ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ LẤY CẢM HỨNG TỪ TẦM NHÌN VÀ HÀNH ĐỘNG CỦA THÁNH PHANXICÔ
Khi Đức Hồng y Jorge Mario Bergoglio được bầu làm Giáo Hoàng vào năm 2013, lời khuyên “Đừng quên người nghèo!” từ Đức Hồng y Claudio Hummes đã định hình quyết định lịch sử của ngài: chọn danh hiệu Phanxicô, theo tên Thánh Phanxicô thành Assisi. Là Giáo Hoàng đầu tiên mang tên này trong 2.000 năm lịch sử Giáo hội, Đức Phanxicô, qua đời ngày 21 tháng 4 ở tuổi 88 sau 12 năm trị vì, đã để lại dấu ấn sâu đậm với tinh thần khiêm nhường, hòa bình, và yêu thương, đúng như vị thánh mà ngài kính trọng.
“Tôi muốn một Giáo hội nghèo và vì người nghèo,” Đức Phanxicô tuyên bố với các nhà báo ngày 16 tháng 3 năm 2013, chỉ ba ngày sau khi được bầu. Ngài làm rõ rằng danh hiệu “Phanxicô” lấy cảm hứng từ Thánh Phanxicô thành Assisi – “con người của sự nghèo khó, hòa bình, và bảo vệ tạo vật” – chứ không phải Thánh Phanxicô Xaviê, đồng sáng lập Dòng Tên, dòng tu của ngài.
Cha Bruce Morrill, giáo sư thần học tại Đại học Vanderbilt, nhận định rằng việc chọn tên “Phanxicô” thể hiện sự khiêm nhường và sự đồng hành với vị thánh được Chúa truyền lệnh “xây dựng lại nhà thờ của Ta.” Là Giáo Hoàng Dòng Tên đầu tiên, ngài tránh những danh hiệu như “Ignatius” hay “Xavier” để không mang sắc thái tự hào, thay vào đó chọn một tên gọi phản ánh tinh thần phục vụ.
Tinh thần của Thánh Phanxicô thấm đẫm trong các tác phẩm của Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Hai thông điệp Laudato Si’ (2015) về chăm sóc môi trường và Fratelli Tutti (2020) về tình anh em, cùng tông huấn Laudate Deum (2023) về khủng hoảng khí hậu, đều lấy cảm hứng từ lời ca ngợi của Thánh Phanxicô. Đặc biệt, Fratelli Tutti được ngài ký tại mộ Thánh Phanxicô ở Assisi, thể hiện sự gắn bó sâu sắc.
Năm 2023, Đức Phanxicô viết lời giới thiệu cho một cuốn sách tiếng Ý về quy tắc sống của các tu sĩ Phanxicô, nhấn mạnh rằng Thánh Phanxicô “cho thấy Chúa Giêsu là Thầy duy nhất.” Cùng năm, ngài xuất bản tập bài viết về cảnh Chúa giáng sinh, kỷ niệm 800 năm Thánh Phanxicô dựng hang đá đầu tiên tại Greccio, Ý. Trong sắc lệnh công bố Năm Thánh 2025 với chủ đề “Những người hành hương của hy vọng,” ngài ca ngợi sự kiên nhẫn của Thánh Phanxicô, một đức tính cần thiết trong thời đại số hóa.
Đức Phanxicô không chỉ lấy cảm hứng từ lời dạy mà còn từ hành động của Thánh Phanxicô. Chuyến thăm đầu tiên của ngài ra ngoài Rome vào năm 2013 đến đảo Lampedusa – cửa ngõ nguy hiểm của người di cư châu Phi – là biểu tượng mạnh mẽ cho lòng trắc ẩn với những người đau khổ. Cha Joseph Chinnici, chuyên gia về Thánh Phanxicô, nhận xét rằng “chiều sâu tâm linh” của Đức Phanxicô được thể hiện qua những hành động đơn giản nhưng ý nghĩa, như rửa chân cho người thuộc các tôn giáo khác vào Thứ Năm Tuần Thánh hay ôm lấy cả người tin và không tin, đúng như tinh thần Fratelli Tutti.
Lòng sùng kính Thánh Phanxicô đã có từ khi ngài còn trong nhà tập Dòng Tên, và được củng cố khi làm tổng giám mục Buenos Aires, phục vụ tại các khu ổ chuột. Năm 2016, ngài thành lập Ngày Thế giới vì Người nghèo, và vào năm 2022, ngài gặp 500 người nghèo tại Assisi, thể hiện sự đồng hành với những người bị gạt ra bên lề.
Giống như Thánh Phanxicô từ bỏ giàu sang để sống nghèo khó, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã chọn con đường khiêm nhường, đặt người nghèo và tạo vật vào trung tâm sứ vụ. Cha Chinnici nhấn mạnh rằng cả hai vị đều dùng “hành động biểu tượng” để truyền tải thông điệp: từ hang đá Greccio của Thánh Phanxicô đến những cái ôm của Đức Phanxicô dành cho nhân loại. Di sản của ngài không chỉ là một Giáo hội gần gũi hơn với người nghèo, mà còn là lời kêu gọi nhân loại hướng đến Chúa Kitô, trở nên “nhân văn hơn” trong tình yêu và hy vọng.
