4 - Đại Chủng Viện.
Thế chiến và nội chiến lại tiếp nối nhau. Trước tình hình mới của xã hội, Đức Cha Sion xúc tiến việc thiết lập Trường Lý Đoán (đại chủng viện) riêng cho Giáo phận Kontum, vì tình hình lúc bấy giờ không thể gửi các chủng sinh vào Sài Gòn hay ra Hà Nội được nữa. Trước đây, Đức Cha đã ban hành thiết lập các Phân khoa Đại Chủng Viện Kontum (Facultates Majoris Seminarii Kontumensis). Năm 1946, ngài ký ban hành Quy Chế của Đấng Bản Quyền cho Đại Chủng Sinh Kontum (Statuta Ordinarii pro Alumnis Majoris Kontumensis). Trường Lý Đoán đã bắt đầu hoạt động với con số khiêm tốn khoảng 10 chủng sinh. Chính ngài làm giám đốc, cha CRÉTIN (Xuân) làm giáo sư, cha THOMANN (Mẫn) làm quản lý.
Vào tháng 8 năm 1946, các chủng sinh tựu trường. Chúng tôi xin ghi lại đây những tâm tư và nỗi lo lắng của cả Giám Mục Giáo phận vì chiến sự ngăn trở:
“ Than ôi, chiến tranh trở lại, các chủng sinh phải phân tán, nhiều người mất ơn kêu gọi và mặc dù Đức Cha lo lắng chỉ bảo cho họ. Khi tựu trường vào tháng 8 năm 1946, chính Ngài phải giữ ghế giáo sư dạy giáo luật và luân lý tại chủng viện Kontum, chỉ có hai trên 14 người nay là linh mục của vùng thừa sai được Đức Cha phong chức linh mục, trước khi Ngài lên đường về Pháp” 30.
Những chủng sinh này dần dần tìm cách vượt qua hiểm nguy qui tụ về Kontum và trình diện Đức Cha vào những năm 1947, 1948. Lúc bấy giờ Cha Bề Trên J.B. Décrouille TÔN lo ổn định số chủng sinh cũ. Trường CUENOT cũng bắt đầu học lại 31. Chính Đức Cha lo lắng chỉ dẫn từng đại chủng sinh về các môn thần học cần thiết cũng như về đời sống tìm hiểu ơn thiên triệu của số đại chủng sinh này.
Theo Echos năm 1948, cha JB. DÉCROUILLE TÔN làm Bề Trên Chủng Viện Thừa sai, có 14 tiểu chủng sinh, 12 đại chủng sinh, trong số đó có 6 thầy theo ban triết và 6 thầy khác theo ban thần học. Số đại chủng sinh này được địa phận gởi vào Đại chủng viện Sài gòn tu học vào năm 1948. Riêng tiểu chủng sinh, mỗi năm đều thu nhận lớp mới, nhưng đa số ở trong địa phận nhà mà thôi. Chương trình đào tạo chủng sinh tại chủng viện thừa sai tương đối ổn định, dù gặp khó khăn thiếu giáo sư phụ trách. Bầu không khí chính trị có phần ảnh hưởng đến sinh hoạt nội bộ cho đến biến cố năm 1945.
5 – Canh tân đời sống gia đình, quan tâm thành lập các đoàn thể cầu nguyện cũng như công giáo tiến hành trong các họ đạo là nhân tố lâu bền, hầu xây dựng nền tảng vững chắc cho ơn gọi người bản xứ.
Tờ thông tin chính thức của Giáo phận 32 đã liệt kê hầu hết các Hiệp-Hội đào tạo nhân sự: Hội Thừa sai người Annam, Hiệp-Hội thánh Phanxicô Xavie (25.10.1936) để hỗ trợ tài chánh, Dòng Ảnh Phép Lạ cho thiếu nữ Dân tộc bản địa (06.4.1947) chuyên chăm giáo dục gia đình người dân tộc; các Hiệp-Hội đạo đức hay Công Giáo Tiến Hành, như Hội Mân Côi được Giáo Hội thiết lập năm 1905, Hiệp Hội Hiền Mẫu công giáo được Cha ALBERTY (Hiền) thành lập tại địa sở Tân Hương vào ngày 07.10.1948, Hiệp Hội Thánh Phanxicô Régis do Đức Giám mục SION thiết lập vào ngày 01.6.1944 tại địa sở Phương Nghĩa, Thiếu Nhi Thánh Thể được thành lập tại nhiều địa sở Kinh và từ ngày 01 tháng 8 năm 1949 với qui chế hướng dẫn của Đức Cha SION. Hội Thiếu Nhi Thánh Thể đã được thành lập hầu hết các địa sở Kinh cũng như Dân tộc, Hội Các Đẳng và nhiều Hiệp Hội khác cũng được thành lập.
Sau Lễ Mừng Đệ Nhất Bách Chu Niên kỷ niệm truyền giáo tại Tây Nguyên (1850-1950), Đức Cha SION bị bệnh nặng. Thứ hai sau Phục Sinh năm 1950, ngài đã phải rời Kontum về Pháp, một mặt dự Tổng Công Hội Hội Thừa sai Paris, mặt khác để điều trị với lời hứa 4 tháng sẽ mau trở về. Toàn thể tín hữu trong Hạt Tông Tòa Kontum cầu nguyện cho ngài được mau chóng khỏi bệnh, nhưng Ngài qua đời tại Montbeton, Pháp, vào ngày 19.08.1951. Một ngày sau, ngày 20.8 33, Kontum nhận được điện tín báo tin. Một nỗi buồn bao trùm trên tất cả 34. Hạt Tông tòa lại được đặt dưới quyền nhiếp chính của cha Bề Trên RENAUD (Ái) cho đến ngày 03.10.1952, là ngày Đức Tân Giám mục Phaolô SEITZ (Kim) được tấn phong Giám mục tại nhà thờ Chính Toà Hà Nội.
Khoá nhập học đầu tiên (năm 1935) vào trường Bự Bị (Probatorium) gồm 80 học sinh, ra trường được 8 linh mục, trong đó có 6 linh mục thuộc địa phận nhà và 02 thuộc địa phận khác. Sau đây là danh sách các cha:
Trả lời với trích dẫn
