Tiếng hoan hô và tiếng chê bai đều đến từ đám đông
TIẾNG HOAN HÔ VÀ TIẾNG CHÊ BAI ĐỀU ĐẾN TỪ ĐÁM ĐÔNG
Cuộc sống của chúng ta, dù ở bất kỳ thời đại nào, đều không thể tách rời khỏi đám đông. Họ ở xung quanh ta, trong những tiếng vỗ tay nồng nhiệt, những lời ca ngợi rộn rã, hay những ánh mắt ngưỡng mộ khi ta đạt được một thành công vang dội. Đám đông mang đến cảm giác được công nhận, được yêu mến, như thể cả thế giới đang đứng về phía ta, nâng ta lên một bệ cao rực rỡ ánh hào quang. Nhưng chính đám đông ấy, với bản chất thất thường vốn có, cũng có thể nhanh chóng đổi giọng. Những bàn tay từng vỗ tay có thể nắm chặt thành nắm đấm giơ lên chống lại ta. Những lời tung hô hôm qua có thể hóa thành tiếng chỉ trích gay gắt hôm nay. Những ánh mắt từng tràn đầy sự ngưỡng mộ có thể trở nên lạnh lùng, dửng dưng, hay thậm chí là khinh bỉ. Đám đông, như một dòng sông không ngừng chảy, dễ dàng bị cuốn theo cảm xúc, hoàn cảnh, hay những lời thì thầm của dư luận. Họ là hiện thân của sự tạm bợ, của sự thay đổi không ngừng, và vì thế, không bao giờ là một nền tảng vững chắc để chúng ta đặt niềm tin hay giá trị bản thân.
Hãy thử tưởng tượng một khoảnh khắc bạn đứng giữa trung tâm của sự chú ý. Đám đông vây quanh, họ gọi tên bạn, tán dương những thành tựu bạn đạt được, ngợi ca lòng can đảm hay sự sáng tạo của bạn. Họ xem giấc mơ của bạn như chính giấc mơ của họ, đặt bạn lên vai và nâng bạn lên như một biểu tượng của chiến thắng. Tiếng vỗ tay vang dội, những lời khen ngợi tuôn trào, và trong phút chốc, bạn cảm thấy như mình đang ở đỉnh cao của thế giới. Nhưng rồi, chỉ cần một cơn gió đổi chiều – một sai lầm nhỏ, một hiểu lầm, một lời đồn đại, hay đơn giản là sự thay đổi trong tâm trạng của đám đông – mọi thứ có thể sụp đổ. Những lời ca ngợi biến thành sự chế giễu, sự ngưỡng mộ chuyển thành nghi ngờ, và tình yêu thương có thể hóa thành sự thờ ơ, thậm chí là thù địch. Đám đông không giữ lời hứa mãi mãi yêu mến bạn. Họ không cam kết sẽ luôn đứng về phía bạn. Họ chỉ phản ánh cảm xúc của khoảnh khắc, và khi khoảnh khắc ấy qua đi, họ cũng đổi thay.
Lịch sử đã ghi lại vô số câu chuyện về sự thất thường của đám đông, và mỗi chúng ta, trong những trải nghiệm cá nhân, cũng từng ít nhiều cảm nhận được điều đó. Hãy nhìn vào hành trình của Chúa Giêsu khi Ngài bước vào thành Giêrusalem. Đám đông chào đón Ngài như một vị vua, một đấng cứu thế, với cành lá thiên tuế vẫy cao và tiếng hát “Hosanna!” vang vọng khắp các con đường. Họ nhìn thấy ở Ngài niềm hy vọng, sự giải thoát, và họ tôn vinh Ngài với tất cả sự nhiệt thành của trái tim. Tiếng hô của họ như muốn lay chuyển cả bầu trời, như thể cả nhân loại đang đứng sau lưng Ngài, sẵn sàng đi theo Ngài đến bất kỳ đâu. Nhưng chỉ vài ngày sau, chính đám đông ấy, hoặc ít nhất là một phần trong số họ, đã quay lưng. Tiếng “Hosanna” không còn nữa, thay vào đó là những tiếng hét đầy giận dữ: “Đóng đinh nó đi!” Những bàn tay từng vẫy cành lá giờ giơ lên đòi máu, những giọng nói từng ca ngợi giờ đây đầy khinh bỉ và chối bỏ. Nếu ngay cả Chúa Giêsu, Đấng hoàn hảo và thánh thiện, cũng phải đối diện với sự thay đổi chóng vánh của đám đông, thì chúng ta – những con người đầy giới hạn và khiếm khuyết – làm sao có thể hy vọng tránh khỏi bản chất thất thường ấy?
