BIÊN NIÊN SỬ GIÁO PHẬN CẦN THƠ

[pr_hoaian]

II. GIAI ĐOẠN TỪ HÌNH THÀNH GIÁO PHẬN CẦN THƠ ĐẾN NAY (1955-2010)


A. GIÁO PHẬN NHÌN LẠI
SEQ Figure \* ARABIC 1. LỊCH SỬ KHAI SINH CỦA GIÁO PHẬN (1955-1960)
Do Tòa thánh sáng suốt nhận định sự trưởng thành của Giáo hội Việt nam, nên đã giao giáo phận cho hàng giáo sĩ Việt nam cai quản. Ngày 20-9-1955, Đức Giáo Hoàng Piô XII ban sắc chỉ ‘QUOD CHRISTUS’ thành lập giáo phận mới là giáo phận Cần Thơ tại tỉnh Cần thơ, tách khỏi giáo phận Nam Vang (Phnom-Pênh), trong phần đất thuộc Việt nam gồm các tỉnh Phong Dinh, Ba xuyên, Bạc liêu, An xuyên, Chương thiện, An giang, Kiên giang, đảo Phú quốc, Hà tiên Châu đốc, Sađéc; đồng thời bổ nhiệm Đức Cha Phaolô NGUYỄN VĂN BÌNH làm Giám mục đại diện Tông tòa đầu tiên của địa phận Cần thơ.
(1) Giáo phận Cần Thơ thời Đức Cha Phaolô NGUYỄN VĂN BÌNH (1955-1960)
Đức Cha Phaolô Nguyễn văn Bình, sinh 1/9/1910, du học Rôma và thụ phong linh mục tại Rôma 27/3/1937[5], kiêm nhiệm giáo sư Đại Chủng viện Sài Gòn, ngày 30/11/1955 được Đức Cha Ngô đình Thục tấn phong Giám mục, tại nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, hiệu tòa Giám mục AGNO, với khẩu hiệu Euntes docete (=hãy đi rao giảng); và ngày 20/12/1955[6] Đức cha đã chính thức về nhận giáo phận Cần thơ.
Cuộc đưa rước Đức Cha Phaolô Bình thật long trọng! Có các Đức Cha Ngô đình Thục, Lê hữu Từ, Phạm ngọc Chi, Trương cao Đại, Simon Nguyễn văn Hiền, các cha bề Trên và các cha địa phận khác đưa đi. Đức Cha đi bằng chiếc Peugeot 203 trắng để tới Cần Thơ.
Vào lúc 3g50 chiều 20/12/1955 đến Cầu Bắc Cần Thơ. Tại Cần Thơ, cha Bề trên Antôn Nguyễn văn Thiện tổ chức lễ với nghi thức đón Giám mục, có tiếng kèn của ban nhạc, với những lời chúc mừng và diễn từ. Sau đó, cha Bề Trên hướng dẫn Đức Cha làm phép và tuyên bố khánh thành núi Đức Mẹ Lộ Đức và rước kiệu Đức Mẹ Lộ Đức khắp thành phố Cần Thơ.
Sáng ngày 21/12/1955, Đức tân Giám mục Cần Thơ dâng lễ đầu tiên trong giáo phận tại núi Đức Mẹ Lộ Đức, dường như mọi người ý thức Mẹ hiền Maria luôn hiện diện, đi theo và bảo trợ đoàn con cái giáo phận Cần Thơ.
Mới về địa phận Đức Cha đã biết, giáo phận Cần thơ mới gồm 10 tỉnh với diện tích đất là 23.583 csv, số giáo dân ước chừng 83.610 người. Và từ khi tách rời khỏi giáo phận Nam vang, giáo phận mới không hưởng được một cơ sở vật chất nào, không có Tòa Giám mục, không có chủng viện, không có cơ sở cho dòng tu, không cơ sở truyền giáo; tài chánh kể như không có gì. Tòa giám mục, lúc đầu Đức Cha phải ở tạm 3 năm tại nhà cha sở Cần thơ; sau nầy, vào năm 1957, khi vay được tiền mới mua được đất và nhà của hãng Nam Kỳ địa ốc, tọa lạc tại số 12, đường nguyễn Trãi, Cần thơ và sửa lại làm Tòa Giám mục cho đến nay. Về nhà thờ chánh tòa, năm 1955, Đức cha đặt nhà thờ Cần thơ làm nhà thờ chánh tòa hiện nay.
