Tu là cõi phúc tình là dây oan?
Khi đặt bút cho những lời thơ tạo nên tác phẩm “Kim Vân Kiều”, chắc hẳn văn sĩ tài ba Nguyễn Du không thể ngờ kiệt tác của ông lại được hậu thế giữ gìn và lưu truyền rộng rãi như vậy. Chẳng thế mà khi nhắc đến nền văn học Việt Nam, người ta không thể không nhắc đến ông, giống khi bàn về âm nhạc, ta chẳng thể quên được Trịnh Công Sơn. Với ngôn ngữ thanh tao, âm sắc nhẹ nhàng nhưng thâm thúy, càng đọc càng có điều gì nó ngấm vào lòng. Càng ngẫm, người ta càng cảm thấy xót xa cho chính thân phận của ông được gột tả sắc nét qua nhân vật Kiều, thương cảm cho số phận lỡ mang lấy kiếp đọa đày:
“Trải qua trăm cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng”
Để rồi khi phải trôi dạt giữa dòng đời bể dâu với số kiếp phiêu bạt đến bế tắc cùng quẫn, Nguyễn Du cũng như bao người khác mong thoát khỏi “cõi trần tục lụy” để tìm cho mình một chốn bình an, và khi đã quy yên nơi của Phật, qua miệng nàng Kiều, tác giả đã phải thốt lên: “tu là cõi phúc tình là dây oan”.
Cũng là người bước vào kiếp “đời tu”, nhưng mỗi lần đọc lại câu thơ của Nguyễn Du đành phải dừng để ngẫm nghĩ: Tu có thật là cõi phúc và tình lẽ nào lại là dây oan. Nếu đặt mình vào hoàn cảnh của Kiều, cùng đồng cảm với số kiếp long đong của nàng thì tu quả là cõi phúc và tình chắc chắn là dây oan, là nghiệt ngã. Thế nhưng, nếu đứng trên bình diện khách quan với hoàn cảnh sống hôm nay và dưới nhãn quan Kitô giáo thì không hẳn vậy. Nếu tu là cõi phúc sao càng ngày càng ít ỏi thay những con người dám bước vào cõi phúc ấy và đây đó vẫn biết bao lời than thở: “tu làm gì cho khổ”, “tu là chôn vùi cuộc đời”…Và nếu tình là dây oan, là đau khổ, bất hạnh sao người ta chẳng lo tránh né, ngược lại, cứ muốn vấn vít với sợi dây tình ái và sẵn sàng tròng cái dây oan đó vào mình. Để rồi, khi đã vướng vào lại chẳng thể gỡ, như hình ảnh Lý Mạc Sầu quá đau khổ lụy tình quyên sinh nơi Tuyệt Tình Cốc mà cất lên lời ca ai oán: “Tình là chi hỡi thế gian? Lời thề sinh tử đa mang một đời” (Mô Ngư Nhi - Nhạn Khâu – Nguyên Hiếu Vân).
Vậy đâu là cõi phúc và đâu là dây oan cuộc đời? Chắc chắn, cõi phúc hay dây oan là chính nơi mỗi người, chính mỗi người tự quyết định và chọn lựa dẫu kiếp tu hay đường tình. Bởi tu cũng có thể là cõi phúc nhưng cũng có thể là dây oan, cũng vậy, tình có thể là dây oan hay là cõi phúc:
“Tẻ vui ở tại lòng này
Hay là khổ tận đến ngày cam lai”
Tu sẽ thực sự là cõi phúc nếu đấy là một sự đáp trả và dấn bước hoàn toàn tự do lời mời gọi yêu thương của Chúa: “Hãy theo Thầy!”(Mc 1,17). Một sự hiến thân trọn vẹn cho lý tưởng cao đẹp là được sống bên Chúa và phục vụ tha nhân. Để rồi, trên hành trình dâng hiến, dẫu gặp phải biết bao thử thách gian truân như chính con đường thập giá của Chúa Giêsu lên đỉnh đồi Calvê năm nào. Có lắm giọt mồ hôi và nước mắt của sự hy sinh, có lắm đòn roi ứa máu của từ bỏ và lắm lúc tưởng chừng có thể gục ngã buông xuôi bởi thánh giá quá nặng nề nhưng vẫn luôn cảm nhận được niềm hạnh phúc lớn lao là có Chúa đồng hành.
