-
Thánh Gioan Avila
Thánh Gioan Avila (1500-1569) chào đời vào năm 1500 tại Almodóvar del Campo, một thị trấn nhỏ gần thành phố Toledo, Tây Ban Nha. Ngài sinh ra trong một gia đình người Do Thái đã cải đạo sang Công giáo, điều này đã ảnh hưởng sâu sắc đến hành trình đức tin của ngài. Từ nhỏ, Gioan đã bộc lộ trí thông minh vượt trội và lòng đạo đức sâu sắc, được nuôi dưỡng bởi cha mẹ, những người luôn khuyến khích con cái sống theo các giá trị Kitô giáo. Gia đình ngài, dù không giàu có, nhưng luôn đặt Thiên Chúa làm trung tâm của đời sống, tạo nền tảng vững chắc cho sứ vụ tương lai của ngài.
Trong những năm thanh thiếu niên, Gioan Avila theo học luật tại Đại học Salamanca, một trong những trung tâm học thuật danh giá nhất châu Âu thời bấy giờ. Tuy nhiên, ngài sớm nhận ra rằng ơn gọi thực sự của mình không nằm trong lĩnh vực pháp lý, mà là trong việc phục vụ Thiên Chúa và Giáo hội. Sau khi hoàn thành chương trình học, ngài quyết định từ bỏ sự nghiệp luật sư để theo đuổi con đường linh mục. Ngài được thụ phong linh mục vào khoảng năm 1526, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời.
Thánh Gioan Avila nhanh chóng nổi tiếng như một nhà giảng thuyết xuất chúng, với khả năng truyền cảm hứng và đánh động lòng người. Trong bối cảnh cuộc Cải cách Tin Lành đang lan rộng khắp châu Âu, ngài trở thành một trong những tiếng nói mạnh mẽ bảo vệ đức tin Công giáo tại Tây Ban Nha. Lời giảng của ngài không chỉ sâu sắc về thần học mà còn gần gũi, dễ hiểu, giúp người nghe cảm nhận được tình yêu của Thiên Chúa và sự cần thiết của việc hoán cải. Ngài thường nhấn mạnh đến thực tại tội lỗi của con người và ơn cứu chuộc qua Chúa Kitô, điều đã lay động nhiều tâm hồn.
Nhờ tài năng giảng thuyết, ngài đã góp phần đưa nhiều người trở lại với đức tin, trong đó có những nhân vật nổi bật như Thánh Gioan Thiên Chúa (1495-1550), người sáng lập Dòng Anh Em Bác Ái, và Thánh Phanxicô Borgia (1510-1572), người sau này trở thành Tổng quyền thứ ba của Dòng Tên. Ngài cũng duy trì mối quan hệ thân thiết với các thánh nhân đương thời như Thánh Ignatio Loyola, Thánh nữ Têrêsa Avila, và Thánh Tôma Villanova, tạo nên một mạng lưới các nhà cải cách thiêng liêng trong Giáo hội.
Thánh Gioan Avila không chỉ là một nhà giảng thuyết mà còn là một nhà giáo dục và tác giả xuất sắc. Ngài đã thành lập nhiều chủng viện và trường đại học nhằm đào tạo các linh mục và giáo dân có trình độ thần học vững chắc. Những cơ sở này đã trở thành trung tâm lan tỏa đức tin và tri thức, góp phần vào công cuộc cải cách Giáo hội trong thời kỳ đầy biến động.
Các tác phẩm của ngài bao gồm nhiều chủ đề, từ Kinh Thánh, thần học, tu đức đến nhân văn. Đạo lý của ngài tập trung vào mối tương quan cá vị với Chúa Kitô Cứu Thế, nhấn mạnh rằng ơn thánh và lời giảng là hai yếu tố cốt lõi giúp con người vượt qua tội lỗi. Đặc biệt, ngài có những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực Thánh Mẫu học. Ngài chiêm ngưỡng Đức Maria dưới ba khía cạnh: Kitô học (liên hệ với Chúa Kitô), Thánh linh học (vai trò trong tác động của Chúa Thánh Thần), và Giáo hội học (mẫu gương và Mẹ của Giáo hội). Quan điểm này hoàn toàn phù hợp với giáo huấn của Công đồng Vatican II và các vị Giáo hoàng gần đây, cho thấy tầm nhìn xa của ngài.
Trong 18 năm cuối đời, Thánh Gioan Avila chịu nhiều đau khổ vì bệnh tật, hậu quả của sự nhiệt thành truyền giáo không ngừng nghỉ. Dù sức khỏe yếu kém, ngài vẫn tiếp tục viết lách, giảng dạy và hướng dẫn thiêng liêng cho nhiều người. Ngài qua đời vào ngày 10 tháng 5 năm 1569, hưởng thọ 69 tuổi, tại Montilla, Tây Ban Nha. Cuộc đời ngài là một chứng tá sống động về lòng yêu mến Thiên Chúa và sự dấn thân cho sứ vụ.
