Mẫu người của giáo lý viên
I. Giáo Lý Viên Là Ai? [1]
- Giáo lý viên (Catechis) là người giới thiệu Chúa Giêsu bằng lời nói (kérygma = loan báo) và bằng đời sống (Praxis = phản ảnh dung mạo của Ngài) cho thế giới
- “Giáo lý viên là một giáo dân được Giáo Hội đặc cử, tùy theo nhu cầu địa phương, để giúp những người chưa biết Chúa cũng như nơi các tín hữu được nhận biết, yêu mến và dõi theo Đức Kitô”[2]
- ĐGH Gioan Phaolô II mô tả các giáo lý viên như “những chuyên viên, những người loan báo Tin Mừng không thể thiếu; họ là những người tiêu biểu cho sức mạnh cơ bản của các cộng đoàn tín hữu”[3].
- Giáo Luật mô tả giáo lý viên như “những giáo dân có trình độ và đời sống đạo hạnh, dưới sự hướng dẫn của nhà truyền giáo, hiến thân lo giảng dạy giáo lý Tin Mừng và tổ chức các cử hành phụng vụ cũng như các việc bác ái” [4]
II. Ơn Gọi, Sứ Mạng Và Nhiệm Vụ Của Giáo Lý Viên
1. Ơn Gọi Và Sứ Mạng
- Ơn gọi giáo lý viên bắt nguồn từ bí tích Rửa tội và bí tích Thêm Sức, đồng thời do một lời mời gọi đặc biệt của Chúa Thánh Thần và được giám mục minh nhiên ủy nhiệm.
- Ơn gọi giáo lý viên vừa có tính chuyên biệt vì dành riêng cho việc dạy giáo lý, vừa có tính tổng quát vì tham gia vào tác vụ tông đồ để gieo trồng và phát triển Giáo Hội [5].
2. Nhiệm Vụ Của Giáo Lý Viên
Những nhiệm vụ của giáo lý cũng chính là những nhiệm vụ mà Giáo Hội trao cho giáo lý viên (xem bài 1, mục III)
Các nhiệm vụ này đan quyện lẫn nhau, mỗi nhiệm vụ theo cách của mình thực thi mục đích của việc dạy giáo lý. Nếu chỉ coi thường một trong những nhiệm vụ trên, thì đức tin công giáo sẽ không đạt tới sự phát triển toàn vẹn.
Để thực thi những nhiệm vụ trên, giáo lý viên “cần hai phương tiện là việc truyền đạt sứ điệp Tin Mừng và kinh nghiệm sống đạo” [6].
III. Linh Đạo Giáo Lý Viên
1. Linh Đạo Là Gì ? [7]
Linh đạo là lối sống, là nếp sống hoàn toàn vâng theo Chúa Thánh Thần, Đấng giúp mỗi người thường xuyên đổi mới chính mình cho đúng với căn tính của mình, bao gồm việc cầu nguyện, các việc đạo đức và khổ chế.
2. Bản Chất Của Linh Đạo Giáo Lý Viên [8]
2.1. Sống Thánh Thiện Theo Cách Của Giáo Lý Viên Giáo Dân
- Giáo lý viên được mời gọi “nên thánh và truyền giáo”trong ơn gọi của mình. Vì thế cần thiết có một linh đạo riêng.
- Linh đạo giáo lý viên liên hệ chặt chẽ với vai trò của Kitô hữu giáo dân, đó là tham dự vào chức vụ ngôn sứ, tư tế, vương đế của Đức Kitô theo “tính cách trần thế”. Nghĩa là “làm cho các thực tại trần thế thấm nhuần tinh thần Phúc Âm và làm chứng cho Chúa Kitô trong việc điều hành các thực tại trần thế và chu toàn các nghĩa vụ trần thế.”
2.2. Để Sống Đúng Và Không Ngừng Canh Tân Căn Tính Giáo Lý Viên
Ơn gọi giáo lý viên vừa do Chúa Thánh Thần kêu mời, vừa do chính Ngài hướng dẫn sống theo một linh đạo thích hợp. Nghĩa là mở lòng lắng nghe, vâng theo và để cho Chúa Thánh Thần uốn nắn, hướng dẫn để sống đúng và không ngừng canh tân căn tính đặc thù của giáo lý viên.
2.3. Gia Đình Là Một “Đơn Vị” Loan Báo Và Làm Chứng Tin Mừng
Khi lập gia đình, “giáo lý viên phải làm chứng một cách xứng hợp cho giá trị Kitô giáo qua việc sống trung tín với nhau và giáo dục con cái một cách có trách nhiệm”. Giáo lý viên biến gia đình mình trở thành một “đơn vị” loan báo Phúc Âm và làm việc tông đồ.
2.4. Tóm Lại
- Bản chất linh đạo giáo lý viên là sống thánh thiện đi đôi với việc truyền giáo. Giáo lý viên sống thánh thiện để hoạt động giáo lý của mình sinh hiệu quả và dùng mọi hoạt động giáo lý để nên thánh và làm cho người khác nên thánh.
