Bài giảng lễ Chúa nhật 15 thường niên C - 2019

CHÚA NHẬT XV TN C:
THỰC HÀNH GIỚI RĂN YÊU THƯƠNG

Lm Giuse Đỗ Đức Trí – GP Xuân lộc

Có thể nói rằng trong tất cả các bài giáo huấn của mình, Đức Giáo Hoàng Phanxicô luôn nhấn mạnh đến lòng thương xót của Chúa và mời gọi chúng ta sống yêu thương theo khuôn mẫu của Tin Mừng. Ngài cũng đang nỗ lực thúc đẩy mọi thành phần trong Giáo Hội, từ giáo sĩ đến giáo dân sống giới luật yêu thương cách cụ thể; để cho trái tim của mình biết rung động, chạnh thương trước nỗi đau khổ tinh thần và thể xác của anh em. Kết quả là trong những năm qua từ giáo hội toàn cầu đến các giáo phận, các xứ đạo và mọi thành phần trong giáo hội đã ý thức hơn và tích cực hơn trong việc bước đến với những người đau khổ, để phục vụ, chia sẻ và an ủi họ. Cụ thể nơi giáo phận, giáo xứ chúng ta mọi người đã tích cực hơn, quan tâm hơn đến các anh chị em chung quanh. Vì chúng ta không chỉ giữ đạo trong nhà thờ, không chỉ đọc kinh cầu nguyện, mà chúng ta còn phải sống đạo cách cụ thể nơi gia đình, xóm ngõ, chung tay góp sức để đem tình yêu thương của Chúa đến với các anh chị em khác.

Tất cả các hoạt động yêu thương, bác ái của Giáo Hội và của từng tín hữu được đặt trên nền tảng là lời mời gọi của Chúa trong những đoạn Kinh Thánh chúng ta nghe đọc hôm nay.

Bài đọc một trích sách Đệ Nhị Luật là bộ luật căn bản quy định đời sống đức tin của dân Chúa. Đoạn sách hôm nay thuật lại lời của Môsê kêu gọi dân Chúa phải trở về sống đúng với giới răn lề luật của Thiên Chúa và đúng với phẩm giá là một dân tộc được Chúa tuyển chọn và cứu chuộc. Môsê cũng nhắc cho Israel biết rằng, những lời được chép trong sách luật này không phải là những lời thường, cũng không phải là lời của người phàm mà chính là lời của Thiên Chúa. Vì thế, điều quan trọng không phải chỉ là tuân giữ với hình thức bên ngoài, cũng không phải chỉ tránh vi phạm, mà là yêu mến lời của Chúa hết lòng và để cho Lời Chúa ghi tạc vào tâm hồn mình. Môsê cũng cho biết rằng Thiên Chúa không đòi hỏi con người phải làm quá sức của mình, Ngài không đòi hỏi điều gì vượt quá khả năng của trí khôn hay những việc cao vời, nhưng Thiên Chúa chỉ cho chúng ta những gì là cụ thể là phù hợp với khả năng của chúng ta: “Lời Chúa không ở trên trời… cũng không ở bên kia biển khiến anh em không thể với tới được. Nhưng lời đó ở rất gần, ngay trong lòng, trong miệng anh em để anh em đem ra thực hành”. Tuy nhiên, nhiều người Do Thái thời Chúa Giêsu hầu như không nắm bắt, không hiểu hết những đòi hỏi nơi giới răn yêu thương của Thiên Chúa. Câu chuyện hôm nay cho thấy có một người thông luật đến hỏi Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, tôi phải làm gì để được sự sống đời đời làm gia nghiệp?” Chi tiết này cho thấy một người được coi là bậc thầy về luật mà cũng không nhận ra đòi hỏi của luật Chúa. Có thể ông này rất thuộc các khoản luật, ông có thể trích dẫn, giải thích cho người khác về luật, nhưng ông chưa từng thực hành, từ lời nói đến việc làm của ông là một khoảng cách còn rất xa. Tuy nhiên nơi luật sĩ này vẫn còn một khao khát cháy bỏng đó là khao khát hạnh phúc đời đời. Vì thế, khi nghe Đức Giêsu đến rao giảng về giới răn yêu thương, về đòi hỏi của Tin Mừng, ông đã nghĩ rằng Chúa Giêsu là người canh tân đổi mới, Ngài sẽ huỷ bỏ luật của Môsê để thiết lập luật mới. Ông đến với Chúa Giêsu để hỏi thử Người: “Thưa Thầy, tôi phải làm gì để được hạnh phúc đời đời?”

Chúa Giêsu đã đặt lại cho ông một câu hỏi như một gợi ý, giúp ông hồi tâm: “Trong luật đã viết gì? Ông đọc thế nào?” Người thông luật này đã trả lời rất thuộc, rất đúng: “Ngươi phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi hết lòng, hết linh hồn, hết sức lực và hết trí khôn ngươi và yêu mến người thân cận như chính mình”. Chúa Giêsu thấy người thông luật này rất thuộc lề luật, nhưng ông chưa thực hành. Vì thế, Chúa Giêsu đã nói với ông: “Ông trả lời đúng. Hãy đi và làm như vậy là ông sẽ được sống”. Giống như người luật sĩ này, nhiều tín hữu ngày nay cũng rất thuộc những giới răn lề luật của Chúa, nhưng không thực hành và đưa ra nhiều lý do biện minh cho mình. Người luật sĩ này đã biện minh cho khiếm khuyết của mình bằng việc hỏi Chúa Giêsu: “Nhưng ai là người thân cận của tôi?”

