50 câu hỏi về Đức Giêsu: 4
50 câu hỏi này xuất phát từ ý định của một nhóm chuyên gia thuộc Khoa Thần học của Đại học Navarra (các Giáo sư Juan Chapa, Francisco Varo và những người khác) đã biên soạn một số tài liệu được xuất bản trong cuốn “50 preguntas sobre Jesús” do nhà xuất bản Rialp Madrid.
4. Đức Giêsu sinh ra ở Bêlem hay Nazarét?
Thánh Matthêu nói rằng Đức Giêsu sinh ra ở “Bêlem xứ Giuđa vào thời vua Hêrôđê” (x. Mt 2, 1; 2,5.6.8.16) và Thánh Luca cũng vậy (Lc 2,4.15). Trong Phúc âm thứ tư có một tham chiếu gián tiếp, trong bối cảnh một cuộc thảo luận về danh tính của Đức Giêsu: “Khi nghe những lời đó, một số người trong dân chúng nói: ‘Người này đích thực là tiên tri!’ Kẻ khác rằng: "Ông này là Đấng Kitô." Nhưng có kẻ lại nói: "Đấng Kitô mà lại xuất thân từ Galilê sao? Nào Kinh Thánh đã chẳng nói: Đấng Kitô xuất thân từ dòng dõi vua Đavít và từ Bêlem, làng của vua Đavít sao?” (Ga 7, 40-42).
Bằng cách sử dụng phép nói mỉa mai, một phương pháp cũng được sử dụng trong những dịp khác (x. Ga 3,12; 4,12; 6,42; 9, 40-41), vị thánh sử thứ tư chứng minh rằng Đức Giêsu là Đấng Mêsia và Ngài sinh ra ở Bêlem, bằng cách sử dụng chính những lời khẳng định của những kẻ đối nghịch với Ngài.
Trong hơn 1900 năm, đây là một dữ liệu kiến thức không bao giờ bị đặt vấn đề. Thay vào đó, một số học giả, vào thế kỷ XIX, nhấn mạnh rằng trong toàn bộ Tân Ước, Đức Giêsu được biết đến là “người Nazarét” (người đến từ Nazarét). Họ cho rằng việc nhắc đến Bêlem là phát minh của Matthêu và Luca, với ý định khoác cho Ngài hình ảnh của một trong những đặc điểm của Đấng Mêsia tương lai: là hậu duệ của Đavít và sinh ra ở Bêlem. Lập luận này tự nó không chứng minh điều gì. Vào thế kỷ thứ nhất, người ta nói rất nhiều điều về Đấng Mêsia tương lai mà không tìm thấy ở Đức Giêsu, và dường như việc sinh ra ở Bêlem không được coi là một bằng chứng quyết định. Thay vào đó, lý luận ngược lại mới đúng: các Thánh sử biết rằng Đức Giêsu lớn lên ở Nazarét và sinh ra ở Bêlem, đã khám phá trong các văn bản Cựu Ước rằng đây là những hoàn cảnh được gán cho Đấng Mêsia sẽ đến.
Tất cả các chứng từ của truyền thống đều xác nhận các dữ kiện Phúc âm. Justin, sinh ra ở Palestine khoảng năm 100 sau Công nguyên, khẳng định rằng Đức Giêsu sinh ra trong một hang động gần Bêlem (Đối thoại với Tryphon 78). Origen xác nhận điều đó (Chống lại Celsus 1, 51). Các Phúc âm ngụy thư cũng ghi nhận dữ liệu tương tự (Tiền Phúc âm Giacôbê 20; Phúc âm Ả Rập về thời thơ ấu 2; Ngụy-Matthêu 13).
Do đó, theo ý kiến chung của các học giả, có thể khẳng định rằng thời điểm hiện tại không có lý do nào đáng chú ý có quan điểm khác với những gì các sách Phúc âm nói và những gì đã được truyền lại cho chúng ta: Đức Giêsu sinh ra ở Bêlem xứ Giuđa vào thời vua Hêrôđê.
Về địa điểm cụ thể nơi Đức Giêsu sinh ra ở Bêlem, Luca thuật lại rằng: Đức Maria, sau khi sinh hài nhi, đã “đặt con trong máng cỏ, vì không có chỗ cho họ trong nhà trọ” (Lc 2,7). “Máng cỏ” là dấu hiệu cho thấy nơi Đức Giêsu sinh ra có nuôi súc vật. Luca thêm rằng hài nhi trong máng cỏ sẽ là dấu hiệu được ban cho các mục đồng để nhận ra rằng Đấng Cứu Thế đã được sinh ra ở đó (Lc 2,12.16). Từ Hy Lạp mà Thánh sử dùng là katályma: nơi ở rộng rãi của các ngôi nhà, có thể dùng làm phòng khách hoặc phòng dành cho khách. Trong Tân Ước, thuật từ này được dùng hai lần nữa (Lc 22,11 và Mc 14,14) để chỉ căn phòng nơi Đức Giêsu cử hành Bữa Tiệc Ly với các môn đệ của Ngài. Có lẽ, vị Thánh sử muốn nhấn mạnh bằng lời của mình rằng nơi đó không cho phép giữ được sự riêng tư.
G. Võ Tá Hoàng
Chuyển ngữ từ 50 domande su Gesù