Với khẩu hiệu ‘Hãy đi giảng dạy’, Đức Cha khởi sự triệu tập các cha về địa phận, và cùng với các cha hoạch định chương trình làm việc chung. Với sự thỏa thuận của các cha, Đức Cha ra lệnh tập trung tài chánh, thành lập nhiều Ủy ban như, ủy ban Tài chánh, ủy ban Điền địa, ủy ban Kiến thiết… để mọi ngành hoạt động cho công việc kiến thiết giáo phận mới.
Về phương diện văn hóa, thời nầy, đất nước Việt Nam đang tiến bước trên con đường văn minh, và nền văn chương chữ nghĩa được đẩy mạnh. Đức Cha cho mua một nhà in lớn, đặt tại Cần Thơ và giao cho cha Alphongso Nguyễn thiên Tứ kiêm nhiệm Giám đốc, mục đích phát hành sách vở báo chí công giáo; đồng thời xuất bản sách vở báo chí đời, truyền bá văn chương và góp phần giúp học sinh có sách giáo khoa. Nhà in có tên ‘CẦN THƠ ẤN QUÁN’ và có đặc điểm in ấn mỹ thuật, mau lẹ, đủ kiểu chữ, quan tâm khách hàng, lịch sự giao hàng tận nơi.
Hơn nữa, về việc học vấn, Đức Cha còn nhận thấy người công giáo cần có học vấn hơn mọi người dân khác, mà Cần Thơ xưa nay chưa có trường tiểu học chính thức trừ trường sư huynh La-san ở Sóc Trăng và trường các Sơ ở Cù lao gieng; một trường ở Bạc Liêu. Vì thế, Đức Cha khuyến khích các Cha lập trường tư thục công giáo, và có thêm 2 trường tư thục công giáo mới. Tại Cần thơ, cha Antôn Nguyễn văn Thiện lập trường trung học ‘Tây đô’; tại Bạc liêu cha Phêrô Trần minh Ký xây trường trung học ‘Tương Lai’, cả 2 khai giảng niên học 1956-1957. Ngoài ra, có thêm 4 trường tiểu học: ở Cần Thơ, Năng Gù, Cù lao tây, Cù lao gieng. Cần thơ có thêm 2 trường mẫu giáo, ở Cần Thơ và Bò ót.
Theo chương trình của Đức Cha, trường học công giáo phải có mặt trong mỗi tỉnh, mỗi quận, mỗi làng. Trường không phân biệt lương giáo và dạy đúng theo chương trình chính phủ.
Về phương diện vật chất, do nhận thấy số linh mục hiện tại là 45 cha phục vụ cho số giáo dân khoảng hơn 80.000 người. Với số linh mục không cân xứng đó, khiến Đức Cha băn khoăn về việc đào tạo linh mục tương lai.
Việc xây cất chủng viện, Đức Cha nghĩ đến việc xây cất chủng viện và đem chủng sinh ở Nam Vang về. Sở dĩ quyết định đem chủng sinh Nam vang về vì thấy giao thông giữa hai nước ngày càng khó khăn và do Phnom-Penh quá xa làm mất nhiều tiền lộ phí, mà phần đông phụ huynh chủng sinh là dân lao động nghèo. Vì thế sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, vào hết tháng 6 năm 1956, đã cho các chủng sinh từ Nam vang về; đồng thời tiểu chủng viện được khởi đầu xây dựng tại Sóc Trăng.
