|
Lược sử Giáo xứ
ĐÔI DÒNG LỊCH SỬ VỀ THÁNH ĐƯỜNG VÀ GIÁO XỨ THỦ ĐỨC
Theo truyền khẩu của ông cha kể lại, cho biết, giáo dân vùng phụ cận Thủ Đức rất là sùng đạo. Lúc chưa có nhà thờ, khi họ đạo chưa thành lập, mỗi lần cứ đến ngày Chúa Nhật, họ kéo nhau lên tận Lái Thiêu để xem lễ. Đường đi trắc trở, lại thêm thú rừng dữ như cọp, beo, rắn, rít…, nhưng họ vẫn can đảm băng qua các khu xóm để tránh làm mồi cho thú dữ. Giữ đạo thời đó thật là khó khăn, gian nan, nguy hiểm. Trẻ em sinh ra cũng không được chính bàn tay của linh mục rửa tội, mà phải nhờ những ông biện, ông câu. Đó là trường hợp của nhiều người: như bà Maria Quí, ông Tôma Hạnh, ông Micae Chử. Những người như thế, mãi về sau, khi có linh mục đến, thì chính linh mục bổ túc các nghi thức của phép bít tích “rửa tội”. Trước tình huống đó, giáo dân chung sức cất lên một Thánh Đường đơn sơ bằng cây, lợp lá. Lạ một điều là Thánh Đường đầu tiên lại nằm tại Phong Phú, cách thị trấn Thủ Đức hiện nay độ chừng 3 cây số. Những di tích còn để lại chứng minh: có một nền nhà thờ cũ, cách đây chừng bốn mươi năm, trên nền đó có cất một ngôi trường học để dạy các em xóm Phong Phú, do các dì Thủ Thiêm đảm nhiệm. Một di tích khác là có một thửa đất được gọi là Gò Nhà Thờ. Cả hai di tích này, ngày nay không còn thấy nữa. Thánh Đường đã có, nhưng linh mục thì chưa, không biết liên lạc bằng cách nào, àm thỉnh thoảng cha Boutier, lúc đó là cha sở họ Bà Rịa, về Phong Phú ban phép bí tích cho giáo dân. Theo sổ rửa tội thì lần đầu tiên, cha Boutier đã ban nghi thức bổ túc bí tích “rửa tội” là ngày 04/08/1879 cho bà Maria Quí. Do đó có thể nói rằng nhà thờ đầu tiên được cất lên là năm 1879. Cũng chính trong năm này, họ Phong Phú Thủ Đức được chính thức thành lập. Hồi đó là thời Đức Cha Isidore Colombert, cha sở cũng chưa có, mãi đến năm 1880, cha Boutier được bổ nhiệm về làm cha sở họ Thủ Đức, hay đúng hơn là họ Phong Phú. Từ đó trở đi, họ đạo bắt đầu phát triển, số giáo dân ngày càng đông, khỏi phải lên tận Lái Thiêu để xem lễ, lại nữa, vùng Thủ Đức được khai phá (vì trước đó phần lớn là rừng), dân cư cũng ngày càng đông đúc, nên cha sở quyết định dời nhà thờ về Thủ Đức khoảng năm 1889 trên thửa đất như hiện nay. Nói về lịch sử của Thánh Đường hiện nay: được xây và tu bổ qua nhiều giai đoạn. Giai đoạn đầu là phần giữa. Mãi về sau, khi cha Phêrô Thà về làm phó cho cha Sắc (Cransac), mới làm thêm hai cánh hai bên, từ hai cửa hông trở lên, vào khoảng năm 1931. Nhà thờ khi đó có hình Thánh Giá. Đến khoảng năm 1935, cha Gioan Baotixita Doan về làm phó cho cha Sắc (Cransac). Nhờ tài ngoại giao, Người tìm vật liệu để kéo dài hai cánh cửa hai bên xuống tận lầu chuông, như thấy hiện nay. Ngoài ra, Người còn xuống tận Bến Tre để đem vỏ dừa (ở Bến Tre có rất nhiều dừa), về làm lại