|
|
II.TRÁCH NHIỆM ĐỐI VỚI THÁNH NHẠC
Ca trưởng ĐAK LAK 2
Trong Hiến Chế Phụng vụ ,Giáo Hội dạy ta rất rõ về Trách nhiệm của các thành phần Dân Chúa đối với Thánh Nhạc qua những điểm chính yếu sau đây :
1. -Phải hết sức lo lắng duy trì và cổ võ kho tàng Thánh Nhạc, phải nỗ lực đào tạo các ca đòan, nhất là ở các nhà thờ chính tòa.
2. - Về phần các Giám Mục và mục tử khác có nhiệm vụ coi sóc các linh hồn, hãy nhiệt tâm lo lắng để trong bất cứ nghi lễ nào có hát, tất cả cộng đòan tín hữu đều có thể tham dự một cách linh động vào những phần dành riêng cho họ (theo qui tắc khỏan 28 và 30) (114). (Thể hiện qua các ỦY BAN PHỤNG VỤ, ỦY BAN THÁNH NHẠC (cấp tòan quốc:trực thuộc HĐGM và cấp Giáo phận. Riêng tại Giáo phận nhà, hiện nay đang có một “chỗ dựa rất vững chắc” nơi Đức Cha Giám Quản, vừa mới được bầu lại vào chức vụ Chủ Tịch Ủy Ban Thánh Nhạc Tòan Quốc sau khi mãn nhiệm chức Chủ Tịch HĐGMVN).
3. -Phải chú trọng đến việc huấn luyện và thực tập âm nhạc trong các Chủng Viện, các Tập Viện cũng như các học viên của các Dòng Tu nam nữ, và cả trong những học viện và học đường công giáo khác. Vì thế, để đảm nhiệm công việc đào tạo ấy, cần phải quan tâm đến việc huấn luyện những giáo sư có nhiệm vụ dạy Thánh Nhạc.
4.-Nếu tiện, rất nên thành lập những Viện Cao Đẳng Thánh Nhạc. (Trước đây, tại Sàigòn đã có trường SUỐI NHẠC do Lm Nhạc sư TIẾN DŨNG khởi xướng cùng với sự cộng tác của nhiều nhạc sĩ Công giáo nổi tiếng…).
5. -Các nhạc sĩ, các ca viên, nhất là các thiếu nhi, cũng phải được huấn luyện cho có đủ căn bản phụng vụ (115). (Đây là nỗi trăn trở của Liên UB Phụng Vụ - Thánh Nhạc Giáo phận nhà khi tổ chức những cuộc giao lưu để họp mặt, trao đổi kinh nghiệm, bồi dưỡng kiến thức về Phụng vụ, về Thánh Nhạc…cấp Giáo phận, cấp Giáo Hạt (như hôm nay) hoặc tổ chức các lớp đào tạo căn bản về nhạc lý, nhạc cụ tại mỗi giáo xứ hay liên giáo xứ (như Cha Trưởng Ban Thánh Nhạc Giáo phận với sự cộng tác của một số anh em nhạc sĩ đang thực hiện rất thành công và được hưởng ứng tích cực tại một số giáo xứ miền Hà Lan như Vinh Phước, Vinh Quang, Vinh Đức, Buôn Hồ) .
6. -Các nhạc sĩ thấm nhuần tinh thần Kitô giáo hãy ý thức rằng mình được kêu gọi phải trau dồi Thánh Nhạc và phát triển kho tàng Thánh Nhạc .
- Họ hãy sáng tác những bản có cung điệu thánh nhạc thực sự, để không những các ca đòan lớn có thể hát được mà còn hợp với cả ca đòan nhỏ, giúp cho tòan thể cộng đòan tínhữu cũng có thể tham dự một cách linh động.
- Còn lời thánh ca phải thích hợp với giáo thuyết công giáo và tốt hơn cả là rút ra từ Thánh Kinh và các nguồn mạch phụng vụ (121).