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
CÁC HỒNG Y CHỌN GIÁM MỤC ĐƯA RA SUY TƯ VỀ GIÁO HỘI VÀ GIÁO HOÀNG TƯƠNG LAI
Trong tâm tình cầu nguyện và chuẩn bị cho mật nghị bầu chọn vị Giáo Hoàng kế nhiệm Đức Thánh Cha Phanxicô, các hồng y đã nhất trí chọn hai vị giám mục để trình bày những bài suy niệm sâu sắc, nhằm soi sáng những nhu cầu cấp thiết của Giáo hội Công giáo hoàn vũ. Thông tin này được Văn phòng Báo chí Tòa Thánh công bố hôm nay.
Cha Donato Ogliari, viện phụ Dòng Biển Đức và trụ trì Vương cung thánh đường Thánh Phaolô Ngoài Tường tại Roma, sẽ dâng bài suy niệm đầu tiên ngay sau thánh lễ an táng Đức Giáo Hoàng Phanxicô vào ngày 26 tháng 4 năm 2025. Bài suy niệm này được kỳ vọng sẽ là kim chỉ nam thiêng liêng, giúp các hồng y bước vào giai đoạn chuẩn bị với tâm hồn hướng về ý Chúa.
Bài suy niệm thứ hai sẽ được Đức Hồng y Raniero Cantalamessa, nguyên giảng thuyết viên Phủ Giáo Hoàng, trình bày tại Nhà nguyện Sistine ngay trước khi mật nghị bắt đầu cuộc bỏ phiếu. Ở tuổi 90, Đức Hồng y Cantalamessa không còn đủ điều kiện tham gia bầu chọn, nhưng sự khôn ngoan và chiều sâu thiêng liêng của ngài vẫn là nguồn cảm hứng lớn lao cho Hồng y đoàn. Những lời chia sẻ của ngài hứa hẹn sẽ khơi dậy tinh thần phân định và cầu nguyện trong lòng các vị hồng y.
Theo Tông hiến Universi Dominici Gregis, các bài suy niệm này phải tập trung vào “những thách đố mà Giáo hội đang đối diện” và “sự cần thiết của việc phân định kỹ lưỡng khi lựa chọn vị Giáo Hoàng mới”. Qua đó, các hồng y được mời gọi định hình một tầm nhìn rõ ràng cho tương lai của Giáo hội, dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần.
Quyết định chọn Cha Ogliari và Đức Hồng y Cantalamessa được đưa ra trong đại hội đồng lần thứ ba của các hồng y, diễn ra vào ngày 24 tháng 4 năm 2025. Đây là một trong những cuộc họp thường nhật trước mật nghị, nơi các hồng y cùng nhau cầu nguyện và thảo luận. Hiện tại, ngày chính thức khai mạc mật nghị vẫn chưa được ấn định.
Theo ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa Thánh, đã có 113 hồng y hiện diện tại cuộc họp ngày 24 tháng 4. Những hồng y đến Roma sau cuộc họp ngày 23 tháng 4 đã tuyên thệ, cam kết tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về việc bầu Giáo Hoàng và giữ bí mật tuyệt đối về mọi vấn đề liên quan đến mật nghị.
Hồng y đoàn hiện có 252 thành viên, trong đó 117 vị không đủ điều kiện bỏ phiếu, chủ yếu do giới hạn độ tuổi. Tuy nhiên, các vị này vẫn được mời tham dự các đại hội đồng để đóng góp ý kiến. Ông Bruni cho biết, chưa rõ trong số 113 hồng y tham dự ngày 24 tháng 4, có bao nhiêu vị là cử tri hồng y đủ điều kiện bỏ phiếu.
Dù một số hồng y vẫn chưa đến Roma, các cuộc thảo luận về những nhu cầu của Giáo hội và thế giới đã được khởi động. Trong phiên họp ngày 24 tháng 4, 34 hồng y đã phát biểu, chia sẻ những góc nhìn sâu sắc về các thách đố và cơ hội mà Giáo hội đang đối diện. Những trao đổi này là nền tảng để các hồng y chuẩn bị tâm hồn và trí tuệ, hướng tới việc lựa chọn vị Giáo Hoàng kế nhiệm.
Việc chọn Cha Ogliari và Đức Hồng y Cantalamessa thể hiện sự cẩn trọng và tâm tình cầu nguyện của Hồng y đoàn trong việc tìm kiếm sự hướng dẫn thiêng liêng trước mật nghị. Những bài suy niệm sắp tới không chỉ là dịp để nhìn lại di sản phong phú của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, mà còn là lời mời gọi các hồng y mở lòng lắng nghe tiếng Chúa Thánh Thần. Qua đó, các ngài sẽ chọn được một vị lãnh đạo có thể dẫn dắt Giáo hội vượt qua những thử thách của thời đại, với lòng trung thành và tình yêu dành cho Chúa Kitô và Dân Thánh của Ngài.