Ngày 31 tháng 5 năm 1970, Đức Thánh Giáo hoàng Phaolô VI đã tôn phong ngài lên hàng hiển thánh, công nhận những đóng góp to lớn của ngài cho Giáo hội. Lễ kính Thánh Gioan Avila được cử hành vào ngày 10 tháng 5 hằng năm. Ngài được chọn làm bổn mạng của hàng giáo sĩ triều Tây Ban Nha và các vị tuyên úy quân đội, biểu tượng cho sự dấn thân của các linh mục trong việc phục vụ cộng đoàn.
Ngày 7 tháng 10 năm 2012, Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI vinh thăng ngài lên hàng Tiến sĩ Hội Thánh, ghi nhận những đóng góp thần học và tu đức của ngài. Danh hiệu này khẳng định tầm ảnh hưởng của Thánh Gioan Avila không chỉ trong Giáo hội Tây Ban Nha mà còn trên toàn thế giới.
Thánh Gioan Avila dạy chúng ta rằng cải cách Giáo hội hay xã hội bắt đầu từ việc hoán cải chính mình. Ngài nhấn mạnh rằng không ai có thể dẫn dắt người khác đến với Thiên Chúa nếu bản thân chưa sống đời sống thánh thiện. Đây là nguyên tắc cốt lõi trong sứ vụ của ngài, được thể hiện qua đời sống cầu nguyện, sự triệt để trong ba lời khuyên Phúc Âm (khó nghèo, khiết tịnh, vâng phục), và lòng nhiệt thành trong việc canh tân đời sống linh mục.
Câu chuyện về Mahatma Gandhi minh họa rõ ràng bài học này. Khi được yêu cầu khuyên một bé gái bỏ thói quen ăn kẹo, Gandhi đã trì hoãn ba tuần để chính ông sửa đổi thói quen tương tự của mình trước. Chỉ khi bản thân đã thay đổi, ông mới tự tin khuyên bảo người khác. Tương tự, Chúa Giêsu cũng là mẫu gương hoàn hảo: Ngài sống điều Ngài giảng dạy, từ sự vâng phục thánh ý Chúa Cha đến việc yêu thương tha nhân.
Câu chuyện về người mẹ góa trong bài viết gốc là một minh chứng sống động cho sức mạnh của cầu nguyện và đức tin. Khi được hỏi về bí quyết nuôi dạy mười người con thành công và sốt sắng, bà trả lời rằng bà chỉ tập trung vào việc sửa đổi đời sống mình và phó thác mọi sự cho Thiên Chúa. Điều này phản ánh tinh thần của Thánh Gioan Avila, người luôn nhấn mạnh rằng cầu nguyện là nguồn sức mạnh để vượt qua khó khăn và hướng dẫn người khác.
Ngài dạy rằng cầu nguyện không chỉ là việc “chắp tay quỳ gối” mà là một lối sống, trong đó mỗi hành động đều hướng về Thiên Chúa. Qua cầu nguyện, chúng ta nhận được ánh sáng và sức mạnh để sống theo thánh ý Ngài, từ đó trở thành chứng nhân cho người khác.
Cuộc đời của Mẹ Têrêsa Calcutta, được nhắc đến trong bài viết, là một ví dụ điển hình về việc sống theo tinh thần của Thánh Gioan Avila. Mẹ đã dành cả đời để phục vụ những người nghèo khổ nhất, từ việc chăm sóc người hấp hối bên thùng rác đến việc chữa lành người mắc bệnh dịch tả. Những hành động này không chỉ thể hiện lòng thương xót mà còn khẳng định phẩm giá của mỗi con người, dù họ ở trong hoàn cảnh nào.
Thánh Gioan Avila cũng nhấn mạnh rằng việc phục vụ tha nhân là cách cụ thể để thể hiện tình yêu đối với Thiên Chúa. Ngài khuyến khích các linh mục và giáo dân sống gần gũi với người nghèo, lắng nghe nhu cầu của họ, và giúp họ tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống qua đức tin.
Ngài dạy rằng mọi người, đặc biệt là những người lãnh đạo, phải sống gương mẫu trước khi kêu gọi người khác thay đổi. Ngạn ngữ Roma “Không ai có thể cho cái mình không có” là kim chỉ nam cho đời sống Kitô hữu. Nếu chúng ta không nỗ lực trở nên thánh thiện, chúng ta không thể truyền cảm hứng cho người khác theo đuổi sự thánh thiện.
Thánh Gioan Avila đã sống điều này qua việc không ngừng xét mình, sửa đổi bản thân, và dấn thân cho sứ vụ. Ngài không chỉ giảng dạy mà còn thực hành, từ việc thành lập các cơ sở giáo dục đến việc đồng hành với những người tội lỗi tìm về với Chúa.