Đức Cha mời mọi người trong giáo phận cộng tác xây dựng tiểu chủng viện và chủng viện được dựng lên với mái lá, lát gạch tàu cạnh nhà thờ Sóc Trăng. Ngày 30/8/1956 ban Trung học nhập trường, ngày 15/9/1956 các chủng sinh ban Tiểu học nhập trường, tất cả 138 chủng sinh. Cha Giám đốc Huỳnh văn Mão và ban Giám đốc đón rước mọi người. Đức Cha định lễ khánh thành chủng viện mới ngày 17/10/1956 tại Sóc trăng.
Và dịp nầy Đức Cha kêu gọi cầu nguyện cũng như hiệp ý trong ngày quan trọng, khởi đầu cho việc đào tạo nầy. Giáo phận mới khai sinh, thiếu thốn về mọi phương diện, tài chánh nghèo nàn. Đức Cha lo lắng việc nuôi dưỡng chủng sinh, nên sáng kiến để thực hiện một số điều:
· Mời giáo dân góp sức bằng việc hy sinh cụ thể, nuôi gà dành một con cho chủng viện, trồng chuối cho một cây và cuối năm tiền tiết kiệm ấy bỏ vào ngân quỹ giáo phận.
· Đức Cha mua 05 (năm) mẫu đất Bình Thủy, Cần thơ để trồng vườn, làm rẩy, với hy vọng kết quả cung cấp cho chủng sinh, dư ra sẽ bổ thêm vào ngân quỹ kiến thiết giáo phận.
· Đức Cha cũng xét thấy, kết quả hoa trái của mảnh đất trồng trọt sinh lợi cần được chuyên chở tiếp tế cho chủng viện và các nhà Chung khác như tu viện; đồng thời có thể giao thông liên lạc giữa các họ đạo toàn giáo phận, nhất là thời buổi cần vật liệu xây dựng kiến thiết và hàng hóa, nên không ngại mua một chiếc xe vận tải hạng nhẹ mới để phục vụ.
Việc xây cất thánh đường: qua 10 năm chính biến, nhiều nhà thờ trong địa phận Cần Thơ bị triệt hạ. Nay ổn định trở lại, địa phận Cần Thơ cố gắng kiến thiết thánh đường. Có 4 nhà thờ mọc lại như nhà thờ Trà Kiết, Rau râm, Trà Đư, Thường phước, Ômôn. Riêng tại Cái Răng, Cái Tắc, cha Bề trên Nguyễn văn Thiện thương lượng mua đất.
Xây nhà cho cácsơ Con Đức Bà Russeykeo: cũng trong năm 1956 nầy Đức Cha địa phận Nam Vang nhận thấy ích lợi việc phân chia nhà dòng tại Russeykeo, và Đức Cha Phaolô đồng ý chuyển các chị về. Tuy lúc nầy là gánh nặng vì chưa có nhà ở cho các Sơ, nhưng Đức Cha bình tỉnh phó thác cho Chúa quan phòng sắp xếp, việc phải làm cứ làm; thế là nhà các Sơ chuẩn bị vật liệu xây dựng, và xe tải của địa phận chuyên chở sắt về Sóc Trăng để xây cất.
Các Sơ Russeykeo rất khiêm tốn, giàu hy sinh và sẳn sàng phục vụ. Đức Cha muốn nâng đỡ trình độ học vấn các Sơ, nên gởi 3 chị học tại nhà Dòng Chợ Quán; và hy vọng với kiến thức rộng rãi, khi trở về sẽ giúp Giám mục địa phận nhiều hơn.
Thời nầy, các Sơ dòng Chúa Quan Phòng đã được Bề trên dòng dạy dỗ kỹ lưỡng, phụ trách các trường trong các họ đạo, giúp bệnh viện. Phần đông các nữ tu được huấn luyện tại quê nhà, nhưng có khoảng 20 chị được gởi đi du học tại nhà dòng Mẹ ở Pháp; và khi tốt nghiệp sẽ trở về làm việc trong địa phận.
