Thực tế cho thấy:
+ Thông thường trẻ em thường hay nói quá sự thật hoặc là nói sai sự thật. Một số trẻ bắt đầu nói dối rất sớm, khoảng 3 tuổi, và khi 6 tuổi trẻ hầu như có thói quen nói dối mọi chuyện. Những nhà chuyên gia đồng ý rằng khi trẻ nhỏ hơn 3 hoặc 4 tuổi, trẻ em không thể nói dối được vì trẻ chưa có đủ những kỹ năng để nói dối.
+ Trẻ em ở độ tuổi 4 và 5 thường kể chuyện trên trời, khoác lác hay nói quá sự thật: "Mẹ tớ là người chạy nhanh nhất thế giới!", "Chào ba, bây giờ con đi qua Anh nghen!", “Con có thể nhảy cao hơn Michael Jordan!". Khi trẻ kể chuyện sẽ hoàn toàn khác với khi trẻ nói dối, đó chỉ là trí tưởng tượng của trẻ, cách học hỏi ngôn ngữ, và cách trẻ làm cho mình tài giỏi hơn...
+ Trẻ em có trí tưởng tượng rất cao, và trẻ thường sống trong một thế giới kỳ ảo nào đó. Đồng thời, trẻ cũng có thể không phân biệt được cái nào là sự thật và cái nào không. Khi trẻ nói bằng trí tưởng tượng của mình thì không thể cho là trẻ cố tình nói dối.
+ Trẻ em dưới 5 tuổi chỉ mới bắt đầu phát triển khả năng nhận thức đúng và sai. Trẻ có thể hoàn toàn không biết rằng nói dối là sai.
+ Đối với những trẻ không có lòng tự tin, chúng thường nói dối nhiều hơn, chỉ để trẻ cảm thấy mình tốt hơn.
+ Thỉnh thoảng nói dối cũng chỉ là cách nhìn nhận sự việc khác nhau của trẻ. Khi hai đứa trẻ kể 2 câu chuyện khác nhau về cùng một sự việc thì chúng không có chủ định nói dối, chỉ là sự nhìn nhận sự việc ở mỗi trẻ khác nhau.
+ Trẻ cũng có thể nói dối để thử xem trẻ có thể lừa được bạn không. Trẻ em nói dối nhằm mục đích xem chúng có quyền và giá trị lời nói của mình, đó chỉ là cách trẻ học hỏi thế giới xung quanh chúng.
+ Trẻ em mới tập nói và trẻ em học mẫu giáo có thể nói không đúng sự thật chỉ để che giấu sai lầm nào hay là cách cử xự không phải nào đó của trẻ. Trẻ có thể nghĩ rằng nếu trẻ nói không đúng sự thật thì sự thật cũng sẽ bị thay đổi (theo như ý muốn của trẻ).
+ Một số trẻ nói dối chỉ vì trẻ không cảm thấy an toàn khi nói thật và sợ bị trừng phạt hay la rầy. Trẻ em khi nói dối thường chỉ để che lấp lỗi lẫm của mình. Trong trường hợp này bạn nên khuyên trẻ rằng ai cũng có lúc mắc phải sai lầm và không phải ai mắc phải sai lầm cũng là người xấu.
+ Đôi khi trẻ nói dối để đối phó với những tình huống căng thẳng: một đứa trẻ làm gì sai ở trường mẫu giáo sẽ nghĩ ra một câu chuyện để chúng không phải đi học những ngày hôm sau chẳng hạn.
+ Trẻ em sẽ thật thà hơn nếu ba mẹ và người chăm sóc trẻ là tấm gương sáng cho trẻ noi theo.
Một vài phương pháp khác:
Đừng làm cho sự việc trở nên tồi tệ hơn. Bạn có thể tránh cho trẻ dối nói bằng cách không nên hỏi những câu hỏi có thể làm cho trẻ khó xử nếu trẻ nói sự thật. Ví dụ, nếu trên mặt trẻ dính cà rem và cả trên sàn nhà thì đừng nên hỏi rằng có phải trẻ đã làm đổ cà rem không. Bạn đã biết được chuyện gì xảy ra. Bạn hãy tìm cách để giải quyết sự việc, hơn là trách móc trẻ. Có thể nhẹ nhàng bảo trẻ rằng "Mẹ thấy con làm đổ cà rem xuống sàn nhà. Mẹ sẽ lấy giẻ lau và con có thể phụ mẹ để lau chùi sàn nhà nhé". Làm như vậy sẽ tránh cho trẻ tập nói dối để che giấu những sai phạm và để tránh bị la rầy của trẻ.
Mộng mơ và thực tế. Giúp trẻ phân biệt được sự khác nhau giữa mộng mơ và sự thật. Bạn có thể làm cho trẻ thấy được cái nào là truyện cổ tích không có thật. Khi xem tivi hay xem phim, bạn có thể chỉ ra cho trẻ biết cái nào thật, cái nào giả. Bảo cho trẻ biết khi chúng không nói đúng sự thật, để giúp trẻ nhận biết lỗi lầm.
Tôn trọng cá nhân và sự thành thật trong gia đình bạn để tránh trẻ nói dối. Bạn có thể giữ sự riêng tư của mình mà không cần phải nói dối hay là bí mật với trẻ. Khoảng từ 4 đến 6, trẻ có thể hiểu được rằng không phải mọi thứ đều dành cho trẻ. Giải thích cho trẻ rằng người lớn có những việc cần làm riêng một mình và cần sự riêng tư. Bạn cũng cần cho trẻ sự riêng tư, và tập cho trẻ tính tự chủ. Nếu trẻ chưa sẵn sàng để kể cho bạn nghe về chuyện gì đó, tôn trọng mong muốn của trẻ. Đừng để trẻ rơi vào tình trạng nói dối chỉ để bảo vệ sự riêng tư của trẻ.
Dịch thuật: ngaytho - Biên tập: Beamjade
