Tiến trình phong chân phước cho Gioan Phaolô II đang bị trì hoãn?

Tiến trình phong chân phước cho Gioan Phaolô II đang bị trì hoãn?


VATICAN CITY (Zenit.org).- Nhiều lời bình phẩm đã dấy lên vì những tiết lộ được trình bầy trong một cuốn sách mới xuất bản do vị cáo thỉnh viên trong vụ án tuyên phong chân phước cho cố Giáo hoàng Gioan Phaolô II, tạo ra vấn nạn về tâm tính của ngài.

Để làm sáng tỏ những điều gây tranh cãi đó, Thông tấn xã Zenit đã có cuộc nói chuyện với vị cựu chủ tịch Thánh bộ Tuyên thánh là Hồng y José Saraiva Martins. Ngài nay đã hồi hưu, và đã tham dự buổi ra mắt cuốn sách bằng tiếng Ý nói trên nhan đề: “Tại sao Ngài là một Vị Thánh: Con người thật của Gioan Phaolô II được giải thích do Cáo thỉnh viên vụ án tuyên phong Chân phước”. Sách được nhà xuất bản Rizzoli ấn hành.

Trong cuốn sách này, vị cáo thỉnh viên là Đức ông Slawomir Oder người Ba lan, cùng với ký giả Saverio Gaeta, giám đốc tạp chí Famiglia Cristiana, đã thâu thập nhiều bằng chứng nói lên những chi tiết trong cuộc đời của Karol Wojtyla.

Sách được chia làm ba chương: “Con người”, mô tả những đặc tính nhân bản nhất của Karol; “Giáo hoàng”, nhấn mạnh đến những giờ phút quan trọng nhất trong triều đại giáo hoàng; và “Nhà thần bí”, mô tả cuộc sống tâm linh mãnh liệt và lòng yêu mến Thánh Thể cũng như Đức Trinh nữ Maria của ngài.

Những lời bình luận do nhiều nguồn truyền thông khác nhau viết ra đã tập trung hầu hết vào ba đề tài sau đây:

Trước nhất là vụ cho rằng Wojtyla đã tự dùng roi đánh tội. Thứ hai là một lá thư viết năm 1994 trong đó vị Giáo hoàng này nói rằng ngài có thể từ chức trong trường hợp mắc một chứng “bệnh không thể chữa trị” hoặc lâm vào một tình huống trở ngại không thể “hành xử (đầy đủ) các chức năng của sứ vụ do Thánh Phêrô để lại.” Lời bình luận thứ ba xoay quanh một lá thư ngỏ gửi cho Ali Agca, người đã âm mưu ám sát Đức thánh cha năm 1981.

Đánh tội bằng roi

Ở một trong những trang cuối cùng của cuốn sách có một đoạn văn, theo một số nhân chứng được vị cáo thỉnh viên tham vấn, cho biết rằng Gioan Phaolô II đã “tự mình dùng roi đánh tội.” Tuy nhiên, điều này tiếp tục có tính cách giả thuyết, vì rằng cho đến nay không có ai đã thực sự nói là họ đã chứng kiến hành động đó.

Cuốn sách nói rằng “trong tủ áo của ngài, giữa lớp tu phục, có treo một chiếc dây thắt lưng quần đặc biệt mà ngài đã dùng như là roi da, và ngài luôn luôn bảo đảm là phải đem theo mỗi khi đến Castel Gandolfo.”

Tác giả không cho biết thêm các chi tiết; đây chỉ là một lời mô tả duy nhất về vấn đề gây tranh cãi này, xuất hiện ở trang 192 của cuốn sách.

Một số nhà báo đã đồn đoán rằng việc đánh tội được gán cho Gioan Phaolô II như thế “có thể làm đình trệ tiến trình tuyên phong chân phước.” Một số khác khẳng định rằng những việc đền tội gắt gao của ĐGH đã là hậu quả của “sự bất quân bình về tâm trí.”

Tuy nhiên, Hồng y Saraiva Martins giải thích cho Thông tấn xã Zenit rằng đánh tội bằng roi “chẳng khác gì hơn là việc thể hiện đẹp đẽ nhất tinh thần Kitô giáo và đức tin của người muốn được giống như Chúa Kitô là đấng đã bị đánh đòn.’

Zenit có hỏi là kiểu thực hành như thế có cần thiết để đạt được sự thánh thiện hay không, và Hồng y đáp rằng một vị thánh nên “đánh tội một cách thiêng liêng”, nghĩa là, luôn luôn có tinh thần đền tội và hy sinh, và khả năng tận hiến những đau khổ tinh thần cũng như thể xác.

Ngài giải thích: “Rõ rệt là việc nên thánh đòi hỏi phải có đức tính anh hùng lớn lao trong cuộc sống, đòi hỏi phải chối bỏ chính mình rất nhiều, đòi hỏi phải có ý chí phi thường để có thể noi gương Chúa Kitô.

“Đòi hỏi phải có lòng can đảm lớn lao. Nó kêu gọi phải chuẩn bị tinh thần và từ bỏ nhiều thứ, phải sống theo những nguyên tắc của Tin Mừng.”

Ngài nói thêm: ”Trường hợp các vị thánh đã tự nguyện làm những việc đền tội khắt khe, thì những việc thực hành (đánh tội) như thế chẳng liên quan đến tình trạng bất quân bình về tâm lý gì cả.