Sự thật là đám đông không bao giờ là một điểm tựa đáng tin cậy để chúng ta xây dựng cuộc sống. Họ có thể nâng bạn lên đỉnh cao của vinh quang, nhưng cũng có thể kéo bạn xuống vực sâu của sự cô đơn và thất bại chỉ trong chớp mắt. Họ có thể yêu mến bạn hôm nay, nhưng ngày mai có thể quên bạn, hoặc tệ hơn, quay lại chống đối bạn. Đám đông bị chi phối bởi những cơn sóng cảm xúc nhất thời, bởi những lời thì thầm vô căn cứ, bởi những cơn gió của dư luận không ngừng đổi hướng. Họ không nhìn thấy toàn bộ bức tranh về con người bạn, không hiểu sâu sắc những gì bạn đang trải qua, những hy sinh bạn đã bỏ ra, hay mục đích bạn đang theo đuổi. Họ chỉ thấy một phần nhỏ, một khoảnh khắc, và họ phán xét dựa trên đó. Vì vậy, nếu chúng ta đặt niềm tin và giá trị bản thân vào tiếng vỗ tay của đám đông, chúng ta sẽ mãi bị mắc kẹt trong một vòng xoáy bất tận – luôn lo lắng về việc phải làm hài lòng, phải được chấp thuận, phải được yêu thích. Đó là một cuộc sống không có tự do, một cuộc sống bị cầm tù bởi những kỳ vọng bên ngoài.
Người ta thường nói rằng: “Người muốn chỉ huy dàn nhạc phải quay lưng lại với đám đông.” Câu nói này không chỉ dành cho những nhạc trưởng đứng trước dàn nhạc, mà là một chân lý sâu sắc dành cho tất cả chúng ta – những người khao khát sống một cuộc đời chân thực, ý nghĩa và bền vững. Để sống đúng với chính mình, để theo đuổi những giấc mơ lớn lao, để sáng tạo và cống hiến cho thế giới, chúng ta phải học cách không bị cuốn theo tiếng nói của đám đông. Điều này không có nghĩa là chúng ta khinh thường hay phớt lờ ý kiến của người khác. Thay vào đó, nó đòi hỏi một sự phân định sâu sắc – khả năng lắng nghe, nhưng không để mình bị chi phối; khả năng tiếp thu, nhưng không để mình bị cuốn đi bởi những cơn sóng cảm xúc của người đời. Nó đòi hỏi chúng ta phải có một điểm tựa nội tại, một nền tảng vững chắc không dựa vào sự tán dương hay chỉ trích của người khác.
Khi chúng ta quá bận tâm đến việc làm hài lòng đám đông, chúng ta có nguy cơ đánh mất chính mình. Chúng ta có thể bắt đầu điều chỉnh hành động, lời nói, thậm chí là giấc mơ của mình để phù hợp với kỳ vọng của họ. Chúng ta có thể từ bỏ những ý tưởng táo bạo, những con đường khác biệt, chỉ vì sợ rằng đám đông sẽ không chấp nhận. Nhưng sự thỏa mãn thực sự, niềm vui sâu sắc và lâu dài, không đến từ tiếng vỗ tay hay những lời ca ngợi thoáng qua. Nó đến từ bên trong – từ việc biết rằng chúng ta đã sống chính trực, đã trung thành với con đường mình chọn, đã kiên định với những giá trị và nguyên tắc mà chúng ta tin tưởng. Đó là cảm giác bình an không thể bị lay chuyển, dù thế giới có quay lưng, dù tiếng vỗ tay có ngừng vang, dù những lời chỉ trích có dồn dập ập đến.
Hãy tưởng tượng một cây cổ thụ sừng sững giữa cánh đồng rộng lớn, đứng hiên ngang qua bao mùa gió bão. Cây ấy không lớn lên nhờ sự tán thưởng của bất kỳ ai. Nó không cần những người qua đường dừng lại và nói rằng nó đẹp đẽ, mạnh mẽ, hay đáng ngưỡng mộ. Thay vào đó, cây cắm rễ sâu vào lòng đất, hút lấy sức sống từ nguồn dinh dưỡng bền vững bên dưới. Gió có thể thổi qua, bão có thể ập đến, đôi khi thế gian ngỡ ngàng trước vẻ uy nghiêm của nó, nhưng cũng có lúc chẳng ai để ý đến sự hiện diện của nó. Dù thế nào, cây vẫn đứng đó, không dao động, không thay đổi theo ý kiến của những người đi ngang qua. Nó sống đúng với mục đích của mình – che mát cho kẻ lữ hành, tỏa hương cho đất trời, và bền bỉ qua bao thế hệ. Cũng vậy, chúng ta được mời gọi để cắm rễ sâu vào những giá trị, niềm tin và mục đích của chính mình, thay vì để bản thân bị cuốn theo những tiếng nói bên ngoài.
Cây cổ thụ ấy là biểu tượng của sự kiên cường, của một cuộc sống không bị lay chuyển bởi những cơn gió của dư luận. Nó nhắc nhở chúng ta rằng sức mạnh thật sự không nằm ở việc được đám đông yêu mến, mà nằm ở việc chúng ta biết mình là ai, mình đang đi đâu, và mình sống vì điều gì. Khi chúng ta cắm rễ vào những điều bền vững – như lòng chính trực, lòng trắc ẩn, sự thật, và mục đích cao cả – chúng ta trở nên vững vàng trước mọi biến cố. Tiếng khen ngợi có thể làm lòng ta ấm áp, nhưng nó không phải là nguồn sống của ta. Tiếng chê bai có thể làm ta tổn thương, nhưng nó không có quyền định nghĩa ta. Điều định nghĩa ta là cách chúng ta chọn sống mỗi ngày, cách chúng ta đứng vững giữa những thử thách, và cách chúng ta trung thành với con người thật của mình.
Tránh xa đám đông không có nghĩa là chúng ta cô lập bản thân hay trở nên kiêu ngạo, xem thường người khác. Đúng hơn, đó là lời mời gọi để sống với sự tự do nội tâm. Khi chúng ta ngừng tìm kiếm sự chấp thuận từ đám đông, chúng ta giải phóng mình khỏi áp lực phải tuân theo, khỏi nỗi lo âu về việc bị so sánh, khỏi nhu cầu không ngừng được yêu thích hay công nhận. Trong sự tự do ấy, chúng ta tìm thấy sự rõ ràng. Chúng ta bắt đầu nghe rõ hơn tiếng nói nhỏ bé của sự thật bên trong mình – tiếng nói của lương tâm, của giấc mơ, của những gì thực sự quan trọng. Tiếng nói ấy dẫn dắt chúng ta đi qua những con đường mà đám đông có thể không hiểu, nhưng lại là con đường đúng đắn cho chính chúng ta.
Hơn nữa, khi chúng ta chọn sống theo cách này, chúng ta không chỉ tìm thấy chính mình, mà còn trở thành ánh sáng cho người khác. Một người sống chân thực, không bị chi phối bởi đám đông, là một nguồn cảm hứng mạnh mẽ. Họ cho thế giới thấy rằng có một cách sống khác – một cách sống đặt sự thật lên trên sự tán dương, đặt mục đích lên trên sự nổi tiếng, đặt lòng chính trực lên trên sự công nhận. Họ trở thành ngọn đuốc soi đường, giúp những người khác cũng dám bước ra khỏi vòng xoáy của dư luận để tìm kiếm con đường riêng của mình. Họ chứng minh rằng một cuộc đời ý nghĩa không phải là cuộc đời được tất cả mọi người yêu mến, mà là cuộc đời được sống với sự trung thực, lòng can đảm, và niềm tin vào những gì cao cả hơn.
Tiếng khen ngợi từ đám đông có thể mang lại niềm vui, nhưng niềm vui ấy chỉ là thoáng qua, như một cơn gió mát lành vụt qua trong ngày hè. Tiếng chê bai có thể làm tổn thương, nhưng nó không có sức mạnh để phá hủy chúng ta, trừ khi chúng ta cho phép nó làm điều đó. Điều thực sự định nghĩa chúng ta là khả năng đứng vững giữa những cơn bão của cuộc đời, khả năng theo đuổi con đường của mình bất kể ai đang quan sát, và khả năng sống một cuộc đời trung thành với con người thật của mình. Khi chúng ta chọn bước đi trên con đường ấy, chúng ta không chỉ tìm thấy tự do, mà còn tìm thấy ý nghĩa sâu sắc của cuộc sống – một ý nghĩa không phụ thuộc vào sự tán dương hay chỉ trích của bất kỳ ai.
Hãy để tiếng hoan hô và tiếng chê bai đến rồi đi, như những đám mây trôi qua trên bầu trời. Hãy để đám đông tiếp tục thất thường, như bản chất vốn có của họ. Nhưng chúng ta, hãy chọn đứng vững như cây cổ thụ giữa cánh đồng, cắm rễ sâu vào những gì bền vững, sống một cuộc đời không bị lay chuyển bởi những tiếng nói bên ngoài. Hãy chọn sống với lòng can đảm, với sự chính trực, và với niềm tin rằng cuộc sống của chúng ta có giá trị không vì đám đông công nhận, mà vì chúng ta đã sống đúng với mục đích của mình. Trong sự kiên định ấy, chúng ta sẽ tìm thấy không chỉ sức mạnh, mà còn cả niềm vui và bình an – những điều mà không một đám đông nào có thể ban tặng hay cướp đi.
Hãy bước đi trên con đường của riêng bạn, dù nó có đơn độc. Hãy lắng nghe tiếng nói bên trong, dù nó có nhỏ bé. Và hãy tin rằng, khi bạn sống chân thực, bạn không chỉ tìm thấy chính mình, mà còn trở thành ánh sáng cho một thế giới đang khao khát sự thật. Tiếng vỗ tay của đám đông có thể phai nhạt, nhưng ánh sáng bạn tỏa ra sẽ trường tồn, như cây cổ thụ vẫn đứng vững qua bao thế kỷ, bất kể gió bão hay sự thờ ơ của thế gian.
Lm. Anmai, CSsR
