Có bao nhiêu Giáo hoàng đã được phong thánh?
CÓ BAO NHIÊU GIÁO HOÀNG ĐÃ ĐƯỢC TUYÊN THÁNH?
Khi chiêm ngưỡng dòng chảy lịch sử Giáo hội Công giáo, các vị Giáo hoàng không chỉ hiện lên như những nhà lãnh đạo tinh thần đầy quyền uy, mà còn là những người cha hiền lành, những chứng nhân đức tin kiên vững, và trong nhiều trường hợp, là những vị thánh được Giáo hội tôn vinh. Câu hỏi “Có bao nhiêu Giáo hoàng đã được tuyên thánh?” không chỉ là một vấn đề thống kê, mà còn mở ra một cuộc hành trình sâu sắc, dẫn chúng ta khám phá sự thánh thiện nơi những người mang trọng trách kế vị thánh Phêrô, dẫn dắt dân Chúa qua bao thời đại đầy thăng trầm.
Tính đến tháng 5 năm 2025, Giáo hội Công giáo đã chính thức tuyên thánh cho 83 vị Giáo hoàng, một con số ấn tượng khi đặt trong bối cảnh tổng cộng khoảng 266 vị Giáo hoàng trong lịch sử (tính đến Đức Phanxicô). Điều này có nghĩa là khoảng 1/3 các vị kế vị thánh Phêrô đã được Giáo hội long trọng tuyên bố là đang hưởng nhan thánh Chúa trên Thiên đàng, trở thành những gương mẫu đức tin và là những đấng bầu cử cho toàn thể dân Chúa.
Các vị thánh Giáo hoàng trong thời sơ khai
Trong ba thế kỷ đầu tiên của Giáo hội, khi Kitô giáo còn bị bách hại khốc liệt dưới đế quốc Rôma, hầu hết các vị Giáo hoàng đều được tuyên thánh. Trong số 54 vị Giáo hoàng đầu tiên, có đến 52 vị được công nhận là thánh, phần lớn là tử đạo, những người đã hiến dâng mạng sống vì đức tin vào Đức Kitô.
Thánh Phêrô, vị Giáo hoàng đầu tiên, được coi là nền tảng của Giáo hội, đã chịu đóng đinh ngược trên đồi Vatican vào khoảng năm 64-68 sau Công nguyên. Sự tử đạo của ngài là nguồn cảm hứng cho các thế hệ sau.
Thánh Clêmentê I, vị Giáo hoàng thứ tư, được ghi nhận đã viết một lá thư quan trọng gửi Giáo hội Côrintô, kêu gọi sự hiệp nhất và hòa giải. Ngài bị lưu đày và tử đạo dưới thời Hoàng đế Trajan.
Thánh Corneliô, Giáo hoàng thế kỷ III, đứng vững giữa cơn bách hại của Hoàng đế Decius, cuối cùng chịu lưu đày và qua đời vì đức tin.
Thánh Sixtô II, bị xử trảm trong cuộc bách hại của Hoàng đế Valerian, được nhớ đến vì lòng can đảm và sự tận tụy với đoàn chiên.
Những vị Giáo hoàng này không chỉ là các mục tử, mà còn là những người lãnh đạo Giáo hội non trẻ trong những thời khắc đen tối nhất. Sự thánh thiện của các ngài được thể hiện qua lòng trung thành tuyệt đối với Đức Kitô, ngay cả khi phải đối mặt với cái chết.
Các vị thánh Giáo hoàng thời Trung cổ
Sau khi Kitô giáo được công nhận dưới thời Hoàng đế Constantinô vào thế kỷ IV, số lượng Giáo hoàng được tuyên thánh giảm dần, do bối cảnh xã hội và chính trị thay đổi. Tuy nhiên, vẫn có những vị Giáo hoàng nổi bật được tuyên thánh nhờ đời sống nhân đức, những đóng góp to lớn cho Giáo hội, hoặc sự bảo vệ đức tin trước các thách thức thần học.
