Nghèo khổ hay nghèo sướng ?
Đã nghèo thì sẽ đói, sẽ thiếu đủ thứ nên gọi là nghèo khổ. Nhưng chưa thoát được nghèo, còn sống với nghèo sao ta không vui với nó, sống hoà bình với nó, sống yêu thương với nói để gọi là nghèo sướng nhỉ ? Ờ thì chắc tại ta cứ lo nhìn bên anh hàng xóm giàu mà quên hưởng thụ cái sướng vốn có của mình đó thôi ! Trong tứ khoái lúc đầu chỉ dám bàn về ăn và ngủ, không dám lạm bản hai môn còn lại e có người bảo thô tục và mất vệ sinh. Nhưng nghĩ lại nếu bỏ qua thì chưa thấy hết đướng được, nên thôi cũng cố gắng bàn luôn cho đủ bộ.
Trước nhất là ăn. Nghèo mà, nên thường thiếu, tối ăn sang, sáng ăn xôi là chuyện cứ gọi là “phình phường”. Nội ăn xôi thôi là cái ăn nhà nghèo khố rách áo ôm ăn nó khác, ăn sứơng vô cùng, sứơng hơn cả bà nhà giàu ngồi chiếc Lexus ăn xôi. Sáng ra đường chạy ra gánh xôi, đúng điệu ăn xôi nếp than là kiếm bà gánh gói bằng lá chuối, muỗng là dừa. Gói xôi be bé, phết lớp đậu xanh vàng ương, thêm miếng bánh phồng thơm thơm, vài cọng dừa nạo bùi bùi nữa thì ôi thôi là đã. Chưa kể kế gánh xôi mà có bà bán đậu nành làm thêm ly sữa nóng thì chẹpchẹp… thèm rõ đãi đi được.
Còn bà đi Lexus thì sao ? Mua gói xôi thì phải thắng xe cái két, tấp vô mua. Xuống xe là chuyện không có rồi đó, gọi bà bán xôi đem ra xe. Nhìn thấy ghét, bà giàu bán cho bà mắc hơn thằng nhà nghèo kia một tí. Món rẻ mà cũng bị tính mắc, giàu sướng không ? Sao bằng thằng nghèo kia được. Đã vậy cầm gói xôi lên ăn cũng phải e lệ để giữ phong thái, uống sữa đậu nành chắc kêu loại thực phẩm đóng hộp. Sao tươi ngon như thằng nghèo uống được, dễ đâu được bà bán sữa ưu đãi vớt cho ít váng béo phía trên nồi sữa cho. Biết thưởng thức là sửa đậu nành phải thêm món này mới là tuyệt cú.
Đó là xôi nếp than, thử món xôi gấc xem sao ? Thằng nghèo chác chắn biết thưởng thức hơn, rón từng cục xôi nhỏ một, đút vào mồm. Ôi trời ơi, người ta gọi kiểu ăn đó là “chim chim xôi”, gặp xôi vừa mới nấu thì phải phê lòi mắt. Còn bà Lexus thì bà chén bày đĩa, dùng đũa mà ăn, hỏng bét, hỏng bét. Ăn thế sao mà thấy hết cái sứơng khoái khi thưởng thức được.
Nghe sơ sơ món xôi thôi là thấy nghèo sướng rồi, chưa kể đến thịt cá làm gì, kể nữa vẫn cứ thấy nghèo sướng như thường. Hổng sướng sao mà mấy ông nhà giàu lại bắt chước. Nhớ hồi ông bà tổ tiên khẩn hoang miền Nam Bộ toàn là dân nghèo không chứ có ai giàu mà phải tha hương dựng nghiệp đâu. Ta nói ông bà sáng tạo ra món cá lóc nướng đất sét cuốn bánh tráng, dân dã mà hết chỗ chê. Giờ toàn nhà hàng sang trọng bắt chước không đó chớ. Bánh xèo nữa chi, món quê mùa, món nghèo nàn sang tận trời Mỹ biểu diễn, chứ có ai đem sâm nhung hay yến sào đi đâu ? Vậy là khoái thứ nhứt anh nghèo vẫn cứ sướng !
Giờ đến chuyện ngủ. Chăn ấm, nệm êm, máy lạnh chày tà tà là sướng sao ? Khổ gần chết ! Hông tin thì tự mở cái lốc máy lạnh ra là biết liền. Bụi một xếp đống đống trong đó, môi trường ẩm ướt sinh ra nguyên một ổ vi trùng, kéo theo đó nào là suyễn, dị ứng rồi là nấm mốc đủ thứ. Sợ bệnh người ta lại tốn tiền trang bị máy lạnh tối tân hơn, chuốc thêm cái phiền não vào, trong khi anh nghèo làm gì có máy lạnh, tối ngủ khỏi phải lo.
