Vẻ đẹp Nhà Thờ Gỗ và Chủng Viện KonTum

[dominico_dung]

Đã 75 năm tính từ năm thiết lập Chủng viện Thừa Sai Việt-Nam (1935-2010), số linh mục xuất thân từ mái ấm Chủng viện Thừa sai tương đối ít và phân tán nhiều nơi. Theo thống kê, số linh mục người dân tộc lại là con số rất nhỏ hơn nữa, tuy nhiều cố gắng của các Đức Giám mục cũng như các linh mục trực tiếp đảm trách việc đào tạo chủng sinh trong những giai đoạn đã qua. Đây là điểm nhức nhối làm cho các Giám mục luôn phải lo lắng. Nhưng đâu là đường hướng và giải pháp cho công việc huấn luyện con em người dân tộc để họ trở thành những linh mục đạo đức, hội đủ điều kiện về học thức, phẩm chất của người chứng nhân trong thiên chức linh mục cho đồng bào mình? Tuy nhiên, cũng như trong bất cứ công trình của Thiên Chúa, một huyền nhiệm tình thương của Ngài cao thẩm mà con người khó lòng thấu suốt.

Qua các chứng từ của những con người xuất thân từ Chủng viện Thừa Sai Kontum - là linh mục hay sống ơn huệ giáo dân - tất cả đều ý thức vai trò ơn gọi mà mỗi người lãnh nhận qua Bí tích Rửa tội, đã thật sự cố gắng trở nên chứng nhân và phục vụ Nước Chúa.

Chủng Viện Thừa sai đã đóng góp rất nhiều cho các địa phận có những con người đã hấp thụ được nền giáo dục, tinh thần truyền giáo dưới mái ấm Chủng viện Thừa sai Kontum. Anh em Cựu Chủng sinh Kontum đã và đang là những con người đóng góp tích cực và đầy sáng tạo với tinh thần cao, tham gia mục vụ giáo xứ: Giảng Viên giáo lý, hoặc trong Ban Chức Việc. Họ tham gia công tác từ thiện như giúp đỡ những nạn nhân do thiên tai lụt lội. Ngoài ra, họ còn quan tâm mặt y tế, gây quỹ xây dựng trạm xá Cố Cao. Mặt khác, các cựu chủng sinh tổ chức KMF, để xin cầu nguyện và gây quỹ truyền giáo, nhất là sống tinh thần loan báo Tin Mừng.

Cách sống và tinh thần dấn thân phục vụ tại giáo phận truyền giáo Kontum của các anh em linh mục xuất thân từ Chủng Viện Thừa Sai vẫn mang được một âm hưởng, đã trở nên dấu chứng đặc biệt, đó là con người bình dị, đến với muôn dân trong tâm tình yêu thương và phục vụ, nhất là cho anh em nghèo khốn, hướng về anh em dân tộc bằng hy sinh và lời cầu nguyện hằng ngày.

Chúng tôi vừa tóm tắt những hoàn cảnh thúc bách các Vị Bề trên vùng Truyền giáo Kontum thiết lập một Hội Thừa sai Việt Nam mà khởi đầu là xây dựng và đào tạo chủng sinh dưới mái Chủng viện Thừa sai Kontum. Biết bao hy sinh vật lực công sức để xây dựng công trình kiến trúc thời danh là Chủng viện Thừa sai và mãi mãi ghi nhớ những con người đóng góp vào đề án và thi công đầy sáng tạo công trình chung này. Điều quan trọng còn vượt lên trên cơ sở vật chất, đó chính là xây dựng những con người linh mục để họ ra đi loan báo Tin Mừng cho các anh em dân tộc. Số lượng linh mục như chúng tôi tạm ghi nhận qua BẢNG KÊ III, VI cũng như danh sách các linh mục ở Hải Ngoại tuy không nhiều - trung bình mỗi năm chủng viện đào tạo được 01 linh mục-, nhưng thực tế họ đã trở nên những người thợ gặt cần cù trong mọi vườn nho của Chúa. Phải chẳng đó là mục đích của Chủng viện Thừa sai Kontum:

“EUNTES ERGO DOCETE OMNES GENTES”

(Vậy các con hãy ra đi giảng dạy muôn dân ) ( Mt. 28, 19)

Với niềm xác tín ấy, chúng ta xin tri ân và cất hát bài ca Tạ Ơn Thiên Chúa đã thương ban cho Giáo phận biết bao HỒNG ÂN trong suốt 75 năm HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM vậy.

