Thánh Gia - Nơi Thiên Chúa học làm người (Suy niệm Tin Mừng Lễ Thánh Gia năm A)
THÁNH GIA – NƠI THIÊN CHÚA HỌC LÀM NGƯỜI
Lễ Thánh Gia Năm A
Mt 2,13-15.19-23
Suy niệm
Bài đọc thứ nhất cho chúng ta nghe lời tuyên bố mạnh mẽ của ông Giôsuê: “Phần tôi và gia đình tôi, chúng tôi sẽ phụng thờ Đức Chúa” (Gs 24,15). Đó không phải là một lời nói trong hoàn cảnh yên ổn, nhưng là một lựa chọn giữa nhiều ngả rẽ, nhiều cám dỗ và bất ổn. Giôsuê hiểu rằng: đức tin không thể chỉ là chuyện cá nhân, mà phải được neo vào gia đình. Gia đình là nơi đức tin được truyền lại, được bảo vệ và được sống.
Tin Mừng hôm nay đặt chúng ta vào một bối cảnh rất gần với thế giới hiện đại: một gia đình nhỏ, mong manh, bị đe dọa bởi bạo lực, phải trốn chạy để bảo toàn sự sống. Chính trong hoàn cảnh ấy, Thiên Chúa lại chọn gia đình, để từ bên trong gia đình ấy, ơn cứu độ được lớn lên.
1. Một gia đình không bình yên – nhưng có Chúa ở cùng
Tin Mừng mở ra bằng một biến cố dữ dội khi thiên thần báo cho Giuse: “Hãy trỗi dậy, đem hài nhi và mẹ người trốn sang ai cập” (c. 13).
Thánh Gia không phải là gia đình “lý tưởng” theo nghĩa an toàn và ổn định. Họ phải chạy trốn trong đêm, rời bỏ quê hương, sống kiếp tị nạn vì bạo lực của Hêrôđê. Thiên Chúa không bảo vệ Con của Ngài khỏi mọi nguy hiểm, nhưng đồng hành với gia đình ngay trong nguy hiểm.
Điều này rất gần với thực tế hôm nay: nhiều gia đình không được sống trong “vùng an toàn”, bất ổn kinh tế, khủng hoảng hôn nhân, áp lực xã hội. Lễ Thánh Gia nhắc chúng ta rằng: có Chúa ở cùng, không có nghĩa là không gặp sóng gió, mà là không cô đơn trong sóng gió.
2. Giuse – người cha của vâng phục
Trong trình thuật này, Giuse không nói một lời nào. Ông chỉ lắng nghe và hành động. Thiên Chúa nói với Giuse qua những giấc mơ, và mỗi lần như thế, “ông trỗi dậy” và làm theo. Giuse không trì hoãn, không thương lượng, không đặt câu hỏi “tại sao”. Đức tin của ông không phải là cảm xúc, mà là vâng phục. Trong ngôn ngữ hôm nay, Giuse không sống theo reaction (phản xạ), nhưng theo discernment (phân định).
Trong một thế giới chạy theo tốc độ, nơi con người dễ phản ứng nhanh, kết luận sớm và hành động vội, Giuse dạy các gia đình hôm nay một thái độ rất cần thiết: biết lắng nghe, biết chờ đúng tín hiệu, và dám hành động vì sự sống của những người mình yêu thương.
3. Gia đình – nơi Thiên chúa chọn để bảo vệ sự sống
Thiên Chúa đã có thể cứu Hài Nhi bằng một quyền năng trực tiếp, nhưng Ngài chọn một con đường khác: con đường của gia đình. Chính Giuse và Maria, bằng sự vâng phục và hy sinh, đã trở thành “hàng rào sống” bảo vệ Con Thiên Chúa.
Điều này cho thấy: gia đình không chỉ là nơi sinh ra sự sống, mà còn là nơi bảo vệ sự sống. Không phải bằng sức mạnh, mà bằng trách nhiệm, tỉnh thức và tình yêu. Trong một xã hội dễ hy sinh gia đình cho hiệu suất và thành công, Thánh Gia nhắc chúng ta rằng: sự sống con người luôn cần một gia đình đứng ra gìn giữ.