Thánh Lêô Cả (Leo I, 440-461): Được gọi là “Đại Giáo hoàng”, ngài đã bảo vệ tín lý về hai bản tính của Đức Kitô (thiên tính và nhân tính) tại Công đồng Chung Chalcedon (451). Ngài cũng nổi tiếng vì đã thuyết phục Attila, thủ lĩnh Hung Nô, không tấn công Rôma.
Thánh Grêgôriô Cả (Gregory I, 590-604): Một trong những vị Giáo hoàng có ảnh hưởng nhất, ngài cải tổ phụng vụ, viết nhiều tác phẩm thần học, và thúc đẩy công cuộc truyền giáo đến các vùng đất xa xôi như Anh quốc. Ngài cũng là người đặt nền móng cho hệ thống Giáo hoàng hiện đại.
Thánh Zacharia (741-752): Được nhớ đến vì lòng nhân ái và sự khôn ngoan trong việc củng cố mối quan hệ giữa Giáo hội và các vương quốc thời bấy giờ.
Thánh Lêô III (795-816): Vị Giáo hoàng đã phong vương cho Charlemagne, đặt nền móng cho Đế quốc Rôma Thánh, góp phần định hình châu Âu thời Trung cổ.
Những vị Giáo hoàng này không chỉ là các nhà lãnh đạo, mà còn là những người sống đời thánh thiện, đặt lợi ích của Giáo hội và dân Chúa lên trên hết.
Các vị thánh Giáo hoàng thời Cận đại
Trong các thế kỷ sau, số lượng Giáo hoàng được tuyên thánh tiếp tục giảm, nhưng vẫn có những gương mặt nổi bật:
Thánh Piô V (1566-1572): Vị Giáo hoàng cải tổ phụng vụ sau Công đồng Trentô, ban hành Sách Lễ Rôma và thúc đẩy việc lần chuỗi Mân Côi. Ngài cũng lãnh đạo liên minh Công giáo chống lại sự bành trướng của Đế quốc Ottoman, dẫn đến chiến thắng tại Lepanto (1571).
Thánh Celestinô V (1294): Một ẩn sĩ được bầu làm Giáo hoàng, ngài từ nhiệm chỉ sau vài tháng để trở về đời sống chiêm niệm. Sự khiêm nhường và lòng yêu mến đời sống cầu nguyện đã khiến ngài được tuyên thánh.
Thánh Piô X (1903-1914): Được gọi là “Giáo hoàng của Thánh Thể”, ngài khuyến khích việc rước lễ thường xuyên và hạ độ tuổi rước lễ cho trẻ em. Ngài cũng mạnh mẽ chống lại chủ nghĩa hiện đại trong thần học.
Những vị Giáo hoàng này, dù sống trong các thời đại khác nhau, đều để lại dấu ấn sâu đậm nhờ đời sống thánh thiện và những cải tổ quan trọng cho Giáo hội.
Các vị thánh Giáo hoàng thời Hiện đại
Trong thế kỷ 20 và 21, Giáo hội đã tuyên thánh cho một số vị Giáo hoàng gần gũi với thời đại chúng ta, những người đã để lại di sản đức tin mạnh mẽ:
Thánh Gioan XXIII (1958-1963): Được yêu mến với biệt danh “Giáo hoàng hiền lành”, ngài đã triệu tập Công đồng Vaticanô II, mở ra một kỷ nguyên canh tân cho Giáo hội. Lòng đơn sơ và sự cởi mở của ngài đã chinh phục trái tim hàng triệu người.
Thánh Phaolô VI (1963-1978): Người tiếp nối và hoàn tất Công đồng Vaticanô II, ngài đã dẫn dắt Giáo hội qua những thay đổi lớn lao, đồng thời bảo vệ các giá trị luân lý qua thông điệp Humanae Vitae.