Xây cất nhà tạm trú (nay là trụ sở Cần Thơ, 2A, Lương hữu Khánh, Phạm ngũ Lão, thành phố Hồ chí Minh): Đức Cha thấy các linh mục thường đi Sài gòn để lo việc địa phận mà không có nơi trú ngụ, Đức Cha không an tâm, nên quyết định cất một nhà tạm trú tại Sài Gòn. Nhà tạm trú nầy được tiến hành nhờ sự ủng hộ của Đức Cha Sài gòn là Simon Nguyễn văn Hiền, cha sở chợ Đủi và cha sở Cầu Kho[7]. Và vào tháng 10 năm 1957, ngôi nhà nầy hoàn thành và làm trụ sở địa phận Cần Thơ tại Sài gòn
[8]
Ý hướng xây cất nhà mát: Về mặt khác, Đức Cha chú trọng đến sức khỏe các Cha, nên cho các cha mỗi năm được nghĩ 1 tháng, hy vọng nhờ đó các cha có sức khỏe để làm việc lâu dài. Đức Cha thấy địa phận Cần Thơ có 1 thắng cảnh, không khí mát mẻ, đó là Hòn Chong. Hòn Chong cũng có một họ đạo, có nhà thờ đẹp nhưng bị tàn phá chưa trùng tu được. Hy vọng tương lai là nơi có kiến thiết nhà mát để các Cha nghỉ ngơi. Dự định ấy cho thấy Đức Cha nghĩ tới người khác hơn là chính mình, vì lúc ấy Đức Cha chưa có Tòa Giám mục, và còn phải tá túc nhà xứ họ đạo Chánh tòa.
Về phương diện tinh thần, khi đứng trước cánh đồng truyền giáo bao la, gồm dãy đất dài từ Châu đốc đến Cà mau, Đức Cha nhận thấy thiếu thốn linh mục, nên Ngài đề xướng lập Hội cựu tu sĩ để tiếp các linh mục làm việc Tông đồ như dạy giáo lý…; và Đức Cha chọn cha Nguyễn thiên Tứ kiêm nhiệm Giám đốc.
Khi quy tụ xong, từ ngày 19/8 đến 23/8/1956 Đức Cha cho cấm phòng, học hỏi thêm, thảo luận. Sau đó được đưa đi xem thực tế, tại Sóc trăng, Ômôn, Bình Thủy để quan sát những thiếu thốn của giáo phận, việc xây cất tiểu chủng viện…và họ đã quyết tâm hiến thân làm tông đồ giáo dân. Có 17 người được đào tạo và sai đi.
Đức Cha cũng đề xướng thành lập đoàn thể giáo dân như, đoàn thể giáo viên, tuyển chọn thanh niên có thiện chí chưa lập gia đình, huấn luyện về giáo lý, phương pháp giáo dục và sai đi dạy các trường đạo vùng quê, và định lỳ, mỗi tam cá nguyệt trở về huấn luyện thêm.
Đức Cha đôn đốc trong địa phận thành lập các hội đoàn như, phong trào Hùng Tâm Dũng Chí, Đạo Binh Đức Mẹ.
· Hùng Tâm Dũng Chí huấn luyện giới thanh thiếu niên có kỷ luật, ngừa những bệnh thời đại, bớt chạy theo danh lợi tiền tài, hạn chế cảnh sống nhung lụa, biết lo lắng sống công bình bác ái. HTDC giúp các người trẻ sống Phúc Âm và dấn thân đi rao giảng Tin Mừng.
· Đạo Binh Đức Mẹ là nhóm giáo dân hoạt động dưới sự trợ giúp của Mẹ Maria, đến những nơi Linh mục, Giám mục không đến được, đến với những người không có cảm tình với hàng giáo sĩ. Đức Cha khích lệ lập hội nầy trong địa phận để mở mang Nước Chúa.