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
DÒNG NGƯỜI HỘI TỤ: HÀNG NGÀN NGƯỜI CHỜ ĐỢI ĐỂ TỎ LÒNG TÔN KÍNH ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ
Sau khi quan tài của Đức Giáo Hoàng Phanxicô được đặt tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô vào ngày 23 tháng 4, hàng chục ngàn người từ khắp nơi đã xếp hàng dài, kiên nhẫn chờ đợi hàng giờ để nói lời tạm biệt với vị Giáo Hoàng được yêu mến, người qua đời ngày 21 tháng 4.
Quan tài mở, được chuyển từ nhà nguyện Domus Sanctae Marthae – nơi Đức Phanxicô từng sinh sống – đến Vương cung thánh đường, đã trở thành tâm điểm của lòng thành kính. Hai hàng người khổng lồ hình thành quanh Quảng trường Thánh Phêrô: một bên phải, một vòng qua bên trái, di chuyển chậm rãi qua các trạm kiểm soát an ninh dưới hàng cột Bernini. Sau đó, cả hai hợp thành một dòng người duy nhất, hướng qua Cửa Thánh và tiến vào gian giữa nhà thờ.
Thời gian chờ đợi kéo dài từ ba đến gần năm giờ, nhưng điều này không làm nản lòng những người hành hương. Theo Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Vatican, trong 24 giờ đầu tiên mở cửa cho công chúng (tính đến 11 giờ sáng ngày 24 tháng 4), hơn 50.000 người đã đến viếng Đức Giáo Hoàng. Ban đầu, Vương cung thánh đường dự kiến đóng cửa lúc nửa đêm, nhưng do lượng người quá đông, giờ tham quan được kéo dài đến 5:30 sáng, chỉ tạm nghỉ 90 phút.
Đến ngày 24 tháng 4, sự phối hợp giữa cảnh sát Rome và Lực lượng Bảo vệ Dân sự đã giúp dòng người được sắp xếp trơn tru hơn. Một hàng người khổng lồ kéo dài từ Quảng trường Risorgimento, với các tình nguyện viên mặc áo xanh neon hướng dẫn đám đông qua những con phố nhộn nhịp. Hàng hành hương khác tiến dọc Via della Conciliazione, trong khi một dòng thứ ba di chuyển về lối vào phía nam, gần hàng cột Bernini. Đến 8 giờ sáng, hàng ngàn người đã chậm rãi tiến vào Vương cung thánh đường.
Consuelo và Ana, hai người bạn từ Valencia, Tây Ban Nha, đang trong chuyến du lịch Ý thì nhận tin Đức Giáo Hoàng qua đời. “Cái chết của ngài hoàn toàn bất ngờ,” Ana chia sẻ với Catholic News Service ngày 23 tháng 4. “Chúng tôi đặt chuyến bay từ tháng 1, lo lắng khi ngài bệnh, nhưng không ngờ điều này xảy ra.”
Consuelo, người từng gặp Đức Phanxicô trong Tuần Thánh, nói thêm: “Ngài trông yếu, nhưng chúng tôi không nghĩ ngài sẽ ra đi. Ngài hiến thân cho mọi người, muốn một Giáo hội gần gũi với xã hội thế kỷ 21. Sự ra đi của ngài thật đau đớn.” Dù phải chờ bốn giờ dưới cái nắng Rome, cả hai vẫn kiên nhẫn.
Ana, tự nhận mình là người vô thần, bày tỏ: “Tôi ngưỡng mộ ngài. Ngài là một Giáo Hoàng mẫu mực, mở lòng với xã hội mới, những thế giới mới. Tôi ở đây vì khoảnh khắc lịch sử này.”
Dòng người hội tụ tại Vương cung thánh đường không chỉ là sự tiễn biệt, mà còn là minh chứng cho di sản của Đức Giáo Hoàng Phanxicô – một vị lãnh đạo đã mang Giáo hội đến gần hơn với con người, từ tín hữu đến những người ngoài Công giáo. Giữa những hàng người dài bất tận, lòng thành kính và tình yêu dành cho ngài đã biến Quảng trường Thánh Phêrô thành một biểu tượng của sự đoàn kết và hy vọng.
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
CHÚA NHẬT LÒNG THƯƠNG XÓT CHÚA: NIỀM VUI PHỤC SINH CHIẾN THẮNG GIỮA NƯỚC MẮT
Trong bối cảnh tang lễ Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Chúa Nhật Lòng Thương Xót Chúa, được cử hành vào ngày 27 tháng 4 năm 2025, mang đến thông điệp hy vọng rằng niềm vui Phục Sinh vượt qua mọi đau buồn. Hàng ngàn tín hữu trên toàn thế giới đang chuẩn bị kỷ niệm ngày lễ này qua phụng vụ, cầu nguyện, và các hoạt động nghệ thuật, giữa lòng tiếc thương vị Giáo Hoàng vừa qua đời vào ngày 21 tháng 4.
