Bài giảng lễ Ngày Tết Kỷ Hợi 2019
LỄ GIAO THỪA KỶ HỢI 2019:
HÃY TẠ ƠN CHÚA TRONG MỌI HOÀN CẢNH
Lm. Giuse Đỗ Đức Trí – GP. Xuân Lộc
Các báo đài và facebook luôn có mục điểm lại các sự kiện quan trọng nổi bật trong năm. Những thành công, thất bại, những niềm vui, nỗi buồn như những trang sách được lật qua từng ngày. Sau những ồn ào tất bật của ngày cuối năm, bước vào những giờ phút cuối cùng của năm cũ, chúng ta có dịp đến đây để nhìn lại, lật qua những biến cố xảy ra trong cuộc đời dưới cái nhìn đức tin và để dâng lời tạ ơn Thiên Chúa. Nhìn lại ba trăm sáu mươi lăm ngày đã qua có những lúc niềm vui ngập tràn và cũng có những lúc mây mù u ám, nhưng tất cả 365 ngày là chuỗi ngày có bàn tay Thiên Chúa dắt dìu.
Thánh Phaolô trong bài đọc hai mời gọi tất cả mọi người: Anh em hãy vui mừng luôn mãi và cầu nguyện không ngừng. Hãy tạ ơn Chúa trong mọi hoàn cảnh, vì đó là điều Thiên Chúa muốn trong Đức Giêsu Kitô. Thánh Phaolô muốn nhắc chúng ta rằng, chúng ta không chỉ tạ ơn Chúa những khi vui, lúc thành công, nhưng trong mọi hoàn cảnh hãy tạ ơn. Điều đó có nghĩa là chúng ta còn phải tạ ơn Chúa cả khi buồn và khi không thành công. Xét cho cùng trong những lúc đau buồn, Chúa vẫn dùng nhiều người và nhiều cách để an ủi chúng ta; Chúa ban cho chúng ta sức mạnh và nghị lực để vượt qua nỗi buồn. Cũng vậy, có nhiều khi thất bại tối tắm mặt mũi, nhưng trong những thất bại ấy, Chúa vẫn trợ giúp bằng ơn soi sáng và nhiều ơn nâng đỡ khác để giúp ta vượt qua. Chúa gìn giữ chúng ta để trong cái rủi vẫn có nhiều điều may và trong những cái mất vẫn có nhiều cái được, trong thất bại, vẫn có nhiều điều tích cực và cơ hội.
Điều quan trọng mà thánh Phaolô nhắc chúng ta tạ ơn Chúa, là vì Thiên Chúa hằng ban Thánh Thần trên chúng ta. Thánh Thần hoạt động trong chúng ta qua các ơn của Ngài: Khôn ngoan, sức mạnh, can đảm, hiểu biết, soi sáng, kính mến Chúa, vv. Hơn nữa có chính Thiên Chúa là nguồn mạch bình an thánh hóa toàn diện con người và tâm trí chúng ta. Ơn bình an của Chúa là ơn được ban trong tâm hồn, để khi tâm hồn bình an, chúng ta sẽ được sáng suốt để xử lý và giải quyết mọi vấn đề trong cuộc sống. Ơn bình an trong tâm hồn là hoa quả của ơn tha thứ tội lỗi mà Chính Đức Giêsu đem lại cho chúng ta qua bí tích Hòa Giải. Chính Thiên Chúa là đấng gìn giữ và ban bình an cho chúng ta qua mỗi giây phút của cuộc sống. Vì thế, nhìn lại những ngày đã qua, Thánh Phaolô mời gọi chúng ta: Anh em hãy tạ ơn Chúa trong mọi hoàn cảnh. Đó là điều Thiên Chúa muốn chúng ta thể hiện trong lúc này và suốt cuộc đời.
Tụ họp nhau nơi nhà Chúa trong giờ phút giao thừa này còn là thời khắc để chúng ta tạ lỗi với Chúa và xin Chúa chúc lành cho năm mới sắp tới. Xin lỗi Chúa vì những lần chúng ta vô ơn, bất tín với Chúa. Chúng ta đón nhận được ơn Chúa, nhưng vẫn chưa bày tỏ lòng biết ơn, trái lại nhiều khi chúng ta đã coi những thành công là do khả năng và sự khéo léo của mình. Mỗi ngày qua đi là mỗi ngày chúng ta đón nhận được ơn bình an và sự trợ giúp của Chúa, nhưng cả ngày sống chúng ta đã không dành lại cho Chúa một khoảng thời gian thờ phượng tạ ơn cho tương xứng. Nhìn lại trong tâm hồn, mỗi người đã nhiều lần đón nhận được ơn tha thứ và chữa lành, ơn bình an và sức mạnh và nhất là ơn cứu độ của Chúa ban cho, nhưng chúng ta vẫn chưa sử dụng ơn Chúa một cách hiệu quả, vẫn để mình bị trì kéo nghiêng chiều về điều xấu. Vậy mà Thiên Chúa vẫn không bỏ mặc chúng ta trong đau khổ và sự chết, Ngài vẫn luôn ghé mắt nhìn đến chúng ta.