trần (plafond) cho phần giữa được chu đáo. Như vậy thì nhà thờ Thủ Đức hiện nay đã được sửa soạn tu bổ. Cha Doan đang hăng say trong công việc thì bất ngờ được lệnh Đức Cha đổi Người về Lục Tỉnh. Cha Doan đổi đi, cha Sắc, già yếu phải về Pháp hưu trí, và qua đời tại Pháp. Năm 1938, cha Anrê Lê Văn Quyền, được Đức Cha gọi từ An Hiệp về làm cha sở Thủ Đức, là vì khi đó chia địa phận Vĩnh Long, Người không muốn ở lại, vì sợ quyền cao chức trọng, bởi Đức Cha Vĩnh Long có ý định cho Người làm bề trên địa phận. Khi về Thủ Đức, cha Anrê Quyền lo sơn phết xung quanh nhà thờ, vì khi cha Doan ra đi, chưa làm xong việc này. Thế là Thánh Đường của giáo xứ Thủ Đức được hoàn thành. (Tài liệu do Linh mục Aloisio Lê Văn Liêu viết)
CÁC LINH MỤC LÃNH ĐẠO GIÁO XỨ THỦ ĐỨC
Tài liệu sưu tra tại tòa tổng giám mục Sài Gòn - Tp.HCM. Trích lục trong:
1. Annuaire de la Cochinchine từ năm 1880 đến 1897
2. Annales de la Société des Missions Etrangères el l’Oluvre số 124 (Novembre - Décembre 1918)
3. Quyển sổ các linh mục Việt Nam được thụ phong đến năm 1940. Báo Nam Kỳ địa phận không có nói gì về các linh mục.
Linh mục Ý
Có ở Thủ Đức một thời gian không rõ ở tại làng nào và thời gian bao lâu vào năm nào. Linh mục Ý là linh mục thứ 16 về các linh mục Việt Nam. Sau đổi về Búng trong thời kì bắt đạo.
Linh mục Tại
Là linh mục thứ 21 Việt Nam - 1859 - ở Thủ Đức một thời gian
- ở Tha La một thời gian.
- 1865 - ở với đồng bào Thượng và qua đời tại đó có chỗ ở của các cha nơi miền Thượng vào năm 1866. • 1880 – 1882: Linh mục Boutier Charles sinh ngày 15-09-1848 1881 – 1882: Linh mục Giuse Thơ, làm phó cho linh mục Boutier Charles • 1882 – 1887: làm chánh sở Thủ Đức thay thế cha Boutier đổi đi Thủ Dầu Một Linh mục Giuse Thơ quê quán ở Mỹ Hảo sinh năm 1848. Thụ phong linh mục ngày 16-03-1878 do Đức Giám Mục Colombert Isidore 1878 – 1880: giáo sư tại chủng viện
1880 – 1887: họ Thủ Đức như đã kể trên
1887 – 1893: họ Mặc Bắc
1894 : họ Búng Qua đời ngày 15-01-1927 và được an tang tại Chí Hòa • 1887 – 1891: Linh mục Bourgeois Jules sinh ngày 05-11-1856 • 1891 – 1896: Linh mục Thévenin Alphonse sinh ngày 30-06-1864 • 1896 – 1900: Linh mục Barbier Linh mục Gioan Baotixita Phuông quê quán ở Mỹ Tho sinh năm 1861, thụ phong linh mục ngày 12-03-1897 do Đức Giám Mục Dépierre. Có ở Thủ Đức nhưng không biết vào năm nào chỉ căn cứ vào năm thụ phong linh mục là thời kỳ cha Barbier ở Thủ Đức, có lẽ làm phó cho cha Barbier chăng? Qua đời tại chủng viện ngày 02-02-1919 • 1900 – 1904: Linh mục Clair
• 1904 – 1905: Linh mục Phaolo Thạnh
• 1905 – 1912: Linh mục Bourgeois Jules trở lại Thủ Đức
• 1912 – 1924: Linh mục Cransac (âm ra Việt là Sắc)
• 1924 – 1926: Linh mục Antôn Nhiệm Quê quán ở Chợ Quán, sinh năm 1885 Thụ phong linh mục ngày 06-06-1914 Do Đức Giám Mục Quinton 1914 – 1919: họ Cái Mơn
