Nghề ăn mày.

Câu chuyện bắt dầu như thế này.

Tôi xách túi dồ nhãn hiệu Levi's ra khỏi Plaza rồi dứng lại ở cửa chờ bạn. Một tay an mày chuyên nghiệp phát hiện ra tôi, sán tới dứng truớc mặt. Câu chuyện của tôi chỉ có thế thôi. Thế nhung tay an mày dã dạy tôi một bài học kinh tế còn sâu sắc hon một khoá học tại chức kinh tế ở truờng. Tôi kể câu chuyện này chính bởi ý nguyện của tay an mày dó.

- Xin anh... cho tôi ít tiền di! - Tôi dứng dó chả có việc gì nên tiện tay vứt cho hắn dồng tiền xu, rồi bắt chuyện cùng nhau.

An mày rất thích kể lể.

- Tôi chỉ an mày quanh khu mua sắm này thôi, anh biết không? Tôi chỉ liếc một phát là thấy anh ngay. Ði mua Levi's ở Plaza chắc chắn nhiều tiền...

- Hả? Ông cung hiểu dời phết nhỉ! - Tôi ngạc nhiên.

- Làm an mày, cung phải an mày cho nó có khoa học. - Ông ta bắt dầu mở máy.

Tôi ngẫm nghi một lát, thấy thú vị bèn hỏi:

- Thế nào là an mày một cách khoa học?

Tôi nhìn kỹ ông ta, dầu tóc rối bù, quần áo rách nát, tay gầy gio xuong, nhung lại sạch sẽ.

Ông ta giảng giải:

- Ai chẳng sợ và ghét an mày, nhung tôi tin anh không ghét tôi, tôi doan chắc diều dó. Ðấy là diểm tôi khác biệt với những thằng an mày khác.

Tôi gật dầu dồng ý, dúng là tôi không ghét ông ta, nên tôi dang nói chuyện với ông ta dấy thôi.

- Tôi biết phân tích SWOT, những uu thế, bất lợi, những co hội và nguy co. Ðối mặt với những thằng an mày là dối thủ cạnh tranh của tôi, uu thế (Strengths) của tôi là tôi không làm nguời ta phản cảm, lánh sợ. Co hội (Opportunities) và nguy co (Threats) thì chỉ là những yếu tố diều kiện bên ngoài thuộc về hoàn cảnh, có thể là dân số ở dây dông hay vắng, thành phố có quyết dịnh chỉnh trang dô thị, dẹp hè phố chang...

- ...???

- Tôi dã từng tính toán rất cụ tỉ (cụ thể và tỉ mỉ) rằng, khu vực thuong mại này nguời qua lại dông, mỗi ngày khoảng muời nghìn nguời, nghèo thì nhiều lắm, nhung nguời giàu còn nhiều hon. Trên phuong diện lý luận thì giả nhu mỗi ngày tôi xin duợc mỗi nguời một dồng xu một nghìn dồng, thì mỗi tháng thu nhập của tôi dã duợc ba tram triệu dồng. Nhung thực tế thì dâu phải ai cung cho an mày tiền, mà một ngày làm sao tôi di xin duợc muời nghìn luợt nguời. Vì thế, tôi phải phân tích, ai là khách hàng mục tiêu của tôi, dâu là khách hàng tiềm nang của tôi.

Ông ta lấy giọng nói tiếp:

- Ở khu Plaza này thì khách hàng mục tiêu của tôi chiếm khoảng 30% số luợng nguời mua sắm, tỉ lệ thành công khoảng 70%. Luợng khách hàng tiềm nang chiếm khoảng 20%, tỉ lệ thành công trên dối tuợng này khoảng 50%. Còn lại 50% số nguời, tôi chọn cách là bỏ qua họ, bởi tôi không có dủ thời gian dể tìm vận may của mình với họ, tức là xin tiền họ.

- Thế ông dịnh nghia thế nào về khách hàng của ông? - Tôi can vặn.