Ngày xưa dân Do Thái đã nhiều lần bất trung với Thiên Chúa. Có những lần Thiên Chúa đã toan bỏ mặc họ cho quân thù giày xéo, nhưng Thiên Chúa đã không nỡ bỏ con người, Ngài vẫn thương nhìn đến họ. Từ kinh nghiệm được Thiên Chúa yêu thương ngoảnh mặt lại nhìn đến dân Người mà hôm nay, ông Mose đã chúc lành cho dân chúng cùng với lời cầu xin: Xin Đức chúa thương chúc lành và gìn giữ anh em. Xin Đức Chúa tươi nét mặt mà nhìn đến và dủ lòng thương anh em. Nguyện Đức Chúa ghé mắt nhìn và ban bình an cho anh em. Đó là những điều Mose cầu xin cho dân Chúa và cũng là điều Giáo Hội cầu xin cho con cái mình trong giờ phút linh thiêng này, để mọi người, mọi gia đình đều được đón nhận ơn phúc lành và sự bình an của Chúa; xin Chúa tươi nét mặt nhìn đến từng người từng gia đình. Vì, Chúa ghé mắt nhìn đến ai thì người ấy sẽ được đặt dưới sự bảo trợ của chính Thiên Chúa.
Nghe lại Tám Mối Phúc trong bầu khí của đêm giao thừa hôm nay, chúng ta cảm thấy lời nhắc nhở của Chúa dành cho chính mình. Đây chính là kim chỉ nam, là định hướng mọi dự định và toan tính cho năm mới. Có thể nhiều người cũng đã có những kế hoạch và dự định riêng cho năm mới, nhưng kế hoạch nào thì cũng cần phải đặt dưới sự hướng dẫn của các mối phúc này làm ưu tiên. Có thể nói, ai cũng mong muốn một cuộc sống sung túc, giàu sang về của cải vật chất, đó là mong ước chính đáng. Tuy nhiên, Chúa muốn chúng ta, dù giàu hay nghèo về vật chất, chúng ta vẫn phải giữ được một tinh thần nghèo khó như mối phúc đã nói. Người có tinh thần nghèo khó là người có lòng khiêm nhường trước mặt Chúa và mọi người, biết đặt trọn cuộc đời nơi Thiên Chúa, lệ thuộc vào Thiên Chúa và để cho Thiên Chúa hướng dẫn từ lời nói đến việc làm và những toan tính của mình. Sống như thế sẽ được Thiên Chúa chúc phúc và sẽ hạnh phúc trong cuộc sống.
Mối phúc hôm nay chúc phúc cho những người hiền lành sẽ giành được đất, nhưng không phài là đất đai, mà là Đất Hứa tức là hạnh phúc Nước trời: Phúc cho những ai hiền lành vì họ sẽ Đất Hứa làm gia nghiệp. Người hiền lành là người không để cho những tình cảm, phản ứng nóng nảy chi phối, nhưng biết cư xử và giải quyết mọi vấn đề trong tình yêu thương và bác ái. Người hiền lành sẽ bộc lộ ra cuộc sống bên ngoài cách ăn nói nhẹ nhàng dễ nghe, nói những lời hay, lời tốt đẹp, mang tính xây dựng và cách cư xử từ tốn. Người hiền lành sẽ không gieo điều xấu điều ác cho người khác, lời nói luôn chân thật cho dù cuộc sống xã hội bên ngoài vẫn đầy dẫy những dối gian xảo trá, lọc lừa.
Các mối phúc không quên nhắc đến những người đang sầu khổ cả tinh thần và mệt mỏi về thể xác, vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an. Thiên Chúa đến là để chia sẽ thân phận đau khổ của kiếp người. Đau khổ do bệnh tật nghèo đói ngày nay là do chính con người gây ra cho nhau và đau khổ tột cùng là sự chết do ma quỷ và tội lỗi gây ra cho nhân loại. Chúa Giêsu thấu hiểu nỗi đau khổ đang dằn vặt trên con người, Ngài đã đến để ở với con người, nếm trải sự yếu đuối bệnh tật, giới hạn của kiếp người. Chúa Giêsu đã dùng cái chết và sự phục sinh của Ngài để giải thoát con người khỏi đau khổ của sự chết, cho con người được sống và còn được chia sẻ vinh quang với Chúa. Chúa Giêsu đã an ủi bà góa Naim: Đừng khóc nữa; Ngài nói với ông trưởng hội đường: Ông cứ an tâm, con ông không chết đâu; Ngài nói với các môn đệ trong lúc đau khổ: Bình an cho các con; lúc các ông gặp sóng gió: Thầy đây, đừng sợ. Chúa cũng sẽ an ủi chúng ta lúc chúng ta buồn chán, đau khổ hoặc thất bại khi chúng ta đến với ngài, để cho Ngài yêu thương, an ủi vỗ về.
Tất cả các mối phúc đểu nhắc cho chúng ta biết chọn lựa cách sống và làm ăn trong năm mới theo tinh thần của Tin Mừng. Chúng ta đừng lập kế hoạch làm ăn một mình, nhưng hãy bàn bạc với Chúa, lắng nghe Chúa tư vấn. Chúa sẽ chỉ cho chúng ta biết phải làm như thế nào tốt nhất cho phần linh hồn, đem lại niềm vui và hạnh phúc cho cuộc sống thường ngày. Khi dám sống và làm việc theo các mối phúc, chúng ta sẽ được Chúa chúc phúc ngay tại đời này và gia nghiệp Nước trời chắc chắn sẽ được dành cho chúng ta mai sau trên Nước Trời.
Thưa quý OBACE giây phút giao thừa này là dịp để mỗi người tạ ơn Chúa vì một năm đã qua, mọi biến cố vui buồn cũng đã qua. Những gì đã qua, niềm vui nỗi buồn, cả những sai lỗi và bất toàn, chúng ta phó dâng cho lòng thương xót Chúa. Chúng ta dâng những toan tính dự định của mình trong năm mới cho Chúa, xin Chúa chúc lành và giúp chúng ta dù làm việc gì, luôn biết đặt ưu tiên tìm kiếm hạnh phúc nước trời cho mình, cho gia đình. Vì giàu có của cải vật chất, nhiều nhà cửa, xe cộ, ruộng vườn mà gia đình không bằng an, không hạnh phúc, thì đó là thất bại; nhất là: lời lãi cả và thế gian mà thua thiệt mất linh hồn thì chẳng có ích gì. Mất linh hồn sẽ là mất tất cả và là thất bại lớn nhất.
