LỄ TRO 2021: THẬT LÒNG TRỞ VỀ VỚI THIÊN CHÚA
Lm. Giuse Đỗ Đức Trí – Gp Xuân Lộc
Có thể nói, hôm nay đã tròn một năm chúng ta sống trong sự đe dọa của dịch Covid. Mùa Chay năm trước, năm 2020 là thời điểm đánh dấu một thời kỳ sợ hãi, hoảng loạn của mọi người, khi bắt đầu đợt cách ly lần thứ nhất. Ngày cuối cùng các nhà thờ có Thánh Lễ, Thánh Lễ nào người tham dự cũng chật kín nhà thờ. Mọi người kéo nhau đi xưng tội như thể tận thế sắp đến; nhiều người bỏ nhà thờ, bỏ xưng tội lâu năm nay cũng tranh thủ đi xưng tội, đi lễ. Có nhiều nơi được phép của các Đức Giám Mục đã phải giải tội tập thể như thời chiến tranh đe dọa. Nhưng chỉ sau đó ít tuần, khi lệnh cách ly được dỡ bỏ, cuộc sống gần như trở lại bình thường, thì đời sống đạo của nhiều người cũng lại trở lại như cũ, không có gì thay đổi. Lần cách ly thứ hai xảy ra, thì dường như mọi người đã quen với việc cách ly, không còn cảnh chen nhau xưng tội hoặc dự lễ nữa và vì quen với lễ trực tuyến, nhiều người không đến nhà thờ nữa. Những việc như xưng tội, rước lễ trong đợt cách ly lần thứ nhất vào dịp mùa chay năm trước, có phải là sám hối thật không? Mọi người đến với Thánh Lễ vì thấy cần ơn Chúa hay chỉ vì sợ hãi; đến với Bí tích Giải tội vì thấy mình đã làm Chúa buồn hay chỉ để cho lương tâm đỡ cắn rứt, cho cảm giác an toàn?
Năm nay, lại một lần nữa, chúng ta cùng với Giáo Hội bước vào Mùa Chay trong sự đe dọa của đại dịch Covid. Lời Chúa hôm nay kêu mời chúng ta khẩn thiết hơn: “Hãy thật lòng trở về với Chúa”. Đây không phải là thời Chúa đe dọa hay trừng phạt mà là thời Chúa thi ân, là mùa để ta nhận ra tình yêu thương tha thứ của Chúa. Chúa muốn chúng ta quay về với Chúa cách thật lòng, đừng vì sợ hãi, để làm mới lại cuộc sống của mình, để tập lại những thói quen tốt mà ta đã bỏ từ lâu.
Lời sách tiên tri Giôen có thể nói là lời mời gọi tha thiết của Thiên Chúa như một người Cha, khi thấy con mình đã bỏ xa đường lành để lún sâu vào đường xấu xa tội lỗi. Đây cũng là lời đầy cảm thông của một vị Thiên Chúa đã nhiều lần chịu đựng sự bất tín bất trung, thay lòng đổi dạ của con người: “Các ngươi hãy hết lòng trở về với ta, hãy ăn chay, khóc lóc và than van. Hãy xé lòng chứ đừng xé áo, hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa anh em bởi vì Người từ bi nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương”. Những lời này là những lời phát xuất từ trái tim tuôn tràn lòng thương xót của Thiên Chúa đã nhiều lần chứng kiến sự giả dối, hai dạ, hai lòng của con người, nhưng Ngài vẫn nhẫn nại chờ đợi để tha thứ.
Tiên tri Giôen đã chỉ ra những việc sám hối cụ thể để chứng tỏ sự thật lòng trở về của mỗi người, đó là hãy sống chay tịnh, chế ngự thân xác và những đam mê ham muốn; cùng nhau tụ họp đại hội để tôn vinh chúc tụng Thiên Chúa. Việc sám hối không chỉ dành riêng cho người tội lỗi, mà là cho tất cả mọi người, từ cụ già đến thiếu nhi, từ nhà vua, các tư tế đến dân chúng, mỗi người cần từ bỏ những vui thú cá nhân để quay trở về với Chúa. Mọi người cùng hợp nhau kêu xin lòng thương xót của Thiên Chúa cho mình, cho cộng đoàn và cho thế giới. Mỗi người được mời gọi sống một nếp sống mới phù hợp với tư cách là những người thuộc về Chúa, kẻ được Chúa chọn. Mỗi người cần sống sao để không trở nên cớ vấp phạm cho ngươi khác, không làm cớ cho dân ngoại cười chê: “Đừng để dân ngoại có cớ nói rằng: Thiên Chúa của chúng ở đâu rồi?” Đó là những lời mời gọi tha thiết của Chúa chúng ta đã nghe trong bài đọc một.
Cùng một tâm tình như tiên tri Giôen, thánh Phaolô trong thư Corintô cũng đã dùng những lời hết sức tha thiết như van nài mỗi chúng ta: “Nhân danh Đức Kitô, chúng tôi nài xin anh em hãy làm hòa với Thiên Chúa”. Vì Thiên Chúa - Đấng vô tội mà Ngài lại muốn Đức Giêsu mang thân tội của nhân loại, để làm cho nhân loại nên công chính. Đó là lý do thánh Phaolô mời gọi mỗi người phải làm hòa với Thiên Chúa. Vì Thiên Chúa luôn mong muốn được gặp, được trò chuyện, được yêu thương chăm sóc cho con người, nhưng con người cứ cố tình quay lưng lại và từ chối tình yêu của Ngài. Chính tội lỗi nơi con người là thủ phạm gây nên sự ngăn cách với Thiên Chúa. Giờ đây Thiên Chúa chỉ muốn con người quay lại với Ngài thật lòng để xin lỗi, để Ngài tha thứ và thanh tẩy.