- Truớc tiên, khách hàng mục tiêu nhé. Thì những nam thanh niên trẻ nhu anh dấy, có thu nhập, nên tiêu tiền không luỡng lự. Ngoài ra các dôi tình nhân cung nằm trong dối tuợng khách hàng mục tiêu của tôi, họ không thể mất mặt truớc bạn khác phái, vì thế dành phải ra tay hào phóng. Rồi tôi chọn các cô gái xinh dẹp di một mình là khách hàng tiềm nang, bởi họ rất sợ bị lẽo dẽo theo, chắc chắn họ chọn cách bỏ tiền ra cho rảnh nợ. Hai dối tuợng này dều thuộc tầm tuổi 20-30. Nếu tuổi khách hàng nhỏ quá, họ không có thu nhập, mà tuổi già hon, thì họ có thể dã có gia dình, tiền bạc bị vợ cầm hết rồi. Những ông chồng dó biết dâu có khi dang âm thầm tiếc hận rằng không thể ngửa tay ra xin tiền của tôi ấy chứ!

- Thế thì mỗi ngày ông xin duợc bao nhiêu tiền?

- Thứ hai dến thứ sáu, sẽ kém một chút, khoảng hai tram nghìn. Cuối tuần thậm chí có thể 4-500 nghìn.

- Hả? Nhiều vậy sao?

Thấy tôi nghi ngờ, ông ta tính cho tôi thấy:

- Tôi cung khác gì anh, tôi cung làm việc tám giờ vàng ngọc. Buổi sáng từ 11h dến tối 7h, cuối tuần vẫn di làm nhu thuờng. Mỗi lần an mày một nguời tôi mất khoảng 5 giây, trừ di thời gian tôi di lại, di chuyển giữa các mục tiêu, thuờng một phút tôi xin duợc một lần duợc một dồng xu 1 nghìn, 8 tiếng tôi xin duợc 480 dồng một nghìn, rồi tính với tỉ lệ thành công 60% [(70%+50%)÷2] thì tôi duợc khoảng 300 nghìn.

Chiến luợc an mày của tôi là dứt khoát không deo bám khách chạy dọc phố. Nếu xin mà họ không cho, tôi dứt khoát không bám theo họ. Bởi nếu họ cho tiền thì dã cho ngay rồi, nếu họ cho vì bị deo bám lâu, thì tỉ lệ thành công cung nhỏ. Tôi không thể mang thời gian an mày có giới hạn của tôi dể di lãng phí trên những nguời khách này, trong khi tôi có thể xoay ngay sang mục tiêu bên cạnh.

Trời, tay an mày này có dầu óc quá di, phân tích nhu thể giám dốc kinh doanh hoặc giám dốc tiếp thị vậy.

- Ông nói tiếp di! - Tôi hào hứng.

- Có nguời bảo an mày có số may hay xui, tôi không nghi thế. Lấy ví dụ cho anh nhé, nếu có một thanh niên dẹp trai và một phụ nữ xinh dẹp dứng truớc cửa shop dồ lót mỹ phẩm, thì anh sẽ chọn ai dể an mày?

Tôi ngẫm nghi rồi bảo, tôi không biết.

- Anh nên di dến xin tiền anh thanh niên kia. Vì dứng bên anh ta là một phụ nữ dẹp, anh ta chẳng lẽ lại không cho an mày tiền. Nhung nếu anh di xin cô gái dẹp, cô ta sẽ giả vờ là ghê sợ anh rồi lánh xa anh.

Thôi cho anh một ví dụ nữa: Hôm nọ dứng ở cửa siêu thị BigC có một cô gái trẻ tay cầm túi dồ vừa mua từ siêu thị, một dôi nam nữ yêu nhau dang dứng an kem, và một anh chàng dóng bộ công chức chỉnh tề, tay xách túi dựng máy tính xách tay. Tôi chỉ nhìn họ ba giây, sẽ không ngần ngừ buớc thẳng tới mặt cô gái trẻ xin tiền, cô gái cho tôi hẳn hai dồng xu, nhung ngạc nhiên hỏi tôi tại sao chỉ xin tiền có mỗi cô ta. Tôi trả lời rằng, cái dôi tình nhân kia dang an, họ không tiện rút ví ra cho tiền, anh kia trông có vẻ lắm tiền, trông nhu sếp nhung vì thế trên nguời họ thuờng không có sẵn tiền lẻ. Còn cô vừa mua sắm ở siêu thị ra, cô tất còn ít tiền thừa, tiền lẻ.