Xin Chúa đón nhận tâm tình tạ ơn và tạ lỗi của chúng con trong giây phút giao thừa này và chúc lành cho năm mới sắp tới của chúng con. Amen. (Nên dành một ít phút thinh lặng)
MỒNG MỘT TẾT KỶ HỢI - LỄ MINH NIÊN:
CẦU XIN MỘT NĂM MỚI AN VUI
Lm. Giuse Đỗ Đức Trí – GP. Xuân Lộc
Cuộc sống xã hôi ngày nay dường như tạo ra quá nhiều sự bất an lo lắng cho con người: Lo có công ăn việc làm ổn định, lo cho gia đình bằng an, êm ấm, hạnh phúc, mọi người khỏe mạnh. Bước ra ngoài lo lắng về an toàn giao thông, an toàn xã hội, lo những chuyện bất ưng, tai bay vạ gió xảy ra cho mình vv. Chúng ta hình dung, một gia đình bỗng dưng nghe tin con cái bị quẹt xe, bị tai nạn, vợ chồng phải cấp cứu… tâm trạng mọi người trong nhà sẽ bất an và cả gia đình lo lắng. Chúng ta đặt mình trong hoàn cảnh của các gia đình tại Lộc Hưng, Sài Gòn: trong không khí tưng bừng mọi người đang chuẩn bị đón tết, xum họp gia đình, thì bỗng dưng một ngày đi làm về, thấy cả ngôi nhà và đồ đạc bị chính quyền ủi tan hoang, tâm trạng của chúng ta sẽ thế nào?
Thưa quý OBACE, xã hội tiềm ẩn nhiểu rủi ro bất trắc, khiến cho con người lắng bất an, lo sợ; đời sống nhiều cá nhân và gia đình thiếu vắng niềm vui, khiến cho cuộc sống trở nên nặng nề mỏi mệt. Vì thế, ngày đầu năm mới ai trong chúng ta cũng mong ước, cầu chúc cho nhau, cầu xin cho mình và gia đình được bình an, vui tươi. Lời Chúa trong ngày đầu năm mới mời gọi chúng ta luôn sống trong niềm vui, như lời kêu gọi của thánh Phaolô: Anh em hãy vui luôn trong niềm vui của Chúa. Tôi nhắc lại: vui lên anh em! Sao cho mọi người thấy anh em sống hiền hòa rộng rãi, Chúa đã gần đến.
Kêu gọi như thế không phải là thánh Phaolô không hiểu gì về tình hình thực tế của cuộc sống. Ngày xưa dân Philipphê cũng sống trong tình trạng lo âu khắc khoải như chúng ta hôm nay, khi chứng kiến sự nhiễu nhương của cái xấu và bất công trong xã hội; đời sống của cộng đoàn có nhiều vấn đề, cuộc sống gia đình gặp nhiều khó khăn. Thánh Phaolô thấu hiểu, nhưng vẫn mời gọi cộng đoàn Philipphê hãy vượt qua những lo âu sợ hãi bất an đó, để sống vui, để chờ đợi Chúa trở lại. Chúa sẽ trả lại sự công bằng và đem đến niềm vui đích thực. Niềm vui mà thánh Phaolô mời gọi không phải bất cứ niềm vui nào, mà phải là niềm vui của Chúa, niềm vui vì có Chúa và hy vọng nơi Chúa.
Thánh Phaolô còn chỉ cho chúng ta sống niềm vui của Chúa bằng cách, trong mọi hoàn cảnh, cho dù gặp phải sự bất công, bất trắc, chúng ta vẫn phải cư xử hiền hòa rộng rãi. Không dùng ác báo ác, không gây thù gây oán, không đồng lõa với điều xấu, nhưng phải chống lại bất công và cái ác bằng sự hiền hòa quảng đại. Đó là cách cư xử của người con Chúa. Trên hết, thánh nhân mời gọi chúng ta, trong mọi hoàn cảnh cứ tin tưởng và giãi bầy với Chúa về nỗi lòng của mình, vì Thiên Chúa là Cha Ngài sẽ lắng nghe lời con cái nài van; Thiên Chúa là nguồn Bình an sẽ ban lại bình an cho chúng ta. Vì là con của Chúa, chúng ta luôn phải thể hiện mình là những người công minh chính trực, chân thật ngay thẳng. Khi dám sống và cư xử như thế, Thiên Chúa sẽ ban niềm vui và bình an xuống trong tâm hồn chúng ta.
Bài đọc sách Sáng Thế cho chúng ta một lý do quan trọng để chúng ta gạt bớt những lo âu, sống trong niềm vui, đó là: hết lòng tin tưởng vào Thiên Chúa, Đấng sáng tạo và quan phòng. Thiên Chúa dùng quyền năng để sáng tạo nên mọi vật, mọi loài trong sự tốt đẹp. Ngài cho vũ trụ thiên nhiên và vạn vật xoay vần để hỗ trợ cho nhau, loài này giúp cho loài khác phát triển. Thiên Chúa là Cha, Ngài tiếp túc quan phòng chăm lo và xếp đặt mọi sự tốt đẹp cho con người, vì muốn cho con người được hạnh phúc. Mỗi người có mặt trên trần gian này không phải là sự ngẫu nhiên, nhưng là do tình yêu thương quan phòng của Chúa. Từng ngày qua đi là từng ngày Thiên chúa chăm sóc và yêu thương ta, như cha mẹ lo liệu, xếp đặt cho con cái. Vì thế, chúng ta được mời gọi sống trong sự tin tưởng phó thác cho tình yêu và sự quan phòng của Chúa.