Chúa Nhật Lòng Thương Xót, được Thánh Gioan Phaolô II thiết lập năm 2000 khi tuyên thánh cho Thánh Maria Faustina Kowalska, tôn vinh lòng thương xót vô biên của Chúa. Thánh nữ Ba Lan, một nữ tu dòng Đức Mẹ Lòng Thương Xót, đã nhận được thị kiến từ Chúa Kitô, kêu gọi truyền bá lòng sùng kính qua lời cầu nguyện, một lễ hội hàng năm, và hình ảnh Trái Tim Chúa với các tia máu và nước.
Năm nay, lễ trọng diễn ra chỉ một ngày sau tang lễ Đức Giáo Hoàng Phanxicô, tạo nên một sự “phân cực cảm xúc,” theo Cha Chris Alar, bề trên tỉnh dòng Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Ông chia sẻ với OSV News: “Chúng ta được kêu gọi vui mừng trong tuần bát nhật Phục Sinh, nhưng sự mất mát của Đức Phanxicô mang đến nỗi buồn. Tuy nhiên, tám ngày này là quan trọng nhất, vượt trên cả cái chết của một vị Giáo Hoàng.”
Cha Alar nhấn mạnh rằng novendiali – chín ngày Thánh lễ tưởng nhớ Đức Phanxicô bắt đầu từ ngày 26 tháng 4 – sẽ là thời gian để Giáo hội chính thức bày tỏ lòng tiếc thương, trong khi Chúa Nhật Lòng Thương Xót vẫn là dịp để tôn vinh niềm vui Phục Sinh.
Tại Tổng giáo phận Galveston-Houston, học sinh trung học cơ sở đã tham gia cuộc thi thơ thánh thường niên do tổ chức Nghệ thuật Văn học Công giáo tổ chức, với chủ đề Lòng Thương Xót Chúa. Cuộc thi nhận được 1.200 bài dự thi, chia thành hai hạng mục: học sinh trường Công giáo thuộc tổng giáo phận và học sinh trường độc lập hoặc học tại nhà. Những người chiến thắng sẽ đọc thơ vào ngày 5 tháng 5, mang đến sắc màu tâm linh tươi sáng giữa thời khắc đau buồn.
Tại Đền thờ quốc gia Thánh Gioan Phaolô II ở Washington, một cuộc triển lãm tạm thời mang tên “Ngày Hạnh Phúc Nhất Trong Cuộc Đời Tôi: Lòng Thương Xót của Chúa với Thánh Gioan Phaolô II và Thánh Faustina” đã khai mạc ngày 22 tháng 4. Triển lãm, kéo dài đến Lễ Hiện Xuống ngày 8 tháng 6, trưng bày thánh tích hạng nhất của Thánh Faustina và tôn vinh di sản của Thánh Gioan Phaolô II, người đã gọi thánh nữ là “sứ giả của tình yêu thương xót.”
Theo nhật ký của Thánh Faustina, Chúa Kitô hứa ban ơn tha thứ hoàn toàn tội lỗi và xóa bỏ hình phạt tạm thời cho những ai xưng tội, rước lễ, và tham gia sùng kính vào Chúa Nhật Lòng Thương Xót. Cha Alar giải thích: “Đây được gọi là ‘phép rửa thứ hai’ vì nó xóa bỏ mọi tội lỗi và hình phạt, mang lại niềm hy vọng cứu rỗi cuối cùng.”
Thánh Gioan Phaolô II cũng ban ơn toàn xá cho ngày lễ này, với các điều kiện thông thường: xưng tội, rước lễ, cầu nguyện theo ý Đức Giáo Hoàng, và từ bỏ hoàn toàn tội lỗi. Những ân sủng này càng trở nên ý nghĩa trong bối cảnh Giáo hội đang thương tiếc Đức Phanxicô, vị Giáo Hoàng luôn nhấn mạnh lòng thương xót và sự tha thứ.
Chúa Nhật Lòng Thương Xót Chúa năm 2025 không chỉ là dịp để kỷ niệm lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa, mà còn là lời nhắc nhở rằng ánh sáng Phục Sinh luôn chiến thắng bóng tối của sự mất mát. Giữa những giọt nước mắt tiếc thương Đức Giáo Hoàng Phanxicô, các tín hữu được mời gọi tìm niềm vui trong tình yêu cứu chuộc của Chúa, như Thánh Faustina từng viết: “Lòng thương xót của Chúa là niềm hy vọng cuối cùng của nhân loại.”
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
CÁC HỒNG Y THƯƠNG TIẾC ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ KHI CHUẨN BỊ MẬT NGHỊ
Vào sáng ngày 24 tháng 4, các hồng y từ khắp nơi trên thế giới đã tề tựu tại Hội trường Thượng hội đồng Vatican để bắt đầu các cuộc họp kín chuẩn bị cho mật nghị bầu người kế nhiệm Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Trong không khí trang nghiêm, nhiều hồng y bày tỏ nỗi tiếc thương sâu sắc đối với vị Giáo Hoàng người Argentina, nhấn mạnh rằng di sản của ngài vẫn đang là tâm điểm trước khi bàn đến việc kế vị.
