50 câu hỏi về Đức Giêsu: 11. Thánh Giuse có kết hôn lần thứ hai không?
50 câu hỏi về Đức Giêsu: 11. Thánh Giuse có kết hôn lần thứ hai không?
50 CÂU HỎI VỀ ĐỨC GIÊSU
50 câu hỏi này xuất phát từ ý định của một nhóm chuyên gia thuộc Khoa Thần học của Đại học Navarra (các Giáo sư Juan Chapa, Francisco Varo và những người khác) đã biên soạn một số tài liệu được xuất bản trong cuốn “50 preguntas sobre Jesús” do nhà xuất bản Rialp Madrid.
11. Thánh Giuse có kết hôn lần thứ hai không?
Theo Tin Mừng Mátthêu, khi Đức Maria thụ thai Chúa Giêsu cách trinh khiết, thì Mẹ đã đính hôn với Thánh Giuse, dù hai người chưa sống chung với nhau (Mt 1,18). Trong truyền thống Do Thái, trước khi diễn ra lễ cưới chính thức, thường có một giai đoạn đính hôn, nhưng đây là một cam kết bền vững và ràng buộc đến nỗi hai người dù đang hứa hôn có thể được gọi là vợ chồng, và sự ràng buộc đó chỉ có thể tháo gỡ bằng cách ly dị.
Từ chính bản văn Tin mừng của Mátthêu, chúng ta có thể suy ra rằng sau khi sứ thần tiết lộ cho Thánh Giuse biết rằng Đức Maria đã thụ thai bởi quyền năng Chúa Thánh Thần (Mt 1,20), thì hai người đã kết hôn và bắt đầu chung sống với nhau. Những sự kiện tiếp theo xác nhận điều này: cuộc trốn sang Ai Cập và trở về, rồi việc định cư lâu dài tại Nadarét (Mt 2,13–23), cũng như sự kiện hành hương lên Giêrusalem khi Chúa Giêsu còn niên thiếu và đối thoại với các kinh sư trong đền thờ (Lc 2,41–45). Hơn nữa, khi thuật lại biến cố Truyền Tin, thánh Luca giới thiệu Đức Maria là “một trinh nữ, đã đính hôn với một người thuộc nhà Đavít, tên là Giuse”. [bản dịch của Hội đồng Giám mục Ý năm 2008 dùng từ ‘đã đính hôn’, nhưng trong nguyên ngữ Hy Lạp là ‘đã kết hôn’ – chú thích của người dịch]. Như vậy, theo Mátthêu và Luca, Thánh Giuse là phu quân của Đức Maria. Đây là truyền thống được các sách Tin Mừng ghi lại và được Giáo hội đồng nhận qua nhiều thế kỷ.
Nói như thế để thấy rằng, những giả thuyết cho rằng Thánh Giuse đã từng lập gia đình trước đó, hoặc ngài là một người góa vợ và đã cao niên, không thực sự kết hôn với Đức Maria mà chỉ nhận chăm sóc Maria như một trinh nữ, “trong sự bảo trợ”, dường như không có nền tảng lịch sử xác đáng nào và chúng phát sinh nhằm giải thích cho từ “anh em” của Chúa Giêsu mà các sách Tin mừng nhắc đến, là con của Thánh Giuse trong một cuộc hôn nhân trước đó.
Những ám chỉ đầu tiên về các giả thuyết này được tìm thấy trong tác phẩm ngụy thư “Tiền Phúc âm của Giacôbê”, có từ thế kỷ thứ hai. Tác phẩm này kể rằng Maria đã sống trong đền thờ từ lúc ba tuổi cho đến khoảng mười hai tuổi. Khi ấy, các tư tế quyết định chọn cho Maria một người bảo trợ. Họ triệu tập tất cả những người đàn ông góa vợ trong vùng, và trong một biến cố kỳ diệu, một con chim bồ câu bay ra từ gậy của Thánh Giuse, từ đó các tư tế đã trao Đức Maria cho Thánh Giuse.
Theo truyền thuyết này, khi sứ thần hiện ra với Thánh Giuse trong giấc mộng, sứ thần không nói: “Đừng ngại đón bà Maria vợ ông về, vì người con bà cưu mang là do quyền năng Chúa Thánh Thần” (Mt 1,20), mà lại nói: “Đừng ngại vì thiếu nữ này. Quả thật, điều xảy ra ở nơi cô ấy là do Chúa Thánh Thần” (chương XIV, 2). Chính từ bản văn ngụy thư này mà Thánh Êpiphanô có lẽ đã chịu ảnh hưởng, khi ngài chủ trương rằng Thánh Giuse đã 80 tuổi và đã có sáu người con (những người này, khi Chúa Giêsu sinh ra thì họ phải ở độ tuổi từ 40 đến 60, và khi Chúa bắt đầu rao giảng công khai thì họ đã khoảng từ 70 đến 90 tuổi, do đó rất ít khả năng họ là những người bạn đồng hành trong sứ vụ của Người).
Trong các tác phẩm ngụy thư sau này, như Ngụy-Mátthêu, cuốn nói về sự Ra đời của Maria, hay Lịch sử ông Giuse thợ mộc, người ta vẫn cho rằng Giuse và Maria đã kết hôn, nhưng nhìn chung, Thánh Giuse thường được trình bày như một người bảo trợ của Đức Maria,
Theo lòng đạo đức bình dân và trong tranh ảnh, hình ảnh Thánh Giuse già nua khi cưới Đức Maria đã trở nên nổi bật.
Tóm lại, có thể khẳng định rằng không có dữ liệu lịch sử nào cho phép khẳng định rằng Thánh Giuse đã từng kết hôn, là một người góa vợ hay đã già.
Ngược lại, dựa trên các dữ liệu Tin Mừng, ta có thể suy đoán rằng ngài là một người đàn ông trẻ tuổi và chỉ kết hôn một lần.
G. Võ Tá Hoàng
chuyển ngữ từ 50 domande su Gesù