Vào năm 1956, tổng cộng có 166[9] họ vừa lớn vừa nhỏ, trong số đó có 36 họ có linh mục và 130 họ không có linh mục. Ngoài ra, còn có các trại định cư trong địa phận Cần Thơ: tổng cộng 20 trại trong các quận, tỉnh như quận Phụng Hiệp tỉnh Cần Thơ, Quận Kế sách tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Bạc Liêu, Quận Tân Hiệp tỉnh Rạch giá (Long xuyên, Cái sắn) với khoảng hơn 50.000 đồng bào di cư cả lương giáo dưới quyền điều khiển của 45 linh mục di cư. Vì thế, cộng thêm số đồng bào di cư, đã nâng số tín hữu lên là 148.610 trong tổng số 2.183.597 người dân khu vực trong thời nầy.
Đức Cha khuyến khích các linh mục lập thêm nhiều họ đạo mới như họ Cái khế, họ Thới lai, họ Phong phú, họ Bảy ngàn, họ Vĩnh hiệp và tái lập các họ đạo cũ như Hòn chong, họ Tham tướng A, họ Tham Tướng B; đồng thời Đức Cha cũng giúp đỡ các linh mục và giáo dân định cư tại Cái sắn, Đại hải, Khánh bình đông, Phú quốc.
Ø Năm 1957[10],Đức Cha Phaolô nguyễn văn Bìnhcai quản địa phận nhưng vẫn còn là đại điện TôngTòa. Có cha bề trên địa phận và thay mặt ĐGM tại Cần Thơ là cha Antôn Nguyễn văn Thiện, cha Phêrô Trần minh Ký, thay mặt ĐGM vùng Bạc Liêu. Trong địa phận, số linh mục tại địa phương là 57; ngoài ra, có thêm 46 linh mục từ Bắc vào, nâng lên tất cả là 104 linh mục, 9 Đại chủng sinh (4 học Sài gòn, 5 du học ngoại quốc), và một cha dòng Tiểu Đệ là Philipphê Nguyễn kim Điền.
Dòng Tiểu đệ Chúa Giêsu cũng có mặt tại Cần thơ vào khoảng thời gian nầy. Vào ngày đầu tháng 1/1957[11], làm cha Philipphê Điền làm Bề Trên dòng Tiểu Đệ Chúa Giêsu; dòng đã về ở Bình Thủy cách châu thành Cần Thơ 6 km. Cùng với Cha có 5 thầy dòng khác, cùng tề tựu, tay làm hàm nhai dưới mái nhà lá, sống tinh thần Nadaret. Vào tháng 6, cha Voillaume Bề Trên Cả dòng Tiểu Đệ CG, ghé Cần Thơ viếng tu viện nghèo khó tịnh mạc của cha Philipphê Điền[12]. Riêng Cha Philiphphê, khởi đầu cho việc cộng tác trong địa phận, ngày 14/9/1957 cha đã giảng phòng cho 54 cha địa phận Cần Thơ, và còn đi nhiều nơi trong địa phận để giảng phòng nữa.
Dòng Mến Thánh Giá Khánh Hưng: đầu năm 1957, khởi sự xây dựng cơ sở, cha sở Sóc Trăng cho một thửa đất và một ngôi nhà cũ, Đức Cha cho sửa sang lại. Ngày 7/10/1957[13], có thêm 3 chị Con Đức Bà từ Nam vang về và 8 chị sẽ tụ về nhà mới tại Sóc Trăng để thành lập và nhà dòng khởi sự hoạt động.