“Chúng ta vẫn chưa nói về mật nghị hay sự kế vị. Chúng ta vẫn đang khóc thương Đức Giáo Hoàng Phanxicô,” Đức Hồng y Jean-Paul Vesco, Tổng giám mục Algiers, chia sẻ. Được tấn phong vào tháng 12 năm 2024, ông là một trong những hồng y cuối cùng nhận danh hiệu từ cố Giáo Hoàng.
Đức Hồng y Fernando Chomalí, hồng y cử tri duy nhất từ Chile, nhấn mạnh tinh thần hiệp thông mà Đức Phanxicô để lại. “Ngài thúc đẩy sự hiệp thông và tình huynh đệ. Chúng ta phải suy ngẫm về cách sống như ngài đã sống,” ông nói. Ông cũng bày tỏ niềm vui trước dòng người đông đảo tại Rome, với hơn 48.000 tín hữu đã đến Vương cung thánh đường Thánh Phêrô tính đến sáng 24 tháng 4 để tiễn biệt Đức Giáo Hoàng. “Chúng tôi buồn, nhưng chúng tôi phải tiếp tục, vì ngài tin vào sự Phục sinh,” ông nhấn mạnh.
Các cuộc họp kín, hay công đồng chung, sẽ diễn ra tại Vatican cho đến khi mật nghị chính thức bắt đầu, sớm nhất là ngày 5 tháng 5. Khi đó, các hồng y dưới 80 tuổi sẽ bước vào lệnh phong tỏa, tách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài, không sử dụng điện thoại hay máy tính, cho đến khi Giáo Hoàng thứ 267 được bầu.
Đức Hồng y Fernando Filoni, đại sư Dòng Hiệp sĩ Mộ Thánh, cho biết tiến trình hiện tại đang ở “giai đoạn tổ chức” chứ chưa đến “giai đoạn quyết định”. Ông cũng đề cập đến trường hợp gây tranh cãi của Đức Hồng y Angelo Becciu, người bị tòa án Vatican kết án năm 2023 vì tội tham ô. Dù bị tước bỏ nhiều quyền, Đức Hồng y Becciu vẫn đủ điều kiện tham gia các cuộc thảo luận trước mật nghị. “Vấn đề sẽ được thảo luận, nhưng chưa có quyết định,” Đức Hồng y Filoni nói. Đức Hồng y Giuseppe Versaldi cũng từ chối bình luận, nhấn mạnh rằng Hội đồng Hồng y sẽ quyết định.
Đức Hồng y Versaldi, người từng giữ vai trò chủ tịch Bộ Giáo dục Công giáo từ 2015 đến 2022, ca ngợi Đức Phanxicô là “người gần gũi với dân chúng, khởi xướng các cải cách cần thiết dù gặp nhiều trở ngại.” Ông nói thêm: “Sẽ mất thời gian để chúng ta thấu hiểu trọn vẹn những gì ngài đã làm. Chúa chắc chắn sẽ đền đáp ngài như một người tôi tớ trung thành.”
Trong các cuộc họp sắp tới, các hồng y không chỉ chuẩn bị cho mật nghị mà còn lắng nghe sự hướng dẫn của Chúa Thánh Linh. “Bầu không khí lắng nghe Chúa sẽ giúp những người bầu cử diễn giải ý muốn của Ngài,” Đức Hồng y Versaldi kết luận.
Di sản của Đức Giáo Hoàng Phanxicô – sự hiệp thông, lòng nhân ái, và tinh thần cải cách – đang là ngọn lửa soi sáng các hồng y khi họ bước vào giai đoạn quan trọng này của Giáo hội Công giáo.
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
NGƯỜI DI CƯ, TỊ NẠN VÀ TÙ NHÂN CÓ MẶT TẠI TANG LỄ ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ
Vào thứ Bảy, ngày 26 tháng 4, lúc 10 giờ sáng, Quảng trường Thánh Phêrô sẽ đón hàng ngàn người tham dự Thánh lễ an táng Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Trong số đó, không thể thiếu những người ngài luôn dành tình yêu thương đặc biệt: người di cư, người tị nạn, tù nhân, và những người nghèo – những người sẽ “chào đón” ngài tại Santa Maria Maggiore, nơi ngài an nghỉ.
Tổ chức phi chính phủ Mediterranea, từng nhiều lần gặp gỡ Đức Phanxicô, thông báo một phái đoàn đặc biệt sẽ hiện diện tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô. Phái đoàn bao gồm các nhân viên cứu hộ, người di cư, và những nạn nhân từng chịu tra tấn và trốn thoát khỏi các trại tập trung ở Libya. Sự tham gia của họ được Văn phòng Nội vụ Giáo hoàng xác nhận, thể hiện tinh thần gần gũi của Đức Phanxicô với những người chịu đau khổ.