Chúa Giêsu đã trả lời bằng câu chuyện người Samaritanô nhân hậu để cho thấy tình yêu thương thật sự, sẽ không có giới hạn, không phân biệt đối xử, không tính toán thiệt hơn. Người Do Thái rất cục bộ, họ chỉ nhìn nhận và yêu thương giúp đỡ những người Do Thái mà thôi, còn những ai không phải là người Do Thái, bị coi là dân ngoại là kẻ xa lạ. Một người đi từ Giêrusalem xuống Giêricô, dọc đường bị cướp trấn lột. Chúng đánh người ấy nhừ tử rồi bỏ đi để người ấy dở sống dở chết. Lúc đó có thầy tư tế đi ngang qua, thấy nạn nhân, ông bỏ qua. Rồi một thầy Lêvi đi tới, trông thấy nạn nhân, ông cũng tránh qua một bên mà đi. Thầy tư tế và thầy Lêvi là thành phần được kính trọng, là người phục vụ trong đền thờ, là những người gần Chúa, tuy nhiên lòng họ không có Chúa, nên họ không chạnh thương trước một nạn nhân đau khổ bên đường. Nói cách khác, họ đã nại vào lề luật và việc phục vụ trong đền thờ để từ chối thực hành giới răn yêu thương. Tâm hồn của họ đã khô cứng không còn cảm thương trước một nạn nhân đang cần sự giúp đỡ nằm co quắp bên đường. Trái lại, một người Samaria không biết lề luật của Môsê, cũng không phải là người Do Thái, ông chẳng có gì để tự hào về dân tộc như người Do Thái, nhưng lại có việc làm hết sức nhân nghĩa và đầy tình yêu thương. Ông trông thấy nạn nhân đau khổ, lòng ông đã xúc động, trái tim ông chạnh thương. Ông lại gần lấy rượu rửa vết thương, lấy dầu xức lên, băng bó cho nạn nhân, đặt người ấy lên lừa của mình và đưa về quán trọ săn sóc. Ông đã tự tay chăm sóc cho người không quen biết như thể ông chăm sóc cho con cái hoặc người ruột thịt của mình. Không những thế, ông còn trả tiền cho chủ quán để chủ quán tiếp tục chăm sóc cho nạn nhân. Ông còn quảng đại ân cần hơn nữa khi căn dặn chủ quán trọ: “Nhờ ông chăm sóc cho người này, tốn kém hết bao nhiêu khi trở về tôi sẽ thanh toán lại cho ông”. Người Samaria này đã yêu thương một cách vô vị lợi, yêu một cách tự nhiên không gượng ép, không tính toán cân nhắc thiệt hơn. Ông không sợ phiền phức cũng không sợ tốn kém thiệt thòi cho mình cũng không mong đợi điều gì. Đối với ông, ông không cần biết nạn nhân là ai, quá khứ của họ thế nào? Ông chỉ biết nạn nhân kia là người đáng thương, là người đang cần sự giúp đỡ của ông. Ông đã làm tất cả những gì mà trái tim chạnh thương của ông nhắc bảo.

Sau khi kể câu chuyện, Chúa Giêsu muốn thầy thông luật chỉnh sửa lại suy nghĩ và hành động của mình, Ngài đưa ra cho ông sự phân định : “Theo ông, trong ba người đó, ai là người thân cận với nạn nhân? Người thông luật trả lời: Chính là kẻ đã thực thi lòng thương xót đối với người ấy”. Lưu ý trong câu trả lời này, thầy thông luật đã thay đổi cái nhìn hoàn toàn. Ông không trả lời: Đó là người Samaira, nhưng ông trả lời: Chính là kẻ đã thực thi lòng thương xót đối với người ấy. Như vậy có nghĩa rằng, bất cứ ai thực thi lòng thương xót đối với người khác thì họ sẽ trở nên anh em và là người thân cận của nhau. Chúa Giêsu đã thấy sự thay đổi trong suy nghĩ của thầy thông luật, Ngài nói với ông: “Ông hãy đi và cũng hãy làm như vậy”.

Lời Chúa Giêsu nới với thầy thông luật cũng là Lời Chúa nói với chúng ta: Ông, bà, anh chị hãy đi và cũng hãy làm như vậy. Có thể chúng ta cũng đã từng thuộc, từng nói về giới răn yêu thương rất nhiều, nhưng tất cả vẫn chỉ là trên môi miệng mà chưa phải là những hành động thiết thực xuất phát từ lòng thương xót, từ trái tim. Có thể có nhiều người bên cạnh đang cần sự yêu thương giúp đỡ của chúng ta, nhưng chúng ta vẫn lảng tránh qua đường khác và coi như không phải việc của mình. Có thể chúng ta còn sợ bị phiền phức, sợ mất thời giờ, sợ tốn kém tiền của, nói chung sợ phải hy sinh khi chứng kiến các hoàn cảnh đau khổ của anh chị em.

Cuộc sống ích kỷ ngày nay đã biến nhiều người trở nên vô cảm dửng dưng trước nỗi đau của anh chị em. Nhiều người chỉ biết lao vào công việc, lo kiếm tiền đến nỗi quên cả những người thân trong gia đình đang đau khổ, đang cần được một lời hỏi thăm động viên. Họ lấy lý do bận rộn để lảng tránh việc quan tâm, lắng nghe và chăm sóc cho nhau. Nhiều bạn trẻ lấy lý do bận học, bận đi làm để khép lòng mình lại, trở nên vô cảm đến độ trở thành vô tâm, nhẫn tâm trước anh chị em mình.

Xin Chúa cho chúng ta có một trái tim chạnh thương để chúng ta cũng biết yêu và làm những gì tình yêu mách bảo. Amen.