Từ năm 1957-1958[14] nhận được 32 thanh thiếu nữ gia nhập và năm 1959 thêm 28 đệ tử sinh. Từ đó, dòng MTG có được sự chăm sóc của Đức cha, các cha khác như Nicôla Tri bửu Nhơn, Tađêô Lý thành Truyền, Augustinô Huỳnh văn Mão, Phêrô Nguyễn văn Chính; và dần dà hình thành dòng Mến Thánh Giá Cần thơ ngày nay. Và để huấn luyện các đệ tử dòng mới, Đức Cha nhờ sự giúp đỡ của các dòng chị như, 4 nữ tu sĩ dòng Con Đức Bà, Kinh sĩ Augustinô, MTG Hà nội, MTG Chợ Quán. Dòng MTG Sóc trăng mỗi ngày phát triển mạnh thêm. Năm 1963, đã có một lớp khấn đầu tiên. Nhà Tập, lúc đầu gởi tại Đà lạt, chung với MTG Hà nội, nhưng năm 1970 tập trung về Sóc trăng. Và đến năm 1980, dòng có được 52 chị khấn và giúp 19 họ đạo trong giáo phận Cần thơ.
Cũng trong giai đoạn nầy, ngày 7/11/1956, Tòa thánh phê chuẩn Hiến chương Công Giáo Tiến Hành (CGTH); cả giáo phận hăng say phát động phong trào tông đồ giáo dân dưới sự hướng dẫn của cha chính giáo phận Antôn Nguyễn văn Thiện, trực tiếp trách nhiệm việc đào tạo nhân sự CGTT. Để đào tạo có hiệu quả, có tổ chức hàng loạt khóa huấn luyện được tổ chức ngay tại các họ đạo hoặc ngay tại trung tâm Đà Lạt.
Để khởi động cho CGTH, ngày 13-15/3/1957[15], cha Bề trên Thiện và cha Phêrô Trọng đi Sài Gòn nghiên cứu về ban Giám đốc và tuyên úy công giáo tiến hành Việt nam để chuẩn bị cho việc tổ chức CGTH trong địa phận.
Mặt khác, để khích động và nuôi dưỡng phong trào CGTH, địa phận có nhà in ‘CẦN THƠ ẤN QUÁN’, Đức Cha cho thực hiện tờ báo bán nguyệt san ‘THỰC HÀNH’ vừa để thắt chặt mối giây thân ái giữa các giáo dân và linh mục trong giáo phận, cũng vừa tạo khởi động cho các hội đoàn CGTH hình thành và hăng say hoạt động.
Từ ngày 22-26/4/1957[16], hội cựu tu sĩ địa phận Cần thơ cấm phòng. Tất cả có 75 người; và trong những ngày cấm phòng nhắc nhở: - Làm gương cho người khác – Năng xem lại giáo lý – Giữ bác ái, công bằng, giúp đỡ các gia đình nghèo kế cận – Giữ phép công bằng và chỉ rõ cho người ta biết phép công bằng.
Ngày 30/6/1957[17], tại Sóc Trăng có tổ chức tuần huấn luyện cho Ban Trị sự hội con Đức Mẹ cho toàn địa phận Cần thơ.
Ngày 30 Tết nguyên đán Đinh Dậu (1957), có một số Việt kiều Campuchia hồi hương về Việt nam, định cư gần Cà Mau. Địa phận cần thơ có thêm giáo dân hơn 2000 người thành lập những họ gần Thới Bình, Cà mau.
Khởi từ ngày 11/2 đến 16/2/1957 và nhiều năm về sau nầy, Đức Cha đi kinh lược nhiều nơi trong giáo phận. Việc chăm sóc mục vụ của Đức Cha không chỉ đi ban bí tích Thêm sức thôi, mà còn đi kinh lược nữa. Cuộc kinh lược không có tính du ngoạn, nhưng với chủ đích là trực tiếp tiếp xúc với một số giáo dân, để có phương pháp hiệu quả truyền bá Phúc Âm; đồng thời khuyến khích giáo dân sống theo nguyên tắc loan báo Tin Mừng. Ngoài việc thăm viếng giáo dân, Đức Cha thăm cha sở, cha phó, và những HĐGX, kiểm xét nhà thờ, bàn thờ, và hiện trạng bất cứ những gì thuộc phụng vụ.
Qua việc kinh lược[18], mới thấy Đức Cha có nhiều đức tính của người lãnh đạo: điềm tỉnh bên họng súng, sửa dạy cách khoa học, thanh toán dứt khoát, khiêm tốn với nhiệm vụ, có tinh thần kỷ luật, có tính đoàn kết dân tộc và gần gủi quần chúng.
