chỉ biết đặt nhu cầu của mình, dù là chính đáng trên nhu cầu cấp thiết của đàn chiên.
Việc loại bỏ thì vừa dễ lại vừa khó. Chỉ nguyên việc không cần đến mục tử gian ác là ta đã loại bỏ cách mặc nhiên rồi. Thế nhưng hành vi loại bỏ vẫn còn đó sự nhẫn tâm mà với tâm lý Á đông thì thường không nỡ và còn sợ mang tai, mang tiếng. Bà con người dân Việt chúng ta rất sợ mang tiếng chống cha chống cụ lắm, vì sợ Chúa phạt làm gia đình ngóc đầu lên không nỗi. Vậy cách thế tích cực hơn là hãy xây dựng những mục tử tốt lành theo khả năng và hoàn cảnh của ta. Phương thế xây dựng thì đủ kiểu đủ cách. Làm cách nào cũng được miễn là trong đức ái. Nếu giả như vẫn tồn tại trong cộng đoàn chúng ta những mục tử bị Chúa nguyền rủa là những mục tử gian ác thì dĩ nhiên là do lỗi của các ngài, nhưng phần trách nhiệm của cộng đoàn là vẫn có đó. Trách nhiệm thì khó thấy nhưng hậu quả là nhãn tiền và chính đàn chiên là những người đang gánh hậu quả xấu.
Để kết thúc những dòng chia sẻ này, xin được mở rộng ngoại trương của phạm trù mục tử. Là cha mẹ, ông bà, là giáo lý viên, là giáo chức, là thành viên Hội Đồng giáo xứ…chúng ta cũng là những mục tử với những con chiên Chúa đang giao phó trong trách nhiệm của mình. Hãy xem xét tình trạng của đàn chiên mình chăm sóc để một cách nào đó biết được cái chất mục tử của chúng ta là tốt lành hay gian ác.
Lm. Giuse Nguyễn Văn Nghĩa – Ban Mê Thuột