Bộ Quản lý Trại giam (Dap) tuyên bố sẵn sàng cấp phép đặc biệt “ad horas” cho các tù nhân tham dự Thánh lễ an táng, nếu đáp ứng các điều kiện cần thiết. Sau khi có ý kiến đồng thuận từ tòa án giám sát, Dap sẽ xem xét cấp giấy phép. Ngoài ra, một số nhà tù dự kiến cho phép tù nhân theo dõi trực tiếp tang lễ qua truyền hình tại phòng sinh hoạt chung, mang đến cơ hội để họ cùng tưởng nhớ vị Giáo Hoàng của lòng nhân ái.
Sự hiện diện của người di cư, tị nạn, và tù nhân tại tang lễ là minh chứng sống động cho di sản của Đức Giáo Hoàng Phanxicô – một vị Giáo Hoàng luôn mở rộng vòng tay với những người bị gạt ra bên lề xã hội. Từ Quảng trường Thánh Phêrô đến Santa Maria Maggiore, tinh thần yêu thương và hòa nhập của ngài sẽ tiếp tục lan tỏa, ngay cả khi ngài đã ra đi.
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ: HÀNG NGÀN NGƯỜI XẾP HÀNG TIỄN BIỆT
Hơn 61.000 tín hữu đã đến trước lăng mộ của Đức Giáo Hoàng Phanxicô tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô để bày tỏ lòng tôn kính. Dòng người không ngừng đổ về từ Via Ottaviano, góc Via Giulio Cesare, tạo nên một khung cảnh xúc động. Theo Văn phòng Báo chí Vatican, từ 11 giờ sáng thứ Tư, ngày 23 tháng 4, đến 1 giờ sáng thứ Năm, ngày 24 tháng 4, hàng chục ngàn người đã dừng chân cầu nguyện trước quan tài của Giám mục Rome, được đặt dưới chân Bàn thờ Xưng tội.
Để hỗ trợ dòng người, Lực lượng Bảo vệ Dân sự đã thiết lập một hành lang rào chắn từ Piazza Risorgimento, bắt đầu từ cổng Porta Rosa, lối vào hoành tráng của Thành phố Vatican. Dự kiến, khoảng 200.000 người sẽ tham dự tang lễ vào thứ Bảy, ngày 26 tháng 4. Hai màn hình khổng lồ được lắp đặt tại Via di Porta Angelica và Porta Sant’Anna để những người không thể vào quảng trường vẫn có thể theo dõi nghi thức.
Giữa dòng người đông đúc, Don Lorenzo Bellini, linh mục từ giáo xứ Santa Maria Assunta ở Cologno al Serio, dẫn dắt 46 thiếu niên trong nhóm thêm sức. Ông chia sẻ: “Chúng tôi đến từ Assisi và không muốn thay đổi kế hoạch. Các em nhỏ lần đầu đến Thánh đường Thánh Phêrô, đều kinh ngạc trước sự uy nghiêm của nơi này.”
Paola, một nhân viên bán hàng ở Rome, kiên nhẫn xếp hàng sau ca làm việc. Cô kể: “Hôm qua tôi đợi đến 1 giờ chiều nhưng không vào được. Hôm nay, tôi sẽ không rời đi cho đến khi nói lời tạm biệt với Francesco. Nụ cười, lời chào ‘chúc ngon miệng’ của ngài sẽ mãi trong tim tôi. Ngài là Giáo Hoàng của tất cả.”
Ngồi trên bậc thềm Colonnade, bà Giuliana và cháu gái 18 tuổi Giordana chia sẻ cảm xúc sâu sắc. Giuliana nói: “Đức Phanxicô như người anh, người cha, người ông. Ngài lớn lên trong gia đình khiêm tốn, luôn gần gũi người nghèo. Tôi hy vọng Giáo Hoàng tiếp theo sẽ tiếp nối di sản của ngài.” Giordana bổ sung: “Ngài dạy tôi về tự do, tôn trọng, và yêu thương. Lời khuyên ‘đừng đi ngủ nếu chưa làm hòa’ là bài học tôi sẽ luôn ghi nhớ.”
Domenica, từ Chieti, xúc động khi đứng trước quan tài: “Lời kêu gọi hòa bình, sự giản dị của ngài sẽ không bao giờ phai. Hy vọng những hạt giống ngài gieo sẽ tiếp tục nảy mầm.”
Cặp đôi Paola và Vincenzo, kết hôn năm 2017, nhắc đến Amoris Laetitia: “Tài liệu ấy như vuốt ve tâm hồn chúng tôi, nói về những khó khăn gia đình, cả công việc bấp bênh. Khi cãi nhau, chúng tôi nhớ đến ‘sự dịu dàng’ của một cái ôm mà ngài nhắc nhở, để bảo vệ con cái.”
Dòng người đến với Đức Giáo Hoàng Phanxicô không chỉ là sự tiễn biệt, mà còn là lời khẳng định về di sản của một vị Giáo Hoàng gần gũi, nhân hậu. Từ những lời cầu nguyện thầm lặng đến những câu chuyện cá nhân, tất cả hòa quyện trong không khí trang nghiêm và yêu thương tại Vatican, nơi Đức Phanxicô đã để lại dấu ấn không thể xóa nhòa trong lòng hàng triệu người.