Việc thành lập các chủng viện và trường đại học của Thánh Gioan Avila cho thấy tầm quan trọng của giáo dục trong việc xây dựng Giáo hội. Ngài tin rằng một Giáo hội vững mạnh cần những linh mục và giáo dân được đào tạo tốt, không chỉ về thần học mà còn về nhân văn và đạo đức. Những cơ sở giáo dục của ngài đã đào tạo ra nhiều thế hệ lãnh đạo Giáo hội, góp phần vào công cuộc cải cách và truyền giáo.
Bài học này vẫn còn nguyên giá trị hôm nay. Giáo dục không chỉ là việc truyền đạt kiến thức mà còn là cách giúp con người khám phá ý nghĩa cuộc sống và vai trò của họ trong kế hoạch của Thiên Chúa.
Cuộc đời của Thánh Gioan Avila là một minh chứng cho lòng nhiệt thành truyền giáo. Dù phải đối mặt với bệnh tật và khó khăn, ngài không bao giờ từ bỏ sứ vụ. Lòng nhiệt thành của ngài bắt nguồn từ tình yêu sâu sắc dành cho Chúa Kitô và mong muốn đưa mọi người đến với Ngài.
Bài học này nhắc nhở chúng ta rằng đời sống Kitô hữu không phải là một hành trình dễ dàng, nhưng với lòng nhiệt thành và sự phó thác, chúng ta có thể vượt qua mọi thử thách để hoàn thành sứ vụ của mình.
Tư tưởng Thánh Mẫu học của Thánh Gioan Avila là một di sản quý giá. Ngài mời gọi chúng ta chiêm ngắm Đức Maria như mẫu gương của đời sống Kitô hữu, người đã hoàn toàn vâng phục thánh ý Thiên Chúa. Vai trò của Đức Maria trong lịch sử cứu độ được ngài nhấn mạnh qua ba khía cạnh: Mẹ của Chúa Kitô, Đền thờ của Chúa Thánh Thần, và Mẹ của Giáo hội. Những suy tư này không chỉ sâu sắc về thần học mà còn mang tính thực tiễn, khuyến khích chúng ta noi gương Đức Maria trong đời sống hằng ngày.
Thánh Gioan Avila là một con người khiêm nhường, luôn nhận ra giới hạn của mình và phó thác mọi sự cho Thiên Chúa. Dù đạt được nhiều thành tựu lớn lao, ngài không bao giờ tự cao mà luôn hướng mọi vinh quang về Thiên Chúa. Sự khiêm nhường này là bài học quan trọng cho chúng ta, nhắc nhở rằng mọi thành công đều đến từ ơn thánh và chúng ta chỉ là những dụng cụ trong tay Chúa.
Ngài dạy rằng cải cách không phải là một sự kiện diễn ra một lần, mà là một tiến trình liên tục. Mỗi người, từ linh mục đến giáo dân, phải không ngừng xét mình, sửa đổi, và tiến tới sự thánh thiện. Tinh thần này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Giáo hội hiện nay, khi chúng ta đối mặt với nhiều thách thức về đạo đức và xã hội.
Di sản của Thánh Gioan Avila không chỉ nằm trong các tác phẩm hay cơ sở giáo dục mà ngài để lại, mà còn trong tinh thần dấn thân, lòng nhiệt thành, và sự khiêm nhường của ngài. Ngài là nguồn cảm hứng cho các linh mục, giáo dân, và tất cả những ai khao khát sống đời sống Kitô hữu đích thực. Lễ kính ngài vào ngày 10 tháng 5 hằng năm là cơ hội để chúng ta suy ngẫm về cuộc đời và bài học của ngài, đồng thời áp dụng những bài học ấy vào đời sống của mình.
Thánh Gioan Avila là một trong những vị thánh vĩ đại của Giáo hội, người đã để lại dấu ấn sâu đậm qua đời sống, lời giảng, và các tác phẩm của mình. Cuộc đời ngài là một lời mời gọi mạnh mẽ để mỗi người chúng ta hoán cải, cầu nguyện, và phục vụ tha nhân với lòng nhiệt thành. Những bài học từ ngài – từ sự cần thiết của việc sửa đổi bản thân, sức mạnh của cầu nguyện, đến vai trò của giáo dục và lòng khiêm nhường – vẫn còn nguyên giá trị và là kim chỉ nam cho đời sống Kitô hữu hôm nay.
Hãy noi gương Thánh Gioan Avila, chúng ta hãy sống đời sống thánh thiện, dấn thân cho sứ vụ, và phó thác mọi sự cho Thiên Chúa, để qua đó, chúng ta có thể trở thành ánh sáng cho thế giới, như ngài đã từng làm.
Lm. Anmai, CSsR