4. Từ ai cập trở về – hành trình của đức tin
Sau những năm tháng lưu lạc, “Ông đem hài nhi và mẹ người trở về đất Ítraen” (Mt 2,21). Nhưng ngay cả khi trở về, Thánh Gia vẫn không được chọn nơi mình muốn, mà lại tiếp tục để cho Thiên Chúa dẫn đi.
Đức tin không phải là một hành trình thẳng tắp, mà là một chuỗi những bước đi trong bóng tối, được soi sáng từng chặng. Thánh Gia không biết trước tương lai, nhưng biết mình đang ở trong tay Thiên Chúa.
Thực tế, có nhiều gia đình vẫn sống trong trạng thái “chưa ổn định”: đổi chỗ ở, đổi công việc, đổi kế hoạch, đổi ước mơ. Nhưng điều quan trọng không phải là ổn thỏa, mà là ở trong tương quan với Thiên Chúa.
5. Thực trạng gia đình hôm nay
Gia đình hôm nay có thể rất nhiều “connected” (kết nối), nhưng lại thiếu “communion” (hiệp thông). Có “strong wifi” (mạng mạnh), nhưng yếu đối thoại. Có nhiều tương tác, nhưng ít hiện diện thật sự.
Từ tình trạng đó có những kiểu “chạy trốn” khác nhau: trốn khỏi đối thoại vì sợ xung đột; trốn vào công việc để né trách nhiệm; trốn trong thế giới ảo để quên đi những rạn nứt. Nhưng trốn như vậy càng thêm tệ hại. Thánh Gia cho thấy cần phải biết phân định. Quyết định như thế nào thì điều trước tiên phải là động cơ và ý hướng của con tim.
6. Thánh Gia – con đường cho các gia đình hôm nay
Lễ Thánh Gia mời gọi các gia đình can đảm chọn điều cốt lõi: đặt sự sống và tương quan lên trên tiện nghi; chọn đối thoại thay vì rút lui; chọn hiện diện thay vì né tránh; nhất là chọn yêu thương ngay trong thử thách. Thánh Gia không cho chúng ta một khuôn mẫu lý tưởng, nhưng một hướng đi: lắng nghe, vâng phục và tín thác.
Thiên Chúa đã chọn gia đình để học làm người, và hôm nay Ngài vẫn chọn gia đình – với tất cả giới hạn của nó – để cứu độ con người từ bên trong. Xin Thánh Gia chuyển cầu cho mỗi gia đình chúng ta trở thành nơi sự sống được giữ gìn, và tình yêu được lớn lên mỗi ngày.
Cầu nguyện
Lạy Chúa!
Con thấy Thánh Gia chẳng hề êm ả,
vì vẫn đầy những vất vả long đong,
cho dù là vẫn có Chúa ở cùng,
gia đình vẫn phải sống trong nghèo túng.
Thế nhưng con lại thấy những diệu kỳ,
vì Thánh Gia vượt qua bao sóng gió,
sống trung thành và chung thủy với nhau,
trung tín với Chúa trung hậu với người,
sáng lên nét đẹp cao vời thánh thiêng.
Nhìn vào đời sống gia đình hôm nay,
con thấy có bao nhiêu điều biến động:
truyền thống đạo đức đang mất gốc,
nề nếp gia phong đang bại hoại,
tương quan nhân nghĩa cũng suy đồi,
tình yêu chung thủy dần đổi ngôi,
yêu cuồng sống vội lắm cái tồi,
bạo lực gia đình bao tội lỗi,
vì ích kỷ và ham muốn liên hồi.
Xin cho gia đình con suy xét lại,
để cùng nhau chỉnh đốn những cái sai,
biết sống theo sự thật và lẽ phải,
trong mọi sự biết lo tìm ý Chúa,
yêu thương chăm sóc đỡ nâng nhau,
biết sốt sắng siêng năng đời sống đạo.
Xin cho gia đình con giống Thánh Gia,
dẫu dòng đời biến đổi nhiều trôi nổi,
gia đình con vẫn sáng tối cầu kinh,
luôn bên nhau vui sống đời công chính,
sống đức tin và gieo rắc an bình. Amen.
Lm. Thái Nguyên