Riêng cơ sở tiểu Chủng viện Sóc Trăng, hoạt động vẫn bình thường, mọi việc trôi qua tốt đẹp; như tại đây, đất hẹp, nước hiếm, khó sinh hoạt, nên vào năm 1957, Đức Cha lo mua đất và nhà của hãng Fontaine tại Cái Răng, sửa chữa lại và định dời chủng viện về Cái Răng vào năm 1960.
Ø Đầu năm 1958[19], do nhận thấy địa phận Cần Thơ chưa có Tòa giám mục, phải trọ nhà cha sở chánh tòa, vừa chật hẹp, khó làm việc, lại vừa có nhiều bất tiện, nên Đức Cha tha thiết kêu gọi lòng hảo tâm của mọi người trong ngoài địa phận giúp đỡ như Vĩnh Long. Sài Gòn, Nam Vang. Còn trong địa phận, ở nhiều họ hội Con Đức Mẹ đã nuôi gà hoặc đi mót lúa; có nơi các em nhỏ nhịn kẹo bánh gởi tiền về Tòa giám mục. dù chưa đủ tiền, địa phận cố gắng chạy tiền thêm để mua một ngôi nhà cũ của tư nhân và sữ chữa lại để làm Tòa Giám mục. Và ngày 20/9/1958[20] làm phép và khánh thành Tòa Giám mục Cần Thơ.
Ngày 30/4/1958, địa phận tổ chức huấn luyện các đoàn thể và các giới trong địa phận như,
- Hội con Đức Mẹ, Legio Mariae, quới chức và cựu tu sĩ, đoàn thể Phạt tạ, giáo viên, hội hát, học trò giúp lễ.
- Đàn bà có đôi bạn, đàn ông có đôi bạn, thanh niên.
Đức Cha cũng có ý nhờ các dòng tu để tiếp tay trong việc truyền giáo. Với các dòng nữ, như dòng Bác ái Vinh Sơn, vào năm 1958[21], do Đức Cha nhận thấy khu lao động Cái khế tại Cần thơ cần người giúp đỡ, nên xin các chị Nữ tử Bác ái đến hoạt động tại khu vực nầy. Lúc đó khu vực nầy toàn là nhà lá, ổ chuột. các chị đến phát thuốc, thăm gia đình nghèo, giữ trẻ, mở lớp dạy cắt may… giai đoạn nầy có được 3 nữ tu Dòng Nữ tử Bác ái đến phục vụ. Ngoài ra có 10 nữ tu Con Đức Mẹ.
Riêng Dòng Chúa Quan Phòng (CQP) thời nầy cũng đang phục vụ trong các họ đạo. Khi tách giáo phận Cần thơ, số nữ tu đang phục vụ tại các họ đạo khá đông. Nhà chánh lúc đầu đặt tại Cù lao gieng, sau năm 1945 dời về Nam vang. Năm 1958, được đưa về Cần thơ, nhưng Bề Trên vẫn là người Pháp. Dòng ráo riết huấn luyện cấp lãnh đạo, để người Việt tham gia lãnh đạo. Trong thời nầy có 299 nữ tu Dòng Chúa quan Phòng (trong đó có 280 Việt, 19 Pháp),
Các dòng nam như Lasan, khi tách giáo phận Nam vang, có 11 sư huynh Lasan điều khiển trường trung học ‘Taberd’ tại Sóc trăng. Dòng Phanxicô, Đức cha cho tạo lập cơ sở tại nền cũ của Tiểu chủng viện Cù lao gieng.
Ø Theo tổng kết dịp kỷ niệm đệ tứ chu niên[22] ngày Đức Cha Phaolô thụ phong Giám mục 30/11/1955-30/11/1959, và cai quản Cần thơ, cho thấy kết quả rất khả quan về mọi mặt: