Linh Mục Nhạc Sĩ Duy Ân Mai
ĐÔI DÒNG TIỂU SỬ VÀ CUỘC ĐỜI CHA JEAN MARIE TRẦN VĂN PHÁN, OFM
Cha Gioan Maria Trần Văn Phán sinh ngày 3 tháng 6 năm 1919 tại Thuận Nghĩa (giáo phận Vinh). Ngài là con thứ hai trong một gia đình có 8 anh chị em. Thân sinh ngài là Ông Gioan Baotixita Trần Hữu Hạnh (đã qua đời năm 1984) và thân mẫu là Bà Maria Chu Thị Tiệu (đã qua đời năm 1975).
Trong sổ Rửa Tội, ngài có tên là Gioan Baotixita Trần Văn Khanh. Năm 1933, khi làm giấy tờ để đi thi, thầy giáo đã đổi tên ngài thành Trần Văn Phán. Cũng năm ấy, ngài vào Chủng viện Phan-xi-cô tại Vinh. Tại đây ngài đã bắt đầu năm Nhà Tập ngày 2 tháng 8 năm 1941 với tên thánh là Gioan Maria và Khấn Lần Đầu ngày 3 tháng 8 năm 1942. Ngài Khấn Trọng tại Nha Trang năm 1947 và nhận tác vụ linh mục ngày 24 tháng 8 năm 1949.
Từ năm 1957, ngài được thuyên chuyển vào Sài gòn và phụ trách các việc tông đồ mục vụ như dạy các lớp giáo lý, phụ trách các Thiếu nữ Dòng Ba, các chị em Bạn Đường Phan-xi-cô, và Ca đoàn Phan-xi-cô Sài gòn. Ngài cho biết đã dạy giáo lý 18 năm và trực tiếp phụ trách Ca đoàn Phan-xi-cô 40 năm (từ năm 1957 đến 1997). Đồng thời, ngài cũng đã làm quản lý các nguyệt san Duyên Nghèo và Tin Vui. Riêng với Tin Vui, ngài đã làm chủ nhiệm kể từ khi cha Bernard Dương Liên Mỹ qua đời năm 1969. Ngoài ra, cha còn dạy học ở Chủng viện Phan-xi-cô Thủ Đức, các trường Thiên Phước và Nguyễn Bá Tòng. Tháng 2 năm 1963, ngài được gửi đi tu nghiệp tại L’Institut Catholique de Paris. Khi trở về, ngài lại tiếp tục những công việc đã làm. Năm 1965, ngài được đổi ra Nha Trang. Nhưng chỉ 3 tháng sau, ngài lại trở về với các công việc tại Sài Gòn. Ngài cũng đã là Phụ Trách Tu viện Đakao từ 1972 đến 1975.
Giữa anh em Phan sinh, cha Gioan Maria được kể là một tu sĩ sống đơn sơ, giản dị, nhưng rất nghiêm túc trong việc cử hành phụng vụ. Ngài thường tỏ ra khó chịu khi có anh em nào đó không theo sát những hướng dẫn cử hành phụng vụ. Khi còn khỏe mạnh, ngài vẫn chịu khó in lịch phụng vụ Phan sinh và gửi cho anh em sử dụng. Ngài ăn mặc xuềnh xoàng, nói năng không cầu kỳ văn hoa, chỉ “bụng nghĩ sao nói vậy,” và tiếp xúc dễ dàng với mọi anh em. Trong cộng đoàn giáo xứ, cha Gioan Maria thường chịu khó thăm viếng các gia đình và ân cần mời gọi mọi người tham gia các đoàn thể, đặc biệt là tham gia đi hát ca đoàn.
Tuy chỉ là một anh em Phan sinh bình dị, cha Gioan Maria lại có những đóng góp đáng kể cho Giáo Hội, cho giáo xứ Phan-xi-cô Đakao, và cho lịch sử của sự hiện diện Phan sinh trên đất Việt. Từ đầu thập niên 60, Ca đoàn Phan-xi-cô đã phụ trách các buổi phát thanh Công giáo trên đài phát thanh quốc gia và một số buổi truyền hình vào các dịp lễ lớn như lễ Chúa Giáng sinh. Trong lãnh vực thánh ca, cha Gioan Maria rất hãnh diện là người sản xuất dĩa nhạc thánh ca đầu tiên tại Việt Nam. Sau đó, ngài cho ra nhiều băng nhạc thánh ca, và các sách hát Kinh Nhạc Hợp Tuyển. Vào đầu thập niên 70, ngài đã mạnh dạn chịu trách nhiệm thực hiện phim “Người Làm Hoa.” Đây là bộ phim màu Công giáo đầu tiên ở Việt nam. Tính đến năm 1975, đã có trên 17 cuốn sách do ngài dịch và biên soạn được xuất bản nhằm giáo dục đức tin Công giáo dành cho mọi lứa tuổi. Từ sau năm 1992, nhiều sách của ngài đã được tái bản cùng với việc xuất bản những sách mới của ngài. Người ta biết đến ngài qua bút hiệu là Duy Ân Mai.
Từ đầu năm nay, cha Gioan Maria bị tai biến mạch máu não và sức khỏe ngài suy giảm nhiều, mặc dù đã được các y bác sĩ tận tình cứu chữa và được các anh em ân cần chăm sóc. Ngày 10 tháng 10 vùa qua, cha Gioan Maria đã bình an chào đón Chị Chết trong vòng tay yêu thương của những người thân yêu và các anh em thuộc Tu Viện Đakao.
Người anh em Gioan Maria Trần Văn Phán của chúng ta đã có 90 năm trung thành với ơn làm con Chúa. Người tu sĩ Phan sinh này đã hoàn tất ơn gọi của mình với 66 năm Khấn Dòng. Người linh mục này của Chúa cũng đã thông phần chức vụ tư tế, ngôn sứ, và lãnh đạo của Đức Ki-tô trong suốt 59 năm qua. Xin đọc lên ở đây một đoạn được viết trong sổ tay của cha Gioan Maria như tâm tình cảm tạ dâng lên Chúa và lòng biết ơn với mọi người: “Nhờ bị bệnh mà JM cảm nghiệm thêm Chúa yêu thương JM vô cùng và tình anh em xa gần cũng thương JM mà lo cho sức khỏe của JM. Xin tạ ơn Chúa vô cùng và cũng không quên anh em, thân nhân và ân nhân.”
Giờ đây, chúng ta hiệp dâng của lễ là cả con người và cuộc đời của người anh em tu sĩ linh mục Gioan Maria. Xin Thiên Chúa thương nhận và cho cha Gioan Maria được vui hưởng phần thưởng dành cho người tôi tớ trung thành.
Đakao, ngày 12 tháng 10 năm 2008
Giu-se Phạm Văn Bình, OFM
Soạn theo những ghi chép trong sổ tay
của cha Jean Marie Trần Văn Phán, OFM