Cuộc sống dường như ai cũng có mối lo riêng, nhưng nhiều khi chúng ta biến cái lo, thành lo lắng, lo âu, lo sợ, đến độ quên sự hiện diện quan phòng của Chúa. Qua bài Tin Mừng, Chúa Giêsu chỉ cho chúng ta biết phải lo những gì là quan trọng và chính đáng. Chúa dạy chúng ta đừng quá lo lắng đến cái ăn, cái mặc, nhưng biết lo điều chính yếu là phát triển con người và sự sống của mình: Vì mạng sống chẳng trọng hơn của ăn và thân thể chẳng trọng hơn áo mặc sao? Thực tế có nhiều người chỉ chăm sóc cho áo quần, tóc tai và chuyện ăn uống bên ngoài, nhưng lại thiếu quan tâm làm cho con người, sức khỏe và phẩm giá của mình được nâng cao và phát triển. Con người chúng ta được dựng nên giống hình ảnh của Thiên Chúa và được trao ban phẩm giá là con Thiên Chúa. Vì thế, khi chăm lo cho mình có một cuộc sống lành mạnh và khỏe mạnh, trí tuệ, nhân cách và phẩm giá được nâng cao, được tôn trọng, đó là là sự lo liệu chính đáng. Nếu chỉ lo cái ăn cái mặc và dáng vẻ bên ngoài mà quên chăm lo đời sống thiêng liêng, đạo đức của mình và sự lớn mạnh của linh hồn, thì chúng ta vẫn chưa hơn được những động vật khác. Do đó, lo liệu cho sự sống thiêng liêng và phần rỗi đời đời của linh phải là mối lo chính yếu của chúng ta.
Chúa Giêsu cũng cảnh báo chúng ta đừng để mình rơi vào lối sống của dân ngoại hoặc người vô thần. Cùng đích cuộc đời của họ là thế gian này, chúa của họ là của cải vật chất, danh vọng. Vì thế, nhiều người trong họ đã bất chấp tất cả, chỉ để giành giật cướp bóc, thâu tích thật nhiều tiền bạc, của cải, đất đai, địa vị. Mục tiêu và lo lắng của họ chỉ là vật chất và hưởng thụ mà thôi. Chúng ta là con Thiên Chúa, ưu tiên tìm kiếm và cùng đích cuộc đời của chúng ta phải là Thiên Chúa và sự công chính thánh thiện, còn những thứ khác, Thiên Chúa là Cha sẽ lo liệu cho chúng ta: Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, người sẽ thêm cho. Vậy anh em đừng lo lắng về ngày mai: ngày mai cứ để ngày mai lo, ngày nào có cái khổ của ngày ấy.
Khi dạy như thế, Chúa Giêsu không bảo chúng ta sống ỷ nại, lười biếng, lười suy nghĩ, không làm việc. Trái lại, Thiên Chúa ban cho con người có trí óc và đôi bàn tay, chúng ta phải phát huy khả năng của trí óc, suy nghĩ và làm việc hết khả năng hết sức mình. Chúng ta cũng tin rằng, mỗi người Chúa ban cho có sức khỏe, khả năng khác nhau, vì thế tất cả mỗi người đều phải suy nghĩ, tính toán và làm việc theo khả năng Chúa ban và biết nâng đỡ trợ giúp người kém khả năng hơn. Nhưng trong tất cả mọi công việc, chúng ta làm trong sự trợ giúp và hướng dẫn của Thiên Chúa, làm việc hết mình và phó dâng kết quả công việc cho Thiên Chúa vì: Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên. Biết như vậy để dù thành công như ý muốn, chúng ta không kiêu ngạo và không được như ý, ta không thất vọng oán trách Chúa.
Thưa quý OBACE, sự lo âu và buồn chán đang gặm nhấm nhiều tâm hồn và nhiều gia đình. Nhiều người đang lo buồn đến héo hắt vì chồng, vì vợ, vì con; nhiều gia đình từ lâu đã trở nên u ám tăm tối không còn ánh sáng, không còn niềm vui tiếng cười. Nhiều gia đình trong những ngày tết này, bầu khí gia đình vẫn rất nặng nề, căng thẳng, thiếu sự xum họp, thiếu bữa cơm chung. Vì thế, trong lúc này chúng ta đang khẩn xin Chúa ban lại cho tâm hồn và gia đình tìm lại được bình an và vui tươi. Thiên Chúa là Cha, Ngài luôn lắng nghe và thấu hiểu, Ngài trợ giúp ta bằng ơn soi sáng trong tâm hồn, và hướng dẫn ta bằng Tin Mừng. Nhiều người đã không dám làm theo sự hướng dẫn của Chúa, để ngòai tai những giáo huấn của Tin Mừng. Vì thế, chúng ta không thoát ra được những lo lắng thế gian và ưu tư cuộc sống, để phó thác cho Chúa và sống trong niềm vui của Chúa. Sở dĩ sự lo âu buồn bã cứ mãi đeo bám trong cuộc đời ta, vì ta không chấp nhận sự thay đổi bản thân, thay đổi tình trạng hiện tại của gia đình.
Thiên Chúa còn ban cho chúng ta Chúa Thánh Thần, là Thầy dạy sự khôn ngoan, là thần sức mạnh ở với chúng ta, để trợ giúp và hướng dẫn chúng ta trong mọi việc. Xin Chúa Thánh Thần gạt bỏ khỏi chúng ta sự lo âu, lo lắng, lo buồn và ban cho chúng ta ơn Biết Lo Liệu của Ngài, để nhờ ơn soi sáng của Thánh Thần chúng ta bắt đầu một năm mới trong niềm vui tươi phấn khởi. Amen.
