50 câu hỏi về Đức Giêsu: 13. Đức Giêsu độc thân, đã kết hôn hay góa vợ?
50 câu hỏi về Đức Giêsu: 13. Đức Giêsu độc thân, đã kết hôn hay góa vợ?
50 CÂU HỎI VỀ ĐỨC GIÊSU
50 câu hỏi này xuất phát từ ý định của một nhóm chuyên gia thuộc Khoa Thần học của Đại học Navarra (các Giáo sư Juan Chapa, Francisco Varo và những người khác) đã biên soạn một số tài liệu được xuất bản trong cuốn “50 preguntas sobre Jesús” do nhà xuất bản Rialp Madrid.
13. Đức Giêsu độc thân, đã kết hôn hay góa vợ?
Từ những dữ liệu mà bốn sách Tin mừng quy điển cung cấp, chúng ta biết rằng Đức Giêsu làm thợ mộc ở Nazarét (Mc 6,3) và khi khoảng ba mươi tuổi, Ngài bắt đầu sứ vụ công khai (Lc 3,23). Chúng ta biết rằng bên cạnh nhóm môn đệ còn có một số phụ nữ đi theo Ngài (Lc 8,2-3) và những người khác mà Ngài có mối quan hệ bạn bè (Lc 10, 38-42).
Dù không bao giờ nói rõ liệu Đức Giêsu sống độc thân, đã kết hôn hay góa vợ, nhưng các tác giả Tin Mừng có nhắc đến gia đình của Ngài, mẹ của Ngài, “anh chị em” của Ngài, nhưng tuyệt nhiên không hề nói đến “vợ của Ngài”. Sự im lặng này rất có ý nghĩa. Đức Giêsu được biết đến là “con của ông Giuse” (Lc 3,23; 4,22; Ga 1,45; 6,42) và, khi dân làng Nazarét ngạc nhiên trước lời giảng dạy của Ngài, họ thốt lên: “Ông ta không phải là bác thợ, con bà Maria, và anh em của các ông Giacôbê, Giôxết, Giuđa và Simôn sao? Chị em của ông không phải là bà con lối xóm với chúng ta sao?” (Mc 6,3).
Không có văn bản nào nhắc đến việc Đức Giêsu có vợ. Truyền thống chưa bao giờ đề cập đến khả năng Ngài đã lập gia đình. Không đề cập đến không phải vì truyền thống xem thực tại hôn nhân là điều hạ thấp hình ảnh Đức Giêsu (Đấng đã phục hồi phẩm giá nguyên thủy cho hôn nhân, x. Mt 19, 1-12) hoặc là điều không phù hợp với niềm tin vào thiên tính của Đức Kitô, nhưng đơn giản là vì truyền thống đã trung thành với thực tại lịch sử.
Nếu Giáo hội có ý che giấu những khía cạnh có thể gây thiệt hại cho đức tin của mình, thì tại sao lại phải lưu truyền sự kiện Đức Giêsu chịu phép rửa bởi Gioan Tẩy Giả, người đã làm phép rửa để tha tội? Nếu Giáo hội sơ khai muốn che giấu việc Đức Giêsu đã lập gia đình, thì tại sao lại không che giấu sự hiện diện rõ ràng của những người phụ nữ có mối quan hệ thân thiết với Ngài?
Mặc dù thiếu các yếu tố lịch sử, nhưng gần đây đã có những lập luận được đưa ra nhằm chứng minh rằng Đức Giêsu đã kết hôn. Để củng cố cho luận điểm này người ta dựa vào tập quán và giáo lý chung của các Rabbi ở thế kỷ thứ nhất: độc thân là điều không thể chấp nhận được đối với các Rabbi thời đó và nếu Đức Giêsu là một Rabbi thì Ngài hẳn phải kết hôn. Thực ra, ngay cả trong giới Rabbi cũng có những ngoại lệ, như Rabbi Simeon ben Azzai, là người khi bị buộc tội vì lựa chọn độc thân, đã nói: “Linh hồn tôi say mê Lề Luật. Người khác có thể tiếp tục để duy trì thế giới” (Talmud Babylon, b. Yeb. 63 b). Một số người khác còn khẳng định rằng Đức Giêsu, giống như bất kỳ người Do Thái đạo đức nào, đã kết hôn ở tuổi hai mươi, rồi sau đó đã bỏ vợ con khi bắt đầu sứ mạng của mình.
Có thể trả lời các lý luận này bằng hai cách:
1. Có những bằng chứng cho thấy việc sống độc thân đã được thực hành trong Do Thái giáo vào thế kỷ thứ nhất. Flavius Josephus (Chiến tranh Do Thái 2.8.2 và 120-21; Cổ sử Do Thái 18.1.5 và 18-20), và Pliny Cả (Lịch sử tự nhiên 5.73, 1-3) cho chúng ta biết rằng trong số các Esseni (một giáo phái Do Thái ở Palestine, phổ biến từ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên đến năm 70 sau Công nguyên) đã sống độc thân. Và chúng ta biết chắc chắn rằng một số Esseni của cộng đồng Qumran, bên Biển Chết, đã sống độc thân. Philo (trong cuốn De Vita contemplativa - Về đời sống chiêm niệm) ghi nhận rằng “Therapeutae”, một nhóm tu sĩ Ai Cập, đã sống độc thân. Ngoài ra, trong truyền thống của Israel, một số nhân vật nổi tiếng như Giêrêmia đã sống độc thân. Ngay cả ông Môsê, theo truyền thống Rabbi, đã sống tiết dục để duy trì mối tương quan thân thiết với Thiên Chúa. Gioan Tẩy Giả cũng không kết hôn. Vì vậy, dù việc sống độc thân không phổ biến, nhưng đó không phải là điều chưa từng có tiền lệ.
2. Ngay cả khi không ai sống độc thân ở Israel, chúng ta cũng không thể nhất thiết suy ra rằng Đức Giêsu đã kết hôn. Như đã nói, các dữ liệu cho thấy rằng Ngài muốn sống độc thân và có nhiều lý do khiến lựa chọn này phù hợp, có thể chấp nhận được, đó là vì việc sống độc thân nhấn mạnh sự độc đáo của Đức Giêsu đối với Do Thái giáo đương thời và phù hợp hơn với sứ mạng của Người. Đức Giêsu không coi nhẹ giá trị của hôn nhân, cũng không đòi hỏi các môn đệ của Ngài phải sống độc thân, nhưng với lựa chọn này, Ngài đặt Nước Thiên Chúa (x. Mt 19,12) và tình yêu dành cho Thiên Chúa, mà chính Ngài là hiện thân, lên trên mọi sự khác.
Dù trong bất cứ tình huống nào, không có văn bản nào, dù quy điển hay ngụy thư, khẳng định rằng Đức Giêsu đã kết hôn.
G. Võ Tá Hoàng
chuyển ngữ từ 50 domande su Gesù
