Trước hết hãy kết án mình
Hôm nay, chúng ta cùng nhau suy niệm về bài Tin Mừng Gioan chương 8, một đoạn Phúc Âm đầy ý nghĩa, hé mở cho chúng ta khuôn mặt của một Thiên Chúa vừa là Đấng xét xử, vừa là người Cha giàu lòng xót thương. Qua câu chuyện người phụ nữ ngoại tình, Chúa Giêsu không chỉ mời gọi chúng ta nhìn ngắm tình yêu vô biên của Thiên Chúa, mà còn thúc đẩy mỗi người bước vào hành trình tự phán xét chính mình, để từ đó, sống một đời sống thánh thiện, biết tha thứ và yêu thương. Trong tinh thần giáo dục Công giáo, bài Tin Mừng này trở thành một bài học sâu sắc về lòng khiêm nhường, sự hoán cải và ơn tha thứ, những giá trị cốt lõi dẫn chúng ta đến gần hơn với Thiên Chúa và với nhau.
Trước hết, hãy cùng nhìn vào bối cảnh của câu chuyện. Người phụ nữ ngoại tình bị dẫn đến trước mặt Chúa Giêsu, đối diện với những ánh mắt khinh miệt và những lời kết án từ các kinh sư và Pharisêu. Theo luật Môsê, tội ngoại tình là một tội nghiêm trọng, đáng bị ném đá đến chết. Thế nhưng, Chúa Giêsu, Đấng xét xử tối cao, lại không vội vàng kết án. Ngài cúi xuống, viết gì đó trên đất, rồi nhẹ nhàng nói: “Ai trong các ông sạch tội thì cứ việc lấy đá mà ném trước đi.” Câu nói này như một tia sáng soi chiếu vào tâm hồn mỗi người, buộc họ phải đối diện với sự thật về chính mình. Không ai dám ném đá, bởi tất cả đều ý thức rằng mình cũng là tội nhân. Và với người phụ nữ, Chúa Giêsu nói: “Tôi không kết án chị. Thôi chị về đi, từ nay đừng phạm tội nữa.” Lời này không chỉ là sự tha thứ, mà còn là một lời mời gọi hoán cải, một cơ hội để bắt đầu lại.
Điều khiến chúng ta phải suy ngẫm là tại sao Chúa Giêsu, Đấng có toàn quyền xét xử, lại không kết án? Ngài có thể dễ dàng nói: “Tha cho chị,” hoặc tuyên án theo luật. Nhưng Ngài chọn cách im lặng đầy ý nghĩa, để lại cho mỗi người cơ hội tự nhìn vào lòng mình. Thiên Chúa của chúng ta là một người Cha giàu lòng thương xót, nhưng Ngài không áp đặt sự tha thứ một cách dễ dãi. Ngài muốn chúng ta tự nhận ra tội lỗi của mình, tự phán xét chính mình, để từ đó, với lòng khiêm nhường, chúng ta biết quay về với Ngài. Đây chính là bài học giáo dục Công giáo sâu sắc: Thiên Chúa không muốn chúng ta sống trong sự sợ hãi hay mặc cảm tội lỗi, mà muốn chúng ta trưởng thành trong đức tin, biết nhận trách nhiệm về hành động của mình và quyết tâm thay đổi.
Hãy nhìn vào người phụ nữ ngoại tình, một hình ảnh đại diện cho mỗi người chúng ta. Chị ấy phạm một tội nghiêm trọng, bị bắt quả tang, không thể chối cãi. Nhưng Chúa Giêsu không nhìn chị bằng ánh mắt khinh bỉ, mà bằng đôi mắt của lòng thương xót. Ngài không phủ nhận tội lỗi của chị, nhưng Ngài cũng không để tội lỗi ấy định nghĩa con người chị. Lời Ngài nói: “Từ nay đừng phạm tội nữa,” là một lời mời gọi hoán cải, một lời khích lệ để chị sống một đời sống mới. Trong đời sống Công giáo, chúng ta được dạy rằng tội lỗi, dù nghiêm trọng đến đâu, không bao giờ lớn hơn lòng thương xót của Chúa. Nhưng để nhận được lòng thương xót ấy, chúng ta phải biết khiêm nhường nhìn nhận tội lỗi của mình. Người phụ nữ này nhắc nhở chúng ta rằng, dù có rơi vào những lỗi lầm nghiêm trọng, chúng ta vẫn có cơ hội đứng dậy, miễn là chúng ta biết tự phán xét mình và quyết tâm chừa bỏ.
Thế nhưng, câu chuyện không chỉ dừng lại ở người phụ nữ. Những kinh sư và Pharisêu, những người hăng hái kết án, cũng là một phần quan trọng trong bài học này. Họ đại diện cho khuynh hướng thường thấy trong mỗi chúng ta: nhạy bén với lỗi lầm của người khác, nhưng mù lòa trước tội lỗi của chính mình. Họ mang người phụ nữ đến trước Chúa Giêsu không phải vì lòng công chính, mà để thử Ngài, để tìm cách gài bẫy Ngài. Hành động của họ cho thấy một thái độ nguy hiểm: không chấp nhận lỗi lầm của người khác, luôn sẵn sàng lên án và ném đá. Trong xã hội hôm nay, chúng ta cũng thường bắt gặp những thái độ tương tự. Chúng ta dễ dàng chỉ trích, phán xét, thậm chí “ném đá” người khác qua lời nói, qua mạng xã hội, mà quên rằng chính mình cũng đầy những yếu đuối và lỗi lầm. Lời Chúa Giêsu: “Ai sạch tội thì ném đá đi,” là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ. Ngài mời gọi chúng ta nhìn vào lòng mình trước khi phán xét người khác. Giáo dục Công giáo dạy chúng ta rằng, để trở thành một Kitô hữu đích thực, chúng ta phải học cách khiêm nhường, biết nhận ra giới hạn của mình và từ bỏ thói quen kết án người khác.
Hơn nữa, bài Tin Mừng còn hé mở một khuôn mặt tội nhân thứ ba, dù không được nhắc đến trực tiếp: người chồng của người phụ nữ ngoại tình. Khi Chúa Giêsu nói: “Thôi chị về đi,” chúng ta không khỏi tự hỏi: “Chị ấy về đâu?” Liệu người chồng có mở rộng vòng tay đón nhận người vợ đã lầm lỡ? Liệu anh ta có đủ sức mạnh để tha thứ cho một lỗi lầm đau đớn như vậy? Người chồng này, dù không phạm tội ngoại tình, không ném đá, không gài bẫy ai, vẫn có thể là một tội nhân nếu anh ta khép chặt con tim, từ chối tha thứ. Tha thứ là một hành trình khó khăn, đòi hỏi sự hy sinh và lòng can đảm. Nhưng chính trong sự tha thứ, chúng ta phản chiếu khuôn mặt của Thiên Chúa, Đấng luôn sẵn sàng mở rộng vòng tay đón nhận chúng ta, dù chúng ta có lầm lỗi bao nhiêu lần. Giáo dục Công giáo nhấn mạnh rằng tha thứ không chỉ là một hành động nhân bản, mà còn là một ơn gọi thiêng liêng. Khi chúng ta tha thứ, chúng ta trở thành chứng nhân cho lòng thương xót của Chúa, và qua đó, chúng ta xây dựng một cộng đoàn yêu thương, nơi mọi người được chữa lành và nâng đỡ.
Ba khuôn mặt tội nhân trong bài Tin Mừng – người phụ nữ ngoại tình, các kinh sư và Pharisêu, và người chồng ẩn danh – đều phản ánh những khía cạnh khác nhau của con người chúng ta. Chúng ta có thể là người phạm tội nghiêm trọng, cần hoán cải. Chúng ta có thể là người dễ dàng kết án người khác, cần học cách khiêm nhường. Và chúng ta cũng có thể là người khép chặt con tim, cần mở lòng để tha thứ. Nhưng điểm chung của cả ba là lời mời gọi của Chúa Giêsu: hãy tự phán xét chính mình. Tự phán xét không phải để chìm trong mặc cảm tội lỗi, mà để nhận ra sự yếu đuối của mình, từ đó mở lòng đón nhận ơn tha thứ của Chúa và chia sẻ lòng thương xót ấy cho người khác. Đây là cốt lõi của giáo dục Công giáo: giúp chúng ta trưởng thành trong đức tin, không chỉ qua việc tránh tội, mà qua việc sống một đời sống khiêm nhường, biết yêu thương và tha thứ.
Trong bối cảnh xã hội hôm nay, bài học này càng trở nên cấp thiết. Chúng ta sống trong một thế giới đầy những phán xét, chỉ trích và chia rẽ. Mạng xã hội trở thành nơi người ta dễ dàng “ném đá” nhau, nơi những lỗi lầm bị phóng đại và những vết thương bị khoét sâu. Trong gia đình, sự thiếu tha thứ có thể dẫn đến những đổ vỡ không thể hàn gắn. Trong cộng đoàn, sự kiêu ngạo và phán xét có thể phá hủy tình hiệp nhất. Nhưng Tin Mừng hôm nay nhắc nhở chúng ta rằng, Thiên Chúa không muốn chúng ta sống trong sự kết án, mà trong tình yêu và lòng thương xót. Ngài mời gọi chúng ta nhìn vào chính mình, nhận ra tội lỗi của mình, và từ đó, học cách yêu thương và tha thứ như Ngài. Đây chính là con đường dẫn chúng ta đến sự tự do đích thực, sự tự do của những người con cái Chúa.
Hành trình tự phán xét và tha thứ không hề dễ dàng. Nó đòi hỏi chúng ta phải đối diện với những sự thật đau lòng về chính mình, phải vượt qua lòng tự ái và sự kiêu ngạo. Nhưng chúng ta không đi một mình. Chúa Giêsu, Đấng xét xử nhưng không kết án, luôn đồng hành cùng chúng ta. Ngài ban ơn thánh để chúng ta có thể biến những điều bất khả thành khả thi. Ngài mời gọi chúng ta sống như những người con đầy hy vọng, phản chiếu khuôn mặt của Thiên Chúa trong cuộc sống hằng ngày. Qua bí tích Hòa Giải, Ngài ban cho chúng ta cơ hội để nhìn nhận tội lỗi, nhận ơn tha thứ và bắt đầu lại. Qua bí tích Thánh Thể, Ngài nuôi dưỡng chúng ta bằng chính tình yêu của Ngài, để chúng ta có sức mạnh yêu thương và tha thứ cho nhau.
Chúng ta đang sống trong thời gian đặc biệt để hoán cải và canh tân đời sống. Bài Tin Mừng hôm nay là một lời nhắc nhở rằng, để chuẩn bị tâm hồn đón Chúa vào tâm hồn, chúng ta cần học cách tự phán xét chính mình. Hãy dành thời gian để xét mình, để cầu nguyện, để nhìn lại những yếu đuối và lỗi lầm của bản thân. Hãy đến với bí tích Hòa Giải, nơi chúng ta được gặp gỡ lòng thương xót của Chúa. Và trên hết, hãy mở lòng để tha thứ cho những người đã làm tổn thương chúng ta, để chúng ta có thể xây dựng một cộng đoàn yêu thương, nơi mọi người được chữa lành và nâng đỡ.
Lạy Chúa Giêsu, chúng con tạ ơn Chúa vì tình yêu và lòng thương xót vô biên của Ngài. Xin ban cho chúng con ơn can đảm để nhìn nhận tội lỗi của mình, ơn khiêm nhường để từ bỏ thói kết án người khác, và ơn quảng đại để tha thứ cho những ai đã xúc phạm đến chúng con. Xin cho chúng con biết sống như những chứng nhân của lòng thương xót Chúa, để qua đời sống của chúng con, thế giới này trở nên tốt đẹp hơn, ngập tràn niềm vui và hy vọng. Chúng con xin dâng lên Chúa những cố gắng nhỏ bé của mình trong thánh lễ hôm nay, với niềm tin rằng, với ơn thánh Chúa, chúng con có thể biến những điều bất khả thành khả thi. Amen.
Lm. Anmai, CSsR