MỒNG HAI TẾT KỶ HỢI:
KÍNH NHỚ TỔ TIÊN ÔNG BÀ CHA MẸ
Lm. Giuse Đỗ Đức Trí – GP. Xuân Lộc
Ngày xưa, với nền văn hóa nông nghiệp, có nhiều thời gian nông nhàn, việc nghỉ tết, ăn tết, vui xuân kéo dài cả tháng. Ngày nay xã hội công nghiệp, mọi sự đều phải rút ngắn thời gian, vì thế những ngày nghỉ tết, vui tết cũng bị rút ngắn lại. Cùng với sự rút ngắn thời gian, các giá trị văn hóa, tập tục truyền thống ngày tết cũng bị đơn giản lại hoặc bị bào mòn. Ví dụ: Trước đây ngày ba mươi và mồng một tết hầu như không ai ra khỏi nhà, mọi người dành trọn vẹn cho tổ tiên, ông bà, cha mẹ và gia đình. Đêm ba mươi cùng với việc tạ ơn trời, người Việt nam còn mời tổ tiên về ăn tết. Vì vậy đêm ba mươi, mọi người đều phải quy tụ trước bàn thờ tổ tiên để đón ông bà. Ngày mồng một, nén nhang, hoa trái, bánh kẹo đầu tiên được dâng lên tạ ơn trời, kế đến là cúng ông bà với lòng biết ơn để xin trời đất, ông bà phù hộ. Sau đó trọn ngày mồng một dành để chúc tuổi ông bà nội ngoại hai bên. Từ mồng hai trở đi sẽ là ngày đi chúc tuổi chú bác cô dì, họ hàng.
Ngày nay, các sự kiện được tổ chức vào đêm ba mươi để kéo mọi người ra khỏi nhà, cướp mất giờ phút linh thiêng giao thừa bên gia đình. Có nhiều người còn “trốn tết” bằng những cuộc du lịch dài ngày ngay từ ngày mồng một; những cuộc thăm viếng ông bà cha mẹ, họ hàng chỉ còn là thủ tục phải làm cho qua lần. Cứ như thế, tương quan gia đình ngày càng lỏng lẻo, liên hệ họ hàng ngày càng mờ nhạt, dẫn đến tình cảm và bổn phận thảo hiếu cũng bị vơi cạn, lâu dần các giá trị đạo đức cũng bị bào mòn. Có lẽ vì thế, thỉnh thoảng trên mạng lại loan truyền những đoạn clip con cái bạo hành cha mẹ, bất hiếu đuổi cha mẹ ra đường, đùn đẩy trách nhiệm chăm lo cho cha mẹ.
Ngày mồng một chúng ta được mời gọi hướng tâm hồn lên Chúa với tâm tình tạ ơn và phó dâng năm mới cho Chúa, cầu xin cho gia đình được an vui. Bước qua mồng hai tết, Giáo Hội nhắc chúng ta bổn phận kính nhớ và bày tỏ lòng thảo hiếu biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ, những người còn sống và những người đã qua đời.
Sách Huấn ca dạy chúng ta bày tỏ lòng biết ơn bằng việc học hỏi thực hành những điều cha ông truyền dạy và phát huy những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp các ngài để lại: Giờ đây, chúng ta hãy ca ngợi các vị danh nhân cũng là cha ông của chúng ta qua các thế hệ. Công đức của các ngài không chìm vào quên lãng. Dòng dõi các ngài luôn được hưởng một gia tài quý báu đó là lũ cháu đàn con. Như thế, lòng biết ơn đối với tiền nhân là tiếp nối truyền thống đạo đức của cha ông mà các ngài đã dày công xây dựng, vun đắp cho gia đình và dòng họ. Là hậu sinh, chúng ta được mời gọi lưu giữ và bảo vệ thanh danh cho gia đình và dòng họ, giữ gìn nếp sống đạo hạnh mà cha ông đã tạo lập nên. Trong xã hội hiện đại, gia đình nào duy trì và vun đắp được những giá trị đạo đức truyền thống, như việc thảo hiếu, lễ phép, kính trên nhường dưới, trên thuận dười hòa, gia đình xum họp, con cháu thảo hiền, gia đình dòng họ đó sẽ êm ấm hạnh phúc. Cũng theo sách Huấn Ca: Khi các gia đình sống thư thế là chúng ta thể hiện lòng biết ơn đối với tiền nhân cách tốt đẹp nhất và cũng là cách chúng ta làm vẻ vang tổ tiên của gia đình hơn là xây các mồ mả cho to cho đẹp.
Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu phản đối lối sống bất hiếu vô ơn đối với cha mẹ của những người Do Thái. Những người Biệt phái đến trách Chúa Giêsu vi phạm truyền thống của tiền nhân khi không thanh tẩy chén bát, đồ dùng trước khi dùng bữa. Chúa Giêsu chỉ cho những người này thấy giá trị truyền thống đích thực, không phải là các tập tục rửa tay, rửa bình, nhưng là phải chu toàn bổn phận thảo hiếu với ông bà cha mẹ. Chính việc thảo hiếu, tôn kính, biết ơn ông bà cha mẹ mới là giá trị truyền thống tốt đẹp và hơn nữa đó còn là giới răn lề luật của Thiên Chúa. Các luật sĩ và biệt phái đã đưa ra một điều luật thay thế bổn phận thảo hiếu là: Khi một người tuyên bố dâng cúng tất cả tài sản của mình cho đền thờ, thì được miễn mọi bổn phận phụng dưỡng báo hiếu, thờ cha kính mẹ. Việc dâng tặng lại cho nhà Chúa hoa trái và thành quả lao động của mình là điều tốt, đáng khuyến khích, nhưng Thiên Chúa không chấp nhận lễ dâng với sự vô ơn bất hiếu với cha mẹ như thế.