1919 – 1921: họ Mặc Bắc
1921 – 1924: họ Cap St. Jacques (Vũng Tàu)
1924 – 1926: về họ Thủ Đức thay thế cha Cransac về Pháp dưỡng bệnh
1926 – 1929: giáo sư chủng viện
1929 – 1931: họ Trà Ôn
1931 – 1932: đau yếu về dưỡng bệnh tại họ Cầu Kho với linh mục Khánh
31-10-1932: họ Chợ Lách
04-1932: họ Côn Đảo (Poulo Condore) Trên 2 năm: họ Bến Gỗ 1941: an dưỡng tại họ Cầu Kho
1967: qua đời tại Chí Hòa • 1926 – 1934: Linh mục Cransac trở lại Thủ Đức • 1929 -10/03/1931: Linh mục Phêrô Thà Sinh ngày 16-01-1902 tại Cái Mơn Thụ phong linh mục ngày 25-05-1929 do Đức Giám Mục Dumortier (Đức Cha Đượm) 25/06/1929 – 10/03/1931: làm phó cha Cransac ở họ Thủ Đức
10-03-1931: họ Giống Miễu
26-04-1934: họ Gia Định
27-09-1934: họ Xóm Chiếu
1945: bị ám sát • 10/1934 – 1938: Linh mục Gioan Baotixita Doan Sinh năm 1895 tại Bông Cót Thụ phong linh mục ngày 22-12-1923 1924: họ Tân Định
1925: họ Cái Mơn
1928: họ Thanh Sơn 10/1934 – 1938: họ Thủ Đức làm phó cha Cransac. Sau khi cha Sắc qua đời, cha Doan lên làm cha sở. • Linh mục Giuse Giỏi Sinh ngày 31-07-1907 Thụ phong linh mục ngày 23-09-1934 do Đức Giám Mục Dumortier (lấy tên Việt là Đượm). Có đến giúp cha Sắc lúc Người bệnh, có lẽ trong thời gian từ 10-/03 đến tháng 10/1934 là thời giữa lúc cha phó Phêrô Thà đổi đi đến lúc cha phó Doan về (đó là sự phỏng đoán sự liên tục) • 1938 – 1971: Linh mục Anrê Lê Văn Quyền Sinh tại Hạnh Thông Tây năm 1897
Thụ phong linh mục ngày 14-03-1925
1925: họ Cái Nhum
04/1926: họ Tân Định
09/1928: họ Cái Đôi
28-02-1930: họ An Hiệp (Vĩnh Long)
1938: chánh sở họ Thủ Đức
1971: về hưu tại họ Thủ Đức
Làm phó cho linh mục Anrê Lê Văn Quyền 1945: Linh mục Giacobe Trí 1952 – 1954: linh mục Anrê Nguyễn Văn Nam, hiện giờ (1979) giám mục phó giáo phận Mỹ Tho 1955 – 1957: linh mục Phêrô Vũ Hồng Sinh • 1970 – 1975: Linh mục Phêrô Nguyễn Văn Long Sinh năm 26/10/1915 tại Gia Định
Thụ phong linh mục 20/3/1943.
Qua đời ngày 19/6/1998 và an táng tại khuôn viên thánh đường giáo xứ Thủ Đức. • 15-06-1975: Linh mục Aloisio Lê Văn Liêu Sinh năm 1939 tại Phong Phú (Thủ Đức)
Thụ phong linh mục ngày 21-12-1968 do Đức Tổng Giám Mục Phaolo Nguyễn Văn Bình.
1969 – 1975: giáo sư tại tiểu chủng viện
15/06/1975: chánh sở giáo xứ Thủ Đức (15/06/1975 – 11/01/2000) • 12-01-2000: Linh mục Phanxicô Xaviê Bùi Văn Minh Sinh ngày 27/03/1943 tại Cầu Kho
Thụ phong linh mục ngày 28/04/1972 do Đức Tổng Giám Mục Phaolo Nguyễn Văn Bình
01/06/1972: phó Chợ Đũi
22/12/1974: phó Xóm Chiếu
14/10/1985: chánh xứ Mẫu Tâm, Nhà Bè
24/04/1992: chánh xứ Tân Qui, Hóc Môn
12/01/2000: chánh xứ Thủ Đức • Linh mục phụ tá - Gioan Baotixita Nguyễn Văn Dư : 2000 – 2005 (sau đó nghỉ dưỡng bệnh) • Linh mục phụ tá - Gioan Baotixita Phạm Văn Lâm ( từ 2007) Sinh ngày 01/02/1973.