Qua Bài Tin Mừng, Chúa Giêsu chỉ cho chúng ta thái độ sống thật, sám hối thật và trở về với Chúa cách thật lòng qua thực hành việc bố thí cầu nguyện và chay tịnh. Chúa không thích các hình thức đạo đức phô trương bên ngoài mà không có tâm tình bên trong. “Khi bố thí, đừng khua chiêng đánh trống…cốt để người ta khen. Khi bố thí thì đứng cho tay trái biết việc tay phải làm”. Con người chúng ta bị cám dỗ tìm kiếm lời khen, tìm cách đánh bóng tên tuổi mình, muốn tên mình phải được ghi trên bảng vàng, bia đá. Vì thế, nhiều người làm việc bác ái giúp đỡ người khác không phát xuất từ trái tim chạnh thương, nhưng để tìm kiếm tiếng khen cho mình mà thôi. Các người biệt phái đã rơi vào thái độ này. Chúa muốn người môn đệ của Chúa làm việc bác ái phải từ trái tim đến đôi tay, tức là làm vì lòng thương xót trắc ẩn và phải làm cách kín đáo, tế nhị, tôn trọng người mình giúp đỡ, không để tay trái biết việc tay phải làm.
Việc thứ hai chúng ta thực hiện để tỏ lòng sám hối đó là cầu nguyện. Cầu nguyện là nối lại mối dây thân tình với Chúa, là trò chuyện với Chúa như con cái thưa chuyện với cha mẹ và lắng nghe sự dạy bảo của cha mẹ. Vì thế, việc cầu nguyện phải phát xuất từ tâm hồn đơn sơ chân thành, tìm đến và gặp gỡ tiếp xúc với Chúa, trình bày cho Chúa những nỗi niềm riêng tư và lắng nghe sự hướng dẫn của Chúa. Vì thế, người tín hữu không thể mang hình thức như người Biệt phái cầu nguyện ở ngã tư đường để mọi người khen mình đạo đức. Cầu nguyện là một trong những thực hành căn bản của đời sống đạo, người tín hữu không cầu nguyện thì không còn là tín hữu nữa. Vì không cầu nguyện là tự mình cắt đứt mối dây liên hệ với Thiên Chúa. Vì thế, Chúa muốn chúng ta đến với Chúa, cầu nguyện với Chúa cách riêng tư thân mật như hai người bạn, như cha với con, để giãi bày và để lắng nghe được tiếng Chúa.
Việc thứ ba chúng ta được kêu gọi thực hiện cách cụ thể trong mùa chay đó là việc chay tịnh. Khác với các tôn giáo khác, việc chay tịnh của người Công Giáo không nhắm đến việc kiêng loại này hay loại nọ, cũng không hẳn là ăn no hay ăn đói, nhưng là để tập làm chủ bản thân mình. Ăn uống có thể trở thành một thứ đam mê khiến cho nhiều người bị lệ thuộc vào nó. Chay tịnh chính là hy sinh, để tập ý chí, chiến đấu với sở thích của bản thân mình, bắt thân xác quy phục ý chí và cũng là để dành bớt chi tiêu ăn uống, chia sẻ với anh chị em chung quanh. Qua việc chay tịnh, thân xác cảm nhận được cái đói, thèm ăn, cũng là dịp để cho thấy rằng linh hồn mỗi người cũng cần được nuôi dưỡng, được cho ăn bằng các việc đạo đức.
Thưa quý OBACE, lát nữa đây chúng ta sẽ tiến lên nhận một nhúm tro được rắc trên đầu với lời nhắc nhở: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” hoặc: “Hỡi người hãy nhớ mình là bụi tro”. Lời này nhắc cho chúng ta nhớ đến thân phận mỏng manh của con người và sự mau qua chóng hết của thời gian và của thế gian. Vì thế, chúng ta được mời gọi tận dụng thời gian hiện tại để tìm kiếm và xây dựng những giá trị vĩnh cửu đem lại hạnh phúc đời đời cho bản thân mình. Sám hối và tin vào Tin Mừng là hành động cấp thiết mà Chúa kêu gọi chúng ta.
Chúng ta được mời gọi sống Mùa Chay bằng những quyết tâm cụ thể, dẹp bỏ những tính hư tật xấu, những thói quen lâu ngày bằng việc tập làm nhiều việc lành việc tốt. Ví dụ: Mỗi người quyết tâm bớt một ly rượu, một điếu thuốc, một lon bia. Chúng ta cũng có thể quyết tâm không nói những lời tục tĩu, kiềm chế để không nóng nảy, không xúc phạm đến nhau, nhưng cùng nói với nhau bằng những lời dễ nghe, dễ thương hơn. Quyết tâm làm những việc nhỏ như thế, chúng ta sẽ làm được những việc lớn hơn, sẽ thay đổi được gia đình và những người chung quanh. Bên cạnh việc kiềm chế tật xấu, tránh xa tội và các dịp tội, chúng ta còn được mời gọi làm nhiều điều tốt, nhiều việc bác ái trong Mùa Chay này. Mỗi ngày sống là mỗi ngày chúng ta làm thêm nhiều việc tốt cho nhau, cho gia đình cho vui hơn, ấm cúng hơn yêu thương gắn bó với nhau hơn.
Xin Chúa giúp ta cùng sống Mùa Chay thánh này bằng cách sống siêu thoát, buông bỏ. Siêu thoát, buông bỏ khỏi những cám dỗ bám víu vào của cải vật chất và những cảm xúc tự nhiên, tìm kiếm, thu tích và hưởng thụ để bước theo sát Chúa Giêsu hơn và nên giống Chúa Giêsu hơn. Amen.