Chúa Giêsu đã phản đối điều luật này vì nó vi phạm trầm trọng đến giới răn thứ bốn của Thiên Chúa: Hãy thảo kính cha mẹ. Theo quan điểm của Chúa Giêsu, không có bất cứ thứ gì có thể đánh đổi hoặc thay thế được giới răn này của Thiên Chúa. Vì cha mẹ chính là những người được Thiên Chúa cho cộng tác với Chúa để sinh ra chúng ta. Cũng qua cha mẹ, Thiên Chúa tiếp tục yêu thương, chăm sóc và dạy dỗ chúng ta. Vì thế, tất cả mọi người đều có bổn phận hiếu thảo, thờ cha kính mẹ, ai không chu toàn bổn phận này thì cũng là lỗi giới răn Thiên Chúa.
Qua thư Ephêsô, thánh Phaolô nhắn nhủ chúng ta bổn phận đối với cha mẹ: Hỡi những người làm con, hãy vâng lời cha mẹ theo tinh thần của Chúa, vì đó là điều phải đạo. Hãy tôn kính cha mẹ, đó là điều răn thứ nhất kèm theo lời hứa: Để ngươi được hưởng thọ trên mặt đất này. Vâng lời cha mẹ không chỉ thể hiện sự thảo hiếu ngoan hiền đối với cha mẹ, mà vì cha mẹ là những người luôn yêu thương ta, hy sinh cả cuộc đời cho ta, chỉ dạy ta những điều tốt lành. Cha mẹ nhiều kinh nghiệm hơn ta và luôn muốn điều tốt cho ta. Nghe lời cha mẹ, chúng ta sẽ học được sự khôn ngoan và trưởng thành.
Mỗi người chúng ta mắc nợ cha mẹ về công sinh thành dưỡng dục. Kể sao hết công cha nghĩa mẹ vì chín tháng cưu mang, ba năm bú mớm và nhiều năm dài nuôi ta khôn lớn; đong sao hết bao nhiêu mồ hôi, nước mắt, sức lực các ngài đã phải hao mòn vì con cái; đếm sao được biết bao đêm mất ngủ, biết bao ngày lo toan khi ta đau yếu bệnh tật vv. Phận làm con, khi khôn lớn, ta có bổn phận phải chia sẻ gánh nặng gia đình với cha mẹ, chia sẻ với các ngài những lo toan của cuộc sống kinh tế gia đình, để các ngài bớt phần vất vả. Khi cha mẹ lớn tuổi, chúng ta phải chăm sóc, yêu thương, kính trọng và phục vụ các ngài. Khi các ngài yếu đau, trí nhớ giảm sút, con cái phải hết sức kiên nhẫn và lễ phép với cha mẹ, vì khi ta còn nhỏ, các ngài cũng đã hết sức kiên nhẫn và quảng đại với chúng ta. Cha mẹ đã đổ biết bao nước mắt vì chúng ta, khi cha mẹ về già, chúng ta phải đem niềm vui đến cho các ngài đừng để các ngài phải đổ thêm những giọt nước mắt khổ đau buồn tủi nữa.
Thưa quý OBACE, ngày tết là ngày đoàn viên xum họp gia đình, ông bà, cha mẹ, con cháu quây quân bên nhau. Gia đình nào cũng mong ước có một bầu khí ngày tết xum vầy như thế. Tuy nhiên, không phải tất cả các ông bà, cha mẹ đều có được niềm vui hạnh phúc trọn vẹn bên con cháu. Thời nay, con người trọng tiền hơn trọng tình. Vì thế, nhiều người con đã rất thiết sót bổn phận với cha mẹ, bổn phận thảo hiếu phụng dưỡng cha mẹ được tính toán theo giá đất, được quy ra thành tiền. Có nhiều người phụng dưỡng cha mẹ không phải vì biết ơn, mà vì ngóng trông phần hơn, khi chia tài sản của cha mẹ. Khi cha mẹ nghèo khó, hết tiền, hết của, con cái đùn đầy nhau trách nhiệm trông coi, nuôi dưỡng. Có những người con đem cha mẹ mình quăng ra đường hoặc hắt hủi cha mẹ như con ăn đầy tớ trong nhà.
Ngày mồng hai tết, Giáo Hội nhắc lại bổn phận kính nhớ tổ tiên ông bà cha mẹ, để mỗi người rà soát lại xem mình đang chu toàn bổn phận thảo hiếu cách vuông tròn chưa. Chắc chắn cha mẹ sẽ không sống mãi với chúng ta, vì thế ai còn cha mẹ hãy làm cho cha mẹ cảm thấy an vui hạnh phúc trong tuổi già. Những ai đã không chu toàn hoặc đã từng đối xử tê bạc với cha mẹ, cần điều chỉnh lại thái độ của mình với cha mẹ.
Ngày hôm nay cũng nhắc cho chúng ta nhớ đến các bậc đã qua đời bằng việc chu toàn việc đọc kinh, cầu nguyện, xin lễ và nhắc cho con cháu cầu nguyện thường xuyên cho ông bà. Nhắc cho con cháu biết ơn ông bà cách riêng các dịp giỗ chạp; chăm sóc cho bàn thờ tổ tiên trong gia đình, đừng để tắt hương lạnh khói vì sự vô ơn hay vô tình của mình. Hôm nay ta chu toàn bổn phận thảo hiếu, biết kính trong cha mẹ ông bà, sau này con cái cũng theo gương đó mà kính trọng biết ơn ta.