Thụ phong linh mục ngày 29/6/2007 do Đức Hồng y GB. Phạm Minh Mẫn.
Về phục vụ giáo xứ Thủ Đức : 04/08/2007. Được Tòa Tổng Giám mục điều động đến phục vụ Giáo xứ Hà Đông, Hạt Xóm Mới ngày 17/7/2010. • Linh mục Gia cô bê Mai Phát Đạt. Sinh ngày 17/02/1954
Thụ phong linh mục ngày 29/06/2000 do Đức Hồng y GB. Phạm Minh Mẫn.
2000 – 2003 : Phó xứ Xóm Chiếu, hạt Xóm Chiếu.
2003 – 2005 : Phó xứ Bình Thái, đặc trách xứ Bình Hưng ( Hạt Bình An).
2005 – 2009 : Chánh xứ Bình Hưng ( Hạt Bình An). Chánh xứ Thủ Đức : 04/08/2009. * Linh mục GB Trần Văn Trí, sinh năm 1974. Thụ phong linh mục : 2007.
Phụ tá giáo xứ Đồng Tiến : 2007 - 19/7/2010.
Về phục vụ giáo xứ Thủ Đức : 20/7/2010.
CÁC LINH MỤC QUÊ QUÁN Ở THỦ ĐỨC
Theo tài liệu thu thập được tại tòa tổng giám mục địa phận Sài Gòn, trong quyển sổ các linh mục Việt Nam được phong chức đến năm 1940 1. Linh mục Thomas Dưỡng Sinh năm 1830 tại Thủ Đức Thụ phong linh mục ngày 11-03-1865 tại thánh đường chánh tòa Sài Gòn do Đức Giám Mục Miche 1868 – 1900: chánh sở họ An Nhơn 1900 – 1909: chánh sở họ Khánh Hội Qua đời ngày 19-08-1909 tại họ Khánh Hội và được an tang tại An Nhơn 2. Linh mục Phaxico Xavier Khoa Quê quán ở Thủ Đức, sinh năm 1836 Thụ phong linh mục ngày 11-03-1865 tại thánh đường chánh tòa Sài Gòn do Đức Giám Mục Miche 1886 ở Mỹ Tho, còn sau khi chịu chức không thấy được bổ nhiệm nơi nào. Những năm cuối cùng ở với linh mục Moulins tại Mỹ Tho. Qua đời tại Cầu Kho ngày 26-10-1893 và được an tang tại nguyện đường trong nghĩa địa Cầu Kho. 3. Linh mục Phêrô Nguyễn Văn Dược Quê quán ở Thủ Đức sinh năm 1848 Thụ phong linh mục ngày 23-12-1876 do Đức Giám Mục Colombert Có ở họ Xóm Chiếu một thời gian khá lâu. Làm giáo sư tại chủng viện. Làm quản lý một thời gian tại tòa giám mục Sài Gòn Qua đời tại Xóm Chiếu ngày 29-01-1914 4. Linh mục Aloisio Lê Văn Liêu Sinh năm 1939 tại Phong Phú (Thủ Đức) Thụ phong linh mục ngày 21-12-1968 tại nhà nguyện tiểu chủng viện thánh Giuse Sài Gòn do Đức Tổng Giám Mục Phaolo Nguyễn Văn Bình 1969 – 1975: giáo sư tại tiểu chủng viện Giuse Sài Gòn 15-06-1975: làm chánh sở họ Thủ Đức thay thế linh mục Phêrô Nguyễn Văn Long 2000 – : làm chánh sở họ Fatima, Bình Triệu 5. Linh mục Giuse Lê Hoàng Minh Thụ phong linh mục ngày 29-06-2007 tại nhà thờ chánh tòa Sài Gòn Sài Gòn do Đức Hồng Y Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn Đang Phục vụ Nhà Thờ Tân Hương, hạt Tân Sơn Nhì
St |