Thánh Gioan Phaolô II (1978-2005): Một trong những vị Giáo hoàng được yêu mến nhất, ngài đã đi khắp thế giới để loan báo Tin Mừng, thúc đẩy đối thoại liên tôn, và bảo vệ phẩm giá con người. Ngài cũng đóng vai trò quan trọng trong sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở Đông Âu.
Việc tuyên thánh các vị Giáo hoàng hiện đại này cho thấy Giáo hội không ngừng nhận ra sự thánh thiện ngay cả trong những thời đại gần đây, khi các ngài đối mặt với những thách thức mới của thế giới hiện đại.
Ý nghĩa của việc tuyên thánh các Giáo hoàng
Việc một vị Giáo hoàng được tuyên thánh không chỉ là sự công nhận cá nhân về đời sống thánh thiện của ngài, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc hơn:
Gương mẫu cho mọi tín hữu: Các vị thánh Giáo hoàng cho thấy rằng sự thánh thiện là điều có thể đạt được, ngay cả khi mang trọng trách lớn lao nhất trong Giáo hội.
Lời mời gọi sống đời Kitô hữu trọn vẹn: Sự thánh thiện của các ngài nhắc nhở mọi người, bất kể bậc sống, đều được mời gọi sống theo Tin Mừng cách triệt để.
Sự liên tục của ơn thánh: Việc có nhiều Giáo hoàng được tuyên thánh qua các thời đại chứng tỏ rằng Chúa luôn đồng hành với Giáo hội, ban ơn để các mục tử trở thành những chứng nhân sống động của Ngài.
Tầm quan trọng của sứ vụ Giáo hoàng: Các vị thánh Giáo hoàng là những người đã sống sứ vụ của mình với lòng trung thành, đặt lợi ích của Giáo hội và dân Chúa lên trên hết.
Thách thức và triển vọng trong tương lai
Trong bối cảnh thế giới hiện đại, việc tuyên thánh các Giáo hoàng vẫn tiếp tục là một chủ đề thu hút sự chú ý. Các tiến trình phong thánh ngày nay được thực hiện với sự cẩn trọng và kỹ lưỡng hơn, đòi hỏi các bằng chứng rõ ràng về đời sống nhân đức và những phép lạ được ghi nhận.
Đức Phanxicô và tương lai: Đức Phanxicô, vị Giáo hoàng đương nhiệm tính đến năm 2025, đã nhấn mạnh về một Giáo hội “nghèo khó vì người nghèo” và sống chứng tá Tin Mừng cách cụ thể. Dù tương lai việc tuyên thánh là điều không thể dự đoán, nhưng đời sống và sứ vụ của ngài đang truyền cảm hứng cho hàng triệu người.
Các vị Giáo hoàng khác: Một số vị Giáo hoàng gần đây như Đức Piô XII, Đức Gioan Phaolô I vẫn đang trong tiến trình điều tra phong thánh, cho thấy Giáo hội không ngừng nhìn lại lịch sử để nhận ra những gương mặt thánh thiện.
Kết luận
Con số 83 vị Giáo hoàng được tuyên thánh không chỉ là một thống kê, mà là một lời chứng hùng hồn về sự thánh thiện có thể nở hoa ngay giữa những trọng trách lớn lao nhất. Từ thánh Phêrô, người đã đặt nền móng cho Giáo hội, đến thánh Gioan Phaolô II, người đã mang Tin Mừng đến mọi ngõ ngách của thế giới, các vị thánh Giáo hoàng là những ngọn đuốc sáng, soi lối cho dân Chúa qua bao thế kỷ.
Câu hỏi về số lượng Giáo hoàng được tuyên thánh không chỉ dừng lại ở con số, mà còn là lời mời gọi mỗi người chúng ta nhìn vào chính đời sống mình: Làm thế nào để chúng ta, trong hoàn cảnh riêng, cũng có thể sống thánh thiện và trở nên ánh sáng cho thế giới?
Lm. Anmai CSsR tổng hợp