Xin Chúa ban niềm vui và bình an xuống trên tổ tiên, ông bà cha mẹ của chúng con, vì các ngài dã một đời hy sinh vất vả vì chúng con. Xin Chúa ban cho các gia đình được anh phúc trên thuận dưới hòa, con cháu thảo hiền Amen.
MỒNG BA TẾT KỶ HỢI: THÁNH HÓA CÔNG VIỆC
LÀM VIỆC VỚI LÒNG YÊU MẾN CHÚA
VÀ VỚI TINH THẦN TRÁCH NHIỆM
Lm. Giuse Đỗ Đức Trí – GP. Xuân Lộc
Cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc vẫn chưa hạ nhiệt. Việt Nam là quốc gia lệ thuộc nhiều vào Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng không nhỏ trong vấn đề làm ăn với Hoa Kỳ. Cuối năm qua, tổng kết lại tình hình kinh tế cả nước, chính phủ vui mừng báo cáo tổng thu nhập quốc gia đạt được hơn 7%, vượt với chỉ tiêu đề ra. Theo con số này, có nghĩa là kinh tế đang phát triển. Tuy nhiên trong thực tế, nông dân Việt Nam vẫn cứ bị tình trạng được mùa mất giá, bị ép giá. Các nhà kinh doanh đang đối diện với rất nhiều khó khăn, những người lao động lại càng khó khăn hơn vì hàng hóa tiêu dùng tăng giá. Ngày đầu năm dương lịch, ngân hàng chính thức tăng tỷ giá đola, có nghĩa là đồng tiền Việt lại bị trượt giá; nhiều ngân hàng lớn rơi vào tình trạng thiếu vốn phải trông chờ nhà nước bơm tiền để cầm cự. Chính phủ có kế hoạch tăng nhiều loại thuế phí và bán bớt tài sản công để có tiền chi tiêu… những điều đó cho thấy bức tranh kinh tế hình như không mấy lạc quan. Những ngày cuối năm, có dịp hỏi thăm các doanh nghiệp trong xứ về tình hình làm ăn, thì đều có chung một tình trạng đó là sản xuất chậm, hành hóa khó bán…
Thưa quý OBACE, sau những ngày nghỉ tết mọi người đã nghĩ ngay đến công việc làm ăn trong năm mới: Không biết mình sẽ làm gì và làm như thế nào để có lợi nhuận tốt, chu cấp cho các nhu cầu của gia đình. Ngày mồng ba tết, Giáo Hội mời gọi chúng ta xin Chúa thánh hóa, chúc lành, cho những toán tính, dự định và công việc làm ăn của mỗi người, mỗi gia đình trong năm mới. Lời Chúa hôm nay cũng chỉ cho chúng ta biết phải làm việc trong tinh thần nào, để qua công việc hằng ngày, chúng ta có thể sống thánh và thánh hóa gia đình mình.
Đoạn sách Sáng Thế mặc khải cho thấy: Việc làm và làm việc là một vinh dự Chúa ban, để chúng ta được cộng tác với Chúa làm cho cuộc sống và vũ trụ ngày càng thêm tốt đẹp hơn. Thiên Chúa dựng nên vũ trụ thật xinh đẹp, tốt lành. Thiên Chúa vì yêu thương con người, đã trao tặng tuyệt tác của Ngài cho con người, để con người tiếp tục duy trì, bảo vệ và góp phần làm cho vũ trụ xinh đẹp thêm. Sách Sáng Thế diễn tả: Thiên Chúa trồng một vườn cây ơ Eđen về phía đông và đặt vào đó con người do chính mình nặn ra. Qua câu Kinh Thánh này cho chúng ta thấy Thiên Chúa của chúng ta, được so sánh như một nông dân, tự tay Ngài trồng một khu vườn. Thiên Chúa phán một lời là có tất cả, nhưng đoạn Kinh Thánh này lại diễn tả Thiên Chúa như một người luôn làm việc, Ngài lấy bùn đất mà nặn nên con người. Như thế, có nghĩa là khi chúng ta làm việc, không chỉ là cộng tác với Thiên Chúa trong việc bảo vệ và làm cho vũ trụ nên tốt đẹp hơn, mà khi làm việc, chúng ta sẽ làm cho mình trở nên giống Thiên Chúa hơn.
Kinh Thánh còn kể tiếp: Đức Chúa là Thiên Chúa đem con người đặt vào vườn Eđen để cầy cấy và canh giữ đất đai. Như thế có nghĩa rằng, Thiên Chúa đã tín nhiệm con người, trao cho con người quyền quản lý và canh giữ vũ trụ này. Thiên Chúa không muốn con người sống như một vị khách đi thăm quan khu vườn vũ trụ, nhưng là người làm việc và có trách nhiệm bảo vệ vũ trụ này. Với cách diễn tả bình dân như trên, Sách Sáng Thế chuyển tải những nột dung giáo lý thật sâu xa và nhấn mạnh đến phẩm giá cũng như trách nhiệm của con người đối với vũ trụ. Khi con người làm việc với hết khả năng, trách nhiệm của mình là đang thi hành ý muốn của Thiên Chúa từ khi tạo dựng vũ trụ.