- Giáo lý viên thể hiện linh đạo của mình qua việc: đón nhận Lời Chúa, tổ chức một đời sống thống nhất và chân thực, nhiệt thành loan báo Tin Mừng và noi gương Đức Mẹ Maria.
IV. Hành Trang Giáo Lý Viên
1. Con Người
- Phải có một đức Tin sống động, một đức Cậy vững bền và lòng mến yêu tha thiết đối với Thiên Chúa. Giáo lý viên không chỉ là thầy dạy mà còn là chứng nhân của Chúa. Để “nói về Chúa” một cách sống động, giáo lý viên phải “sống với Chúa”, phải cảm nghiệm về sự gặp gỡ Thiên Chúa.
- Phải có đời sống nhân bản, giáo dục đức tin bao gồm giáo dục nhân bản và Kitô, nghĩa là phải làm cho họ thành người trước khi làm cho người ta trở thành con Chúa.
2. Sự Hiểu Biết
Phải nắm vững toàn bộ nội dung giáo lý và hiểu rõ môi trường rao giảng: đối tượng và hoàn cảnh xã hội nơi mình ra giảng dạy.
3. Khả Năng Truyền Đạt
- Có khả năng sư phạm: biết lập kế hoạch, dọn bài, giảng dạy, lượng giá và luôn luôn có óc quan sát trong cả hai lãnh vực này.
- Phải hiểu biết tâm lý để có thể nói Lời Chúa cách phù hợp với từng lứa tuổi và thấm sâu vào lòng học sinh.
- Học hỏi về sư phạm và tâm lý để có thể dạy giáo lý một các hữu hiệu và đánh động được lòng người.
V. Kết
Giáo lý viên là dụng cụ hữu ích và cần thiết trong tay Thiên Chúa, như thánh Phaolô, giáo lý viên ý thức rằng ta chỉ là những kẻ trồng, người tưới, chính Thiên Chúa mới làm cho mọc lên và sinh hoa trái.
Dạy giáo lý là “một công việc khiêm tốn và kín đáo, nhưng đó là một hình thức tuyệt với của tông đồ giáo dân” [9], một niềm vui lớn lao: niềm vui được cộng tác vào kế hoạch cứu rỗi các linh hồn của Thiên Chúa, niềm vui được góp phần xây dựng Giáo Hội và thế giới ngày càng hoàn thiện và phồn thịnh.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Chú thích: Tư tưởng Thánh Gioan La San về ơn gọi nhà giáo dục Kitô trong các bài nguyện gẫm tuần tĩnh tâm:
- Giáo lý viên thừa tác viên của Thiên Chúa làm cho mọi người nhận biết chân lý (2Cr 4, 1 – 6; Cl 1,24 – 29; 1Tm 2,4).
- Giáo lý viên là những cộng tác viên của Chúa Giêsu Kitô (2Cr 5,20), nghĩa là được Chúa Giêsu sai đi đem Tin Mừng đến cho người khác qua việc dạy giáo lý (Ep 4,11), làm cho người mọi người nhận biết và hưởng nhờ ơn cứu độ nhờ sự chết và phục sinh của Ngài (Pl 3,8; Gl 2,20).
- Giáo lý viên là những thừa tác viên của Giáo Hội. Khi dạy giáo lý là Giáo lý viên tham gia vào công việc rao giảng Tin Mừng của các Tông đồ, cộng tác với các Giám mục để xây dựng Giáo Hội (Rm 10,8 – 10. 14 –15. 17; Ep 2,20 – 22).
- Giáo lý viên là những thiên thần giữ mình thấy được của học sinh. Như các thiên thần hằng gìn giữ, hướng dẫn và săn sóc các tín hữu giúp họ đạt tới sự thiện đích thực, thì qua việc dạy giáo lý, Giáo lý viên cũng dạy dỗ cho học sinh biết về những chân lý, hướng dẫn họ thực hành những chân lý ấy trong đời sống hầu đạt tới sự thiện đích thực (1Cr 2,14).
(Dựa theo Sh. Fortunat Trần Trọng An Phong (FSC), Nhà giáo tâm niệm, 1996, Tủ sách Linh đạo La San)
[2] Thánh bộ Truyền bá Tin Mừng, Hướng dẫn dành cho GLV, (1993) số 3.
[3] JP. II, TĐ. Sứ vụ Đấng Cứu Độ, 1990, số 73; x. Thánh bộ TBTM, Hướng dẫn dành cho Giáo lý viên, Vatican 1993, số 3.
[4] GLsố 785,1; xem Tb. TBTM, sđd, số 3.
[5] Tb. TBTM, sđd, số 2
[6] Thánh bộ Giáo sĩ, (1997), Sđd, số 87 (x. GL. 773 và 788,2)
[7] Chú thích: Linh nghĩa là thiêng liêng; Đạo nghĩa là con
đường.
(x. Học viện Đaminh, Thuật ngữ Thần học Anh – Việt, 2002 và GLHTCG số 2684)
[8] Tb. TBTM, sđd, số 6
[9] JP. II, CT, 1979, số 66
St internet