KONTUM - 2010
Lm. GIOAKIM NGUYỄN HOÀNG SƠN

SÁCH THAM KHẢO

1 L.E . Louvet , “ Les Missions Catholiques au XIX è siècle “, Paris 1894, tr. 207. Xem thêm “ Le clergé Tonkinois et ses prêtres Martyrs “, Paris 1925, tr. 3.
2 “ Giáo Hội Công giáo ở Việt Nam“ tập 2 tr. 294.
3 Xin xem Annales de la Société des Missions Etrangères năm 1907 tr. 6.
4 Xin xem Annales , id. 1907 tr. 7.
5 Dourisboure , “ Les sauvagres Bahnars “ 1929, tr. 94.
6 Dourisboure , “Les sauvages Bahnars “, 1929, tr. 29.
7 Dourisboure, id tr. 130.
8 Hlabar Tơbang năm 1916 tr, 65-66. ; Id. năm 1917 tr. 45-48.
9 Annales, id năm 1907 tr. 7
10 “ Les Missions Catholiques en Indochine » - 1939 - tr 215tt.
11 “Lễ phong chức Giám mục của Đức Cha Jannin, ngày 23 - 6- 1933”. Lưu trữ tại TGM.Kontum
12 Compte rendu năm 1935 tr. 169-170.
13 Compte rendu băn 1934 trang 171-172.
14 Xem Petite notice sur l’ École apostolique de KONTUM pour l’ Évangélisation des pays Moys “, lưu trử TGM.Kontum.
15 Patric J.N Tuck, “Thừa sai công giáo Pháp và các chính sách của đế quốc tại Việt-nam 1857-1914 “, TP. Hồ-chí-Minh 1989 tr. 717-719.
16 Patric J.N , Id. tr. 719.
17 Phan Phát Huồn,” Việt Nam Giáo sử “, quyển II, Sàigòn 1962, tr. 198; x. Bulletin, tháng 6 năm 1935 tr. 442-443.
18 Lưu trữ tại Văn Khố MEP.
19 Christian Simonet, “ La mission du Far-West Viet-nam “ tr. 6.
20 Xem Petite notice sur l’ École apostolique de Kontum “ id.
21 Compte rendu năm 1934 tr. 172. Xem thêm Annales năm 1935 tr. 369 và các trang 672-673.
22 Cha Gioakim Nguyễn Thúc Nên cho biết: ngài lên trường Dự Bị (Probatorium) vào đầu năm 1935 và cùng các bạn khác quét nhà cửa và dọn cây cối phía sân trước. Vào ngày 01 tháng 02 cùng năm các học sinh bắt đầu đến nhập học, hôm đó nhằm Tết Âm lịch. Khai giảng vào trung tuần tháng 02 cùng năm.
23 Compte rendu năm 1935 tr. 170-171. Xem thêm Bulletin năm 1935 tr. 816 (có ảnh trường Probatorium); id. tr. 672.
24 Xem Bulletin năm 1940 tr. 356-357. Xin xem thêm : Xem Les missions Catholiques en Indochine - 1939- Nhà in Hội Thừa sai Paris, tr. 217
25 Chúng tôi xin ghi lại từng niên học từ 1935 đến 1945 các thầy Dòng GIUSE dạy trong trường Dự Bị (Probatorium) và tiểu chủng viện thừa sai. Tài liệu này được quí Dòng Giuse trích trong Echos du Couvent des Petits Frères de St. Joseph gởi cho người soạn viết bài này : Niên khóa 1935-1936 : tại trường Dự Bị (Probatorium): thầy Jacques Hoàng; Niên khóa 1937-1938 : tại Probatorium : thầy Jacques Hoàng; Joachim Thành, Philippe Hào; Niên khóa 1938-1939: tại Probatorium: Thầy Jacques Hoàng, Philippe Hào, Jules Dễ; Niên khóa 1939-1940 : tại Probatorium: Philippe Hào, Gaston Triều; Tiểu chủng viện: Jules Dễ; Niên khóa 1940-1941 : Probatorium : Pilipphe Hào, Gaston Triều; Tiểu chủng viện: Ambroise Châu; Niên khóa 1941-1942 và Niên khóa 1942-1943: Probatorium: Gaston Triều; Tiểu chủng viện: Philippe Hào, Ambrose Châu; Niên khóa: 1943-1944: Probatorium: Gaston Triều, Colomban Quới; Tiểu chủng viện: Ambrose Châu.
26 Xem Les missions Catholiques en Indochine - 1939- Nhà in Hội Thừa sai Paris ,tr. 217 và 200.
27 Xem Bulletin năm 1940 tr. 287-288.
28 Tòa Giám mục lúc đó tại nhà thờ chánh Tòa KONTUM.
29 Tiểu sử của Đức Cha SION, Echos địa phận Kontum số đặc biệt năm 1952, lưu tại TGM.Kontum.
30 Xin xem tiểu sử của Đức cha SION trong Echos đặc biệt năm 1951, lưu tại TGM. Kontum.
Năm 1949, hai linh mục tiên khởi xuất thân từ Chủng viện Thừa Sai KONTUM là Cha GIOAN BAOTIXITA TRẦN KHÁNH LÊ VÀ ANRÊ PHAN THANH VĂN.
31 Xin xem Echos tháng 2 năm 1947 tr. 2.
32 “Echos de la Mission, Vicariat Apostolique de Kontum”, tháng 08 năm 1949, trang 8- 9.
33 Xin xem Échos 1951 trang 61.
34 Ibid. năm 1951, trang 61.
35 Trong phần này, chúng tôi dựa vào tường thuật của các cha hữu trách: Cha Giuse Đỗ Viết Đại, Cha Lui Gonzaga Nguyễn Quang Vinh, cha Lui Gonzaga Nguyễn hùng Vị.
36 Xin xem Bảng báo cáo hằng năm trình Tòa Thánh (năm 2010) , lưu tại Tòa Giám mục Kontum.
37 Dựa vào tài liệu của cha Tôma Nguyễn Văn Thượng, Giám đốc Chủng viện Kontum cung cấp.
38 Như trên.
39 BẢNG XII - XIV: Do thầy Phó Tế Lui Nguyễn Quang Hoa cung cấp, làm tại Đức An, ngày 19 tháng 9 năm 2010.

Nguyên tác: DOWNLOAD