Nghèo không có cái laptop nên ngủ cứ để cửa sổ không sợ bị khều. Ấy thế còn được hưởng khí trời trong lành mát mẻ, khỏi phải đi du lịch xa đổi gió tốn tiền. Nghèo nên đâu có nhiều của phải lo trộm khoét vách, ngủ không chập chờn. Kế đến không có tiền mua nệm nên nằm chiếu. Ai nói cực, nói khổ chứ mùa nóng xem nhà giàu có mua chiếu để lót nằm trên nệm không thì biết anh nhà nghèo có khổ không liền à. Chắc chắn một điều là mua chiếu thì không lo chiếu dỏm nằm bị xẹp sợ cong xương sống, thấy cấn cấn vậy chớ cũng như là mátxa, bấm huyệt thôi. Nếu không có vụ đó thì ngừơi ta đâu có sản xuất thứ chiếu làm bằng hạt gỗ to như cỡ hạt nhãn để nằm mátxa, mà nó có rẻ rúng gì đâu mắc gấp chục lần chiếu bằng cỏ. Mắc nhưng nằm cũng thua xa, hên gặp chiếu tốt thì không sao, mua nhằm chỗ làm không lương tâm quét vẹcni dỏm thì ôm thêm khoản dị ứng.
Ngủ thì phải mơ, mà mơ của anh nhà giàu thì cũng lại không sướng bằng anh nàh nghèo nốt. Người ta nói ban ngày nghĩ gì ban đêm mơ thế ấy. Cho nên anh nàh nghèo ban ngày thếiu ăn, tối mơ được ăn; ban ngày thiếu ở, tối mơ được ở gác tía lầu vàng… thiếu thứ gì đêm về mơ tất tần tật, sứơng vô cùng, sứơng nên đôi lúc mơ còn cười khúc khích. Anh nhà giàu kia mới thiệt khổ, có tiền mà, tối tự nhiên mơ thấy Việt Nam lạm phát chừng ba chục phần trăm là mướt cả mồ hôi; xui xui hôm nào mơ thấy chứng khoán là tim nó nhảy còn hơn chỉ số trên sàn giao dịch, lỡ hôm nào thấy sàn vàng là còn chết nữa, chỉ có nứơc giật mình dậy và ôi thôi khủng khiếp. Bình thường như ngủ, như mơ mà cũng chả sứơng bằng anh nhà nghèo, vậy nghèo vẫn cứ là sướng !
Còn chuyện yêu thì thế nào nhỉ ? Phải nói là yêu nghèo sao mà thơ mộng thế ! Không tiền đi xinê thì dẫn nàng đi ngắm trăng, thơ quá, tình quá mà, bảo sao Xuân Diệu chẳng nói :“Trong vườn đêm ấy trăng nhiều quá
Ánh sáng tuôn đầy các lối đi
Tôi với người yêu qua rất nhẹ
Im lìm không dám nói năng chi”
Rồi nào là đạp xe đạp sóng đôi cùng nhau, sướng lắm chớ, dễ chi mà xe hơi làm được việc này. Hay tình tứ hơn là làm chiếc xe đạp đôi anh trước em sau đạp một vòng quanh bờ biển, ngay chỗ dốc không lên được thì dắt bộ cùng nhìn nhau mà cưởi, mà nói. Chiêu này sao mà mấy cô đi Dr.Martens, quần bó sát háng, áo ngang ngắn ngực ngồi phía sau chàng đi chiếc Harley có được.
Yêu nghèo đâu có thua ai đâu, có khi còn hơn nữa là. Nghèo như cái lò gạch cũ còn làm cho Chí Phèo động lòng hoàn lương. Yêu giàu quá có khi đâm ra hết chuyện chơi sinh thêm mấy thứ quái gở. Chả biết nói sao nữa nhưng thấy hết chuyện chơi đem chuyện yêu ra quay phim chụp hình thì đáng gọi là quái gở rồi. Quay cho đã, chụp cho sướng xong, rồi đến một ngày kia mở máy tính lên muốn té ghế thầy mình thành diễn viên bất đắc dĩ cho thiên hạ xem.
Yêu nàng nên mới nhớ nhung, biết lấy chi đây để tỏ nỗi lòng, thế là lại viết thư thôi. Trong thời đại tân kì này nghe viết thư thấy sến thấy xưa nhưng thư tình mà viết bằng email thì thật là hỏng bét. Chả lẻ đọc email xong lại in ra mà kẹp bên người, phải thư tay mới là đúng điệu. Email, webcam rồi thiệp điển tử mà tỏ tình thì chán phèo phèo. Viết tay dù chỉ chép lại một đoạn thơ nhỏ của Nguyễn Lập Em, người nhận đọc xong chác chắn vừa phê vừa say như rít điều thuốc lào :
“Một chút tình, một chút nhớ vấn vương
Hay tất cả cuộc đời đem trao tặng
Dù đau khổ cũng xin đừng thiếu vắng
Xin đừng ai đơn chiếc ở trong đời “
Mà viết vội đôi dòng trên giấy học trò, kẹp thêm cánh phượng ép hình đôi bướm chắc là con phê nữa. Cần chi phải là giấy thơm thượng hạng hay tấm thiệp đắt tiền được sản xuất ở trời tây xa lắc. Cứ yêu nghèo đi thôi.
Cuối cùng xin bàn đến cái khoái thứ tư, nhưng mà thiệt là khó nói, vì nói bậy bạ là bị kêu là mất vệ sinh. Thôi cứ theo kiểu của con khỉ Tôn Ngộ Không gọi tạm là cái vòng “ngũ cốc luân hồi” vậy. Cái vòng này hồi xưa người ta còn làm bậy ngoài đồng được, giờ văn minh lịch sự ai làm thế bao giờ. Nghe xong chắc cũng có ngừơi đoán già đoán non là nó hết sướng rồi, vụ này thì nghèo giàu cũng chỉ có một con đường thì chắc sứơng thì cùng sướng, khổ thì cùng khổ chứ có chi đâu phân biệt phải hông ? Ấy vậy mà nghèo vẫn thấy sứơng nhiều hơn trong vụ này, chỉ tại ít chịu để ý thôi.
Ây da, trong vụ này mà nếu anh nào nghèo chịu để ý thử một lần là bảo đảm kết luận : thiệt là sướng và sướng nhất trên đời. Kể ra là thế này : anh nhà nghèo đâu có kinh doanh, toan tính chi đâu, đi giúp cho “ngũ cốc luân hồi” thì chắm chú mà đi chứ hơi đâu ngồi đó mà cầm đến tờ báo lo giá vàng, giá dầu rồi lại tỷ giá hối đoái lên lên xuống xuống. Ngồi đó tự nhiên mà nghe cơ vòng đóng mở, nhè nhẹ nhè nhẹ từng hơi một, từ từ mà thưởng thức cái bụng đang nhẹ nhàng làm sao. Còn ai mà thích lo nghĩ, khi ngũ cốc réo lên đòi luân hồi lại vớ ngay tờ báo ngấu nghiến tiếp tin tức với thời sự, lâu lâu lại giật thót một phát : ui cha ơi lại lạm phát… Thiệt là khổ hết chỗ nói, chắc chắn là không sớm thì muộn cũng đi hỏi thăm bác sĩ xin thuốc nhuận trường cho nó trơn ruột.
Và đây mới là sướng nhất trên đời : anh nhà giàu thì tiền rủng rỉnh, xây nhà cao cửa rộng trong đó cái toilet sẽ không bao giờ thiếu, có khi đếm trên đầu người thì còn thừa vài cái nữa là. Trong khi anh nhà nghèo thì nhà chật chội, làm sao mà có chỗ xây nhiều cái chốn cho “ngũ cốc luân hồi” được, có khi nhằm phòng trọ 20 người có một cái thôi lại càng chết nữa. Xui xui hôm nào đang đi ngoài đường bỗng chột bụng một phát, ông Tào Tháo gí sắp tới sau lưng. Chạy ù ngay về nhà thì : ối trời ơi có người đang sử dụng, kẹt mất tiêu rồi. Thế là đứng bên ngoài không yên, nhấp nhổm đến xanh cả mặt. Vừa lúc đó có người nhường cho, làm vèo một phát thì đã không gì bằng. Cái vụ này thì nhà giàu thừa toilet sao mà hiểu thấu, sao mà thấy sướng được. Nghèo mà chịu vui với nó, không ngoảnh mặt với nó thì vẫn thấy còn nhiều cái sướng rất bình thường mà đôi khi quên mất.
Lạm bàn thế chỉ là so sánh vui vui để thấy trong cái nghèo vẫn có thầy được cái sướng mà sống cho dễ chịu với nó, không ghét nó nữa. Nhưng thật ra : “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”. Chỉ vì có cảm thấy khổ, thấy sướng nên mới nói nghèo khổ hay nghèo sướng. Không so sánh để không cảm thấy thì làm gì có sướng, có khổ và làm gì còn có nghèo khổ hay nghèo sướng hoặc giàu sướng hay giàu khổ, chỉ là không có sướng cũng như không có khổ thôi. Cảm được không có sướng cũng như không có khổ thì dù giàu hay nghèo cũng đâu khó để :
“Sống không giận không hờn không oán trách
Sống mỉm cười với thử thách chông gai
Sống vươn lên theo kịp ánh ban mai
Sống chan hòa với những người chung sống
Sống là động nhưng lòng luôn bất động
Sống là thương nhưng lòng chẳng vấn vương
Sống yên vui danh lợi mãi coi thường
Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến.”
Dom.NTP, 01-05-2011