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
REINA: SỰ PHỤC SINH, "TỪ QUAN TRỌNG NHẤT TRONG HÀNH TRANG TÂM LINH CỦA CHÚNG TA"
Roma, 24 tháng 4 năm 2025 – Dưới ánh hoàng hôn dịu dàng chiếu qua cửa chính Vương cung thánh đường Thánh Gioan Lateran, Giáo hội Roma đã quy tụ trong buổi tối đặc biệt để tạ ơn Chúa vì cuộc đời và sứ vụ của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Thánh lễ Tôn thờ Thánh Thể, do Đức Hồng y Baldo Reina – Đại diện Giáo phận Roma – chủ sự, không chỉ là dịp để tưởng nhớ mà còn là lời mời gọi sống đức tin mãnh liệt vào sự phục sinh.
Khi ánh nắng cuối ngày lấp lánh trên cây thánh giá dẫn đầu đoàn rước, Đức Hồng y Reina bước chậm rãi xuống gian giữa nhà thờ, tiến về bàn thờ nơi Bí tích Thánh Thể được trưng bày. Tiếng hát của Ca đoàn Giáo phận Roma nhẹ nhàng cất lên, hòa quyện với khói hương trầm lan tỏa. “Anh chị em thân mến,” ngài mở lời, “hôm nay, trong sự thinh lặng tôn thờ, chúng ta dâng lời tạ ơn vì món quà tuyệt vời là cuộc đời Đức Giáo hoàng Phanxicô.” Ngài quỳ xuống trước Mình Thánh Chúa, dẫn dắt cộng đoàn vào khoảnh khắc cầu nguyện sâu sắc.
Buổi tĩnh tâm được điểm tô bởi những trích đoạn từ bài giảng của Đức Phanxicô, do Sơ Rebecca Nazzaro – bề trên Dòng Truyền giáo Mặc khải – đọc lại. Một đoạn đáng nhớ từ bài giảng năm 2020 của ngài nhấn mạnh: “Con mắt đức tin vượt qua những điều hữu hình, nhìn thấy những điều vô hình. Chúa luôn ở cùng chúng ta, trung thành với lời hứa: ‘Ta sẽ ở cùng các con mọi ngày cho đến tận thế.’” Những lời này như ngọn lửa sưởi ấm trái tim những người hiện diện, nhắc nhở rằng sự phục sinh là nền tảng của niềm hy vọng Kitô giáo.
Trong bài chia sẻ, Đức Hồng y Reina bày tỏ nỗi đau trước sự ra đi của Đức Phanxicô: “Chúng ta cảm nhận sâu sắc sự vắng bóng của vị mục tử. Nhưng chính trong những giây phút này, chúng ta được mời gọi để Chúa Giêsu củng cố đức tin của mình.” Ngài nhấn mạnh: “Phục sinh là từ quan trọng nhất trong hành trang tâm linh của chúng ta.” Lời kêu gọi của ngài vang vọng: Hãy tiếp tục cầu nguyện để Chúa đón Đức Phanxicô vào thiên đàng và nâng đỡ Giáo hội, đặc biệt là Giáo phận Roma – nơi Đức Giáo hoàng hết lòng yêu thương.
Cùng hiện diện trong thánh lễ còn có các giám mục phụ tá Renato Tarantelli Baccari, Guerino Di Tora, và Luca Brandolini – cựu giám mục phụ tá Roma. Hàng trăm tín hữu, từ người dân địa phương đến khách hành hương, đã quỳ cầu nguyện, mắt hướng về Bí tích Thánh Thể được thắp sáng bởi những ngọn nến lung linh.
Khi mặt trời lặn, ánh sáng trong vương cung thánh đường dần nhường chỗ cho sự tĩnh lặng thiêng liêng. Tiếng hát của Ca đoàn hòa cùng đoàn rước kết thúc, để lại trong lòng mọi người những lời dạy của Đức Phanxicô: “Đặc biệt trong những giờ phút khó khăn, Chúa không bỏ rơi chúng ta.” Những lời này, như ngọn đèn soi lối, tiếp tục truyền cảm hứng cho Giáo hội Roma và toàn thế giới.
Buổi tối không chỉ là một nghi thức, mà là một lời nhắc nhở sống động rằng, qua sự phục sinh, Đức Phanxicô vẫn đồng hành cùng Giáo hội trong hành trình đức tin.
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
NHỮNG SÁNG KIẾN ĐẠI KẾT HÀNG ĐẦU CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ: HỒI TƯỞNG
Trong hơn một thập kỷ lãnh đạo Giáo hội Công giáo, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã ghi dấu ấn với những nỗ lực không ngừng nghỉ nhằm thúc đẩy sự hiệp nhất giữa các cộng đồng Kitô hữu. Tiếp nối tinh thần của Công đồng Vatican II, ngài đã xây dựng những cây cầu đối thoại, tạo nên các khoảnh khắc lịch sử trong hành trình đại kết. Dù những thành tựu liên tôn của ngài, như Tuyên bố Abu Dhabi năm 2019 về tình anh em nhân loại, thường thu hút sự chú ý, các sáng kiến đại kết với các Giáo hội Kitô giáo khác cũng để lại di sản sâu sắc.
Một trong những cột mốc đại kết nổi bật của Đức Giáo hoàng Phanxicô là cuộc gặp với Đức Thượng phụ Kirill, người đứng đầu Giáo hội Chính thống Nga, vào ngày 12 tháng 2 năm 2016 tại Havana, Cuba. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử một giáo hoàng gặp gỡ người đứng đầu Giáo hội Chính thống Nga, đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ giữa hai Giáo hội.
Cuộc gặp được chuẩn bị bí mật trong nhiều tháng, chỉ được công bố một tuần trước đó. Trong hai giờ trao đổi, Đức Giáo hoàng và Đức Thượng phụ đã ký một tuyên bố chung, nhấn mạnh các vấn đề như cuộc bách hại người Kitô hữu ở Trung Đông và Bắc Phi, xung đột tại Ukraine, và mối đe dọa của chủ nghĩa thế tục đối với tự do tôn giáo. Tuyên bố cũng đề cập đến các thách thức toàn cầu như nghèo đói, khủng hoảng gia đình, phá thai và an tử, đồng thời kêu gọi người trẻ Kitô hữu sống đức tin một cách mạnh mẽ.
Trong bài phát biểu sau cuộc gặp, Đức Giáo hoàng Phanxicô chia sẻ: “Chúng ta nói chuyện như anh em, cùng chia sẻ một phép rửa, cùng là giám mục. Chúng ta đồng ý rằng sự hiệp nhất được xây dựng bằng cách tiến bước cùng nhau. Tôi cảm nhận rõ sự hiện diện của Chúa Thánh Thần trong cuộc đối thoại này.” Ngài bày tỏ hy vọng rằng cuộc gặp sẽ tôn vinh Thiên Chúa và mang lại lợi ích cho dân Chúa dưới sự che chở của Đức Mẹ.
Tuy nhiên, sau khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022, kế hoạch cho một cuộc gặp thứ hai bị hủy bỏ. Trong cuộc gọi video vào tháng 3 năm 2022, Đức Giáo hoàng nhấn mạnh rằng Giáo hội phải sử dụng “ngôn ngữ của Chúa Giêsu” thay vì chính trị, kêu gọi hòa bình và chấm dứt xung đột. Ngài khẳng định: “Chúng ta là những người chăn dắt, phải đoàn kết để giúp đỡ những người đau khổ và tìm con đường hòa bình.”
Một sáng kiến đại kết đáng chú ý khác là chuyến thăm Thụy Điển vào cuối tháng 10 năm 2016, nhân dịp kỷ niệm 500 năm cuộc Cải cách Tin Lành. Tại đây, Đức Giáo hoàng cùng chủ tịch Liên đoàn Luther Thế giới, Munib Younan, đã ký một tuyên bố chung, nhấn mạnh rằng “nhiều điều đoàn kết chúng ta hơn là chia rẽ chúng ta.”
Tuyên bố nêu rõ: “Năm mươi năm đối thoại bền vững giữa Công giáo và Luther đã giúp vượt qua khác biệt, xây dựng lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau. Qua phục vụ chung, đặc biệt trong đau khổ và bách hại, chúng ta không còn là người xa lạ.” Đức Giáo hoàng và Younan cam kết trở thành “sứ giả của tình yêu vô biên của Thiên Chúa,” mở lòng cho quyền năng của Chúa Ba Ngôi thông qua cầu nguyện, lắng nghe và sống tình yêu của Chúa Kitô.
Đức Giáo hoàng Phanxicô đã kế thừa và mở rộng các nỗ lực đại kết của các vị tiền nhiệm. Ngài thường xuyên tiếp đón các phái đoàn đại kết tại Vatican, tham gia các sự kiện đại kết và gửi thông điệp đến các dịp đặc biệt. Dù chưa đạt được những đột phá thần học lớn, một tài liệu quan trọng được công bố năm 2024 bởi Bộ Thúc đẩy Sự Hiệp nhất Kitô giáo, với sự phê chuẩn của ngài, đã đề xuất cách thức mới để thực hiện quyền tối thượng của Giáo hoàng, hướng tới một Giáo hội thống nhất.
Những sáng kiến đại kết của Đức Giáo hoàng Phanxicô không chỉ là các sự kiện lịch sử mà còn là lời mời gọi các Kitô hữu trên toàn thế giới cùng tiến bước trong tinh thần huynh đệ. Bằng sự cởi mở và lòng nhiệt thành, ngài đã đặt nền móng cho một tương lai nơi các Giáo hội Kitô giáo xích lại gần nhau hơn, cùng làm chứng cho tình yêu của Thiên Chúa trong một thế giới đầy thách thức.
Lm. Anmai, CSsR biên soạn và tạm dịch