Nhưng tu sẽ trở thành dây oan nếu không phải vì mục đích cao thượng, không phải là sự hiến thân cho tình yêu nhưng lại mong tìm kiếm cho bản thân một điều gì đó như tiền tài, danh vọng…Tu không vì tìm kiếm Thiên Chúa, qua đó nhận ra được chính mình hầu biến đổi nhưng là một sự trốn tránh trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội hầu mong một chốn yên thân, thanh nhàn. Hay sống đời tu với một sự gắng gượng, gò bó, “chân trong chân ngoài”, sống tu nhưng chẳng thể hiện “căn tu”. Sống đời tu như thế quả là bất hạnh, đau khổ, một cuộc sống vong thân, vô nghĩa và khi đó, dẫu ở chốn “cõi tu tiên cảnh” cũng chẳng đủ sức níu giữ một khi lòng người đã bị cuốn theo và chôn chặt vào hạnh phúc trần tục, một tâm hồn “tuy say cõi tĩnh chưa tan lòng phàm” (Bích câu kỳ ngộ).
Cũng vậy, tình sẽ là sợi dây oan nghiệt trói chặt đời ta nếu đó là một thứ tình yêu chiếm hữu, yêu chỉ để thỏa mãn bản tính ích kỷ và những dục vọng thấp hèn. Một tình yêu trái với “luân thường đạo lý” hay một tình yêu bị đặt nhầm chỗ để rồi phải sống kiếp tù đày với nhau, như Xuân Diệu đã từng thổn thức:
“Người ta khổ vì thương không phải cách
Yêu sai duyên và mến chẳng nhằm người”
Nhưng tình sẽ trở thành cõi phúc khi đó là tình yêu của sự trao hiến trọn vẹn, một tình yêu chân thật và sẵn sàng hy sinh tất cả cho nhau: “Không có tình yêu nào lớn hơn tình yêu của người hy sinh chính mạng sống mình vì người mình yêu” (Ga 15,13). Đón nhận tình yêu và người mình yêu như một quà tặng quý giá Chúa gửi đến cho mình để cùng làm vinh quang Ngài, như thửa đầu tạo dựng, Ngài đã ban cho con người có nam có nữ. Có như vậy, đường tình sẽ không là nơi mà một khi đã bước vào, con người ta đành phải mang lấy dây oan nghiệt ngã, bất hạnh nhưng là một cõi phúc thật sự, một thiên đàng ngay tại trần gian.
Sống ở đời, hạnh phúc hay đau khổ, nụ cười hay nước mắt, cõi phúc hay dây oan là do chính mỗi người, hạnh phúc không hệ tại ở ngoài nhưng ở trong ta, bởi:
“Người sầu cảnh cũng đeo sầu
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
Với niềm tin Kitô giáo, chúng ta chắc chắn rằng, cõi phúc thật sự mà mỗi người đang vươn tới là chínhThiên Chúa, lý tưởng và hạnh phúc đích thực. Chúa ở ngay trong ta, dẫu chọn bậc sống nào, kiếp tu hay đường tình, chúng ta đều có thể nắm giữ hạnh phúc ấy cho riêng mình. Quan trọng là chúng ta có luôn cảm nếm được niềm hạnh phúc chân thật từ nơi Chúa để luôn đáp trả xứng đáng qua việc sống đúng vai trò và lý tưởng của mình trên con đường mình lựa chọn hay không mà thôi.
Giữa một thế giới mà người ta đang dần loại trừ Thiên Chúa để chạy theo lối sống hưởng thụ, ích kỷ,…mọi người cố bám vào những thực tại vật chất và xóa bỏ những thực tại siêu nhiên thì việc kiếm tìm cõi phúc thật sự cho cuộc đời quả là một thách đố khó khăn. Tuy vậy, chúng ta không có quyền nản lòng, với sức mạnh của Chúa và sự cố gắng bản thân, chúng ta như những thân liễu yếu ớt lung lay trước gió nhưng không gãy gục, như bông sen gần bùn mà chẳng nhuốm màu.
Ước mong sao những người đang bước trên “đường tình” luôn cảm nhận được niềm hạnh phúc chân thật của một tình yêu trao hiến thực sự, một tình yêu trung thủy sắt son:
“Dù cho sông cạn đá mòn
Vợ chồng khắng khít vẫn còn thương nhau”
Và những ai đang dấn thân trên hành trình dâng hiến, luôn hy sinh và quảng đại đáp trả trọn vẹn tình yêu Thiên Chúa. Dẫu biết con đường mình dấn bước sẽ không trơn tru, thẳng tắp nhưng có lắm chướng ngại và quanh co, dẫu có lắm mồ hôi và nước mắt nhưng vẫn luôn trung tín đến cùng: “Đã tu – tu trót – qua thì – thì thôi”
St Internet
