Thánh Nhạc - Đôi điều trăn trở
CHÚA NHẬT THỨ NHẤT MÙA VỌNG
Kính thưa Nhạc sỹ Đặng Ngọc Ẩn, thưa nhiều Đấng bậc có liên quan.
Hôm nay là ngày 01 tháng 12 năm 2013. Một ngày như bao ngày bình thường, song lại là ngày bắt đầu của một năm Phụng Vụ mới.
Cháu viết gởi Bác cũng như những Đấng bậc có phẩm trật, có liên quan, và hơn nữa là có quan tâm đến nền Thánh Nhạc Việt Nam.
Thưa Bác! Sau một thời gian cháu nghĩ là tương đối dài cho các ca trưởng (2009 - 2013), những người có trách nhiệm, và cao hơn là Uỷ Ban Thánh Nhạc Việt Nam đã xuất bản cuốn “Tuyển tập Thánh Ca Việt Nam tập I”. Đến nay, thưa Bác, chúng ta đã gặt hái được thành công gì?
Cháu chỉ xin đưa ra những ví dụ nhỏ tại nơi cháu sinh sống và phục vụ (Cháu thường đi tập hát cho các ca đoàn ở nhiều giáo xứ, giáo họ và các hội đoàn lân cận). Khi hỏi đến những người có trách nhiệm như các ca trưởng, những anh chị chịu trách nhiệm về bài vở của các hội đoàn xem họ có biết về cuốn “Tuyển tập Thánh Ca Việt Nam tập I) hoặc biết rồi thì ứng dụng vào trong phụng vụ thế nào?. Thưa Bác, một câu trả lời buồn lắm, cháu không dám nói ra. Tuy nhiên, họ đưa ra những lý giải là có nhiều bài hát cũ và mới hay hơn, phù hợp với thời đại này hơn, tiết nhạc nghe “hay” hơn….. Theo cách nghĩ thiển cận của cháu thì họ không dùng đến cuốn Tuyển tập Thánh Ca Việt Nam tập I. Cháu biết mỗi ngày, mỗi giờ, các nhạc sỹ Thánh nhạc thường phải làm việc rất vất vả hầu có những tác phẩm để ca ngợi Thiên Chúa, Đức Mẹ, các Thánh. Uỷ ban Thánh nhạc đưa ra tập sách đó đã rất vất vả vì phải biên soạn rất công phu, phù hợp với Thần học, Tín lý, nghệ thuật thánh….. Nhưng, thưa Bác, ở trong đó đã có yếu tố vùng, miền chưa?
Trong Công đồng Vatican II Đức Thánh Cha đã chú ý đến ngôn ngữ riêng, văn hoá đặc thù của từng dân tộc trên thế giới và Ngài đã làm nên một kỳ tích trong công cuộc truyền giáo. Vậy tại sao chúng ta không đi theo con đường thành công của Ngài mà lại cứ để cho một số không nhỏ ca trưởng cứ phải lọ mọ, lần mò, và tự tìm tòi cho được những bài hát có thể là cá nhân người đó “thích” rồi mang về cho ca đoàn hát.?
Thưa Bác! Trước khi cháu mạn phép đưa ra một giải pháp cho vấn đề đó. Cháu xin kể với Bác về một ca trưởng nơi cháu sinh sống. Chú là một ca trưởng lâu năm (Từ năm 1978 đến nay), các bài hát chú chọn để hát trong thánh lễ theo cháu thì rất phù hợp vì chú dựa vào Phúc Âm, các bài đọc, Thánh Vịnh và trước đây chú hay dựa vào cuốn Thánh Ca I, Thánh Ca II – Thánh Ca V của Đức Hồng Y Trịnh Văn Căn. Trong đó đều có Ca nhập lễ, Ca hiệp lễ….. Để có được điều đó thì chú ấy trước hết là một người rất đạo đức, có chút năng khiếu về âm nhạc và là con người chịu tìm tòi học hỏi cho nên chúng cháu là những người đi sau rất muốn giúp đỡ chú đó về bài vở vì cháu có điều kiện hội nhập Internet để tra cứu tài liệu nhưng cũng luôn coi chú đó là một cuốn Thánh ca sống.
Thưa Bác, cháu diễn giải hơi nhiều, rốt cục lại ý cháu muốn nói rằng: Tại sao các Đấng đã mất rất nhiều thời gian để biên soạn cuốn sách để rồi lại nằm ở ngăn tủ của ca đoàn hay một chỗ rất cẩn thận trong tủ của ca trưởng mà sao không đồng hành cùng việc đó là các Đấng nên đi sâu, đi sát với từng ca đoàn ở từng giáo miền cụ thể (Dẫu biết rằng những người làm công tác đó không nhiều, song các linh mục quản xứ thì rất nhiều), giáo dục về Thánh nhạc là một phần rất quan trọng trong bối cảnh Thánh nhạc hiện nay.
Cháu tâm sự với Bác như vậy bởi vì cháu thấy có những nơi chọn bài hát thì cẩu thả, cả ngày Đại lễ mừng Các thánh tử đạo Việt Nam thì lại không có lấy một bài hát nào về các thánh Tử đạo, nhạc công thì chỉ dựa vào tài năng đã được học ở một trường danh tiếng song lại không có chút gì gọi là Thánh Nhạc, đầu óc tay chân gật gù theo phím đàn, ca viên thì chỉ thích khoe quần áo, mốt mới….Những cái đó có được gọi là “Nghệ Thuật Thánh” không hay chỉ là một mô phỏng theo loại hình sân khấu rẻ tiền???
Hôm nay cháu viết gởi Bác bằng cái “văn nói” chứ không phải “văn viết”, nên đôi khi có những đoạn lủng củng. Cách nhìn nhận cá nhân có vẻ như hơi khắt khe. Mong Bác đừng cho lên diễn đàn. Đây là “văn nói” nên có gì sai sót, không được ý tứ thì xin Bác bỏ qua.
Một người quan tâm đến Thánh Nhạc
Vicenté Phạm Duy Hiển
(duyhienserver@gmail.com)