Khi hiểu được những lời Kinh Thánh nói trên, chúng ta thấy rằng: lao động làm việc ngay từ ban đầu, không phải là hình phạt của Thiên Chúa, cũng không phải là cách Thiên Chúa dùng để đày ải con người. Lao động nó chỉ trở thành nỗi nhọc nhằn cho con người, từ sau khi con người phản bội Thiên Chúa. Con người muốn tự mình định đoạt tất cả, làm chủ tất cả, kể cả tương lai của mình, mà không cần Thiên Chúa, khiến cho trật tự của vũ trụ bị đảo lộn. Con người trở nên tham lam ích kỷ, vũ trụ và muôn vật trở nên thù nghịch với con người, đất đai trở nên gai góc và sỏi đá, con người phải đổ mồ hôi mới có miếng ăn.
Chúa Giêsu chỉ cho chúng ta thái độ làm việc theo gương của Ngài, đó là làm mọi công việc trong tình yêu mến và tín thác nơi Chúa. Khi làm việc vì lòng yêu mến Chúa thay vì sự tham lam ích kỷ, chúng ta sẽ tìm lại được niềm vui trong công việc và qua công việc Thiên Chúa sẽ giúp chúng ta nên thánh.
Chúa Giêsu đã kể câu chuyện các đầy tớ và những nén bạc được trao để nói lên thái độ chúng ta phải có khi làm việc. Trước hết, Thiên Chúa như ông chủ trong câu chuyện, Ngài yêu thương và tín nhiệm mỗi người, Ngài trao gửi cho mỗi người “tài sản” của Chúa. Những nén bạc này chính là những khả năng, điều kiện, thời giớ, sức khỏe, trí tuệ và các cơ hội vv, tất cả là của Chúa. Chúa lại trao cho kẻ nhiều người ít không phải vì Chúa không tín nhiệm hoặc không công bằng, nhưng tùy theo khả năng riêng của họ: Người thì năm nén, người hai nén, người một nén. Điều này có nghĩa rằng, Thiên Chúa không đòi chúng ta làm việc quá khả năng, nhưng Ngài chỉ mong chúng ta làm việc hết mình, với hết trách nhiệm, hết khả năng vì lòng yêu mến Chúa.
Câu chuyện cho thấy thái độ của những đầy tớ khác nhau: Lập tức, người đã lãnh năm nén lấy số tiền ấy đi làm ăn và sinh lời được năm nén khác. Người lãnh hai nén cũng làm như vậy. Điều này cho thấy, các đầy tớ này nhận thấy chủ thương mình, tin mình, nên họ cũng không muốn phụ lòng chủ, họ không để mất thời gian so đo tính toán, không đứng đó ghen tị phân bì. Nhưng ngay lập tức, họ đem số vốn Chúa cho để đi làm ăn và sinh lợi. Trái lại, người lãnh một nén thì chần chừ, đắn đo cân nhắc. Cuối cùng, vì lười biếng, để an phận, anh đã đi đào lỗ chôn giấu nén vàng Chúa trao.
Thiên Chúa là ông chủ quảng đại không quan tâm đến chuyện lời hay lỗ, nhưng ông quan tâm đến việc anh sử dụng khả năng và thái độ của anh đối với Chúa và đối với số vốn trong tay. Khi chủ trờ về, người lãnh năm nén và hai nén đến trình lại cho chủ số lời tương đương. Thiên Chúa không thu lại số vốn và số lời Chúa đã cho họ, nhưng Chúa khen họ: Anh là người tài giỏi và trung thành. Chính sự lanh lợi, biết sử dụng khả năng trí tuệ và sức lực để làm việc và trung thành với Chúa là điều được Chúa khen. Vì sự trung thành này, Thiên Chúa lại còn quảng đại, tín nhiệm trao gấp nhiều lần hơn nữa cho họ: Được trao ít mà anh đã trung thành, thì tôi sẽ trao nhiều cho anh. Thiên Chúa còn cho những kẻ trung thành được vào hưởng niềm vui với Chúa: Hãy vào mà hưởng niềm vui của chủ anh.
Còn người lãnh một nén trở lại trình diện Chúa với những suy nghĩ hết sức tiêu cực. Chủ chưa hỏi anh câu nào, thì anh đã càm ràm trách móc chủ: Tôi biết ông là người hà khắc, gặt chỗ không gieo, thu nơi không vãi. Vì thế tội sợ, đem chôn dấu nén bạc của ông dưới đất. Của ông vẫn còn nguyên đây. Người đầy tớ này thiếu hẳn lòng yêu mến và biết ơn ông chủ vì sự tín nhiệm của ông. Trái lại, anh mang trong mình sự sợ hãi, nhìn ông chủ như người hà khắc keo kẹt. Để biện minh cho sự lười biếng của mình, anh chôn giấu nén bạc dưới đất để trả lại cho ông nguyên vẹn. Mặc dù trả lại nguyên vẹn nén bạc, nhưng ông chủ không hài lòng về cách cư xử này. Chủ đòi anh, ít ra cũng phải động não một chút, chứ không thể thụ động lười biếng, phải sinh lời, cho dù lãi suất thấp, chứ không phải là không làm gì với nén vàng Chúa trao. Cuối cùng, không những tên đầy tớ lười biếng này bị phạt, mà còn bị lấy lại những gì chủ đã trao phó, vì hắn đã phụ lòng tin của chủ.
Qua sự chỉ dạy của Lời Chúa hôm nay, xin cho mỗi người biết tích cực siêng năng làm việc, tận dụng hết mọi khả năng và cơ hội Chúa ban để sinh lời vốn liếng Chúa trao. Xin cho chúng ta làm việc trong tâm tình biết ơn, yêu mến đối với Thiên Chúa, làm việc với tất cả trách nhiệm, Chúa sẽ chúc phúc cho công việc và biến nó trờ thành niềm vui và đem lại hạnh phúc ơn cứu độ cho chúng ta. Amen.