Chí lý, tôi càng nghe tay an mày nói càng tỉnh cả nguời ra.

- Cho nên tôi bảo rồi, tri thức quyết dịnh tất cả!

Tôi nghe sếp tôi nói bao lần câu này, nhung dây là lần dầu tôi nghe một thằng an mày nói câu này.

- An mày cung phải mang tri thức ra mà an mày. Chứ ngày ngày nằm ệch ra ở xó chợ, cầu thang lên duờng vuợt giao lộ, xin ai cho duợc tiền? Những nguời di qua giao lộ, chạy qua cổng chợ dều vội vàng hoặc cồng kềnh, ai ra dấy mà choi bao giờ, ra dấy xin chỉ mệt nguời. Phải trang bị tri thức cho chính mình, học kiến thức mới làm nguời ta thông minh lên, những nguời thông minh sẽ không bao giờ ngừng học hỏi kiến thức mới. Thế kỷ 21 rồi, bây giờ nguời ta cần gì, có phải là cần nhân tài không?

Có lần, có một nguời cho tôi hẳn 50 nghìn, nhờ tôi dứng duới cửa sổ gào: "Hồng oi, anh yêu em", gào 100 lần. Tôi tính ra gọi một tiếng mất 5 giây, thời gian cung tuong tự nhu tôi di an mày một lần, nhung lợi nhuận dạt duợc chỉ 500 dồng, còn kém di an mày, thế là tôi từ chối.

Ở dây, nói chung một tay an mày một tháng có thể di xin duợc một nghìn hoặc tám tram lần. Nguời nào may mắn thì cùng lắm di xin duợc khoảng hai nghìn lần. Dân số ở dây khoảng ba triệu, an mày dộ chục anh, tức là tôi cứ khoảng muời nghìn nguời dân mới an mày một nguời. Nhu thế thu nhập của tôi ổn dịnh, về co bản là cho dù kinh tế thế giới di lên hay di xuống, tình hình xin tiền của tôi vẫn ổn dịnh, không biến dộng nhiều.

Trời, tôi phục tay an mày này quá!

- Tôi thuờng nói tôi là một thằng an mày vui vẻ. Những thằng an mày khác thuờng vui vì xin duợc nhiều tiền. Tôi thuờng bảo chúng nó là, chúng mày nhầm rồi. Vì vui vẻ thì mới xin duợc nhiều tiền chứ.

Quá chuẩn!

- An mày là nghề nghiệp của tôi, phải hiểu duợc niềm vui do công việc của mình mang lại. Lúc trời mua ít nguời ra phố, những thằng an mày khác dều ủ ru oán trách hoặc ngủ. Ðừng nên nhu thế, hãy tranh thủ mà cảm nhận vẻ dẹp của thành phố. Tối về tôi dắt vợ và con di choi ngắm trời dêm, nhà ba nguời nói cuời vui vẻ, có lúc di duờng gặp dồng nghiệp, tôi có khi cung vứt cho họ một dồng xu, dể thấy họ vui vẻ di, nhìn họ nhu nhìn thấy chính mình.

- Ối ông cung có vợ con?

- Vợ tôi ở nhà làm bà nội trợ, con tôi di học. Tôi vay tiền ngân hàng mua một can nhà nhỏ ở ngoại thành, trả nợ dần trong muời nam, vẫn còn sáu nam nữa mới trả hết. Tôi phải nỗ lực kiếm tiền, con tôi còn phải học lên dại học, tôi sẽ cho nó học Quản trị kinh doanh, Marketing, dể con tôi có thể trở thành một thằng an mày xuất sắc hon bố nó.

Tôi buột miệng:

- Ông oi, ông có thu nhận tôi làm dệ tử không?

(Trang Hạ dịch, theo diễn dàn Shenzhen, TQ)