Bài giảng lễ Thánh Gia Thất - 2022

LỄ THÁNH GIA 2022:
GIA ĐÌNH – CỘNG ĐOÀN
SỐNG TÌNH YÊU VÀ HIỆP THÔNG

Lm. Giuse Đỗ Đức Trí – Gp. Xuân Lộc

Quan sát thực tế chúng ta có thể thấy: Có những gia đình giàu có, nhà cửa sang trọng, đầy đủ tiện nghi, là ước mơ của nhiều người, nhưng các thành viên lại không cảm thấy hạnh phúc, không cảm thấy nơi đó là gia đình thực sự. Trái lại, có những gia đình tuy không có nhà cửa, phải ở nhà trọ nay đây mai đó, cuộc sống vất vả lam lũ, nhưng các thành viên lại rất hạnh phúc và cảm nhận được hơi ấm của gia đình. Có những người sống cùng nhau, các thành viên không phải là vợ chồng, không liên hệ ruột thịt, họ sống chung trong một ngôi nhà, họ vẫn cảm thấy ngôi nhà đó như một đại gia đình. Ví dụ cộng đoàn dòng tu.

Thưa quý OBACE, vậy điều gì làm nên một gia đình và yếu tố nào đem lại hạnh phúc cho các thành viên trong một mái nhà? Thưa: Đó là Tình Yêu và sự Hiệp Thông. Sở dĩ nhấn mạnh cả hai yếu tố này vì tình yêu và sự hiệp thông giống như xi măng trộn cát để làm thành hồ liên kết các viên gạch với nhau, xây dựng nên ngôi nhà. Nếu thiếu tình yêu, cuộc sống chung trong gia đình sẽ biến thành hoả ngục; nếu thiếu sự hiệp thông thì các thành viên sẽ chỉ yêu bản thân, không thể cảm nhận được tình yêu của các thành viên khác.

Các bài đọc lễ Thánh Gia hôm nay chỉ cho chúng ta cách để đem lại hơi ấm và hạnh phúc cho gia đình.

Trong thực tế, cha mẹ nào cũng thương con, hy sinh cả cuộc đời, vất vả sớm hôm cho con và vì con. Cũng vậy, con cái luôn luôn dành cho cha mẹ một tình yêu đặc biệt với lòng trân trọng biết ơn. Nhưng tại sao, các thành viên dành tình yêu cho nhau mà gia đình vẫn không êm ấm hạnh phúc? Thưa, vì các thành viên chưa xây dựng được sự hiệp thông với nhau. Cha mẹ yêu con theo cách suy nghĩ riêng của mình, một tình yêu mang tính áp đặt, mà nhiều khi con cái không đón nhận được. Cha mẹ yêu con nhưng lại không muốn lắng nghe con, không có giờ để trò chuyện, không gần gũi với con, dẫn đến không hiểu con cái, và con cái không hiểu được tấm lòng của cha mẹ, do đó không cảm thông được với nhau. Trong gia đình, cha mẹ không hiểu được con cái đang cần một sự quan tâm như thế nào, con cái cũng không hiểu được cha mẹ đang kỳ vọng và muốn con cái điều gì; mỗi người chỉ yêu theo cách riêng của mình mà không lắng nghe, không đối thoại, không tìm hiểu, không thông cảm. Vì thế, dù vẫn dành tình yêu cho nhau, nhưng các thành viên vẫn cảm thấy một khoảng cách trong gia đình. Tình yêu như thế trở thành một thứ tình yêu “đơn phương” ngay trong gia đình.

Tác giả sách Huấn ca chỉ cho chúng ta xây dựng tình yêu và sự hiệp thông trong gia đình bằng cách, mỗi thành viên biết nhìn nhận và tôn trọng vai trò của nhau trong gia đình: “Thiên Chúa cho người cha được vẻ vang nơi con cái, cho người mẹ thêm uy quyền đối với các con.” Điều này có nghĩa là cha mẹ phải sống đúng với vai trò của mình là người có trách nhiệm và có uy nhất trong gia đình. Nếu người cha đánh mất vai trò của mình bằng một đời sống buông thả, gây gương xấu; người mẹ đánh mất vai trò của mình khi biến mình trở nên bê tha, lười biếng, gia đình sẽ bất ổn. Khi các thành viên trong gia đình chỉ còn là cái máy kiếm tiền, mà mỗi người không còn truyện trò, không hiểu nhau, không cảm thông được với nhau, gia đình đó đã yêu nhau không đúng cách, sớm muộn sẽ gây rạn nứt, đổ vỡ.

Tác giả sách Huấn ca dạy chúng ta về vai trò của con cái trong gia đình: “Ai thờ cha thì bù đắp được lỗi lầm, ai kính mẹ thì tích được kho báu… Hãy săn sóc cha con khi người đến tuổi già, người có lú lẫn, con cũng phải cảm thông.” Vai trò của con cái trong gia đình là sợi dây nối kết các thành viên khác. Con cái kết nối với cha mẹ bằng sự kính trọng, hiếu thảo, chăm sóc, yêu thương khi cha mẹ còn mạnh khoẻ và khi các ngài già yếu, bệnh tật; kết nối với anh chị em bằng mối dây huynh đệ ruột thịt. Bên cạnh sự tôn trọng, hiếu thảo với cha mẹ, con cái cần phải cảm thông, nâng đỡ và thấu hiểu cha mẹ của mình; chia sẻ với các ngài trong những lo toan của cuộc sống gia đình, đừng bao giờ biến mình trở thành kẻ thụ hưởng ích kỷ, đòi hỏi nhiều mà thiếu trách nhiệm. Sách Huấn ca cũng nhấn mạnh rằng: khi con cái biết thảo hiếu, kính trọng cha mẹ, khi cha mẹ, con cái chu toàn trách nhiệm và vai trò của mình cách vuông tròn, gia đình đó sẽ được Thiên Chúa chúc phúc.