III. VẤN ĐỀ CA ĐÒAN
Trước sự hiện diện đông đảo các anh chị Ca Trưởng của các Ca Đòan Giáo xứ trong tòan Giáo Phận nhân ngày họp mặt hôm nay, tôi cảm thấy sẽ là rất thiếu sót và đáng tiếc nếu không gợi lên… “VẤN ĐỀ CA ĐÒAN” khi bàn về VAI TRÒ CỦA THÁNH NHẠC trong PHỤNG TỰ ! Mặc dù đây là … “vấn đề đau đầu” vừa khó nói, vừa ngại nói, vừa sợ đụng chạm, vừa lo lằng nhằng, lùng nhùng rồi cũng chẳng đi đến đâu chăng?! Nhất là đối với các Anh Chị Ca Trưởng là những “người trong cuộc” đã từng, và vẫn đang từng bao phen “chịu trận” bầm giập vì …”cái nghiệp ca trưởng” đã lỡ mang vào thân, chỉ vì trót yêu mê lời ca tiếng hát nơi Nhà Chúa và muốn nhiệt tình phục vụ giáo xứ. Người xưa khôn ngoan đã từng căn dặn con cháu rằng : “Đừng nói đến cái dây thừng trong nhà có người thắt cổ”, nghĩa là đừng chọc, đừng ngóay vào nỗi đau của người khác ! Tuy nhiên, “gợi lên vấn đề nhức nhối này” trong bầu khí thân tình cảm thông như trong ngày họp mặt hôm nay, cũng có thể là cách …”gãi đúng vào chỗ ngứa” để giải hoặc ít ra giảm ‘stress’ phần nào cho các Ca Trưởng! Đồng thời góp thêm vào một chút mắm muối, gia vị cho cuộc trao đổi kinh nghiệm chuyên môn giữa các ca trưởng và bàn bạc hướng đi cho Thánh Nhạc Giáo Phận nhà sẽ diễn ra vào chiều nay do Ủy Ban Thánh Nhạc Giáo phận chủ trì.
Tôi xin được gợi ý về “VẤN ĐỀ CA ĐÒAN” cách đơn sơ vắn tắt qua ba điểm sau đây:
1. Ca Đòan giữ một vị trí quan trọng và đặc biệt trong sinh họat phụng tự của cộng đoàn:
Như đã trình bày ở hai phần trên :Nếu việc sử dụng ca hát trong các cuộc cử hành phụng tự là điều khẩn thiết và quan trọng, nhất là trong các cử hành vào ngày Chúa Nhật và lễ trọng ( HcPV, 116) thì không những cần phải có Ca đoàn, mà mỗi giáo xứ còn cần phải có nhiều ca đòan mới có thể đáp ứng thỏa đáng được nhu cầu phục vụ nhiều thánh lễ diễn ra trong mỗi ngày Chúa Nhật và lễ trọng… Tuy Ca đòan không nên và không đuợc bao thầu hết phần ca hát dành cho cộng đòan, nhưng ca đoàn phải yểm trợ cộng đoàn trong những phần hát dành cho họ và có khi phải hát thế cho cộng đoàn những bài hát hay nhưng khó, cộng đoàn không hát được. Huấn thị Âm nhạc trong Phụng vụ số 21 đã dự liệu trước điều này và khuyên nên có một hai ca viên có khả năng tập và xướng các bài hát, để khi không có ca đoàn, cộng đoàn cũng có thể hát được : “Nơi nào thiếu phương tiện để thành lập một ca đoàn nhỏ bé, thì phải liệu cho có ít nhất một hoặc hai ca viên được huấn luyện vừa đủ. Ca viên đó phải có thể xướng lên một vài bài đơn giản cho các tín hữu tham gia, đồng thời cũng phải biết điều khiển và yểm trợ cho các tín hữu đó nữa” . Hơn nữa, với ý thức sâu xa về tầm quan trọng của Ca Đòan trong sinh họat Phụng tự, Thánh Công đồng Va-ti-ca-nô II trong Hiến chế Phụng vụ đã chỉ thị rõ ràng “Phải nỗ lực đào tạo các Ca Đòan, nhất là ở các nhà thờ chánh tòa.” (HCPV số 114).
