Nghèo khó và giàu có (Suy niệm Tin Mừng Chúa Nhật 6 Mùa Thường Niên năm C)
NGHÈO KHÓ VÀ GIÀU CÓ
Chúa Nhật 6 thường Niên năm C : Lc 6, 20-26
Suy niệm
Cuộc đời mỗi người là một cuộc hành trình đi tìm hạnh phúc thật. Người đời thường coi hạnh phúc bắt nguồn từ giàu sang phú quý, được danh thơm tiếng tốt và quyền cao chức trọng… ai cũng rất sợ nghèo nàn, túng thiếu, thấp kém… Đức Giêsu đưa chúng ta đi vào một thế giới khác, với một não trạng khác:“Phúc cho anh em là những kẻ nghèo khó…”. Các môn đệ Đức Giêsu là những người có phúc, vì phải chịu nghèo, chịu đói, chịu oán ghét, và bị khai trừ vì Ngài. Nước Trời thuộc về họ từ hôm nay và hạnh phúc sẽ trọn vẹn trong ngày sau hết.
Người nghèo phải chăng là người thiếu thốn của cải vật chất? Phải chăng Đức Giêsu chúc phúc cho một giai cấp xã hội? Thật ra chẳng có thực trạng xã hội nào được phong thánh hay được đặt quan hệ trực tiếp với Nước Trời. Chúa Giêsu đến cho mọi thành phần xã hội chứ không chỉ riêng cho người nghèo. Tuy nhiên, sứ mạng của Đức Giêsu liên hệ cấp bách đến những người bị đói khát, khóc lóc, bách hại, ngược đãi… Họ là những người bị bỏ rơi, bị loại ra bên lề xã hội vì bệnh tật, nghèo hèn hay vì thành kiến của xã hội và tôn giáo. Đức Giêsu đến trước tiên là để giải thoát họ khỏi tình trạng quá éo le trong đời. Họ phải là những người được chúc phúc đầu tiên khi Nước Trời đến, và như vậy Ngài đem lại một trật tự mới, vượt qua sự phân chia giai cấp giàu nghèo. Nghèo không phải là ý nghĩa dự phóng của đời người, vì Chúa đến là để cho mọi người được sống và sống dồi dào (x. Ga 10, 10).
Thật ra, tự bản chất giàu – nghèo chưa là gì cả, không xấu cũng không tốt. Hạnh phúc hay đau khổ phát xuất từ trong tâm chứ không đến từ bên ngoài. Những gì bên ngoài chỉ làm tăng thêm cảm xúc chứ không tăng thêm hạnh phúc. Cảm xúc chỉ là tạm bợ, đến và đi trong phút chốc, nhiều khi là sự giả tạo. Hạnh phúc mới sâu xa, bền vững, có được hay không là tùy thuộc tâm thái của mỗi người trước mọi tình cảnh, nó không lệ thuộc vào giàu hay nghèo. Hạnh phúc hay đau khổ là một tâm thái, nên nó cũng là một lựa chọn: sống yêu thương hay ích kỷ, tha thứ hay thù hằn, mở ra hay khép lại, đón nhận hay từ khước… Phúc hay họa đã nằm sẵn trong cái nhìn hay thái độ sống của mỗi người.
Giàu có bị phủ nhận vì mãi lực của nó muốn biến thành tuyệt đối. Tiền bạc trở thành oan khiên vì người ta muốn biến nó thành cùng đích, khiến toàn thể cuộc sống con người bị cuốn hút vào đó. Giàu có làm ta xao lãng và xa cách Thiên Chúa, vì nghĩ rằng hạnh phúc phát sinh từ những gì ta có. Thực chất, sự ham muốn giàu có chỉ đem lại một thứ an toàn giả tạo, vật hóa tinh thần, vô hiệu hóa khả năng hiệp thông. Những kẻ giàu phải bảo vệ những gì họ có, nên khó sống chân tình với mọi người. “Vi nhân bất phú, vi phú bất nhân”. Không yêu tiền bạc, không đặt nặng vật chất, không coi nhẹ tình nghĩa, sao có thể làm giàu?
Lời Chúa hôm nay cũng cảnh cáo:“khốn cho các ngươi là những kẻ giàu có”. Chúa Giêsu đã từng nói nhiều về vấn đề này: Ngài gọi kẻ lo thu tích của cải là “đồ ngốc” (Lc 12, 20), coi sự ham muốn giàu có là “bất chính” (Lc 16, 9), ham mê tiền của là điều “ghê tởm” (Lc 16, 14), và khẳng định: “Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Nước Thiên Chúa” (Mt 19, 24). Ngài yêu cầu các môn đệ phải lựa chọn dứt khoát giữa Thiên Chúa và tiền của (x. Lc 16, 13).
Tuy nhiên, nghèo không phải là không có nguy cơ. Nghèo cũng dễ đưa tới gian tham, trộm cắp và mọi thứ tội phạm, có khi đưa tới tuyệt vọng. Những lý do nghèo có thể là tiêu cực, nhưng căn nguyên của nó vẫn là sự bóc lột lẫn nhau, tạo nên một phân chia giai cấp, bất bình đẳng và phi nhân hóa. Chỉ khi từ bỏ não trạng chạy theo lợi nhuận, xa hoa và thu tích tài sản, con người mới tạo được một xã hội nhân bản, công bình và huynh đệ. Lúc đó giàu mới là điều tốt và được chúc phúc, vì giữ được tâm hồn sạch tội, không chạy theo của cải, tiền tài (x. Hc 31, 8).
Hưởng ứng lời kêu gọi của Đức Kitô (x. Lc 6, 20) nhằm xây dựng Nước Trời tại trần gian, người Kitô hữu cần phải sống đơn sơ giản dị, giảm bớt nhu cầu, để có thể sống yêu thương và chia sẻ cho bao người đang lâm cảnh túng thiếu. Điều cần thiết là sống thân phận thụ tạo, thoát khỏi sự kiềm chế của bản năng tham lam, quyền hành và độc chiếm, để đón nhận và trao ban. Mọi của cải đều là ân huệ Chúa ban, nên cũng phải biến thành ân huệ cho người khác. Đã được cho không thì cũng phải cho không. Điều quan trọng là hoàn thiện bản thân, trong việc sống gắn bó với Chúa và tùy thuộc vào Ngài. Đó là cốt lõi của tinh thần nghèo khó, cho ta có được bình an và hạnh phúc ngay ở đời này, để hướng đến đời sau trong bình an và hạnh phúc muôn đời.
Cầu nguyện
Lạy Chúa Giêsu!
Trong mối phúc đầu tiên Chúa công bố,
dành cho ai biết sống đời nghèo khó,
là điều làm cho con phải giằng co,
giữa sở hữu và sống đời từ bỏ.
Thật ra chẳng có gì là mâu thuẫn,
giữa tiến bộ và hồng ân cứu độ,
giữa đời này và hạnh phúc đời sau,
vì ơn Chúa trao là cuộc sống dồi dào.
Nhưng lời Chúa cho con biết rõ hơn,
sự nghèo khó là yếu tố quyết định,
để giúp con trở thành người chân chính,
vì khi con mê tiền tài danh vọng,
là đi tới lật lọng sống bất công,
gây ra bao khổ sầu cho người khác.
Sự nghèo khó giúp con sống bình tâm,
chẳng sợ chi khi gặp cảnh thăng trầm,
vì cuộc sống luôn đẩy đưa như thế,
miễn con đừng để mình bị khắc chế,
bởi hơn thua và lợi lộc đời này,
là những thứ bên ngoài mau hư mất.
Con nghèo khó khi không ham giàu có,
coi mọi sự dù có cũng như không,
để cho tâm hồn mình luôn mở rộng,
dám cho đi như lòng Chúa ước mong.
Cho con sống thanh cao và giản dị,
luôn bên Chúa với tâm hồn thư thái,
không có gì làm con phải u hoài,
vì Ngài là hạnh phúc mãi đời con. Amen.
Lm. Thái Nguyên