“Các vị thánh nhân trước hết đều là những con người rất mực bình thường. Nếu không phải vậy, chắc các ngài đã chẳng phải là thánh.

“Có nhiều vị thánh đã làm việc đền tội (như thế) và thấy đó là cách quản chế được thân xác của mình; điều đó chẳng liên quan gì đến tâm lý học gì hết.”

Từ chức

Dưới một trong các đề mục nhỏ trong chương sách nói về “Giáo hoàng”, Đức ông Oder viết: “Không có chỗ nào trong Giao hội dành cho một vị Giáo hoàng Danh dự (đã hồi hưu).” Trong phần này của cuốn sách, ông có thuật lại lời của Gioan Phaolô đã nói rằng nếu ngài phải rời bỏ chức vụ giáo hoàng thì chỉ vì đó là ý Chúa muốn như thế.

Cuốn sách trưng dẫn lời ĐGH đã nói: “Tôi không muốn là một người (quyết định) chấm dứt nhiệm vụ này. Thiên Chúa đã đem tôi lên đây. Tôi sẽ đễ cho Người là đấng xét đoán hoặc quyết định khi nào nhiệm vụ này phải kết thúc.”

Trong sách có một lá thư chưa hề được công bố do Gioan Phaolô II viết năm 1994 khi ngài sắp mừng sinh nhật năm thứ 75, là tuổi mà mọi hồng y và giám mục phải đệ đơn xin từ nhiệm.

Về đề tài này, Hồng y Saraiva Martins nói rằng cuốn sách không trình bầy “điều gì mới lạ cả.”

Ngài giải thích: Đó chỉ là vấn đề “noi theo cách sắp xếp của Phaolô VI”; vị giáo hoàng này đã nói rằng ngài không thể rời bỏ nhiệm sở trừ khi bị một “chứng bệnh không thể chữa lành” làm ngăn trở về thể lý và tâm lý trong việc tiếp tục nhiệm vụ. Nếu trường hợp đó xảy ra, vị Giáo hoàng phải từ bỏ chức vụ niên trưởng của Hồng y đoàn (dean of the College of Cardinals).

Còn về lá thư ngỏ gửi Ali Agca, xuất hiện trong cuốn sách và đề ngày 11 tháng 9 năm 1981, Hồng y nói rằng trong đó viết “tất cả những gì chúng ta đều đã biết.”

“ĐGH tha thứ cho anh ta, dù cả khi anh ta không xin ngài tha thứ.”

Đấng Đáng Kính

Hồng y Saraiva Martins cho thông tấn xã Zenit biết rằng không có lý do gì vì cuốn sách mới phát hành mà làm ngưng trệ hay làm tăng nhanh tiến trình tuyên phong chân phước cho cố Giáo hoàng, vì rằng ngày 19 tháng 12 vừa qua Tòa thánh đã công bố sắc lệnh tuyên dương đức tính anh hùng của ngài. Từ lúc đó, Gioan Phaolô II đã được công nhận mang tước hiệu Đấng đáng kính.

Hồng y giải thích: “Khi nhận được các tài liệu về một ứng viên để tôn vinh trên bàn thờ, điều đầu tiên Bộ Tuyên thánh làm là nghiên cứu cách thức vị đó đã sống các nhân đức Kitô giáo như thế nào.

“Không phải là cách thức thông thường, không phải là sự thánh thiện thông thường, nhưng là sự thánh thiện đạt đến trình độ anh hùng.

“Đức tính anh hùng là điều phân biệt các vị thánh nhân với những người Kitô hữu khác.”

Ngài cho biết rằng điều duy nhất còn thiếu, khiến cho Gioan Phaolô chưa nhận được tước vị thánh nhân, là bằng chứng về một phép lạ qua lời cầu bầu của ngài, một phép lạ không thể giải thích bằng khoa học.

Các chứng từ

Hồng y khẳng định: Trong tiến trình tuyên phong chân phước, công việc của cáo thỉnh viên là thâu thập các bằng chứng, các dữ kiện xác nhận sự thánh thiện của ứng viên. Quan điểm của cáo thỉnh viên không ảnh hưởng gì đến tíến trình này; thánh bộ mới là cơ quan nghiên cứu tỉ mỉ các dữ kiện.

Được biết vai trò của cáo thỉnh viên phải có tính cách trung lập, Zenit đã hỏi: Nếu vậy phải chăng là điều thiếu khôn ngoan khi xuất bản một cuốn sách có nhan đề “Tại sao Ngài là một vị Thánh” khi ứng viên ngay cả chưa được tuyên phong chân phước?

Hồng y Saraiva Martins tuyên bố rằng vị cáo thỉnh viên, ở cấp độ cá nhân “có thể nói điều gì ông ta muốn nói cũng được.”

Ngài minh xác rằng cuốn sách mới xuất bàn “không có gì liên quan đến tiến trình tuyên phong chân phước hết”, nghĩa là nó sẽ chẳng làm tăng tiến hay làm khựng lại tiến trình này.

Hồng y cho rằng nhan đề của cuốn sách, đúng hơn đó là đáp ứng tiếng reo hò la hét của dân chúng, ngay từ lúc Gioan Phaolô II mới qua đời, đã xuống đường mang theo các khẩu hiệu "santo subito," "santo pronto" (bây giờ là vị thánh, sớm (được tuyên) thánh.”
Phụng Nghi