Để có thể xây dựng, vun đắp cho tình yêu và sự hiệp thông trong gia đình, thành Phaolô chỉ cho mỗi người cần phải sống và cư xử với nhau theo tinh thần của Chúa, theo hướng dẫn của Chúa. Điều này có nghĩa là mỗi gia đình cần xác định rằng: gia đình mình là gia đình Công giáo, qua Bí tích Hôn nhân, Chúa chúc lành cho gia đình. Kế đến, cần xác định mục đích của gia đình mình là gì? Nếu xác định sai mục đích, gia đình sẽ đi lạc và gặp nguy hiểm. Là gia đình Công giáo, chúng ta luôn phải xác định mục tiêu của gia đình là biến gia đình mình trở nên gia đình thánh, tức là cố gắng mỗi ngày, qua mỗi công việc thánh hoá bản thân và gia đình. Thánh Phaolô quả quyết: “Anh em là những người được Thiên Chúa tuyển chọn, hiến thánh và yêu thương.” Vì thế, chúng ta cần phải đón nhận và tôn trọng nhau, lắng nghe và thấu hiểu nhau, không thể đối xử với nhau cách tệ bạc, dửng dưng hay coi thường. Trái lại, phải có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hoà và nhẫn nại, đó là những đức tính cũng là những cách cư xử theo tinh thần của Chúa.

Thánh Phaolô còn dạy chúng ta một trong những việc quan trọng để xây dựng tình yêu và sự hiệp thông trong gia đình. Đó là biết chịu đựng và tha thứ cho nhau. Nếu người này có điều gì phải oán trách người kia, như Chúa đã tha thứ cho anh em, anh em cũng hãy tha thứ cho nhau. Tha thứ là một trong những đòi hỏi quyết liệt của Chúa: Tha không chỉ bảy lần, mà là bảy mươi lần bảy. Tha thứ không phải là để qua một bên, cũng không phải là làm ngơ để đó, nhưng phải xoá bỏ hoàn toàn và quên hẳn những gì người kia gây tổn thương cho mình. Chúa Giêsu đã nêu gương tha thứ trên cây thập giá và còn biện hộ cho kẻ làm khổ mình: vì nó lầm không biết.

Thưa quý OBACE, thánh Phaolô chỉ cho các gia đình là: “hãy lấy tình yêu, lòng bác ái làm sợi dây ràng buộc liên kết với nhau và hãy để cho Chúa Kitô cư ngụ trong gia đình, trong lòng anh em.” Ngày nay, các bậc cha mẹ sẽ không thể trói buộc con bằng những lời chửi mắng, cũng không thể buộc con bằng những quy định khắt khe. Những nóng nảy, chửi bới là động lực ném con cái ra khỏi nhà. Trái lại, muốn giữ được con cái trong gia đình, cần dùng sợi dây là tình yêu và lòng bác ái. Chính sợi dây này sẽ khiến các thành viên không muốn ra khỏi nhà, trái lại, luôn muốn tìm về gia đình mỗi khi bay xa, muốn nghỉ ngơi những khi mệt mỏi.

Điều quan trọng hơn hết, thánh Phaolô nhắc chúng ta: “hãy để cho Chúa Kitô cư ngụ trong lòng, trong gia đình anh em.” Có Chúa trong gia đình Chúa sẽ chỉ bảo, hướng dẫn để chúng ta biết cách sống, làm ăn, và biết cư xử với nhau theo ý Chúa muốn.

Câu chuyện Thánh Giuse đem Đức Mẹ và Hài nhi Giêsu trốn qua Ai cập cho thấy một mẫu gương gia đình yêu thương và hiệp thông. Gia đình này, nghèo như bao gia đình khác, gặp nhiều khó khăn hơn biết bao gia đình khác. Vậy mà, họ vẫn yêu thương nhau, đón nhận nhau, cảm thông với nhau để cùng nhau vượt qua khó khăn thử thách. Gia đình tuy nghèo không nhà cao cửa rộng, nhưng lại giàu có niềm vui và hạnh phúc. Họ vẫn nở nụ cười cảm thông với nhau khi vất vả, họ bên nhau khi gặp thử thách, và cùng nhau bước đi theo sự hướng dẫn của Chúa. Sở dĩ gia đình Giuse Maria làm được như thế là vì Giuse Maria đã để cho Chúa Kitô cự ngụ trong lòng, trong gia đình mình. Dù khó khăn thử thách, họ vẫn ôm lấy Chúa Giêsu, dù có vất vả, họ vẫn mang theo Chúa đi cùng. Và, Chúa chính là nguồn vui, là hạnh phúc và là mục đích cuộc sống gia đình của Giuse Maria.

Xin Chúa thương gìn giữ và chúc lành cho các gia đình chúng ta. Xin cho mọi gia đình cũng mạnh dạn xây dựng gia đình mình theo khuôn mẫu của Gia đình Thánh gia và làm theo những điều mà Lời Chúa hôm nay hướng dẫn, để gia đình chúng ta thực sự là một gia đình Công giáo, là gia đình thánh và là gia đình ngập tràn niềm vui, hạnh phúc trong tình yêu và sự hiệp thông. Amen.