Ngòai ra, Qui Chế Tổng Quát của Sách Lễ Rôma còn đề cao vị trí quan trọng của Ca Đòan khi nhắc nhở rằng : “Phải dựa vào cấu trúc của thánh đường mà xếp chỗ cho ca đòan, để cho thấy bản chất của Ca Đòan là thành phần của cộng đòan tụ họp và giữ một phận vụ riêng biệt, để ca đòan dễ dàng thực hiện phận vụ mình và mọi ca viên thuận lợi tham dự đầy đủ vào Thánh Lễ, nghĩa là tham dự bí tích Thánh Thể (QCTQ, 312),
Rất đáng ghi nhận và tán thưởng nhiều Ca Đòan đã không ngừng cố gắng ,nhiệt tình phục vụ tốt khi ý thức được vị trí quan trọng và đặc biệt của mình trong sinh họat phụng tự nơi cộng đòan giáo xứ.
2. Cần phải quan tâm đầu tư nhiều hơn nữa cho Ca Đòan.
Nếu bảo rằng các Giáo xứ– cụ thể là Cha xứ và Hội Đồng Giáo xứ - không quan tâm và tạo điều kiện cho ca đòan trong xứ được thăng tiến… thì hẳn là không đúng và gây buồn lòng cho các Vị hữu trách. Nhưng nếu nhận định rằng; “Ca đòan trong các Giáo xứ chưa được đầu tư thích đáng về mọi mặt để có thể phát triển và chu tòan tốt đẹp nhiệm vụ của mình, cách riêng các ca trưởng chưa được cảm thông và nâng đỡ tích cực – thì qủa là không sai và …”hơi bị đúng” !!!...
Nhưng thế nào mới gọi là đầu tư thích đáng cho Ca đòan thì vẫn là vấn đề còn bỏ ngỏ và không ai có thể đưa ra một giải pháp trọn vẹn và khả thi ngay được! Cần phải kiên nhẫn và chấp nhận những giới hạn do những khó khăn cụ thể tại mỗi giáo xứ về nhân sự, thời giờ và tiền bạc v.v… dành cho các ca đòan, vì thường “lực bất tòng tâm” và không ai là “Đấng tòan năng” để có thể làm được và làm ngay mọi điều tốt đẹp mình mong muốn! Tuy nhiên, nói như thế không có nghĩa là “đành bó tay chịu trận” và không thể đưa ra được một giải pháp nào – dù chỉ là tương đối – cho vấn đề nhiều “ấm ức, nhức nhối” kia! Ở đây tôi không dám lạm bàn vào phần chuyên môn của ỦY BAN THÁNH NHẠC GP, mà chỉ xin góp ý bằng cách gợi lại những đề nghị về việc ĐẦU TƯ CHO CA ĐÒAN của Lm. Đỗ Xuân Quế, một người đã có nhiều năm kinh nghiệm trong công tác điều hành Ủy Ban Thánh Nhạc ở Gp Sàigòn, như sau:
“Đầu tư ở đây có nghĩa là cắt cử người săn sóc, huấn luyện, chỉ bảo ca đoàn về kỹ thuật, trình độ hiểu biết phụng vụ, thánh nhạc. Các ca viên thường có thiện chí, nhưng thiếu hiểu biết về động cơ thúc đầy họ gia nhập ca đoàn, lại càng ít hiểu biết về thánh nhạc và phụng vụ. Họ đi tập hát để hát, nhưng xem ra phần đông hát bất cứ bài nào và bất kể hát ra sao. Các ca trưởng, nhiều người biết nhạc, nhưng là nhạc đời và cũng không chịu tìm hiểu về nhạc đạo và những kỷ luật liên hệ. Nhiều khi các ca trưởng này lại quá tự phụ, không chịu nghe ai cả. Có thể họ xuất thân từ các nhạc viện, nhưng đó mới chỉ là nhạc thôi, chứ chưa phải là nhạc dùng trong nhà thờ. Ca đoàn hát hay hay dở một phần là ở ca trưởng. Ca trưởng giỏi có thể tập hát hay. Nhưng nếu chỉ giỏi nhạc đời thôi mà không biết nhạc đạo thì cũng chưa đủ, và khó bảo đảm cho cái hay về âm nhạc trong phụng vụ được. Nhà thờ cần đầu tư là thế cho ca viên, ca trưởng về mức hiểu biết thánh nhạc, về những điều kiện vật chất tối thiểu để có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ.” (Lm. Anrê Đỗ xuân Quế,OP trong bài “NÓI VỀ CA ĐÒAN” (trên web. Vietcatholic).
(còn tiếp) |
|
TRÁCH NHIỆM ĐỐI VỚI THÁNH NHẠC
Trả lời với trích dẫn
